Sklep
Strona główna Blog Strona 40

Samoistne siniaki na nogach, rękach i innych częściach ciała. Jakie mogą być przyczyny?

Paweł Kumięga
-
0
Samoistne siniaki na nogach, rękach i innych częściach ciała. Jakie mogą być przyczyny?

Siniaki to potoczne określenie podbiegnięć krwawych, które są dobrze znaną wszystkim konsekwencją drobnych urazów. Czasem jednak zdarza się, że ich powstawanie trudno połączyć z obecnością stłuczenia lub upadku w ostatnim czasie. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, o czym może świadczyć obecność samoistnych siniaków na ciele.

Spis treści:

  1. Siniaki na ciele: czy są groźne?
  2. Samoistne siniaki na nogach i nie tylko: przyczyny
  3. Samoistne siniaki na ciele u seniorów: czy to powód do obaw?
  4. Samoistne siniaki u dziecka: kiedy udać się do lekarza?
  5. Co oznaczają samoistne siniaki na ciele? Jak zdiagnozować źródło dolegliwości?
  6. Od czego zależy leczenie samoistnych siniaków na ciele?

Siniaki na ciele: czy są groźne?

Siniaki zazwyczaj wywoływane są przez drobne urazy, takie jak np. stłuczenia lub otarcia. Ich konsekwencją są uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych i wynaczynienie krwi do tkanek zlokalizowanych pod skórą w miejscu urazu. W początkowej fazie siniaki mają z reguły czerwone, różowe lub purpurowe zabarwienie, co jest wynikiem obecności hemoglobiny w krwinkach czerwonych (erytrocytach). Wraz z upływem czasu hemoglobina ulega rozkładowi na inne produkty, a drobne podbiegnięcia krwawe zmieniają swój kolor na fioletowy, zielony, niebieski lub żółty.

Proces powstawania siniaków po urazach występuje u każdego człowieka. Ma charakter fizjologiczny i jest związany z poprawnym funkcjonowaniem organizmu. Z tego powodu w zdecydowanej większości przypadków siniaki nie stanowią powodów do zmartwień, ponieważ ich powstawanie nie jest oznaką patologicznego procesu chorobowego.

>>Przeczytaj też: Retikulocyty – czym są i po co bada się ich poziom? Podwyższony i obniżony poziom

Samoistne siniaki na nogach i nie tylko: przyczyny

Powstawanie siniaków pod wpływem bodźca (urazu) jest zjawiskiem naturalnym, jednak w niektórych przypadkach zmiany o takim charakterze mogą pojawiać się samoistnie. Wówczas obecność podbiegnięć krwawych w konkretnym miejscu nie jest możliwa do powiązania z żadną sytuacją, która mogła przyczynić się do wynaczynienia krwi. Przyczyn takiego stanu może być wiele, a wśród nich wyróżnia się m.in.:

  • choroby układu krwionośnego,
  • skazy krwotoczne,
  • choroby nerek i wątroby,
  • choroby metaboliczne,
  • inne (przyjmowanie niektórych leków, niedobory składników pokarmowych w diecie, choroby nowotworowe).

>> Sprawdź także: MCHC w morfologii krwi. Co to za wskaźnik, co oznacza niski lub podwyższony poziom?

Samoistne siniaki na ciele a choroby układu krwionośnego

Pojawianie się na skórze siniaków bez wyraźnej przyczyny może być spowodowane obecnością niektórych chorób układu krwionośnego. Objaw ten występuje w przebiegu zakrzepicy żył głębokich, jednak wówczas siniakom z reguły towarzyszy obrzęk i ocieplenie kończyny, a także ból kończyn nasilający się podczas chodzenia. Krwawienia z drobnych naczyń podskórnych mogą również przypominać teleangiektazje – symptom charakterystyczny dla niewydolności żylnej kończyn dolnych.

>> To może Cię zainteresować: Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – przyczyny, objawy, diagnostyka

Siniaki „z niczego” a skazy krwotoczne

Samoistne siniaki mogą w niektórych przypadkach wskazywać na obecność stanów określanych mianem skaz krwotocznych. Zalicza się do nich m.in.:

Skazy krwotoczne charakteryzują się zaburzeniami w krzepliwości krwi, czego konsekwencją może być tendencja do powstawania samoistnych siniaków.

badanie fibrynogenu baner

Samoistne siniaki na udach, brzuchu i rękach a choroby wątroby i nerek

Drobne podbiegnięcia krwawe mogą być również objawem chorób i zaburzeń wątroby lub nerek. Wśród nich wyróżnia się np. marskość wątroby, wirusowe zapalenie wątroby (typu B oraz C), przewlekłą niewydolność nerek i zespół nerczycowy.

>> Sprawdź również: Przewlekła choroba nerek – objawy, przyczyny, powikłania, diagnostyka

Siniaki na ciele a choroby metaboliczne

Skłonność do powstawania siniaków występuje w przebiegu niektórych chorób metabolicznych, np. cukrzycy typu 2 i choroby Wilsona.

Inne przyczyny pojawiania się samoistnych siniaków na nogach, rękach czy brzuchu

Powyższe choroby i zaburzenia nie są jedynymi potencjalnymi przyczynami częstego pojawiania się siniaków na ciele. Tego typu objaw jest skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków, np.:

  • kortykosteroidów,
  • leków przeciwzakrzepowych,
  • leków przeciwbólowych (aspiryna, ibuprofen).

Tendencję do powstawania siniaków mają osoby, u których występują niedobory niektórych witamin (B12, K, C), a także kwasu foliowego oraz rutyny. Naczynia krwionośne są bardziej podatne na pęknięcia u kobiet w trakcie menstruacji. Podskórne wynaczynienia mogą być także objawem skórnym niektórych chorób nowotworowych, np. białaczki.

