Spis treści:

1. Czym jest zespół jelita drażliwego?
2. Dieta w chorobie zespołu jelita drażliwego 
   • Czego nie jeść w zespole jelita drażliwego?
   • Produkty wskazane w diecie IBS (irritable bowel syndrome) 
3. Zalecenia dietetyczne w zespole jelita drażliwego 
4. Przykładowy jadłospis w zespole jelita drażliwego

Czym jest zespół jelita drażliwego? 

Zespół jelita drażliwego, inaczej zwany IBS (irritable bowel syndrome), to zaburzenie czynnościowe jelita cienkiego i jelita grubego. Objawia się ono dyskomfortem lub bólem brzucha oraz zaburzeniami rytmu wypróżnień. Przy czym objawy te nie są uwarunkowane zmianami organicznymi czy biochemicznymi. 

>> Jak zdiagnozować zespół jelita drażliwego, jakie badania wykonać? Sprawdź w artykule: Zespół jelita drażliwego – objawy, diagnostyka, leczenie

Dieta w chorobie zespołu jelita drażliwego 

W zespole jelita drażliwego nie ma jednolitych zaleceń dietetycznych dla wszystkich chorych. Przebieg IBS jest przewlekły. W zależności od dominującego objawu może występować postać biegunkowa, postać mieszana lub zaparciowa.  

Leczenie obejmuje odpowiednie postępowanie dietetyczne, dostosowane do potrzeb pacjenta oraz leczenie wspomagające farmakologiczne. Niestety, u większości chorych objawy nawracają, co znaczy, że rokowania co do całkowitego wyleczenia są niepomyślne. 

Na początku należy ocenić dotychczasowy sposób żywienia chorego z zespołem jelita drażliwego. Trzeba ustalić: 

• regularność spożywanych posiłków, 
• ilość spożywanych posiłków, 
• rodzaj najczęściej spożywanych produktów spożywczych, potraw i napojów 
• sposoby przygotowania potraw, rodzaje technik (gotowanie, pieczenie, smażenie, grillowanie itd.), 
• spożywanie kawy, 
• spożywanie napojów alkoholowych, 
• aktywność fizyczną. 

Kolejnym krokiem jest przygotowanie przez pacjenta kalendarzyka żywieniowego, który powinien zawierać: 

• porę pobudki, 
• godziny spożycia poszczególnych posiłków – dokładne wyszczególnienie rodzaju i wielkości spożytych pokarmów i wypitych napojów, jaki był czas posiłku i w jakiej atmosferze był spożywany, 
• notatki na temat samopoczucia pacjenta po spożyciu każdego posiłku – czy występowały dolegliwości, a jeśli tak, to jakie. 

Analiza informacji będzie pomocna w identyfikacji produktów pokarmowych wywołujących i nasilających objawy u chorego.

Następnym etapem jest eliminacja nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz wprowadzenie do diety pacjenta zindywidualizowanych zaleceń żywieniowych. Uwzględniamy objawy chorobowe oraz zwyczaje żywieniowe. 

W pierwszym etapie eliminujemy z diety pacjenta produkty, które nasilały dolegliwości ze strony zespołu jelita drażliwego. W przypadku, gdy takie postępowanie nie przynosi efektu, stosujemy dietę lekkostrawną: 

• chude mięso, 
• ryż, 
• niektóre owoce i warzywa. 

Następnie powoli rozszerzamy dietę o kolejne produkty, w odstępach czasowych, co kilka dni. 

Chory notuje każde kolejno wprowadzane produkty oraz zapisuje, czy wystąpiły w tym czasie jakieś dolegliwości. Postępowanie to prowadzi do identyfikacji produktów spożywczych, które przyczyniają się do zaostrzenia objawów IBS. Wykluczenie ich z diety pozwala na zmniejszenie nasilenia dolegliwości u części pacjentów. 

Ze względu na duży dyskomfort codziennego życia z zespołem jelita nadwrażliwego, znaczna część pacjentów eliminuje z diety niektóre produkty, potrawy i napoje zupełnie niezależnie od rzeczywistego związku ich spożycia z nasileniem dolegliwości.  

