Zawroty głowy to dolegliwość, która może znacząco wpływać na jakość życia. Objawiają się jako uczucie wirowania otoczenia lub własnego ciała. Chociaż mogą być wynikiem przejściowych i niegroźnych stanów, takich jak zmęczenie czy stres, niekiedy stoją za nimi poważniejsze problemy zdrowotne. Dowiedz się, jakie są przyczyny zawrotów głowy, kiedy udać się do lekarza i jakie badania wykonać.
Spis treści:
- Częste zawroty głowy – przyczyny
- Mocne zawroty głowy – do jakiego lekarza się zgłosić?
- Jak leczyć zawroty głowy?
Częste zawroty głowy – przyczyny
Zawroty głowy często powstają w wyniku uszkodzenia układu przedsionkowego, który obejmuje błędnik wraz z unerwieniem obwodowym, a także ośrodki w korze mózgu, jądrach podkorowych, móżdżku i pniu mózgu. Ze względu na przyczynę dzieli się je na:
- zawroty głowy obwodowe (przyczyna leży poza ośrodkowym układem nerwowym),
- zawroty głowy ośrodkowe (przyczyna leży po stronie ośrodkowego układu nerwowego).
W pierwszym przypadku przyczyny zawrotów głowy to m.in.:
- uraz ucha wewnętrznego,
- choroba lokomocyjna,
- ciało obce w uchu,
- zapalenie trąbki słuchowej,
- zapalenie błędnika,
- niedokrwienie błędnika,
- wodniak błędnika,
- bakteryjne lub wirusowe zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego,
- nowotwór ucha wewnętrznego.
Zdarza się, że objawy określane jako zawroty głowy pojawiają się w reakcji na stres, silne przeżycia emocjonalne, przewlekłe zmęczenie lub hałas. Mogą być także skutkiem ubocznym przyjmowanych leków. Natomiast ośrodkowe przyczyny obejmują m.in.:
- napad padaczkowy,
- przemijające ataki niedokrwienne mózgu,
- zawał pnia mózgu lub móżdżku,
- urazy ośrodkowego układu nerwowego,
- stwardnienie rozsiane (gdy ognisko demielinizacji znajduje się w strefie wejścia korzenia nerwu VIII),
- niektóre choroby neurologiczne.
| Warto wiedzieć Na zawroty głowy cierpi około 10% populacji. Ryzyko ich wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. |
Zawroty głowy mogą mieć różny stopień nasilenia – od łagodnych po silne, znacznie utrudniające normalne funkcjonowanie oraz nagły lub stopniowy początek. Zdarza się, że towarzyszą im dodatkowe objawy – m.in. nudności, wymioty, zaburzenia widzenia, szumy w uszach.
Silne zawroty głowy – na jakie choroby mogą wskazywać?
Silne zawroty głowy mogą być jednym z objawów choroby. Schorzenia, w których stwierdza się obecność tej dolegliwości to m.in.:
- choroby naczyniowe mózgu,
- migrena,
- stwardnienie rozsiane,
- epilepsja,
- łagodne położeniowe zawroty głowy,
- choroba Meniere’a,
- nowotwory układu nerwowego,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Objawy określane przez pacjentów jako zawroty głowy mogą wystąpić przy nadciśnieniu tętniczym, niskim ciśnieniu krwi, niedokrwistości, zaburzeniach pracy tarczycy oraz chorobach serca (np. arytmii). Występują także przy spadku stężenia glukozy we krwi.
| Pamiętaj W przypadku osób starszych najczęstszą przyczyną zawrotów głowy jest prezbiastazja (multisensoryczne zawroty głowy). Schorzenie jest związane z procesem starzenia i degeneracją układów odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi i koordynacji ruchowej. |
>> Sprawdź też: Cukrzyca epidemią XXI wieku
Zawroty głowy – jakie badania wykonać?