Samoistne siniaki na ciele u seniorów: czy to powód do obaw?

Siniaki bardzo często pojawiają się u osób starszych, czego powodem jest postępująca wraz z wiekiem kruchość naczyń krwionośnych i podatność na ich uszkodzenia. Przyczyną takiego stanu jest również bardzo często obecność współistniejących chorób ogólnoustrojowych oraz stosowana z ich powodu farmakoterapia. Przypominające siniaki zmiany skórne mogą towarzyszyć także plamicy starczej, czyli przypadłości występującej powszechnie w populacji seniorów.

>> To może Cię zainteresować: Badania laboratoryjne dla seniorów

Samoistne siniaki u dziecka: kiedy udać się do lekarza?

Siniaki u dzieci z reguły nie powinny stanowić powodów do obaw. Najczęściej są one efektem zabaw, którym nierzadko towarzyszą drobne upadki i stłuczenia. Warto jednak zdecydować się na konsultację wówczas, gdy podatność na ich pojawienie się jest duża. W niektórych przypadkach zmiany podskórne u dzieci mogą być wywoływane przez nawet przez nieznaczne bodźce, takie jak np. chwyt za rękę lub lekkie otarcie. Tego typu sytuacje powinny skłonić do zasięgnięcia opinii lekarskiej i przeprowadzenia dokładniejszej diagnostyki.

Co oznaczają samoistne siniaki na ciele? Jak zdiagnozować źródło dolegliwości?

Samoistne siniaki mogą być powodowane przez wiele różnych chorób. Z tego powodu diagnostykę problemu należy rozpocząć od wizyty u lekarza, w trakcie której specjalista przeprowadzi wywiad i ocenę fizykalną zmian skórnych. Przydatne będzie również przeprowadzenie szczegółowych badań laboratoryjnych i obrazowych, które umożliwią postawienie trafnego rozpoznania w konkretnym przypadku.

Podstawowe badania krwi

Do podstawowych badań laboratoryjnych, które warto wykonać w pierwszej kolejności w przypadku pojawiania się samoistnych siniaków, zalicza się morfologię krwi oraz ocenę liczby płytek krwi.

Morfologia krwi obwodowej

Badania hormonalne

Badania hormonalne w diagnostyce siniaków samoistnych mogą okazać się pomocne do potwierdzenia niektórych pośrednich lub bezpośrednich przyczyn tego problemu. Przykładem na to jest m.in. niezbędne w diagnostyce cukrzycy badanie stężenia insuliny.

Inne badania pomocne w diagnostyce

Diagnostyka przyczyn samoistnych siniaków obejmuje również wykonanie innych badań. Zalicza się do nich między innymi badania genetyczne oraz koagulogram. Drugie z wymienionych jest badaniem laboratoryjnym, w którego skład wchodzi m.in. badanie APTT (czas kaolinowo-kefalinowy) oraz INR (znormalizowany czas protrombinowy), a także oznaczanie poziomu fibrynogenu i czynników krzepnięcia krwi.

Czas protrombinowy PT/INR

Od czego zależy leczenie samoistnych siniaków na ciele?

Pojawianie się samoistnych siniaków na ciele nie jest chorobą, lecz objawem schorzeń różnego typu. Z tego powodu leczenie w każdym przypadku powinno zostać ukierunkowane na właściwą przyczynę problemu. Warto zatem w pierwszej kolejności skorzystać z porady specjalisty i przeprowadzić szereg podstawowych badań, dzięki którym możliwe będzie postawienie trafnego rozpoznania. Przyczyn występowania siniaków na ciele może być wiele, dlatego najlepszym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest zrezygnowanie z próby samodzielnej diagnostyki i zaufanie doświadczeniu oraz wiedzy specjalistów.

Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

Bibliografia

  1. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.15.18. (dostęp: 14.10.2024).
  2. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.7. (dostęp: 14.10.2024).
  3. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2. (dostęp: 14.10.2024).
  4. Sułek K. Ecchymoses and bruising – firstdiagnosticsteps. Lekarz POZ. 2018;4(3):174-178.

CEA – co to za badanie i co wykrywa?     

Sara Aszkiełowicz
-
0
CEA – co to za badanie i co wykrywa?     

Badanie CEA, czyli oznaczenie poziomu antygenu karcynoembrionalnego, jest jednym z kluczowych badań w diagnostyce onkologicznej. Czy wiesz, że może pomóc wykryć rozwój nowotworów? W tym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest marker CEA, w jakich przypadkach warto go zbadać, jak się do niego przygotować oraz jak interpretować jego wyniki.

Spis treści:

  1. CEA – co to jest?
  2. Marker CEA – co to za badanie?
  3. Badanie CEA – kiedy należy je wykonać?
  4. Badanie CEA – jak się przygotować?
  5. CEA z krwi – jak interpretować wynik?
  6. Bardzo wysoki marker CEA – co oznacza?

CEA – co to jest?

CEA (antygen karcynoembrionalny) to białko produkowane w małych ilościach przez tkanki płodu, które u dorosłych występuje na bardzo niskim poziomie. Jednak w przypadku niektórych nowotworów, takich jak rak jelita grubego, rak płuc, piersi czy trzustki, jego stężenie we krwi może znacznie wzrosnąć. To sprawia, że CEA jest istotnym markerem nowotworowym, stosowanym zarówno w diagnostyce, jak i w monitorowaniu leczenia onkologicznego.

>> Przeczytaj także: Czym są markery nowotworowe i jakich dostarczają informacji?