Aby zachować różnorodność diety, należy cierpliwie analizować sposób żywienia chorych z IBS i stopniowo wprowadzać kolejne produkty. To pozwoli nam na wyeliminowanie tych produktów, które najbardziej nasilają objawy choroby u danego pacjenta. 

Wprowadzając prawidłową dietę, należy pamiętać o: 

• odpowiedniej objętości posiłków, 
• jaka jest gęstość energetyczna posiłku w krótkim czasie, 
• zapobieganiu kompulsywnemu jedzeniu, które prowadzi do zwiększenia objętości treści pokarmowej w jelitach, 
• dostarczeniu dużej ilości makroskładników do organizmu, które w krótkim czasie prowadzi do: 
  • zaburzeń trawienia i wchłaniania, 
  • nadmiernej fermentacji resztek pokarmowych w okrężnicy, 
  • występowania wzdęć oraz bólu, 
• ocenie, czy w diecie występują produkty sprzyjające powstawaniu wzdęć. 

>> Sprawdź też: Ból brzucha – przyczyny, lokalizacje, diagnostyka (alablaboratoria.pl)

Czego nie jeść w zespole jelita drażliwego? 

W zespole jelita wrażliwego powinniśmy unikać: 

1) produktów wzdymających – cebula, czosnek, kapusta, kalafior, brokuł, brukselka, kukurydza, rośliny strączkowe, papryka, orzechy, suszone śliwki, słodycze, napoje gazowane; 

2) innymi produktami dającymi częste objawy w zespole jelita drażliwego są – produkty mleczne, produkty pszenne, jaja, owoce cytrusowe, drożdże, ostre przyprawy, produkty wysoko przetworzone jak pizza, typu fast food; 

3) substancji słodzących, które są stosowane w napojach, gumach do żucia oraz słodyczach. Polialkohole – sorbitol, ksylitol i mannitol oraz fruktoza – spożywane w dużych ilościach, mogą spowodować biegunki. Należy ograniczyć spożywanie produktów je zawierających; 

4) kawy i alkoholu, które w zespole jelita drażliwego są często źle tolerowane. Należy ograniczyć picie kawy i produktów alkoholowych w chorobie IBS, a w przypadku zwiększonych dolegliwości całkowicie je wyeliminować z diety; 

5) błonnika pokarmowego – w dużych ilościach błonnik pokarmowy może prowadzić do biegunek, dlatego należy obserwować jego podaż wraz z dietą u chorych ze skłonnością do występowania biegunki. 

Mleko i jego przetwory jest często eliminowane z diety przez chorych. Wynika to z kojarzenia nietolerancji laktozy z dolegliwościami w IBS. Często takie postępowanie prowadzi do niewystarczającej podaży wapnia w diecie i zmniejsza urozmaicenie spożywanych produktów.  

Badania nie wykazały, aby nietolerancja laktozy występowała częściej u chorych na zespół jelita nadwrażliwego niż u osób niedotkniętych tym schorzeniem. Trzeba nadmienić, że objawy w nietolerancji laktozy i IBS są podobne. Nie należy eliminować mleka i produktów mlecznych u osób z IBS, należy się obserwować. Można zastosować żywność o zmniejszonej zawartości laktozy, czyli fermentowane produkty mleczne.  

Produkty wskazane w diecie IBS (irritable bowel syndrome) 

Jeżeli pomimo przestrzegania ogólnych zasad stylu życia i modyfikacji żywienia według indywidualnej tolerancji objawy IBS utrzymują się, należy rozważyć wprowadzenie diety eliminacyjnej.  

Dalsze postępowanie dietetyczne często obejmuje zastosowanie diety o niskiej zawartości FODMAP czyli z wyeliminowaniem fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli.  

Związki te mogą nasilać objawy zespołu jelita nadwrażliwego poprzez zwiększenie ilości płynu w jelicie cienkim, nadmierną fermentację, przyspieszenie pasażu jelitowego i zwiększenie wydzielania gazów.  

