Dostrzeżenie czerwonego lub nawet krwistego odcienia moczu każdorazowo budzi niepokój i skłania do poszukiwania przyczyn anomalii. A im większa wiedza o przyczynach, tym większa szansa na szybkie i celne rozpoznanie. Dowiedz się zatem, co zrobić, gdy podejrzewasz krwinkomocz. 

Spis treści:

1. Krwiomocz – czym jest i co oznacza? 
2. Jakie są przyczyny krwiomoczu i krwinkomoczu? 
3. Jak wygląda krwiomocz? Objawy 
4. Na czym polega diagnostyka i leczenie hematurii? 
5. Krwinkomocz – podsumowanie 

Krwiomocz – czym jest i co oznacza? 

Krwiomocz oznacza widoczną gołym okiem obecność krwi w moczu. Z kolei krwinkomocz odnosi się do laboratoryjnego stwierdzenia krwinek czerwonych w próbce moczu.  

Krwiomocz zawsze wymaga jednoznacznego określenia przyczyny; może być widoczny już przy stężeniu zaledwie 1 ml krwi na litr moczu. Kolor i intensywność zależą od ilości i źródła pochodzenia krwi: świeżą tętniczą (jasnoczerwona) można odróżnić od żylnej (ciemnoczerwona, bordowa) i zhemolizowanej (ciemnobrązowy lub czarny). Rozpoznanie potwierdza się na podstawie obecności bardzo licznych czerwonych krwinek w osadzie moczu.  

W mikrohematurii, czyli krwinkomoczu, obserwuje się mikroskopijny wzrost zawartości czerwonych krwinek powyżej progu fizjologicznego (powyżej 3-5 w polu widzenia). Niektóre naukowe towarzystwa medyczne uważają, że wystarczające jest oznaczenie pojedyncze, inne do rozpoznania wymagają np. trzech różnych próbek.  

Jakie są przyczyny krwiomoczu i krwinkomoczu? 

Początkowo obserwowane jest nietypowe zabarwienie moczu w paśmie czerwieni  – przyczyny można podzielić na krwinkowe i pozakrwinkowe. Do tych ostatnich zalicza się np. ciemne zabarwienie moczu w przebiegu rabdomiolizy (uszkodzenie mięśni skutkuje uwalnianiem mioglobiny, która odbarwia mocz), niedawnego spożycia określonych pokarmów (np. buraków, rabarbaru) czy leków zawierających barwniki.  

>> Przeczytaj: Mętny mocz – jakie są jego przyczyny? Czy jest powodem do niepokoju?

Rzeczywista hematuria może mieć wiele zróżnicowanych przyczyn, które dalej dzielą się na pochodzące z kłębuszków nerkowych: 

• zespół Alporta, 
• choroba cienkich błon podstawnych (tzw. łagodny krwiomocz rodzinny), 
• popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, nefropatia IgA i wiele innych postaci kłębuszkowych zapaleń, 
• zespół Goodpasture’a, 
• zespół nerczycowy, 
• wielotorbielowatość nerek.

oraz pozakłębuszkowe, zdecydowanie częstsze: 

• choroba przebiegająca z gorączką, 
• intensywne ćwiczenia fizyczne, 
• trwająca miesiączka, 
• obecność złogów w drogach moczowych, 
• zakażenia układu moczowego, 
• nowotwory złośliwe: rak nerkowokomórkowy, rak pęcherza moczowego, rak prostaty, 
• uszkodzenie błony śluzowej układu moczowo-płciowego po miejscowych zabiegach na układzie moczowym, 
• uraz, 
• stany sprzyjające wynaczynianiu się krwi: małopłytkowość, koagulopatie, stosowanie leków rozrzedzających krew. 

>> Odkryj więcej: Krótko o metodach szacowania filtracji kłębuszkowej u osób dorosłych

Obecność krwinek czerwonych w moczu jest często wykrywana przypadkowo, przy okazji wykonywania badania ogólnego moczu z innych wskazań.  W około 50% przypadków dość szybko udaje się zidentyfikować przyczynę, zwłaszcza jeśli współistnieją inne, sugestywne objawy ułatwiające rozpoznanie.  

Jak wygląda krwiomocz? Objawy 

Mikrohematuria z reguły nie wywołuje objawów i powoduje zmiany zabarwienia moczu na kolor czerwony. Typowy krwiomocz, jak już wspomniano, jest widoczny jako odbarwienie lub wręcz świeża krew.  