Niepokój powinny budzić przede wszystkim silne lub częste zawroty głowy, którym towarzyszą dodatkowe objawy. W takich przypadkach konieczne jest zgłoszenie się do lekarza i wykonanie badań pozwalających ustalić przyczynę problemu.
Diagnostyka zawrotów głowy obejmuje:
- dokładny wywiad medyczny (ustalenie m.in. charakteru zawrotów, czynników wyzwalających, objawów towarzyszących),
- badanie przedmiotowe (m.in. pomiar ciśnienia krwi, ocena położenia gałek ocznych), a także badanie neurologiczne,
- badania laboratoryjne krwi (m.in. morfologia krwi obwodowej, stężenie hormonów tarczycy, stężenie żelaza, ferrytyny i transferyny).
Przy zawrotach głowy wykonuje się także badania dodatkowe. Ich rodzaj dopasowywany jest do prawdopodobnej przyczyny problemu. Mogą to być m.in. tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, badanie słuchu.
Mocne zawroty głowy – do jakiego lekarza się zgłosić?
Mocne zawroty głowy należy zawsze skonsultować z lekarzem. W pierwszej kolejności można zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu (POZ), który po zebraniu wywiadu i przeprowadzeniu podstawowych badań wyda skierowanie do odpowiedniego specjalisty.
Diagnostyką i leczeniem zawrotów głowy zajmują się głównie:
- neurolog – w przypadku, gdy przyczyna zawrotów pochodzi z układu nerwowego,
- laryngolog – jeżeli zaburzenia związane są z chorobami uszu lub problemami z błędnikiem.
Przydatna może być także konsultacja z kardiologiem, który ustali, czy odczuwane objawy są związane z problemami kardiologicznymi.
Jak leczyć zawroty głowy?
Leczenie zawrotów głowy ma na celu:
- złagodzenie objawów,
- wyeliminowanie przyczyny (jeżeli jest to możliwe),
- rehabilitację skutków uszkodzenia układu przedsionkowego.
Objawowe leczenie zawrotów głowy polega na przyjmowaniu preparatów przeciw zawrotom. W tej grupie znajdują się środki farmakologiczne, takie jak m.in. leki przeciwhistaminowe, benzodiazepiny, neuroleptyki. Terapia przyczynowa zależy od przyczyny problemu i jest dopasowywana indywidualnie do każdego przypadku.
Rehabilitacja przedsionkowa powinna być wprowadzona możliwie jak najwcześniej. Obejmuje m.in. wykonywanie ćwiczeń polegających na powtarzaniu określonych ruchów gałek ocznych głowy i całego ciała.
Zawroty głowy mogą mieć różne przyczyny. Ważne jest, aby nigdy nie ignorować objawów i zgłosić się na konsultację lekarską w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Szczególnie, gdy obecne są silne lub częste zawroty głowy. Badania wykonywane w ramach diagnostyki to m.in. testy laboratoryjne krwi, tomografia komputerowa, badanie słuchu. Wczesna interwencja medyczna pozwala znacząco poprawić jakość życia i zapobiec powikłaniom.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
A. Prusiński, Zawroty głowy, Polski Przegląd Neurologiczny 2011, t. 7, nr 1, s. 11–19
M. Bodzioch, Zawroty głowy, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.40. (dostęp 09.08.2024)
P. Nowacki, Zawroty głowy w praktyce lekarza POZ, Lekarz POZ 1/2019, s. 41–48
J. Olszewski, Nagłe zawroty głowy – przyczyny i postępowanie, https://podyplomie.pl/stanynaglepodyplomie/34448,nagle-zawroty-glowy-przyczyny-i-postepowanie?page=3 (dostęp 09.08.2024)
H. Sienkiewicz-Jarosz, K. Rejdak, Zawroty głowy; przyczyny, epidemiologia, rodzaje i leczenie, Polski Przegląd Neurologiczny, 2018, t. 14, nr 2, s. 67–74