Dieta low-FODMAP powinna być prowadzona pod opieką specjalisty, przez okres nie dłuższy niż około 4-6 tygodni, ponieważ zakłada duże restrykcje dietetyczne niekorzystnie wpływa na skład mikroflory jelit.  

Dieta low-FODMAP zakłada 3 etapy:  

• Etap 1 całkowitej eliminacji produktów o wysokiej zawartości FODMAP,  
• Etap 2 stopniowego rozszerzania diety o produkty FODMAP. 
• Etap 3 wprowadzany na końcu, zakładający wykluczenie jedynie tych produktów FODMAP, po których w organizmie pacjenta wciąż utrzymywały się dolegliwości z etapu 2. 

Dieta low-FODMAP może pomóc zmniejszyć lub wyeliminować objawy od strony układu pokarmowego. Może przyczynić się do poprawy jakości życia poprzez zmniejszenie uczucia wzdęcia i dyskomfortu, poprawę rytmu wypróżnień.  

Nie dzieje się tak jednak u każdego chorego. Pomaga ona około 70% pacjentów z IBS. Wpływ na obniżenie skuteczności tej diety ma między innymi nieuważne jej przestrzeganie w 1 etapie, dlatego powinna być prowadzona pod okiem specjalisty. 

U pacjentów z IBS nie rekomenduje się natomiast wprowadzania innych nieuzasadnionych klinicznie diet eliminacyjnych, np. bezglutenowej czy bezlaktozowej. Każda restrykcyjna dieta eliminacyjna może skutkować wystąpieniem niedoborów pokarmowych i niedożywieniem, co ma wpływ na pogorszenie samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia. 

Probiotykoterapia jest bardzo ważnym elementem powrotu do prawidłowej pracy jelit w zespole jelita nadwrażliwego. Polega na włączeniu suplementacji probiotykami, czyli wybranymi szczepami żywych drobnoustrojów podawanymi w odpowiednich ilościach. Wpływają one korzystnie na skład mikrobioty jelit, bo zwiększają udział „dobrych” bakterii jelitowych.  

Pacjenci z zespołem jelita nadwrażliwego często narażeni są na dysbiozę jelit, która może być jedną z przyczyn powstawania tej choroby oraz nasilenia jej objawów. Według stanowiska World Gastroenterology Organisation sugeruje się, że niektóre probiotyki (np. szczep Lactobacillus plantarum 299v) podane w odpowiedniej dawce mogą łagodzić objawy i poprawiać jakość życia osób z IBS. Rodzaj probiotyków oraz czas suplementacji powinien być ustalany indywidualnie według wskazań lekarza. Nie należy samodzielnie wdrażać suplementacji. 

Zalecenia dietetyczne w zespole jelita drażliwego 

Zalecenia dietetyczne w IBS: 

• regularne spożywanie pięciu posiłków, w stałych godzinach, niezbyt obfitych, 
• wykluczenie z diety produktów źle tolerowanych – obserwacja indywidualnej oceny tolerancji, 
• ograniczenie w diecie tłustych produktów spożywczych, 
• eliminacja z diety produktów i potraw wzdymających, 
• eliminujemy z diety substancje słodzące polialkohole i duże ilości fruktozy, 
• ocena udziału w diecie dostarczanego błonnika pokarmowego oraz jego źródła, modyfikacja jego ilości w zależności od występujących objawów chorobowych (biegunki, zaparcia), 
• ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie kawy, mocnej herbaty, napoi alkoholowych, 
• eliminacja ostrych przypraw, 
• u osób z nietolerancją laktozy, ograniczamy jej ilość w diecie do poziomu dobrze tolerowanego przez pacjenta, 
• eliminacja z diety napojów gazowanych, 
• wprowadzenie aktywności fizycznej, dostosowanej do możliwości pacjenta, 
• do picia woda niegazowana, spożywana regularnie, 
• przygotowanie potraw to gotowanie w wodzie, przyrządzanie na parze, pieczenie w folii, duszenie bez tłuszczu lub z małym dodatkiem tłuszczu, 
• unikamy smażenia/duszenia w głębokim tłuszczu, w panierkach, grillowania i pieczenia w sposób tradycyjny. 

