ALEX Panel 295 diagnostyka molekularna alergii

Test ALEX jest najszerszym dostępnym w Polsce badaniem w kierunku alergii, które pozwala na ocenę ryzyka powstania zarówno ciężkich reakcji alergicznych (anafilaksji), jak i reakcji systemowych oraz ocenę zakresu potencjalnych reakcji krzyżowych. Dzięki tym informacjom możliwe jest podjęcie spersonalizowanych działań terapeutycznych i zaleceń dietetycznych.

Wśród 295 oznaczanych alergenów obecne są również komponenty alergenowe istotne w kwalifikacji do immunoterapii (do białek tych należą m.in. główne alergeny brzozy, roztoczy, traw, bylicy).

Test ALEX 295 zapewnia kompletną diagnostykę dla alergenów:

• wziewnych: pyłki roślin (trawy, chwasty, drzewa), sierści zwierząt, mikroorganizmów i zarodników pleśni.
• pokarmowych: zbóż, owoców, orzechów (różne rodzaje) i roślin strączkowych(w tym soję), ryb, owoców morza, czy protein zwierzęcych (w tym białka jaja kurzego, mleka krowiego).

Test alergiczny zapewnia diagnostykę alergii również dla jadu owadów i lateksu.

Diagnostyka molekularna oparta na komponentach alergenowych

Diagnostyka molekularna (component-resolved diagnostics, CRD) umożliwia ocenę uczulenia na alergen na poziomie komponent alergenowych przy użyciu naturalnych lub rekombinowanych alergenów w miejsce ekstraktów alergenowych. Jednym z najważniejszych wskazań do badań metodą CRD jest odróżnienie pierwotnego uczulenia od reakcji krzyżowych. Metoda ta umożliwia przewidywanie ryzyka wystąpienia reakcji systemowych, zmniejsza częstość wykonywania prób prowokacyjnych i poprawia zalecenia dotyczące eliminacji alergenu z diety. Ze względu na możliwość oceny pierwotnego uczulenia CRD powinno być wskazane w kwalifikacji do swoistej immunoterapii alergenowej.

Metoda diagnostyki molekularnej w alergologii, na której oparty jest test ALEX, pozwala na precyzyjne określenie alergenu odpowiedzialnego za wywołanie anafilaksji indukowanej pokarmem na poziomie molekuły (komponenty, cząsteczki) alergenowej co pozwala również na ocenę ryzyka ciężkiego przebiegu anafilaksji w zależności od uczulenia na określoną molekułę (komponentę, cząsteczkę).

Dotychczasowe metody wykrywania swoistych alergenowo przeciwciał w klasie IgE pozwalały na określenie występowania przeciwciał w stosunku do ekstraktu alergenu. Jednak ekstrakt alergenu jest mieszaniną polisacharydów, lipidów oraz białek, niekoniecznie będących częścią alergenu. Natomiast w obrębie danego alergenu można wyróżnić komponenty alergenowe złożone z łańcuchów polipeptydowych ułożonych w struktury przestrzenne tworzące tzw. alergeny większe lub mniejsze. W każdym alergenie mniejszym lub większym wyróżnia się tzw. epitopy, czyli ułożone przestrzennie lub liniowo łańcuchy aminokwasów. Epitopy mają zdolność bezpośredniego wiązania się z przeciwciałem. Każdy alergen większy lub mniejszy może posiadać wiele epitopów, przeciwko którym skierowane są swoiste dla nich przeciwciała. Epitopy są w większości swoiste dla danego źródła alergenowego, stąd wykrycie przeciwciał przeciwko epitopom swoistym pozwala na jednoznaczne określenie istotnego alergenu. Część epitopów może mieć strukturę zbliżoną do struktury epitopów znajdujących się w innych źródłach alergenowych. Komponenty alergenowe, których epitopy mają podobną strukturę, nazywamy alergenami homologicznymi. Stopień homologii poszczególnych alergenów warunkuje możliwość wystąpienia reakcji krzyżowych, ponieważ przeciwciało rozpoznaje jedynie epitop, nieależnie od źródła alergenowego. W przypadku alergii na pokarmy istotny jest stopień homologii alergenów w obrębie rodziny białek przenoszących lipidy (lipid transfer proteins, LTP), rodziny profilin złożonej z białek homologicznych do alergenu bylicy Art v 4 oraz rodziny białek PR-10 (pathogenesis related) będącej homologami dla głównego alergenu brzozy Bet v 1.

