Zapalenie wielomięśniowe to rzadka choroba autoimmunologiczna, która atakuje mięśnie, prowadząc do stanu zapalnego i ich osłabienia. Jakie są jej przyczyny, objawy i jak można ją zdiagnozować? O tym wszystkim dowiesz się z tego artykułu. Przeczytaj, jak przebiega leczenie i dlaczego szybka diagnostyka jest kluczowa w walce z tą chorobą.
Spis treści:
- Co to jest zapalenie wielomięśniowe?
- Przyczyny zapalenia wielomięśniowego
- Zapalenie wielomięśniowe – jakie daje objawy
- Diagnostyka zapalenia wielomięśniowego
- Zapalenie wielomięśniowe – jakie badania wykonać
- Zapalenie wielomięśniowe – leczenie
- Podsumowanie
Co to jest zapalenie wielomięśniowe?
Zapalenie wielomięśniowe (ang. polymyositis, PM) to przewlekła choroba zapalna mięśni. Należy do grupy chorób reumatycznych i najczęściej pojawia się między 45. a 60. rokiem życia. PM zalicza się do autoimmunologicznych miopatii zapalnych, czyli schorzeń, w których dochodzi do niszczenia tkanki mięśniowej przez własny układ odpornościowy.
Proces zapalny prowadzi do stopniowego osłabienia mięśni, co może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Choroba zazwyczaj dotyczy mięśni w obrębie ramion, bioder, karku i pleców.
>> Przeczytaj też: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?
Przyczyny zapalenia wielomięśniowego
Przyczyny zapalenia wielomięśniowego nie są do końca poznane. Kluczową rolę odgrywają tu mechanizmy autoimmunologiczne. Układ odpornościowy atakuje komórki mięśniowe, powodując ich uszkodzenie i stan zapalny. Skutkuje to pogłębiającymi się problemami z funkcjonowaniem mięśni.
Na rozwój choroby mogą wpływać czynniki genetyczne i środowiskowe, np. infekcje wirusowe, które u osób predysponowanych genetycznie mogą wywołać nieprawidłową reakcję immunologiczną. Co ważne, zapalenie wielomięśniowe występuje dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn i może współwystępować z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń rumieniowaty układowy czy reumatoidalne zapalenie stawów.
>> Przeczytaj też: Choroby autoimmunologiczne – czym są? Objawy, diagnostyka i leczenie
Zapalenie wielomięśniowe – jakie daje objawy
Głównym objawem zapalenia wielomięśniowego jest osłabienie mięśni, szczególnie tych w obrębie bioder, ud, ramion i karku. Pacjenci mogą mieć trudności z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak wstawanie z krzesła, chodzenie po schodach czy podnoszenie rąk. Inne objawy występujące u chorych na zapalenie wielomięśniowe to:
- osłabienie i ból mięśni obręczy barkowej, miednicznej, karku, grzbietu, mięśni oddechowych, przełyku, gardła i innych,
- uczucie zmęczenia,
- utrata masy ciała,
- trudności z połykaniem,
- w niektórych przypadkach występowanie zmian skórnych (jeśli choroba współistnieje z zapaleniem skórno-mięśniowym),
- zmiany w sercu, płucach, przewodzie pokarmowym,
- bóle stawów,
- objaw Raynauda u ok. 10–15% chorych.
Objawy te często rozwijają się stopniowo i subtelnie, co może utrudniać szybkie postawienie diagnozy. Niekiedy jednak zdarza się, że pojawienie się symptomów choroby ma charakter nagły. Należy mieć również na uwadze, że zapalenie wielomięśniowe podnosi ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.