Ważne, aby wprowadzanie do diety chorego nowego produktu było skrupulatnie odnotowywane. Pomoże to ustalić stopień tolerancji danego produktu spożywczego przez organizm chorego. Produkty żywieniowe wprowadzamy pojedynczo, w kilkudniowych odstępach czasu. 

>> Przeczytaj: Nietolerancja węglowodanów – przyczyny, objawy, diagnostyka (alablaboratoria.pl)

Przykładowy jadłospis w zespole jelita drażliwego 

I śniadanie 

Płatki owsiane z mlekiem migdałowym, bananem i truskawkami. 

II śniadanie 

Kromka pieczywa bezglutenowego z wędliną z indyka do tego mix sałat i ogórek zielony. 

Obiad 

Udziki z kurczaka bez skóry, obtoczone w delikatnych ziołach, pieczone w piekarniku w rękawie.  

Do tego komosa ryżowa oraz gotowana marchewka. 

Podwieczorek 

Marchew i ogórek surowe, obrane i pokrojone w słupki. Do tego jogurt naturalny bezlaktozowy z dodatkiem ulubionych delikatnych ziół. Warzywa maczamy w dipie. 

Kolacja 

Pieczywo z mąki orkiszowej posmarowane masłem. Mozzarella pokrojona w plastry, ułożona na pomidorach pokrojonych w plastry, posypane delikatnie bazylią. 

---

Źródła:

1. Adrych K., Rydzewska G.: Rozpoznawanie i leczenie zespołu jelita nadwrażliwego w praktyce lekarza rodzinnego. Varia Medica 2020;4(1):52-59. 
2. Włodarek D.: Dietoterapia, 8.Wybrane choroby przewodu pokarmowego. Wydanie I – 3 dodruk, Warszawa 2015, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 
3. Moayyedi P., Andrews CN., MacQueen G. i wsp.: Canadian Association of Gastroenterology Clinical Practice Guideline for the Management of Irritable Bowel Syndrome (IBS). Journal of the Canadian Association of Gastroenterology, 2019; 2(1): 6–29. doi: 10.1093/jcag/gwy071 
4. Monash University: FODMAP and IBS [online][dostęp: 15.02.2023]. Dostępny w https://www.monashfodmap.com/about-fodmap-and-ibs/ 
5. Vasant DH., Paine PA., Black CJ. i wsp.: British Society of Gastroenterology guidelines on the management of irritable bowel syndrom. Gut 2021;70:1214–1240. doi:10.1136/gutjnl-2021-324598 

Spis treści:

1. Czym dieta antyhistaminowa i po co się ją stosuje? 
   • Histamina – co to? 
2. Wskazania do stosowania diety antyhistaminowej 
3. Przyczyny nietolerancji histaminy 
4. Produkty zakazane na diecie antyhistaminowej i produkty często wykluczane 
5. Co jeść na diecie histaminowej? 
   • Jak obniżyć poziom histaminy? 
6. Jak układać jadłospis na diecie antyhistaminowej? 

Czym dieta antyhistaminowa i po co się ją stosuje? 

Dieta antyhistaminowa polega na złagodzeniu lub eliminacji występujących dolegliwości związanych z pracą przewodu pokarmowego. Dieta antyhistaminowa jest zalecana w przypadku podejrzenia nietolerancji histaminy. Nie powinno się jej stosować jako diety odchudzającej ani ogólnie poprawiającej stan zdrowia. Głównym założeniem diety powinna być eliminacja produktów z wysoką zawartością histaminy.  

Dietę antyhistaminową można podzielić na trzy etapy: 

a) faza eliminacji – powinna trwać od 2 do nawet 8 tygodni. Polega ona na eliminacji wszystkich produktów z wysoką zawartością histaminy, tak by doprowadzić do zmniejszenia objawów na tyle, na ile jest to możliwe,  

b) faza testu, 

c) faza długoterminowa. 

Histamina – co to?  