Bardzo pomocne we wstępnym różnicowanie przyczyn jest obecność następujących stanów i objawów: 

• ból przy oddawaniu moczu sugeruje zakażenie lub obecność złogów; 
• ból w okolicy podbrzusza, także przy mikcji, połączony z gorączką silnie wskazuje na zakażenie, zwłaszcza u kobiet; zakażenie układu moczowego u mężczyzn jest rzadsze, u młodych jest często związane z chorobami przenoszonymi drogą płciową, a u starszych z przerostem prostaty; 
• silny, kolkowy ból obejmujący okolicę lędźwiową i promieniujący do pachwiny, niekiedy z towarzyszącymi nudnościami i/lub wymiotami w pierwszej kolejności skłania do podejrzenia kamicy układu moczowego, zwłaszcza jeśli tego typu epizody się powtarzają; 
• ból w okolicy lędźwiowej, pienienie się moczu, białkomocz, nadciśnienie tętnicze (zwłaszcza) wcześniej nieobecne sugerują kłębuszkowe zapalenie nerek; 
• obecność krwio- lub krwinkomoczu podczas miesiączki bez żadnych dolegliwości powinno skłonić do ponownego badania po zakończonej pierwszej fazie cyklu; 
• u dzieci i młodzieży nagłe pojawienie się krwiomoczu może być spowodowane zakażeniem adenowirusowym, które pod różnymi postaciami (w znacznej większości żołądkowo-jelitową) jest częste w tej subpopulacji; 
• u dorosłych i osób starszych nagłe pojawienie się bezbolesnego krwiomoczu powinno być sygnałem do natychmiastowego udania się do lekarza – w aż 85% przypadków jest to pierwszy objaw bardzo groźnego raka pęcherza moczowego; niepokojącymi współistniejącymi objawami są tu częste i bolesne oddawanie moczu, zaburzenia mikcji, ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. 

>> Sprawdź też: Częstomocz, wielomocz i oddawanie moczu w nocy – jakie są przyczyny?

Na czym polega diagnostyka i leczenie hematurii? 

Należy mieć na uwadze, że zdecydowana większość rekomendacji towarzystw naukowych opiera się na opiniach ekspertów, jednak większość zaleceń jest zbieżnych i wskazuje na podobny algorytm diagnostyczny.  

Pojawienie się czerwonego zabarwienia moczu, o ile nie towarzyszą mu inne objawy, powinno zostać zweryfikowane poprzez badanie ogólne moczu z oceną osadu, a wyniki należy skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu.  

W gabinecie lekarskim pierwszym krokiem jest zebranie wywiadu w celu wykluczenia przyczyn niewymagających leczenia, takich jak (wcześniejsze) zakażenia dróg moczowych, miesiączka czy forsowna aktywność fizyczna.  

Jeśli wywiad jest negatywny, poszukuje się wskaźników przyczyny nefrologicznej, zwykle poprzez badanie na albuminurię, badanie osadu w celu oceny morfologii czerwonych krwinek oraz pomiar ciśnienia krwi i czynności nerek.  

Jeżeli nie zostaną stwierdzone żadne objawy kłębuszkowej choroby nerek, na podstawie dalszej kalkulacji ryzyka zaleca się dalsze badania urologiczne obejmujące obrazowanie górnych dróg moczowych i cystoskopię.  

W przypadku wyraźnego krwiomoczu, zwłaszcza u osób dorosłych, należy pilnie zgłosić się do lekarza. Krwinkomocz często towarzyszy zakażeniom układu moczowego (oprócz erytrocytów pojawiają się liczne leukocyty i niekiedy azotyny), w takim przypadku warto rozszerzyć diagnostykę o posiew.  

Większość przyczyn krwinko- i krwiomoczu może być skutecznie leczona, a z pewnością każdy przypadek wątpliwy powinien zostać omówiony z lekarzem. 

Krwinkomocz – podsumowanie 

Hematuria jest częstym zjawiskiem, zazwyczaj przyjmuje postać krwinkomoczu, czyli niewidocznej gołym okiem obecności krwinek czerwonych w moczu. Większość przyczyn jest stosunkowo łagodna i może być skutecznie leczona.  

Szczególny niepokój powinno budzić nagłe pojawienie się krwiomoczu, krwinko- lub krwiomocz z objawami dyzurycznymi i gorączką, a także ból w okolicy lędźwiowej połączony z wysokim ciśnieniem krwi i obrzękami.  

Tego typu przypadki każdorazowo wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. 

Źródła:

1. Bolenz C, Schröppel B, Eisenhardt A, Schmitz-Dräger BJ, Grimm MO. The Investigation of Hematuria. Dtsch Arztebl Int. 2018 Nov 30;115(48):801-807. doi: 10.3238/arztebl.2018.0801. PMID: 30642428; PMCID: PMC6365675. The Investigation of Hematuria – PMC
2. Saleem MO, Hamawy K. Hematuria. [Updated 2022 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: Hematuria – StatPearls – NCBI Bookshelf
3. Dulku G, Shivananda A, Chakera A, Mendelson R, Hayne D. Painless Visible Haematuria in Adults: An Algorithmic Approach Guiding Management. Cureus. 2019 Nov 13;11(11):e6140. doi: 10.7759/cureus.6140. PMID: 31886075; PMCID: PMC6907722. Painless Visible Haematuria in Adults: An Algorithmic Approach Guiding Management – PMC
4. Moloney F, Murphy KP, Twomey M, O’Connor OJ, Maher MM. Haematuria: an imaging guide. Adv Urol. 2014;2014:414125. doi: 10.1155/2014/414125. Epub 2014 Jul 17. PMID: 25136357; PMCID: PMC4124848. Haematuria: An Imaging Guide – PMC
5. Usman N, Suarez M. Adenoviruses. [Updated 2023 Jan 9]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan- Adenoviruses – StatPearls – NCBI Bookshelf
6. Halaseh SA, Halaseh S, Alali Y, Ashour ME, Alharayzah MJ. A Review of the Etiology and Epidemiology of Bladder Cancer: All You Need To Know. Cureus. 2022 Jul 27;14(7):e27330. doi: 10.7759/cureus.27330. PMID: 36042998; PMCID: PMC9411696. A Review of the Etiology and Epidemiology of Bladder Cancer: All You Need To Know – PMC