>> Przeczytaj też: Zapalenie skórno-mięśniowe – co to jest? Objawy, przyczyny, badania i leczenie
Diagnostyka zapalenia wielomięśniowego
Rozpoznanie zapalenia wielomięśniowego bywa trudne, ponieważ objawy mogą przypominać inne schorzenia związane z postępującym osłabieniem mięśni. Diagnostyka obejmuje dokładny wywiad lekarski, ocenę objawów klinicznych, badanie fizykalne oraz szeroki zakres badań laboratoryjnych i obrazowych. Ważną rolę w diagnostyce odgrywają:
- badania z krwi, w tym oznaczenie poziomu enzymów mięśniowych (np. kinaza kreatynowa, aldolaza),
- badania immunologiczne, w szczególności przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) oraz przeciwciała specyficzne dla miopatii zapalnych (grupa ponad 20 autoprzeciwciał, np. anty-Jo-1, anty-SRP, anty-Mi-2 oraz anty-Ro, anty-U1-RNP, anty-Ku, anty-Sm, anty-PM/Scl),
- badania obrazowe, np. rezonans magnetyczny (MRI), który może uwidocznić obszary zapalenia w mięśniach,
- elektromiografia (EMG) mięśni, która pozwala na ocenę stopnia ich funkcjonowania w odpowiedzi na bodźce elektryczne,
- biopsja mięśnia, która umożliwia ocenę mikroskopową zmian zapalnych.
Zapalenie wielomięśniowe – jakie badania wykonać
Badania laboratoryjne są niezbędne w diagnostyce zapalenia wielomięśniowego. Wśród wykonywanych badań diagnostycznych na szczególną uwagę zasługuje ocena obecności autoprzeciwciał – w szczególności przeciwciał przeciwjądrowych (ANA, obecne u 40–80% chorych) i przeciwciał specyficznych dla miopatii zapalnych.
Dostępne są tzw. badania panelowe, które pozwalają na sprawdzenie podczas jednego badania obecności nawet kilkunastu rodzajów przeciwciał powiązanych z miopatiami zapalnymi. Każde z tych przeciwciał może pojawiać się z różną częstością w zależności od postaci klinicznej miopatii zapalnych.
Przeciwciała te charakteryzują się wysoką, sięgającą 100% specyficznością, co oznacza, że rzadko występują w innych chorobach lub u osób zdrowych.
Wykrycie autoprzeciwciał w surowicy pacjenta może ułatwić określenie postaci choroby, która wiąże się z charakterystycznymi objawami klinicznymi.
Warto pamiętać, że dokładna i wczesna diagnostyka pozwala na szybsze wdrożenie leczenia, co może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta.
Zapalenie wielomięśniowe – leczenie
Leczenie zapalenia wielomięśniowego opiera się głównie na tłumieniu procesu zapalnego i poprawie funkcji mięśni. Celem terapii jest uzyskanie stanu remisji klinicznej, czyli ustąpienia uciążliwych objawów. W pierwszej kolejności stosuje się leki immunosupresyjne, takie jak kortykosteroidy, które pomagają zmniejszyć stan zapalny.
W przypadku braku odpowiedzi na leczenie włącza się inne leki immunosupresyjne. Niezwykle istotną rolę w terapii odgrywa rehabilitacja, pomagająca pacjentom odzyskać siłę mięśniową i poprawić ich funkcjonowanie.
>> To może Cię zainteresować: Młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe: co to za choroba. Przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Podsumowanie
Zapalenie wielomięśniowe to poważne schorzenie autoimmunologiczne, które może znacznie pogorszyć jakość życia pacjenta z powodu postępującego osłabienia mięśni. Kluczowe dla skutecznego leczenia są wczesne rozpoznanie i kompleksowa diagnostyka.
Jeśli doświadczasz objawów, takich jak osłabienie mięśni, nadmierna męczliwość czy trudności w codziennym funkcjonowaniu, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem specjalistą. Odpowiednie badania umożliwią szybką diagnozę, co pozwoli na rozpoczęcie leczenia, zmniejszenie ryzyka poważnych powikłań i poprawę jakości życia.
Piśmiennictwo
- https://laboratorium.info.pl/autoimmunologia/reumatologia/zapalenie-wielomiesniowe/.
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.7.
- https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/142387,zapalenie-wielomiesniowe-i-skorno-miesniowe.