Histamina jest to amina biogenna naturalnie wytwarzana w organizmie człowieka. Związek ten jest bardzo istotny dla przebiegu wielu procesów życiowych, bierze udział m.in.: 

• w skurczach mięśni gładkich,  
• rozszerzaniu naczyń krwionośnych, 
• gojeniu się ran,  
• pobudzaniu wydzielania kwasu żołądkowego, 
• regulacji rytmu snu i czuwania.  
• odgrywa też istotną rolę w reakcjach alergicznych 
• jest mediatorem stanu zapalnego w chorobach alergicznych takich jak astma oskrzelowa czy alergiczny nieżyt nosa.  

U osoby uczulonej na składnik leku czy pokarmu w czasie reakcji alergicznej histamina jest gwałtownie uwalniania w organizmie. Przez to pacjent może odczuwać świąd, mieć pokrzywkę, zaczerwienienie skóry, obrzęk błon śluzowych czy trudności w oddychaniu.  

W sytuacji wysokiego stężenia histaminy we krwi może dojść nawet do wstrząsu anafilaktycznego i śmierci.  Należy pamiętać, że to nie histamina sama w sobie jest niebezpieczna. U zdrowych osób jej poziom we krwi utrzymywany jest na odpowiednio niskim poziomie dzięki obecności enzymów ją rozkładających.  

Wskazania do stosowania diety antyhistaminowej 

U chorego wskazane jest niezwłoczne wprowadzenie diety antyhistaminowej, aby zapobiegać powstawaniu reakcji alergicznych na histaminę.  

Histamina występuje w żywności. Jej zawartość waha się w szerokich granicach i jest zmienna w zależności od kilku czynników. Większość świeżych, nieprzetworzonych produktów zawiera niewielkie ilości histaminy i jest bezpieczna do spożycia.  

Należy podkreślić, że zawartość histaminy w produktach spożywczych wzrasta wraz ze: 

• wzrostem stopnia ich przetworzenia, 
• długim przechowywaniem,  
• dojrzewaniem,  
• fermentacją, 
• psuciem się żywności.  

Spożywanie żywności z wysoką zawartością histaminy nie stanowi zagrożenia dla większości osób, ale warto mieć świadomość, że jej nadmierne spożycie może prowadzić nawet do zatrucia.  

Dużą zawartością histaminy charakteryzują się także produkty powstające w wyniku fermentacji, np. kiszonki czy wino. Ze względu na potencjalny wpływ histaminy i innych amin biogennych w żywności na zdrowie konsumentów, w krajach Unii Europejskiej ich zawartość w produktach spożywczych jest limitowana i kontrolowana.  

U większości osób nadmiar histaminy z żywności rozkładany jest głównie przez enzym DAO w przewodzie pokarmowym i nie powoduje negatywnych skutków zdrowotnych. Natomiast zdolność do rozkładania histaminy może być różna u poszczególnych osób. 

Dlatego u osób z nietolerancją histaminy jest wskazana dieta antyhistaminowa. 

Przyczyny nietolerancji histaminy 

Nietolerancja histaminy to brak równowagi między histaminą spożytą i uwolnioną przez organizm a zdolnością organizmu do jej rozkładania. Towarzyszy temu zmniejszona aktywność enzymu DAO, co zwiększa stężenie histaminy w osoczu i wywołuje niekorzystne reakcje ze strony organizmu.  

Objawy mogące wskazywać na nietolerancję histaminy:  

• bóle i zawroty głowy,  
• migreny, 
• uderzenia gorąca, 
• nerwowość, 
• zaczerwienienie i swędzenie skóry, pokrzywka,  
• wodnisty katar 
• kaszel,  
• duszności,  
• zaburzenia rytmu serca,  
• zaburzenia ciśnienia krwi, 
• bóle brzucha,  
• biegunki,  
• zaparcia,  
• wzdęcia i uczucie pełności,  
• mdłości. 

Spektrum objawów może być zatem bardzo szerokie i niespecyficzne. Charakterystyczne jest to, że objawy najczęściej pojawiają się do pół godziny po posiłku i mają niewielkie lub umiarkowane nasilenie. Zazwyczaj cofają się samoistnie w ciągu kilku godzin.  