Diagnostyka oparta na komponentach alergenowych pozwala na personalizację zaleceń, stosowanie właściwej diety, prawidłową kwalifikację do swoistej immunoterapii alergenowej.

Słowniczek:

Anafilaksja związana z pokarmem (food-induced anaphylaxis, FIA) to choroba o nagłym początku, rozwijająca się po ekspozycji na alergen pokarmowy i obejmująca: objawy ze strony skóry/błon śluzowych (uogólniona pokrzywka, rumień, świąd, obrzęk naczynioruchowy) oraz objawy ze strony co najmniej jednego spośród układów: oddechowego (duszność, obrzęk w obrębie gardła/krtani), sercowo-naczyniowego (spadek ciśnienia tętniczego), przewodu pokarmowego (uporczywe wymioty, nasilone, kurczowe bóle brzucha) lub każdy gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego nagłe zwężenie, niedrożność dolnych i/lub górnych dróg oddechowych, które wystąpiły po ekspozycji na alergen pokarmowy, niezależnie od obecności objawów skórnych.

Systemowa reakcja alergiczna (systemic allergic reaction, SAR)to łagodna, wolno postępująca reakcja ze strony wyłącznie jednego układu, ograniczona do objawów ze strony skóry/ błon śluzowych (pokrzywka, niewielki obrzęk naczynioruchowy, rumień, świąd) lub przewodu pokarmowego (świąd jamy ustnej, nudności, ślinotok) albo górnych dróg oddechowych (łagodne objawy ze strony nosa, świąd gardła).

ALEX- Panel 295 Diagnostyka molekularna alergii - kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Pacjent przed wykonaniem badania na alergie nie musi odstawiać leków przeciwalergicznych (sterydowych i antyhistaminowych). Po jednorazowym pobraniu krwi dowie się, czy któryś z 295 alergenów może być przyczyną niepokojących go objawów. Test alergiczny ALEX pozwala na określenie stężenia przeciwciał wobec najważniejszych grup białek alergenowych, które mogą wywoływać ciężkie reakcje. Dlatego wykonanie tego testu alergicznego może okazać się kluczowe w celu określenia przyczyny anafilaksji oraz ryzyka występowania reakcji ogólnoustrojowych o ciężkim przebiegu w przyszłości.

W przypadku diagnostyki alergii pokarmowych test ALEX pozwala również określić, czy pacjent jest uczulony na białka termolabilne, czy termostabilne. Jest to ważne przypadku alergii na białka termolabilne, ponieważ istnieje możliwość tolerancji pokarmów, które je zawierają pod warunkiem zastosowania odpowiedniej obróbki termicznej.

W konsekwencji pozwala to na unikanie lub ograniczenie długotrwałych diet eliminacyjnych, które są jedną z form terapii w alergii pokarmowej, a mogą mieć również negatywne skutki.

Należy jednak pamiętać, że liczba możliwych do oznaczenia w teście alergenów nie obejmuje wszystkich znanych dotychczas alergenów.

Wynik badania ALEX musi być skonsultowany z lekarzem alergologiem, a jego interpretacja jest możliwa tylko w połączeniu z wywiadem lekarskim i objawami występującymi u pacjenta. Jeśli badanie jest wykonywane przez pacjenta we własnym zakresie, rekomendujemy skorzystanie z opcji PakietALEX - wersja z konsultacją lekarza alergologa.