Marker CEA – co to za badanie?

Badanie CEA polega na pomiarze poziomu tego antygenu we krwi. Jest to test, który często stosuje się, aby ocenić, czy u pacjenta występują zmiany nowotworowe lub aby monitorować efekty leczenia raka. Chociaż badanie CEA nie jest samodzielnym narzędziem diagnostycznym, jego wartość wzrasta, gdy jest stosowany w połączeniu z innymi metodami, takimi jak badania obrazowe lub biopsje. W niektórych przypadkach może być również używany jako narzędzie prognostyczne, gdzie podwyższony poziom CEA może sugerować bardziej agresywny przebieg choroby lub większe ryzyko przerzutów. Warto podkreślić, że podwyższony poziom CEA nie zawsze oznacza raka – czasami może być wynikiem palenia tytoniu, a także innnych chorób, takich jak infekcja, zapalenie wątroby czy zapalenie trzustki.

Badanie CEA (antygen karinoembrionalny)

Badanie CEA – kiedy należy je wykonać?

Wykonywanie badania CEA jest najczęściej zalecane osobom, u których zdiagnozowano pewne typy nowotworów, w szczególności raka jelita grubego, płuc, trzustki, piersi i jajników. Lekarze mogą zlecić ten test przed leczeniem nowotworowym (aby ustalić wyjściowy poziom CEA); w jego trakcie, aby monitorować odpowiedź na terapię; po jego zakończeniu, w celu sprawdzenia, czy doszło do nawrotu lub przerzutów.

W niektórych przypadkach zleca się to badanie, jako część stałego programu nadzoru u pacjentów z wysokim ryzykiem nawrotu nowotworu.

Pacjenci z łagodnymi stanami, takimi jak choroby wątroby lub przewlekłe zapalenie, mogą również mieć podwyższone poziomy CEA, dlatego wyniki zawsze powinny być interpretowane w kontekście innych ustaleń klinicznych. Jeśli pacjent ma objawy sugerujące nowotwór, takie jak nieustępujący kaszel, krwawienie z przewodu pokarmowego czy utrata masy ciała, to badanie może być wyjątkowo przydatne.

Badanie CEA – jak się przygotować?

Przygotowanie do badania CEA jest proste i nie wymaga szczególnych działań. Bycie na czczo nie jest warunkiem przeprowadzenia badania. Warto poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpływać na wyniki. Przed samym badaniem pacjent powinien przez kilka dni unikać alkoholu i intensywnego wysiłku fizycznego. Palenie tytoniu może również podwyższać poziom CEA, dlatego zaleca się wstrzymanie od palenia przez kilka godzin przed badaniem.

CEA z krwi – jak interpretować wynik?

Interpretacja wyników testu CEA wymaga kompleksowego podejścia, ponieważ na poziom CEA może wpływać wiele czynników. U niepalących, prawidłowy zakres CEA jest zazwyczaj niższy niż u osób palących. Wyższe stężenia CEA mogą wskazywać na obecność nowotworu lub jego nawrót, w szczególności u osób z historią onkologiczną. Należy jednak pamiętać, że umiarkowanie podwyższone poziomy mogą być spowodowane stanami nienowotworowymi, takimi jak:

  • nieswoiste zapalenia jelit,
  • choroby wątroby,
  • przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Znaczący spadek poziomu CEA w trakcie leczenia zazwyczaj oznacza pozytywną odpowiedź na terapię, natomiast wzrost poziomu po leczeniu może sugerować nawrót choroby lub jej postęp. Należy pamiętać, że same poziomy CEA nie mogą potwierdzić diagnozy i muszą być analizowane w szerszym kontekście stanu zdrowia pacjenta.

Bardzo wysoki marker CEA – co oznacza?

Bardzo wysoki poziom CEA może wskazywać na zaawansowaną postać nowotworu, często z przerzutami do innych narządów. Wynik taki najczęściej obserwuje się w przypadku jednostek takich, jak:

W kontekście raka jelita grubego, wysokie poziomy CEA po operacji mogą sugerować niecałkowite usunięcie guza lub wczesny nawrót choroby. Jednakże, stany nienowotworowe, takie jak marskość wątroby czy ciężkie infekcje, również mogą prowadzić do znacznie podwyższonych poziomów CEA. Niemniej jednak, sam wynik badania CEA nie daje pełnego obrazu – konieczne są dodatkowe badania obrazowe i laboratoryjne, które pomogą ustalić przyczynę podwyższenia tego markera.

>> Warto przeczytać:
Markery nowotworowe w diagnozie raka jelita grubego i trzustki
Markery nowotworowe żołądka. Jakie badania w kierunku raka żołądka wykonać?
Marker nowotworowy CA 15-3 a rak piersi

Badanie CEA to cenny wskaźnik w monitorowaniu nowotworów. Choć nie jest to samodzielne narzędzie diagnostyczne, dostarcza istotnych informacji na temat postępu choroby, skuteczności leczenia oraz nawrotu nowotworu. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich jest w trakcie leczenia nowotworu lub w programie nadzoru, warto rozważyć omówienie z lekarzem potencjalnej roli testu CEA w monitorowaniu zdrowia. Jeśli zauważysz niepokojące objawy, takie jak nagła utrata wagi, przewlekły kaszel czy zmiany w rytmie wypróżniania i krwawienia z układu pokarmowego, skonsultuj się z lekarzem i rozważ wykonanie badań. Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na skuteczne leczenie, dlatego nie zwlekaj i monitoruj swoje zdrowie.