Badanie moczu jest jednym z kluczowych narzędzi diagnostycznych pozwalającym ocenić funkcjonowanie układu moczowego oraz wykryć ewentualne problemy zdrowotne. Jednym z istotnych parametrów analizy moczu jest obecność leukocytów, czyli białych krwinek, które ogrywają kluczową rolę w obronie organizmu przed infekcjami. Ich liczna obecność może świadczyć o toczących się stanach zapalnych w organizmie. Jakie są przyczyny wzrostu ilości leukocytów w moczu? Kiedy powinno być to dla nas sygnałem alarmującym i jakie są wskazania do przeprowadzenia badania?

Spis treści:

1. Podwyższone leukocyty w moczu – co to oznacza?
   • Poziom leukocytów w moczu – normy
2. Podwyższone leukocyty w moczu – przyczyny
   • Objawy towarzyszące zwiększonej ilości leukocytów w moczu
3. Badanie na leukocyty w moczu – jak się do niego przygotować?
4. O czym świadczą leukocyty w moczu – jak można wyeliminować przyczynę?
5. Skąd się biorą leukocyty w moczu – podsumowanie

Podwyższone leukocyty w moczu – co to oznacza?

Obecność nadmiernej ilości leukocytów w moczu może wskazywać na infekcję lub stan zapalny w układzie moczowym. Leukocyty, nazywane inaczej białymi krwinkami, są głównymi komórkami zaangażowanymi w obronę organizmu przed infekcjami. W prawidłowych warunkach ich obecność w moczu jest minimalna. Jednakże, gdy dochodzi do infekcji lub stanu zapalnego w obrębie dróg moczowych, mogą migrować do moczu, aby walczyć z patogenami i reagować na stan zapalny.

Poziom leukocytów w moczu – normy

Normy dla leukocytów w moczu mogą nieco się różnić w zależności od laboratorium oraz sposobu przeprowadzania badania. Jednak ogólnie przyjmuje się, że w próbce moczu obecność leukocytów powinna być minimalna lub nieobecna. W badaniu ogólnym moczu uważa się, że norma dla leukocytów wynosi do 5 komórek w polu widzenia pod mikroskopem.

Aby uzyskać szczegółowe informacje, jakie są prawidłowe parametry badania ogólnego moczu, odwiedź stronę: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?

Podwyższone leukocyty w moczu – przyczyny

Podwyższona liczba leukocytów w moczu może świadczyć o obecności infekcji lub stanu zapalnego w układzie moczowym. Są to schorzenia obejmujące drogi moczowe, do których zaliczamy:

• zapalenia pęcherza moczowego,
• zapalenia nerek,
• zapalenia cewki moczowej.

Obecność kamieni nerkowych w drogach moczowych może także spowodować stan zapalny, który również skutkuje wzrostem liczby leukocytów. Ponadto, infekcje przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia czy rzeżączka, również oddziałują na wzmożoną obecność białych krwinek w moczu. Więcej o zakażeniach układu moczowego dowiesz się z artykułu: Zakażenia układu moczowego (ZUM)

Obecność mikroorganizmów w drogach moczowych może wynikać z osłabienia naturalnych mechanizmów obronnych organizmu przeciwko infekcjom układu moczowego. Taki stan rzeczy może być podyktowany różnymi czynnikami, choćby m.in.:

• zmianami hormonalnymi, które występują w okresach menopauzy czy ciąży,
• trudnościami z opróżnianiem pęcherza moczowego wynikające z rozrostu gruczołu krokowego,
• osłabienia mięśni dna miednicy,
• wad anatomicznych układu moczowego,
• cukrzycy.

Wyższa liczba leukocytów w moczu może również być efektem przyjmowania niektórych leków, zwłaszcza antybiotyków, które paradoksalnie są stosowane w leczeniu infekcji dróg moczowych, a także leków przeciwzapalnych. Dodatkowo niektóre leki stosowane w leczeniu onkologicznym, czy też te, które mają potencjał immunosupresyjny (działając tym samym na układ immunologiczny), mogą wpłynąć na wyniki analizy moczu.

Nieprawidłowa dieta, szczególnie bogata w nadmiar białka i soli, oraz niedostateczna ilość spożywanych płynów, także nie pozostają bez wpływu na wynik badania. Należy jednak zauważyć, że zwiększona obecność leukocytów w próbce moczu może być też spowodowana zanieczyszczeniem próbki oraz nieprzestrzeganiem higieny podczas pobrania.

Objawy towarzyszące zwiększonej ilości leukocytów w moczu

Nieraz zwiększona ilość leukocytów w moczu może być bezobjawowa i wykryta dopiero podczas badania ogólnego moczu.

