Zapłodnienie in vitro – co to jest i na czym polega?

Zapłodnienie in vitro (IVF) to jedna z najskuteczniejszych metod leczenia niepłodności, umożliwiająca wielu parom spełnienie marzenia o rodzicielstwie. W niniejszym artykule przybliżymy, na czym polega procedura in vitro, jakie są jej rodzaje, wskazania oraz przeciwwskazania do jej przeprowadzenia, a także omówimy etapy zabiegu i kwestie związane z wiekiem pacjentek. Zachęcamy do lektury, aby dowiedzieć się więcej o tej zaawansowanej metodzie leczenia niepłodności.

Spis treści:

  1. Na czym polega in vitro?
  2. In vitro: wskazania do zabiegu
  3. In vitro: przebieg i etapy zapłodnienia pozaustrojowego
  4. Jak przygotować się do zabiegu in vitro?
  5. Przeciwwskazania do in vitro

Na czym polega in vitro?

In vitro, czyli zapłodnienie pozaustrojowe, polega na połączeniu komórki jajowej z plemnikiem w warunkach laboratoryjnych, poza organizmem kobiety. Po uzyskaniu zarodka, jest on przenoszony do macicy, gdzie może się zagnieździć i rozwijać, prowadząc do ciąży. Procedura ta omija niektóre przyczyny niepłodności, takie jak niedrożność jajowodów czy zaburzenia owulacji, zwiększając szanse na posiadanie potomstwa.

Pakiet hormony kobiece diagnostyka płodności (6 badań) banerek

Rodzaje in vitro

W zależności od indywidualnych potrzeb pacjentów, stosuje się różne techniki zapłodnienia in vitro:

  • Klasyczne IVF: Plemniki i komórki jajowe umieszczane są razem w specjalnym medium, gdzie dochodzi do samoistnego zapłodnienia.
  • ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection): Polega na wstrzyknięciu pojedynczego plemnika bezpośrednio do komórki jajowej. Metoda ta jest stosowana w przypadku niskiej liczby plemników, ich słabej ruchliwości lub nieprawidłowej budowy.

>> Sprawdź: Plemnik – budowa i funkcje. Jak długo żyją plemniki?

In vitro: wskazania do zabiegu

Zapłodnienie in vitro jest zalecane w sytuacjach, gdy inne metody leczenia niepłodności okazały się nieskuteczne lub nie mają zastosowania. Do głównych wskazań należą:

  • Niedrożność lub brak jajowodów: uniemożliwiające naturalne zapłodnienie.
  • Endometrioza: szczególnie w III i IV stopniu zaawansowania; zwłaszcza, gdy towarzyszy jej zmniejszona rezerwa jajnikowa lub nieprawidłowości jajowodów.
  • Zaburzenia owulacji: niereagujące na leczenie farmakologiczne.
  • Czynnik męski: obniżona liczba, ruchliwość lub morfologia plemników.
  • Niepłodność idiopatyczna: o nieznanej przyczynie, trwająca dłużej niż rok.
  • Niepowodzenia inseminacji domacicznej: szczególnie po 6 nieudanych próbach u kobiet poniżej 35. roku życia lub 4 próbach u kobiet powyżej 35. roku życia.

>> Przeczytaj: Niepłodność u mężczyzn: najczęstsze przyczyny, objawy i rozpoznanie. Leczenie niepłodności

In vitro: przebieg i etapy zapłodnienia pozaustrojowego

Procedura in vitro składa się z kilku kluczowych etapów:

  • Stymulacja hormonalna

Kobieta przyjmuje leki hormonalne, które pobudzają jajniki do produkcji większej liczby komórek jajowych.

  • Punkcja jajników

Gdy pęcherzyki osiągną odpowiednią wielkość, przeprowadza się zabieg pobrania komórek jajowych pod kontrolą USG, w znieczuleniu ogólnym.

  • Pobranie nasienia

    Partner oddaje nasienie, które jest następnie przygotowywane w laboratorium.

    • Zapłodnienie

    Komórki jajowe łączone są z plemnikami w warunkach laboratoryjnych (klasyczne IVF) lub poprzez wstrzyknięcie plemnika do komórki jajowej (ICSI).

    • Kulturyzacja zarodków

    Powstałe zarodki hodowane są w inkubatorze przez kilka dni, aby ocenić ich rozwój.

    • Transfer zarodka

    Najlepiej rokujący zarodek przenoszony jest do macicy kobiety, gdzie może się zagnieździć i rozwijać.

    • Wsparcie fazy lutealnej

    Po transferze pacjentka otrzymuje leki wspomagające implantację zarodka i utrzymanie ciąży.

    Pamiętaj:
    Cała procedura zapłodnienia in vitro wymaga ścisłej współpracy z lekarzem oraz regularnych badań kontrolnych.

    Jak przygotować się do zabiegu in vitro?