Bibliografia

1. A. Soborczyk, A. Deptała. Markery nowotworowe w praktyce klinicznej. Choroby serca i naczyń 2007; 4(4):184-189

2. Wysocki PT. A comprehensive review on posttreatment surveillance in colorectal patients. Pol Arch Intern Med. 2021 2021; 131: 276-287.

3. Duffy MJ. Carcinoembryonic antigen as a marker for colorectal cancer: is it clinically useful? Clin Chem. 2001 Apr;47(4):624-30.

4. Jankowski M., Wysocki W.M.: Obserwacja chorych po leczeniu z powodu wybranych nowotworów złośliwych. Część VIII: rak okrężnicy. Med Prakt. 2017; 10: 56–57

Ból miednicy – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie bólów miednicy u kobiet

Paweł Kumięga
-
0
Ból miednicy – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie bólów miednicy u kobiet

Ból zlokalizowany w okolicy miednicy występuje w przebiegu wielu chorób i zaburzeń. Potencjalnymi przyczynami wystąpienia takiego objawu mogą być m.in. schorzenia wywołujące zespoły bólowe miednicy mniejszej, choroby ginekologiczne, zaburzenia mięśniowo-szkieletowe oraz wiele innych. Diagnostyka tego problemu jest złożona, dlatego przeczytaj poniższy tekst i dowiedz się więcej na temat potencjalnych przyczyn dolegliwości bólowych tej okolicy ciała.

Spis treści:

  1. Miednica – gdzie się znajduje i jaką spełnia funkcję?
  2. Zespół bólowy miednicy mniejszej: przyczyny dolegliwości
  3. Kiedy ból miednicy może się nasilać?
  4. Ból w miednicy: przyczyny dolegliwości
  5. Ból miednicy promieniujący do uda i innych części ciała: diagnostyka źródła dolegliwości
  6. Ból miednicy: leczenie i zapobieganie

Miednica – gdzie się znajduje i jaką spełnia funkcję?

Miednica jest strukturą anatomiczną zlokalizowaną w dolnej części tułowia. Stanowi ona połączenie pomiędzy kręgosłupem a kończynami dolnymi, a w skład jej części kostnej wchodzą kości biodrowe, łonowe, kulszowe, krzyżowe i guziczne. Główne funkcje miednicy obejmują ochronę narządów zlokalizowanych w jej wnętrzu (należących do układu pokarmowego, wydalniczego i rozrodczego), a także tworzenie podstawy podtrzymującej górną część ciała człowieka. Miednica umożliwia również mobilność i utrzymanie pionowej postawy ciała.

W budowie tej struktury wyróżnia się dwie części, czyli miednicę większą oraz miednicę mniejszą. Pierwsza z wymienionych rozciąga się od poziomu odcinka lędźwiowego kręgosłupa do poziomu talerzy kości biodrowych. Miednica mniejsza położona jest natomiast poniżej, a jej granice wyznaczane są przez spojenie łonowe oraz kość krzyżową i guziczną.

>> To może Cię zainteresować: Diagnostyka zaburzeń gospodarki wapniowej w organizmie

Zespół bólowy miednicy mniejszej: przyczyny dolegliwości

Zespół bólowy miednicy mniejszej (z ang. chronic pelvic pain, CPP) jest dolegliwością, która dotyka nawet do 15% populacji kobiet w wieku rozrodczym. Stan ten nie jest jednak chorobą, lecz zespołem objawów wywoływanych przez różne przyczyny. Wśród nich wyróżnić można m.in.:

Powyższe przyczyny CPP mają różnorodną charakterystykę, jednak wspólny dla nich jest zestaw objawów klinicznych, czyli przewlekły, utrzymujący się co najmniej 6 miesięcy ból zlokalizowany w dolnej części brzucha lub miednicy.

Ból miednicy czy ból kręgosłupa na wysokości miednicy: jak to rozróżnić?

Zespoły bólowe miednicy mniejszej wymagają różnicowania z odkręgosłupowymi przyczynami bólu. Należy pamiętać, że choroby takie jak np. dyskopatie, dysfunkcje stawów krzyżowo-biodrowych, kręgozmyki i radikulopatie mogą skutkować bólem, który swoim zakresem występowania obejmuje również miednicę. Proces diagnostyki różnicowej obu problemów jest złożony i wymaga konsultacji lekarskiej oraz przeprowadzenia dodatkowych badań – zarówno obrazowych, jak i laboratoryjnych. Na odkręgosłupową przyczynę bólu mogą wskazywać natomiast takie czynniki, jak np.:

  • lokalizacja dolegliwości bólowych w okolicy dolnego odcinka kręgosłupa oraz kości krzyżowej,
  • zmniejszanie lub nasilanie się bólu pod wpływem ruchu, aktywności i zmian pozycji ciała,
  • brak korelacji pomiędzy bólem a menstruacją, oddawaniem moczu, wypróżnianiem oraz aktywnościami seksualnymi.

Warto jednak pamiętać o tym, że powyższa charakterystyka różnicowania obu przyczyn stanowi jedynie wskazówkę do poznania właściwej przyczyny bólu miednicy. Potwierdzenie odkręgosłupowego źródła problemu tej dolegliwości w każdym wymaga skorzystania z wiedzy lekarskiej i przejścia przez proces diagnostyczny.

>> Przeczytaj też: Ból brzucha – skąd się bierze? Możliwe przyczyny i diagnostyka

Kiedy ból miednicy może się nasilać?

Nasilanie się bólu w obrębie miednicy u kobiet może zmieniać się w czasie. W zależności od właściwej przyczyny problemu zwiększanie się jego poziomu może być wywoływane przez:

  • pozycję ciała,
  • poziom i rodzaj aktywności fizycznej,
  • miesiączkowanie,
  • czynności oddawania moczu i wypróżniania,
  • rodzaj stosowanej diety,
  • stosunki seksualne,
  • czynniki psychosomatyczne, np. lęk, stres, obniżony poziom nastroju,
  • ekspozycję na niskie temperatury,
  • przyjmowanie niektórych leków.