Zwiększonej ilości leukocytów w moczu mogą towarzyszyć objawy takie jak:

• ból lub pieczenie podczas oddawania moczu,
• częste oddawanie moczu,
• nocne oddawanie moczu czy także jego nietrzymanie,
• ból w dolnej części brzucha lub w okolicy lędźwiowej,
• ogólne złe samopoczucie,
• mętny lub nieprzyjemny zapach moczu,
• krwiomocz.

Infekcja górnego odcinka układu moczowego może powodować także objawy związane z układem pokarmowym, takie jak nudności i wymioty. Mogą pojawić się także dreszcze oraz bóle głowy.

W przypadku podejrzeń dotyczących zwiększonej liczby leukocytów w moczu lub odczuwania któregokolwiek z powyższych objawów ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu dalszej oceny i leczenia.

Badanie na leukocyty w moczu – jak się do niego przygotować?

Dla zapewnienia precyzyjnych wyników analizy leukocytów w moczu zaleca się przestrzeganie kilku prostych wytycznych, które przede wszystkim dotyczą:

• pobrania próbki moczu,
• starannego oczyszczenia okolic intymnych przed pobraniem próbki.

O czym świadczą leukocyty w moczu – jak można wyeliminować przyczynę?

Wyeliminowanie wysokiej ilości leukocytów w moczu zwykle wymaga zidentyfikowania i leczenia przyczyny. W przypadku infekcji bakteryjnej lekarz może przepisać odpowiednie antybiotyki czy leki zmniejszające stan zapalny, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Dodatkowo istotne jest nawodnienie organizmu i unikanie substancji drażniących układ moczowy (np. kofeiny, alkoholu, ostrych przypraw).

W razie potrzeby lekarz może zalecić pogłębioną diagnostykę oraz środki wspomagające, aby pomóc w obniżeniu poziomu leukocytów i wyeliminowaniu przyczyny dolegliwości.

Skąd się biorą leukocyty w moczu – podsumowanie

Badanie moczu jest kluczowym elementem diagnostyki układu moczowego, umożliwiającym identyfikację potencjalnych problemów zdrowotnych. Nadmierna obecność leukocytów może wskazywać na infekcje lub stany zapalne. Najczęstszymi przyczynami są infekcje dróg moczowych, kamica nerkowa oraz zakażenia przenoszone drogą płciową.

Objawy, takie jak ból podczas mikcji czy mętny mocz, powinny być sygnałem alarmowym. Aby uzyskać precyzyjne wyniki badania moczu, ważne jest przestrzeganie odpowiednich wytycznych dotyczących pobrania próbki.

Leukocyty w moczu mogą być sygnałem różnych problemów zdrowotnych, dlatego ważne jest monitorowanie ich poziomu i reagowanie na ewentualne odchylenia od normy. Regularne badania kontrolne oraz odpowiednia opieka medyczna mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu i leczeniu ewentualnych problemów zdrowotnych związanych z układem moczowym.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Bibliografia

1. Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Podręcznik chorób wewnętrznych. Kraków 2015, s.1474, ISBN 978-83-7430-459-7.
2. Bil-Lula I., Ćwiklińska A., Kamińska D. et al. The Polish Society for Laboratory Diagnostics Guidelines on urine particles analysis in a medical diagnostic laboratory. Diagn Lab. 2019; 55(3): 145-198.
3. Bono MJ., Leslie SW., Reygaert WC. Uncomplicated Urinary Tract Infections. [Updated 2023 Nov 13]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470195/.
4. Kupisz-Urbańska M., Broczek K., Galus K., Mossakowska M. Objawy dyzuryczne, wybrane elementy badania ogólnego moczu a białko C-reaktywne u osób w wieku ponad 100 lat. Tom 15, nr 4, 144–148, ISSN 1425–4956.
5. Wilson ML., Gaido L. Laboratory Diagnosis of Urinary Tract Infections in Adult Patients, Clinical Infectious Diseases. Volume 38, Issue 8, 15 April 2004, Pages 1150–1158.

Opuchnięte nogi to problem, który może dotyczyć osób w każdym wieku. Wśród jego przyczyn najczęściej wymienia się pozostawanie nóg przez dłuższy czas w jednej pozycji, zatrzymanie wody w organizmie, stosowanie niektórych leków oraz choroby serca, nerek czy zaburzenia hormonalne. Dowiedz się, jakie badania zrobić i jak poradzić sobie z opuchlizną kostek.

Spis treści:

1. Opuchnięte nogi – przyczyny
   • U kogo rośnie ryzyko pojawienia się opuchniętych nóg i kostek?
   • Dlaczego opuchlizna pojawia się na nogach i kostkach?
2. Opuchnięcie kostek i nóg – najczęstsze objawy
3. Puchnięcie nóg – jakie badania wykonać?
4. Leczenie opuchniętych nóg – jak przebiega?
   • Domowe sposoby na opuchnięte kostki i nogi
5. Opuchnięte kostki u nóg – podsumowanie

Opuchnięte nogi – przyczyny

Opuchnięte nogi mogą być  objawem wielu nieprawidłowości w organizmie. Nie zawsze jednak przyczyną opuchlizny są poważne choroby. Bardzo często jest ona skutkiem prowadzonego stylu życia. Opuchnięte kostki mogą obserwować osoby:

• wykonujące pracę siedzącą,
• często podróżujące w pozycji siedzącej na dużych dystansach,
• uprawiające intensywny wysiłek fizyczny.