W przypadku nietolerancji histaminy diagnostyka i leczenie nietolerancji pokarmowych stanowi duże wyzwanie. Przyczyną tego są właśnie nieimmunologiczne mechanizmy ich przebiegu, które w poszczególnych typach nietolerancji są bardzo zróżnicowane. Przy nietolerancji histaminy przypuszcza się, że najistotniejsza jest zmniejszona aktywność jelitowa enzymu DAO, który pełni kluczową rolę w rozkładaniu histaminy dostarczanej z żywności.  

Do występowania nietolerancji histaminy mogą przyczyniać się: 

• zaburzenia składu flory jelitowej (np. SIBO),  
• stosowanie niektórych leków, 
• spożywanie alkoholu.  

Obecnie diagnostyka nietolerancji histaminy odbywa się głównie przez wykluczenie spożywania poszczególnych produktów spożywczych.  

W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów, w pierwszej kolejności należy wykluczyć alergie pokarmowe, celiakie czy choroby zapalne jelit. Wskazane jest oznaczenie aktywności enzymu DAO i poziomu histaminy we krwi.  

Należy zwrócić uwagę, że potwierdzenie diagnozy wymaga stwierdzenia co najmniej dwóch charakterystycznych objawów oraz ich ustępowania lub złagodzenia po zastosowaniu diety eliminacyjnej – antyhistaminowej. 

>> Przeczytaj więcej: Nietolerancja histaminy 

Produkty zakazane na diecie antyhistaminowej i produkty często wykluczane 

Produkty wysokoprzetworzone i gotowe dania muszą być bezwzględnie wyeliminowane na diecie antyhistaminowej. 

Najczęściej wyklucza się: 

1. Warzywa – pomidory, szpinak, kiszonki warzywne np. ogórki czy kapusta; 
2. Owoce – truskawki, cytrusy np. pomarańcza, grejpfrut, limonka; 
3. Jaja i produkty mleczne – jaja, sery dojrzewające półtwarde np. camembert, cheddar, feta, gouda oraz twarde np. grana padano, parmezan; 
4. Mięso i wędliny – wędliny dojrzewające i surowe np. szynka prosciutto, salami oraz konserwy mięsne, mięso i wędliny wędzone; 
5. Ryby i owoce morza – tłuste ryby np. łosoś, ryby o ciemnym mięsie np. makrela, tuńczyk, konserwy rybne, ryby wędzone; 
6. Napoje – napoje alkoholowe, szczególnie wszystkie rodzaje wina oraz piwa, napoje fermentowane np. kombucha. 

W zależności od osobistej tolerancji, w diecie antyhistaminowej wykluczyć można też: 

1. Warzywa – bakłażan, szparagi; 
2. Owoce – awokado, banan, śliwki, kiwi, ananas; 
3. Jaja i produkty mleczne – jaja surowe zwłaszcza białko, produkty mleczne i fermentowane np. jogurt, kefir;
4. Ryby i owoce morza – wszystkie owoce morza; 
5. Napoje – herbata czarna i zielona; 
6. Migdały i orzechy, np. pistacje, ziemne, włoskie;  
7. Czekolada w każdej postaci;  
8. Fermentowane produkty sojowe – sos sojowy, miso, tempeh;  
9. Grzyby;
10. Fermentowane zamienniki nabiału, np. jogurt kokosowy;  
11. Niektóre przyprawy, np. cynamon, curry, chili, goździk, anyż. 

Co jeść na diecie histaminowej? 

Dieta antyhistaminowa polega na jedzeniu świeżych, niskoprzetworzonych produktów, w tym (poza niektórymi) warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych i źródeł zdrowych tłuszczów, pestek i nasion. 