>> Sprawdź także: Mrowienie i drętwienie lewej ręki – co oznacza i jak leczyć te objawy?

Ból w miednicy: przyczyny dolegliwości

Niektóre przyczyny dolegliwości bólowych miednicy u kobiet prezentuje poniższa tabela:

ginekologiczneendometrioza, adenomioza, mięśniaki macicy, torbiele jajników
urologicznezakażenia dróg moczowych, kamica układu moczowego
jelitowezespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba uchyłkowa jelita grubego
mięśniowo-szkieletowespondyloartropatie i zaburzenia stawów krzyżowo-biodrowych, dysfunkcje mięśni dna miednicy, kręgozmyk, rwa kulszowa
inneczynniki psychologiczne, ciąża pozamaciczna, poronienie, wulwodynia, zrosty pooperacyjne

Ból miednicy w ciąży. Czy to normalne?

Ból zlokalizowany wewnątrz miednicy jest często zgłaszanym objawem przez kobiety w ciąży. Z reguły przyczyną takiego stanu jest osłabienie aparatu więzadłowego miednicy i zaburzenia w obrębie stawów biodrowo-krzyżowych. Zmiany tego typu mogą być przyczyną dolegliwości bólowych, jednak nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia płodu.

>> Przeczytaj również: Ból brzucha w ciąży. Jakie objawy powinny niepokoić?

Ból miednicy promieniujący do uda i innych części ciała: diagnostyka źródła dolegliwości

Promieniujący do innych części ciała ból w obrębie miednicy może w niektórych sytuacjach towarzyszyć rwie kulszowej. W większości przypadków dolegliwości wywołane przez rwę mają charakter jednostronny, kłujący i piekący. Ból promieniujący może także występować w przebiegu niektórych zaburzeń i schorzeń narządów wewnętrznych.

Badania laboratoryjne

Różnicowanie przyczyn bólu miednicy jest złożonym zadaniem diagnostycznym. Wartościowe znaczenie w praktyce klinicznej mają badania laboratoryjne, takie jak np.:

Morfologia krwi obwodowej

Badania obrazowe, per rectum i palpacyjne układu kostno-stawowego

Dokładniejsza diagnostyka przyczyny bólu miednicy może wymagać również wykonania dodatkowych badań obrazowych, np. USG, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego lub RTG. Badanie per rectum znajduje natomiast zastosowanie w przypadku obecności objawu krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego i podejrzenia zaburzeń w obrębie mięśni dna miednicy. Przyczyny mięśniowo-szkieletowe wymagają natomiast przeprowadzenia badania układu kostno-stawowego, w którego skład wchodzi m.in. ocena zakresów ruchomości, badanie palpacyjne i testy funkcjonalne.

>> To może Cię zainteresować: Osteoporoza – cicha choroba kości

Ból miednicy: leczenie i zapobieganie

Metody leczenia bólu miednicy u kobiet mogą być równie zróżnicowane, co charakterystyka przyczyn dolegliwości tego typu. Mogą one obejmować m.in.:

  • farmakoterapię, np. leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, rozkurczowe oraz antydepresanty i terapię hormonalną,
  • zabiegi fizjoterapeutyczne,
  • wsparcie psychologiczne.

Niezależnie od źródła problemu, w każdym przypadku leczenie powinno być ukierunkowane na właściwą przyczynę dolegliwości. Metody zapobiegania nawrotom bólu powinny dotyczyć zmiany dotychczasowego stylu życia, np. diety, poziomu aktywności fizycznej lub nawyków seksualnych.

Diagnostyka przyczyn bólu miednicy jest złożona, dlatego nie warto zwlekać z rozpoczęciem diagnostyki. Stanowi ona bowiem pierwszy krok w kierunku zwalczenia problemu, który ze względu na swoją charakterystykę często okazuje się znaczącym utrudnieniem w codziennym funkcjonowaniu wielu kobiet.

Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

Bibliografia

  1. https://www.mp.pl/bol/wytyczne/83398,wstepne-postepowanie-wprzypadku-zespolu-bolowego-miednicy-mniejszej-wytyczne-rcog (dostęp: 15.10.2024).
  2. Wozniak S. Chronic pelvic pain. Annals of Agricultural and Environmental Medicine. 2016 Jun 2;23(2):223–6.
  3. Kruczyński J, Bakoń B, Wydawnictwo Naukowe PWN. Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. 2023.
  4. Interna Szczeklika 2024. Gajewski P, Jaeschke R. Kraków. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna. 2024.

Kampylobakterioza – objawy, diagnostyka i leczenie zakażeń wywoływanych przez bakterie z rodzaju Campylobacter

Elwira Zawidzka
-
0
Kampylobakterioza – objawy, diagnostyka i leczenie zakażeń wywoływanych przez bakterie z rodzaju Campylobacter

Kampylobakterioza jest odzwierzęcą chorobą zakaźną przebiegającą u ludzi pod postacią zapalenia żołądkowo-jelitowego lub zapalenia jelit. W wielu krajach Campylobacter spp. jest najczęstszą przyczyną zatruć i zakażeń pokarmowych. Stosunkowo mała liczba potwierdzonych przypadków zachorowań na kampylobakteriozę w Polsce może wynikać z braku wiedzy na temat tych patogenów i ograniczeń w dostępie do prawidłowo prowadzonej diagnostyki mikrobiologicznej w ich kierunku. Artykuł ma na celu przybliżenie tego zagadnienia.