    Przygotowanie do in vitro obejmuje zarówno aspekty medyczne, jak i styl życia:

    • Konsultacja lekarska: omówienie historii medycznej, wcześniejszych prób leczenia oraz planu działania.
    • Badania diagnostyczne: obejmują m.in. badania hormonalne, wirusologiczne, genetyczne oraz ocenę rezerwy jajnikowej.
    • Styl życia: zaleca się zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, unikanie stresu oraz rezygnację z używek, takich jak alkohol i papierosy.
    • Wsparcie psychologiczne: proces in vitro może być stresujący, dlatego warto skorzystać z pomocy psychologa lub grup wsparcia. Redukcja stresu i pozytywne nastawienie mogą korzystnie wpłynąć na wyniki leczenia.
    Pakiet profilaktyka ogólny (10 badań) banerek

    Rola badań przy in vitro

    Przed przystąpieniem do in vitro konieczne jest wykonanie badań diagnostycznych, takich jak:

    • badania hormonalne (AMH, FSH, LH, estradiol),
    • badania wirusologiczne (HIV, HCV, HBV, kiła),
    • badania genetyczne,
    • ocena rezerwy jajnikowej,
    • badanie nasienia partnera.

    Regularne badania kontrolne pozwalają ocenić skuteczność procedury i wybrać optymalną metodę leczenia niepłodności.

    >> Zobacz też: Badania laboratoryjne w diagnostyce niepłodności

    Przeciwwskazania do in vitro

    Nie każda para może poddać się zabiegowi zapłodnienia pozaustrojowego. Do przeciwwskazań należą:

    • Choroby nowotworowe – szczególnie te, które wymagają intensywnej terapii przeciwnowotworowej.
    • Zaawansowane choroby sercowo-naczyniowe – mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia matki i dziecka.
    • Ciężkie zaburzenia hormonalne – mogą negatywnie wpływać na skuteczność procedury.
    • Nieodpowiednia rezerwa jajnikowa – w niektórych przypadkach rezerwa jajnikowa jest tak niska, że szanse na powodzenie procedury są minimalne.
    • Poważne schorzenia psychiczne – jeśli mogą uniemożliwiać odpowiedzialne macierzyństwo.
    Badanie kariotyp klasyczny (badanie cytogenetyczne) banerek

    In vitro: do jakiego wieku można wykonać?

    Granica wiekowa dla zabiegu in vitro zależy od wielu czynników, m.in. od kraju, w którym przeprowadza się leczenie. W Polsce większość klinik przyjmuje pacjentki do 42-45. roku życia, jednak decyzja jest indywidualna i zależy od wyników badań. U starszych kobiet często stosuje się komórki jajowe dawczyni, co zwiększa szanse na sukces.

    >> Zobacz: Ciąża geriatryczna – co to jest i kiedy o niej mówimy? Jakie badania zrobić przed późną ciążą?

    Które choroby wykluczają in vitro?

    Niektóre choroby mogą uniemożliwić przeprowadzenie in vitro lub znacząco obniżyć jego skuteczność. Należą do nich:

    • Poważne nieprawidłowości anatomiczne w macicy (np. wrodzone wady, znaczne blizny po operacjach, nieprawidłowy kształt) – IVF może być trudne, a w niektórych przypadkach niewskazane.
    • Niektóre choroby genetyczne – zwiększające ryzyko przeniesienia wad wrodzonych na dziecko.
    • Ciężkie choroby autoimmunologiczne – mogą powodować odrzucenie zarodka przez organizm matki.
    • Przewlekłe choroby wątroby i nerek – mogą negatywnie wpływać na przebieg ciąży.

    >> To może Cię zainteresować: APS jako przyczyna poronień i niepłodności

    Zapłodnienie in vitro to skuteczna metoda leczenia niepłodności, dająca wielu parom szansę na potomstwo. Choć procedura wymaga odpowiedniego przygotowania i może być wymagająca emocjonalnie, nowoczesna medycyna oferuje coraz lepsze sposoby na zwiększenie skuteczności zabiegu. Jeśli rozważasz in vitro, skonsultuj się ze specjalistą, aby ocenić swoje szanse i podjąć najlepsze decyzje.


    Bibliografia

    1. Kuczyński W. i wsp., „Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności – skrót”. Ginekologia Polska, 2012.
    2. Łukaszuk K. i wsp., „Diagnostyka i leczenie niepłodności — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP)”, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2018
    3. Shingshetty L. i wsp., „Predictors of success after in vitro fertilization”, Fertility and Sterility, 2024.
    Sara Aszkiełowicz
    Sara Aszkiełowicz
    Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, obecnie odbywająca szkolenie specjalizacyjne w Klinice Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na zaburzeniach wzrastania, przedwczesnym i opóźniającym się dojrzewaniu płciowym, chorobach nadnerczy oraz zaburzeniach mineralizacji kości i gospodarki wapniowo-fosforanowej u dzieci.

    Social

    80,323FaniLubię
    0ObserwującyObserwuj
    16,812SubskrybującySubskrybuj

    Przeczytaj też