Obrzęki nóg mogą mieć także podłoże na tle chorób kardiologicznych. Jedną z ich charakterystycznych cech jest pozostawanie śladu po uciśnięciu, który zaczyna znikać dopiero po kilku sekundach (tzw. obrzęki ciastowate).

Jedną z przyczyn opuchniętych kostek na podłożu kardiologicznym jest niewydolność serca. To schorzenie charakteryzuje się między innymi niedostatecznym dostarczaniem krwi do tkanek i narządów, co skutkuje upośledzeniem ich funkcji. Poza obrzękiem nóg obecne są także duszność, zmniejszona tolerancja wysiłku, kołatanie serca, przewlekły kasze. Skóra na kończynach może być zaczerwieniona i przesuszona.

Inną przyczyną opuchniętych nóg jest przewlekła niewydolność żylna. Problem częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Opuchnięte kostki mogą wskazywać na zaburzenia pracy nerek. Jednym z nich jest zespół nerczycowy. To stan, który charakteryzuje się nadmierną utratą białka wraz z moczem – występuje na skutek uszkodzenia bariery filtracyjnej kłębuszków nerkowych (np. w wyniku nefropatii, chorób autoimmunologicznych lub wrodzonych nieprawidłowości). W zespole nerczycowym obrzęki kostek pojawiają się głównie wieczorem. Do puchnięcia nóg może przyczyniać się stosowanie niektórych leków.

Opuchnięte nogi są jednym z częstych problemów kobiet w ciąży. Pojawiają się na skutek zwiększenia objętości krwi krążącej i ucisku macicy na naczynia krwionośne, uniemożliwiającego prawidłowy przepływ krwi – szczególnie jej odpływ z nóg.

U kogo rośnie ryzyko pojawienia się opuchniętych nóg i kostek?

Ryzyko puchnięcia nóg rośnie w przypadku osób:

• prowadzących siedzący tryb życia,
• nieaktywnych fizycznie,
• z nadwagą lub otyłością,
• przyjmujących niektóre leki,
• odżywiających się nieprawidłowo,
• palących papierosy,
• u kobiet w ciąży.

Opuchnięte nogi i kostki często dotyczą osób chorujących przewlekle. Jednym z czynników ryzyka jest podwyższony peptyd natriuretyczny typu B, co jest charakterystyczne m.in. dla niewydolności serca, chorób nerek i wątroby.

>>> Dowiedz się więcej: Kiedy oznaczać peptyd natriuretyczny typu B?

Dlaczego opuchlizna pojawia się na nogach i kostkach?

Obrzęki powstają na skutek gromadzenia się płynu w przestrzeni pozanaczyniowej i pozakomórkowej. Jest to wynikiem:

• spadku ciśnienia onkotycznego krwi,
• wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach włosowatych,
• zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych,
• utrudnionego przepływu przez naczynia limfatyczne.

Najczęściej powstanie obrzęku jest wynikiem połączenia kilku powyższych mechanizmów.

Opuchnięcie kostek i nóg – najczęstsze objawy

Opuchlizna nóg charakteryzuje się zwiększeniem obwodu podudzi. Może występować jednostronnie lub obustronnie. Obrzęki są twarde lub łatwo poddają się uciskowi. W zależności od przyczyny utrzymują się stale lub znikają po odpoczynku. Zdarza się, że opuchniętym kostkom towarzyszą inne objawy. Są to m.in.:

• uczucie ciężkości nóg,
• skurcze mięśni,
• ból,
• trudności z poruszaniem się,
• uczucie zmęczenia nóg.

Ponadto obecne są objawy charakterystyczne dla choroby, która ją wywołała.

Puchnięcie nóg – jakie badania wykonać?

Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest ustalenie przyczyny opuchniętych nóg. Diagnostyka obejmuje m.in.:

• badanie USG Doppler kończyn dolnych,
• badanie EKG,
• badanie echo serca,
• badanie moczu,
• badania laboratoryjne krwi.

Wśród badań laboratoryjnych krwi znaczenie mają m.in. poziom elektrolitów, markery niewydolności serca (NT-PROBNP), testy oceniające pracę nerek (pakiet nerkowy oraz proteinogram).

Leczenie opuchniętych nóg – jak przebiega?

Leczenie opuchniętych kostek u nóg zależy od przyczyny problemu i jest dopasowywane indywidualnie do każdej osoby. W celu zmniejszenia obrzęków najczęściej stosowane są leki moczopędne. Można wspomóc się także terapią uciskową przy pomocy specjalnych pończoch lub opasek oraz masażami limfatycznymi. Ważnym elementem terapii jest ograniczenie spożycia soli.

Domowe sposoby na opuchnięte kostki i nogi

Domowe sposoby na opuchnięte nogi obejmują:

• odpoczywanie z nogami uniesionymi do góry,
• utrzymanie prawidłowej masy ciała,
• stosowanie maści o działaniu przeciwobrzękowym,
• zimne okłady.

Należy pamiętać, że domowe sposoby na opuchnięte nogi mają na celu jedynie złagodzenie niektórych objawów, ale nie usuwają ich przyczyny. Nawracająca lub utrzymująca się przez długi czas opuchlizna kostek powinna być zawsze skonsultowana z lekarzem i odpowiednio leczona.