Spis treści:

  1. Czym jest i jak można zarazić się kampylobakteriozą?
  2. Objawy kampylobakteriozy
  3. Diagnostyka w kierunku Camylobacter?
  4. Kampylobakterioza – leczenie
  5. Zakażenia Campylobacter – podsumowanie

Czym jest i jak można zarazić się kampylobakteriozą ?

Kampylobakterioza jest chorobą przewodu pokarmowego występującą powszechnie na całym świecie, zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych. Za objawy chorobowe odpowiadają bakterie z rodzaju Campylobacter spp., które zalicza się do jednej z czterech głównych przyczyn nieżytu żołądka i jelit (gastroenteritis).

Spośród opisanych do tej pory 32 gatunków tych drobnoustrojów, w zakażeniach u ludzi dominują dwa: Campylobacter jejuni (ok. 90% zakażeń) i Campylobacter coli (ok. 10 % zakażeń). Infekcje wywoływane przez inne gatunki (np. C.fetus, C.lari) występują sporadycznie. Szczyt zachorowań przypada na miesiące letnie.

>> Przeczytaj też: Escherichia coli – bakteria o różnych obliczach

Kampylobakterioza jest najczęściej zgłaszaną chorobą przewodu pokarmowego w Europie. W 2022 r. 30 krajów UE/EOG zgłosiło 140 241 potwierdzonych przypadków kampylobakteriozy, wskaźnik zgłoszeń był najwyższy u dzieci poniżej lat pięciu.

W Polsce odnotowuje się coraz więcej zachorowań na kampylobakteriozę. W 2023 r. zgłoszono 857 zakażeń pałeczkami Campylobacter spp., w 2024 r. liczba ta została przekroczona już we wrześniu (881 przypadków w okresie 1.01-30.09.2024 r.). Niestety dane są wielokrotnie zaniżone, co najprawdopodobniej wynika z niesprawnego programu nadzorowania przypadków zakażeń Campylobacter.

Kampylobakterioza jest chorobą odzwierzęcą (zoonozą). Głównym rezerwuarem pałeczek Campylobacter spp. są ptaki – drób hodowlany oraz ptactwo dzikie. Bakterie mogą wchodzić również w skład mikrobioty przewodu pokarmowego innych zwierząt (hodowlanych, domowych i dzikich).

Do zakażenia człowieka dochodzi przede wszystkim na skutek spożycia skażonego, niedogotowanego mięsa, szczególnie drobiu. Sprzyja temu zła obróbka mięsa oraz nieprzestrzeganie zasad higieny przygotowywania posiłków.

Powodem łatwego i częstego zakażenia Campylobacter spp. mięsem drobiowym są:

  • niska dawka zakaźna infekcyjna dla człowieka (ok. 500 komórek bakterii),
  • wysoki procent zakażonych kurcząt (w Polsce ok. 50%),
  • wysoki poziom kolonizacji jelit ptaków (do 109 komórek bakterii/gram zawartości jelita).

Zakażenie może mieć również miejsce po spożyciu zanieczyszczonej wody lub niepasteryzowanego mleka (krowiego i koziego) oraz poprzez kontakt ze zwierzętami domowymi i hodowlanymi.

Objawy kampylobakteriozy

Kampylobakterioza dotyczy ludzi w każdym wieku, ale najbardziej narażone są na nią niemowlęta i małe dzieci. Zakażenie Campylobacter spp. może przebiegać bezobjawowo, zazwyczaj jednak pojawiają się stany zapalne żołądkowo-jelitowe lub zapalenie jelit.

Okres wylęgania kampylobakteriozy zależy od dawki zakażającej oraz odporności zainfekowanego i wynosi 1-7 dni (średnio 3 dni). Choroba może być poprzedzona objawami grypopodobnymi, takimi jak:

  • ból głowy,
  • bóle mięśni,
  • podwyższona temperatura.

Objawy stanu zapalnego jelit manifestują się długotrwałą biegunką z domieszką śluzu i krwi. Biegunka może mieć różną intensywność – od kilku do ponad 10 wypróżnień na dobę. Mogą pojawiać się nudności, wymioty, bóle brzucha. Objawy ustępują zazwyczaj samoistnie po około 7 dniach.

U osób z nie w pełni ukształtowanym układem odpornościowym lub z zaburzeniami odporności może dojść do infekcji układowych z sepsą włącznie. Sporadycznie zakażenie pałeczkami Campylobacter spp. może prowadzić do rozwoju chorób autoimmunologicznych i neurologicznych, np. zespołu Guillaina-Barré (ostra zapalna neuropatia obwodowa) czy reaktywnego zapalenia stawów.

Diagnostyka w kierunku Camylobacter?

Potwierdzeniem przypadku kampylobakteriozy, zgodnie z definicją na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, jest każda osoba spełniająca kryteria kliniczne i laboratoryjne. Bez spełnienia warunków laboratoryjnych, przy występujących objawach i powiązaniu epidemiologicznym, przypadek traktowany jest wyłącznie jako prawdopodobny.

Kryteria kliniczne

Każda osoba, która spełnia co najmniej jedno z następujących trzech kryteriów:

  • biegunka,
  • ból brzucha,
  • gorączka.

Kryteria laboratoryjne

Spełnienie co najmniej jednego z następujących dwóch kryteriów:

  • izolacja patogennego szczepu Campylobacter spp. z materiału klinicznego,
  • wykrycie kwasu nukleinowego Campylobacter spp. w materiale klinicznym.