Lista produktów bezpiecznych lub rzadko wykluczanych (uwaga na osobistą tolerancję): 

1. Warzywa – większość świeżych warzyw; 
2. Owoce – pozostałe świeże owoce oraz dżemy z tych owoców; 
3. Jaja i produkty mleczne – jaja gotowane, mleko pasteryzowane, mozzarella, ser twarogowy; 
4. Produkty zbożowe i ziemniaki – różnorodne rodzaje pieczywa, płatki zbożowe np. owsiane, kasz np. komosa ryżowa, jaglana, gryczana, pęczak, amarantus, różne rodzaje ryżu makaronów, ziemniaki; 
5. Tłuszcze – olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany; 
6. Mięso i wędliny – świeże mięso np. indyk, kurczak, wołowina, wędliny dobrej jakości gotowane; 
7. Ryby – świeże ryby o jasnym mięsie np. mintaj, dorsz, pstrąg, sandacz; 
8. Napoje – woda, kawa, herbaty owocowe i ziołowe, domowe soki z dozwolonych owoców i warzyw; 
9. Inne – nasiona roślin strączkowych np. fasola, ciecierzyca, soczewica, miód, większość przypraw i ziół, dynia, słonecznik, mak, siemię lniane. 

Jak obniżyć poziom histaminy? 

Nie można jednoznacznie powiedzieć, co obniża poziom histaminy. Należy wiedzieć, że ustalenie konkretnych wytycznych dla diety antyhistaminowej jest trudne. Często różne źródła podają rozbieżne informacje, które produkty należy wyeliminować na diecie antyhistaminowej.  

Jest tak dlatego, że ilość histaminy w żywności może być zmienna. Zależy bowiem od wielu czynników, między innymi świeżości, sposobu przechowywania czy obróbki produktów spożywczych.  

Dodatkowo w niektórych badaniach uwzględnia się produkty, które nie charakteryzują się wysoką zawartością histaminy, ale ich spożycie powoduje uwolnienie histaminy już zgromadzonej w organizmie lub zawierają one znaczące ilości innych amin biogennych. 

Jak układać jadłospis na diecie antyhistaminowej? 

Przykładowy jadłospis na diecie antyhistaminowej wygląda następująco: 

I śniadanie 

Płatki owsiane z mlekiem pasteryzowanych, z jabłkiem uprażonym oraz siemieniem lnianym. 

II śniadanie 

Pieczywo gryczane posmarowane margaryną, z wędliną z indyka lub kurczaka obtoczonego w ulubionych ziołach i ugotowanego w rękawie lub na parze. Do tego świeży ogórek, mix sałat i żółta papryka. 

Obiad 

Dorsz przygotowany na parze, podany z ziemniakami z wody oraz surówka z selera bulwowego, marchwi i jabłka z dodatkiem oliwy z oliwek. 

Podwieczorek 

Hummus z ciecierzycy, do tego świeże warzywa: brokuł, kalafior i marchew. Warzywa maczamy w hummusie. 

Kolacja 

Zupa krem z dyni z mlekiem kokosowym. Po zblendowaniu dodajemy uprażone pestki słonecznika. 

Podsumowując, należy pamiętać, że na nietolerancję histaminy składa się wiele objawów. Pojawiają się one po spożyciu konkretnych produktów z taką ilością histaminy, która u zdrowych osób na ogół nie wywołuje dolegliwości.  

Diagnoza nietolerancji histaminy wymaga złożonego, czasochłonnego podejścia, w tym eliminacji zaburzeń przebiegających z podobnymi objawami. W wielu przypadkach dieta antyhistaminowa jest odpowiednim, chociaż niejedynym, środkiem diagnostycznym i terapeutycznym. 

Należy podkreślić, iż celem diety antyhistaminowej powinno być wypracowanie takich nawyków żywieniowych u pacjenta, by w przyszłości nie doprowadzać do występowania i nasilania objawów związanych z nietolerancją histaminy. 

---

Źródła:

1. Bartuzi M., Ukleja-Sokołowska N.: Nietolerancja histaminy, a dieta współczesnego człowieka . Alerg. Astma Immun. 2021; 26(4): 82-88. 
2. Gutowska G.: Czy histamina zawarta w żywności może Ci zaszkodzić? J. NutriLife [Internet]., 2021 [dostęp: 11.04.2023]; (01).Dostępny w: url:http://www.NutriLife.pl/index.php?art=365. 
3. DeBeeR J., Bell J.W., Nolte F., Arcieri J., Correa G.: Histamine Limits by Country: A Survey and Review, Journal of Food Protection. 2021; 84(9): 1610-1628. doi: 10.4315/JFP-21-129.