Opuchnięte kostki u nóg – podsumowanie

Opuchlizna nóg może mieć różne przyczyny – od niegroźnych związanych z prowadzonym stylem życia do poważnych chorób serca lub nerek. Ryzyko puchnięcia kostek wzrasta u osób przyjmujących niektóre leki, nieaktywnych fizycznie, palących papierosy i zmagających się z nadwagą oraz otyłością. Problem ten jest powszechny również u kobiet w ciąży. Bardzo ważne jest obserwowanie swojego organizmu i niebagatelizowanie powtarzających się obrzęków nóg. Konieczne jest wykonanie badań diagnostycznych w celu ustalenia ich przyczyny oraz rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Piśmiennictwo

1. M. Dobrowolski, R. Dąbrowski, Obrzęki z przyczyn kardiologicznych i ich leczenie,  Lekarz POZ 1/2019, 11-16 
2. T. M. Rywik, Rozpoznawanie i leczenie niewydolności serca – aspekty praktyczne, Lekarz POZ 2/2018, 73-82 
3. P. Mościcka i in., Przewlekła niewydolność żylna – obraz kliniczny, Leczenie Ran 2019, 16 (3-4), 84-91 
4. B. Lewko, Leczenie zespołu nerczycowego: immuno – czy raczej podocytoterapia?, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2016, 70, 459-470 

Co oznacza pojawienie się azotynów w moczu? Sprawdź, jak potwierdzić ich obecność i jakie leczenie podjąć, kiedy okaże się to konieczne.

Spis treści:

1. Azotyny w moczu – co to znaczy?      
2. Co oznaczają azotyny w moczu?
3. Objawy towarzyszące zwiększonej ilości azotynów w moczu 
4. Azotyny w moczu – jakie badanie przeprowadzić?
5. Leczenie w przypadku azotynów w moczu
6. Azotyny w moczu – podsumowanie

Azotyny w moczu – co to znaczy?

Azotyny to związki chemiczne, które w kontekście biologicznym mogą być postrzegane jako produkt pojawiający się w organizmie w wyniku przekształcenia azotanów przez bakterie. Przekształcenie azotanów w azotyny zachodzi głównie w wyniku działania bakterii kolonizujących układ moczowy.

Azotany, które są obecne w diecie w produktach spożywczych takich jak warzywa, mogą być przekształcane przez bakterie w azotyny w trakcie trawienia i przemian metabolicznych. Następnie, azotyny mogą być wydalane z organizmu wraz z moczem. Warto zauważyć, że przekształcenie azotanów w azotyny przez bakterie jest biologicznym  procesem.  Obecność azotynów w moczu jest konsekwencją kolonizacji dróg moczowych przez bakterie.

Zobacz też: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie, jak się przygotować?

Co oznaczają azotyny w moczu?

Azotyny w moczu są głównie wynikiem przemian metabolicznych bakterii Gram-ujemnych, takich jak Escherichia Coli, Proteus mirabilis oraz Klebsiella  Dlatego też ich obecność w moczu sugeruje infekcje wywołane tymi szczepami bakterii.

Do przyczyn azotynów w moczu należą głównie:

• infekcje dróg moczowych oraz przyczyny, które to zapalenie mogą powodować;
• zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca, powodujące nieprawidłowy metabolizm glukozy we krwi, mogą prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych, w tym tych zaopatrujących nerki. Uszkodzenie naczyń nerkowych może skutkować dysfunkcją nerek oraz zmianami w ich zdolności do filtracji krwi, zwiększając ryzyko zakażeń układu moczowego;
• stosowanie niektórych leków: niektóre antybiotyki mogą wpływać na zmiany w florze bakteryjnej organizmu. 

Przeczytaj też: Zakażenia układu moczowego (ZUM)

Objawy towarzyszące zwiększonej ilości azotynów w moczu 

Ponieważ azotyny w moczu sygnalizują obecność infekcji w układzie moczowym, ich występowanie może objawiać się dolegliwościami charakterystycznymi dla zakażenia. Objawy towarzyszące zwiększonej ilości azotynów w moczu obejmują trudności i dyskomfort podczas jego oddawania, częste oddawanie moczu oraz nocne wstawanie do toalety (nykturia). Ponadto, pacjenci mogą  odczuwać ból, zwłaszcza w okolicy nadłonowej na wysokości pęcherza.

Zdarza się że możemy mieć do czynienia z bakteriomoczem bezobjawowym, kiedy to obecności azotynów nie towarzyszą żadne objawy. Jest to dość powszechne zjawisko, które często występuje bez wyraźnych objawów, co utrudnia jego diagnozę i leczenie. Pomimo braku objawów, bakteriomocz bezobjawowy może przekształcić się w objawowe zakażenie układu moczowego .

Azotyny w moczu – jakie badanie przeprowadzić?

Badaniem umożliwiającym wykrycie azotynów jest badanie ogólne moczu. Stwierdzenie ich obecności umożliwia wstępną diagnozę infekcji, jednak ostateczne potwierdzenie wymaga wykazania obecności drobnoustrojów w próbce moczu za pomocą badania bakteriologicznego – posiewu moczu.