>> Zobacz też: Badanie kału w kierunku pasożytów

Diagnostyka laboratoryjna

Najczęstszym materiałem do badania w kierunku kampylobakteriozy jest kał. Próbka do badań powinna być pobrana w ostrej fazie choroby do specjalnego pojemnika kałowego (dostępny w aptece lub punkcie pobrań). Do pojemnika należy przenieść porcję materiału wielkości orzecha włoskiego, wybierając fragmenty zawierające krew, śluz, ropę. Próbka powinna być jak najszybciej dostarczona do laboratorium.

>> Sprawdź: Jak i kiedy pobrać kał do badania?

W przypadku transportu powyżej kilku godzin należy przenieść kał na odpowiednie podłoże transportowe dostępne w laboratorium lub punkcie pobrań.

W zakażeniach uogólnionych, w zależności od lokalizacji zakażenia, materiałem do badania może być krew, płyn mózgowo-rdzeniowy lub inny.

Posiew jest najczęstszą metodą wykrywania zakażenia pałeczkami Campylobacter spp. Niezwykle istotne jest zlecanie badania ukierunkowanego, ponieważ specyficzne wymagania bakterii powodują, że w rutynowym posiewie kału nie są one wykrywane.

Posiew kału w kierunku Campylobacter

Materiał posiewany jest na odpowiednie wybiórczo-różnicujące pożywki bakteriologiczne i inkubowany przez 1-5 dni w atmosferze mikroaerfilnej (mniejszej zawartości tlenu) w temp 42°C. Wyhodowane drobnoustroje są identyfikowane do gatunku i wykonywane jest oznaczenie ich wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe (antybiogram).

Badania molekularne (wykrywanie materiału genetycznego) w kierunku Campylobacter spp. charakteryzują się wysokim poziomem czułości i swoistości i mogą być niezwykle przydatne np. w przypadku trudności z uzyskaniem wyniku posiewu.

Wykrywanie DNA Campylobacter jejuni

Badaniami pomocniczymi w diagnozowaniu kampylobakteriozy są badania serologiczne. Materiałem diagnostycznym jest krew żylna. W surowicy krwi oznaczane są przeciwciała przeciwko antygenom Campylobacter spp. w klasach IgA, IgM i IgG.

Badanie przeciwciał (IgG, IgM i IgA) przeciwko Campylobacter jejuni _

Specyficzne przeciwciała pojawiają się po kilku dniach od zakażenia, a ich poziom spada po kilku miesiącach od początku infekcji. Dla potwierdzenia ostrej fazy infekcji wskazane jest dwukrotne wykonanie badania celem oceny dynamiki wzrostu poziomu przeciwciał.

Kampylobakterioza – leczenie

Kampylobakterioza ma zazwyczaj charakter samoograniczający i nie wymaga terapii celowanej. Stosowane jest leczenie objawowe:

W ciężkim przebiegu choroby włączane są antybiotyki (makrolidy, fluorochinolony, tetracykliny).

Zakażenia Campylobacter – podsumowanie

  • Kampylobakterioza jest jedną z najbardziej powszechnych bakteryjnych chorób przewodu pokarmowego na świecie.
  • Zakażenia Campylobacter spp. są najczęściej wywoływane przez gatunki C.jejuni i C.coli
  • Głównym rezerwuarem bakterii Campylobacter spp. jest ptactwo (hodowlane i dzikie).
  • Do zakażenia dochodzi najczęściej przez spożycie surowego lub niedogotowanego skażonego mięsa drobiowego, przyczyną zakażenia może być również inne mięso oraz zanieczyszczona woda i niepasteryzowane mleko oraz jego przetwory.
  • Dodatnie wyniki badań laboratoryjnych w kierunku Campylobacter spp. są niezbędne dla potwierdzenia przypadku kampylobakteriozy.
  • Na zakażenie i objawowy przebieg kampylobakteriozy narażone są najczęściej niemowlaki i małe dzieci.
  • U osób z nierozwiniętym i zaburzonym układem odporności choroba może prowadzić do infekcji układowych oraz rozwoju chorób autoimmunologicznych i neurologicznych.

Piśmiennictwo

  1. Daniela Costa, Gregorio Iraola „Pathogenomics of Emerging Campylobacter Species” Clin Microbiol Rev. 2019 Oct; 32(4): e00072-18.
  2. Agnieszka Wyszyńska i inni „Postępy w opracowaniu szczepionki anty-Campylobacter przeznaczonej dla drobiu” Postępy Mikrobiologii; 2019, 58, 4, 385–398
  3. M. Jagielski, Etiologia, obraz kliniczny i diagnostyka ostrych zakażeń i zarażeń przewodu pokarmowego oraz zatruć pokarmowych; Biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego; Fundacja Pro Futura; Warszawa 2010
  4. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 30 września 2024 r.oraz w porównywalnym okresie 2023 r. Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH – PIB, Departament Przeciwepidemiczny i Ochrony Sanitarnej Granic GIS
  5. Campylobacteriosis Annual Epidemiological Report for 2022; Surveillance Report European Centre for Disease Prevention and Control
  6. Informacja o zachorowaniach na kampylobakteriozę NIZP PZH https://epibaza.pzh.gov.pl/story/informacja-o-zachorowaniach-na-kampylobakterioz%C4%99 (dostęp 07.10.2024 r.)

Czym jest test Quantiferon?

Elwira Zawidzka
-
0
Czym jest test Quantiferon?

Artykuł został zaktualizowany 4.04.2025 r.

Test QuantiFERON-TB (test IGRA) jest przeznaczony do diagnostyki utajonego zakażenia prątkami gruźlicy. Wykrycie prątków u osób z grup wysokiego ryzyka rozwoju aktywnej postaci choroby jest podstawą do rozważenia wdrożenia profilaktyki zapobiegającej rozwojowi choroby.

