Przeciwciała przeciwko receptorowi TSH (TRAb) Kod ICD: O15

TRAb - przeciwciała przeciwko receptorowi hormonu tyreotropowego (TSH - tyreotropinie) odgrywają kluczową rolę w rozwoju zaburzeń czynności tarczycy w przebiegu jej chorób autoimmunologicznych, mają pewne znaczenie w patogenezie orbitopatii (wytrzeszczu gałek ocznych). Dodatkowo przeciwciała te mają zdolność do przenikania przez łożysko, co zwiększa ryzyko rozwoju nadczynności lub niedoczynności tarczycy u noworodka.

Receptory TSH na powierzchni tyreocytów (hormonalnie czynnych komórek tarczycy zdolnych do biosyntezy hormonów) należą do receptorów przezbłonowych związanych z białkiem G. Połączenie TSH z receptorem aktywuje białka G, a następnie stymuluje wychwyt jodu, syntezę tyreoglobuliny i hormonów tarczycy oraz powiększenie się gruczołu tarczowego.

Przeciwciała te można podzielić na przeciwciała stymulujące, hamujące i obojętne. Przeciwciała stymulujące mogą pobudzać receptor TSH, prowadząc do nadczynności tarczycy – jest to grupa TSAb (thyroid stimulating antibodies). Przeciwciała hamujące mogą blokować receptor i powodować niedoczynność tarczycy – jest to grupa TBAb (thyroid blocking antibodies). Przeciwciała obojętne mają charakter neutralny, ich funkcja nie jest znana. Przeciwciała stymulujące nie podlegają typowemu mechanizmowi ujemnego sprzężenia zwrotnego przy podwyższonych stężeniach hormonu tyreotropowego. Powoduje to ciągłe pobudzenie tarczycy, co prowadzi do typowych tyreotoksycznych objawów choroby Gravesa-Basedowa w postaci nadczynności tarczycy.

Podwyższone stężenia przeciwciał przeciwko receptorowi tyreotropiny wykazuje wysoką kliniczną czułość i swoistość względem choroby Gravesa-Basedowa, są stosowane jako pomoc przy diagnostyce różnicowej oraz określaniu przyczyn nadczynności tarczycy.

Badanie TRAb - kto i kiedy powinien wykonać?

Badanie TRAb okazuje się przydatne w następujących sytuacjach:

• ustaleniu przyczyn nadczynności tarczycy,
• różnicowaniu przyczyn nadczynności tarczycy w trudnych przypadkach np. w różnicowaniu choroby Gravesa- Basedowa z wolem guzowatym (dodatni wynik badania TRAb wskazuje, że przyczyną jest choroba Gravesa-Basedowa a wole guzowate obojętne chorobą współistniejącą), różnicowaniu choroby G-B z bezobjawowym zapaleniem tarczycy (szczególna postać choroby Hashimoto), różnicowaniu choroby G-B ujawniającej się po porodzie z poporodowym zapaleniem tarczycy, diagnostyki różnicowej między tyreotoksykozą ciążową a występującą lub nawracającą w pierwszym trymestrze chorobą Gravesa-Basedowa, diagnostyce wrodzonych zaburzeń czynności tarczycy u noworodków,
• w rozpoznawaniu podejrzewanej choroby Gravesa-Basedowa u pacjentów z prawidłowym wynikiem badania czynności tarczycy (eutyreozą), u których występują objawy pozatarczycowe, takie jak oftalmopatia endokrynna, obrzęk przedgoleniowy oraz akropachia tarczycowa (niebolesne obrzęki palców dłoni rzadziej stóp z towarzyszącym podokostnowym zgrubieniem kości),
• monitorowaniu leczenia autoimmunologicznej nadczynności tarczycy.

U kobiet ciężarnych z przebytą lub obecną autoimmunologiczną chorobą tarczycy istnieje ryzyko rozwoju niedoczynności, lub nadczynności tarczycy u płodu i noworodka; badanie TRAb w takim przypadku zleca się na początku i pod koniec trwania ciąży.