Warto skorzystać np. z pakietu „Zakażenie układu moczowego”, który obejmuje oba wymienione badania: badanie ogólne moczu i posiew moczu.

Leczenie w przypadku azotynów w moczu

Jeśli badanie ogólne lub posiew moczu zostało przeprowadzone z powodu podejrzenia zakażenia układu moczowego, obecność azotynów potwierdza obecność infekcji bakteryjnej. W takiej sytuacji zaleca się leczenie przeciwbakteryjne, stosując odpowiednio dobrany antybiotyk, na podstawie wyników posiewu moczu . Warto zauważyć, że u około 20% kobiet występuje skłonność do nawracających infekcji pęcherza.

Aby zapobiec obecności azotynów w moczu, ważne jest podejmowanie odpowiednich środków zapobiegawczych. Przede wszystkim, należy zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu poprzez regularne spożywanie płynów, zwłaszcza wody.

Ważne jest również utrzymywanie higieny osobistej, w tym regularne mycie okolic intymnych, co może pomóc w zapobieganiu infekcjom dróg moczowych. Unikanie długotrwałego zatrzymywania moczu oraz substancji drażniących układ moczowy, takich jak niektóre produkty chemiczne. Niezdrowe nawyki żywieniowe, alkohol i kofeina, również przyniosą niekorzystne działanie.

Regularne badania lekarskie mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu ewentualnych infekcji układu moczowego i podjęciu odpowiednich działań zapobiegawczych. Dla osób mających skłonność do nawracających infekcji dróg moczowych, istotne jest przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących profilaktyki.

Azotyny w moczu – podsumowanie

Istotnym jest zrozumienie roli badania moczu jako kluczowego narzędzia diagnostycznego do monitorowania zdrowia układu moczowego. Obecność azotynów w moczu stanowi ważny sygnał, który może wskazywać na potrzebę dalszej diagnostyki oraz skutecznego leczenia potencjalnych infekcji układu moczowego lub innych powiązanych problemów zdrowotnych. Regularne przeprowadzanie badań moczu i skrupulatna analiza ich wyników są kluczowe dla wczesnego wykrywania ewentualnych nieprawidłowości i odpowiedniego reagowania na nie. Dlatego też, ignorowanie obecności azotynów w moczu nie jest opcją. Zamiast tego, należy aktywnie angażować się w monitorowanie swojego zdrowia i konsultować wszelkie niepokojące wyniki z profesjonalnym personelem medycznym. Poprzez podejmowanie odpowiednich działań na podstawie wyników badań moczu, możemy skutecznie przeciwdziałać poważniejszym problemom zdrowotnym i dbać o swoje dobre samopoczucie.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Bibliografia

1. Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Podręcznik chorób wewnętrznych. Kraków 2015, s.1473, ISBN 978-83-7430-459-7.
2. BN Bates. Interpretation of Urinalysis and Urine Culture for UTI Treatment. US Pharm. 2013;38(11):65-68.
3. National Library of Medicine. Nitrites in Urine (https://medlineplus.gov/lab-tests/nitrites-in-urine/). Accessed 11/1/2022.
4. Lundberg JO., Carlsson S., Engstrand L., Morcos E., Wiklund NP., Weitzberg E. Urinary nitrite: more than a marker of infection. Urology. 1997 Aug;50(2):189-91.

Zmętnienie moczu należy do fizycznych jego cech, które można określić w trakcie wykonywania badania ogólnego moczu. Co on oznacza? Jakie jednostki chorobowe mogą objawiać się jego wystąpieniem? Z tego artykułu dowiesz się, jak wygląda mętny mocz i czy objaw ten jest powodem do niepokoju.

Spis treści:

1. Mętny mocz – co to jest i jak wygląda?   
2. Mętny mocz – przyczyny
3. Co oznacza mętny mocz?   
4. Mętny mocz – jakie badania należy zrobić?   
5. Jak wygląda leczenie mętnego moczu?    

Mętny mocz – co to jest i jak wygląda?

Prawidłowy mocz jest przejrzystą, jasnożółtą cieczą. Zmętnienie moczu to zaburzenie dotyczące jego przejrzystości. Mętny mocz jest nieprzejrzysty, co może być widoczne gołym okiem. Mętny mocz może być objawem schorzeń układu moczowego, choć jego pojawienie się może wynikać również z błędów technicznych i nieprawidłowego pobrania jak i przechowywania próbki moczu. Pacjenci określają czasami zmętnienie moczu jako “mętny mocz z osadem”.

Przeczytaj także: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?

Mętny mocz – przyczyny

Jakie są przyczyny mętnego moczu? Mętny mocz wynika z pojawienia się w nim konglomeratów lub obecności substancji, które w prawidłowych warunkach nie powinny się w nim znajdować. Zmętnienie moczu może wynikać przede wszystkim z obecności:

• wytrącających się kryształów fosforanów i moczanów,
• chłonki,
• wydzieliny pochwowej czy jelitowej,
• wydzieliny gruczołu krokowego.

Zmętnienie moczu jest obecne również w przebiegu takich nieprawidłowości jak:

• ropomocz – stan, który wynika z obecności w moczu dużej liczby leukocytów i drobnoustrojów (na przykład bakterii, grzybów czy pasożytów),
• krwiomocz makroskopowy – istotą tego stanu jest obecność w moczu erytrocytów (krwinek czerwonych), co jest widoczne gołym okiem, krwiomoczowi towarzyszy zmiana zabarwienia moczu.

Do zmętnienia moczu może doprowadzić także zbyt długie oczekiwanie próbki moczu na analizę, jeśli w tym czasie dojdzie do namnażania się bakterii ureazododatnich. Warto zaznaczyć, że badanie moczu powinno być zrealizowane do 2 godzin od oddania próbki moczu.

Co oznacza mętny mocz?

O czym świadczy mętny mocz? Zmętnienie moczu może być objawem takich jednostek chorobowych jak:

• zakażenia układu moczowego (na przykład zapalenie pęcherza moczowego, czy ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek) – w tych przypadkach mogą pojawić się takie objawy kliniczne jak gorączka, dreszcze, częste oddawanie moczu, bolesne oddawanie moczu, bóle brzucha,
• obecności przetoki pochwowej – przykładem jest tutaj nieprawidłowe połączenie pomiędzy pęcherzem moczowym a pochwą, co może być powikłaniem po operacjach w obrębie jamy brzusznej. Taka przetoka może prowadzić do obecności w moczu wydzieliny pochwowej,
• obecność przetoki jelitowej – w tym przypadku mamy do czynienia z obecnością nieprawidłowego połączenia między przewodem pokarmowym, a drogami moczowymi, co sprawia, że w moczu może pojawić się na przykład treść jelitowa,
• kamica nerkowa – istotą tego schorzenia jest wytrącanie się w obrębie dróg moczowych substancji zawartych w moczu (na przykład szczawianów wapnia, fosforanów wapnia, moczanów, struwitu czy cystyny), kamica klasycznie objawia się bólem w okolicy lędźwiowej, dreszczami, gorączką oraz bolesnym parciem na mocz, a czasami też nudnościami i wymiotami,
• wady rozwojowe układu limfatycznego, uszkodzenie naczyń chłonnych (na przykład w trakcie zabiegu operacyjnego) – stany te mogą prowadzić do pojawienia się chłonki w moczu,
• nowotwory układu moczowego – mogą objawiać się krwiomoczem makroskopowym, warto zwrócić też uwagę na symptomy towarzyszące takie jak osłabienie, utrata masy ciała i niedokrwistość.

Mętny mocz – jakie badania należy zrobić?

Zauważalne zmętnienie moczu wymaga jego dokładnej analizy i wykonania badania ogólnego moczu, a przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego, również posiewu moczu. Badanie ogólne moczu pozwala na ocenę takich cech moczu jak:

• cechy fizyczne – do których należy pH moczu, jego barwa, zapach, obecność zmętnienia, a także ocena ciężaru właściwego,
• cechy biochemiczne – a więc określenie zawartości w moczu takich związków jak: białko, barwniki żółciowe, glukoza, hemoglobina, azotyny, lipidy, czy ciała ketonowe,
• cechy morfologiczne – które oceniane są w preparacie osadu moczu (typowo w osadzie uzyskanym przez odwirowanie). Pozwala to na ocenę wydalania z moczem erytrocytów, leukocytów, kryształów, a także na stwierdzenie obecności wałeczków, co jest pomocne w diagnostyce nefrologicznej.

Przy podejrzeniu kamicy nerkowej konieczne będzie wykonanie badania obrazowego – tomografii komputerowej.

Jak wygląda leczenie mętnego moczu?

Sposób terapii mętnego moczu zależy od tego, jaka jest jego przyczyna. Objaw ten wymaga wizyty w gabinecie lekarskim oraz badania przedmiotowego pacjenta. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego lekarz zadecyduje o dalszym postępowaniu i w razie konieczności zleci badania dodatkowe oraz odpowiednie leczenie. W przypadku stwierdzenia zakażenia układu moczowego, konieczne będzie włączenie antybiotyku, zaś w sytuacji obecności kamicy nerkowej niezbędne może być leczenie urologiczne.

Podsumowując, zmętnienie moczu może mieć wiele przyczyn, od schorzeń nefrologicznych i urologicznych, poprzez powikłania operacji w obrębie jamy brzusznej, aż po nieprawidłowości dotyczące wykonania samego badania ogólnego moczu. Warto dodać, że wszelkie objawy, które mogą świadczyć o schorzeniach układu moczowego wymagają konsultacji lekarskiej. Jeżeli podejrzewamy u siebie obecność tego rodzaju przypadłości, warto na początek wykonać badanie ogólne moczu i skonsultować swój wynik z lekarzem.

Bibliografia

1. P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020,

2. D. Miszewska-Szyszkowska, M. Durlik, Najczęstsze błędy w interpretacji wyników badania ogólnego moczu, Medycyna po Dyplomie 2012/11,

3. K. Ciechanowski, Ocena czynności nerek, Podręcznik Wielka Interna, Wydawnictwo Medical Tribune 2009,

 4. B. Rutkowski i inni, Rozpoznawanie i leczenie chorób nerek – wytyczne, zalecenia i standardy postępowania, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2008.