Spis treści:

  1. Jak często dochodzi do zakażenia prątkami gruźlicy?
  2. LTBI – w jakim celu i u kogo wykonuje się badania laboratoryjne?
  3. Metody diagnostyczne w diagnozowaniu LTBI
  4. Test QuantiFERON-TB Gold Plus – zasada, przygotowanie pacjenta, przebieg testu i interpretacja wyników
  5. LTBI – zalecenia stosowania testów diagnostycznych
  6. Podsumowanie

Jak często dochodzi do zakażenia prątkami gruźlicy?

Gruźlica jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych na świecie chorób zakaźnych. Co roku choruje na nią ok. 10 mln osób. W 2022 r. gruźlica była drugą, po COVID-19, najczęstszą na świecie przyczyną śmierci spowodowaną pojedynczym czynnikiem zakaźnym (spowodowała prawie dwa razy więcej zgonów niż HIV/AIDS).

Patogenami odpowiedzialnymi za wystąpienie gruźlicy są bakterie – prątki z rodzaju Mycobacterium należące do kompleksu Mycobacterium tuberculosis (MTBc – ang. Mycobacterium tuberculosis complex). 

Do zakażenia prątkami dochodzi przede wszystkim drogą powietrzno-kropelkową, rzadziej pokarmową lub kontaktową. Szacuje się, że ok. 1/3 ludności świata jest zakażona prątkami gruźlicy.

Jeden chory prątkujący (nie leczony) zakaża w ciągu roku średnio od 10 do 15 osób. Czynna gruźlica rozwija się u ok. 5% zakażonych, u ok. 95% zakażenie przechodzi w formę utajoną (LTBI – ang. latent tuberculosis infection). U 5-15% osób z LTBI uśpione prątki uaktywniają się w późniejszym okresie życia – u większości objawy gruźlicy pojawiają się w ciągu 5 lat.

>> Przeczytaj też:

Jak wygląda i ile trwa leczenie gruźlicy?

Gruźlica – co o niej wiemy?

LTBI – utajone (latentne) zakażenie prątkami gruźlicy

Utajone zakażenie prątkami gruźlicy jest stanem trwałej odpowiedzi immunologicznej na antygeny Mycobacterium tuberculosis, bez dowodów na klinicznie aktywną gruźlicę. W zakażeniu latentnym nie występują objawy chorobowe, brak jest zmian w badaniach obrazowych, a wyniki badań mikrobiologicznych w kierunku MTBc są ujemne. Zakażony nie prątkuje, czyli nie zaraża ludzi z otoczenia.

LTBI – w jakim celu i u kogo wykonuje się badania laboratoryjne?

Celem diagnozowania utajonego zakażenia prątkami gruźlicy jest rozważenie profilaktyki u osób z grup wysokiego ryzyka rozwoju aktywnej postaci choroby.

Grupy ryzyka reaktywacji gruźlicy

  • osoby z kontaktu z chorymi na gruźlicę płuc,
  • osoby zakażone HIV,
  • pacjenci przed leczeniem antagonistami TNF-α,
  • chorzy dializowani,
  • biorcy przeszczepów narządów lub szpiku kostnego,
  • chorzy na pylicę krzemową,
  • imigranci lub uchodźcy z krajów o dużym rozpowszechnieniu gruźlicy,
  • narkomani,
  • osoby bezdomne,
  • więźniowie,
  • pracownicy ochrony zdrowia.

Metody diagnostyczne w diagnozowaniu LTBI

W diagnozowaniu latentnej postaci zakażenia prątkami gruźlicy stosowane są dwa rodzaje testów:

  • TST – próba tuberkulinowa

Test przeprowadzany jest in vivo. Badanie polega na wywołaniu reakcji alergicznej u osoby badanej po śródskórnym podaniu tuberkuliny. Wynik dodatni potwierdza obecność w organizmie limfocytów uczulonych po kontakcie z antygenami prątka gruźlicy. Odczyn dodatni może wystąpić również po szczepieniu przeciwko gruźlicy szczepionką BCG lub po przejściu zakażenia prątkami niegruźliczymi MOTT (ang. Mycobacterium other than tuberculosis).

  • Testy IGRA (ang. Interferon-γ release assays)

Testy przeprowadzane są in vitro, próbką jest krew obwodowa. Badanie polega na ocenie wytwarzania interferonu gamma przez limfocyty T, pobudzone przez antygeny specyficzne dla prątków gruźlicy. Stosowane są dwa rodzaje testów, w których wykorzystuje się metodę ELISA (QuantiFERON–TB Gold Plus) lub metodę ELISPOT (T-SPOT.TB ). Testy IGRA są bardzo swoiste dla prątków gruźlicy, szczepienie BCG nie ma wpływu na ich wynik.

Testy IGRA w porównaniu do TST cechuje:

  • wyższa czułość i swoistość
  • brak reakcji krzyżowych ze szczepionką BCG i większością prątków MOTT
  • obiektywna i mniej inwazyjna technika wykonania testu oraz obiektywny odczyt wyniku
  • jednorazowa wizyta pacjenta w gabinecie zabiegowym

Wadą metod, zarówno TST, jak i IGRA, jest to, że dodatnie wyniki testów nie umożliwiają rozróżnienia LTBI od aktywnej gruźlicy, nie można również w oparciu o nie prognozować, które osoby z utajonym zakażeniem zachorują w najbliższym czasie.

Test QuantiFERON-TB Gold Plus – zasada, przygotowanie pacjenta, przebieg testu i interpretacja wyników

Zasada działania testu

Test QuantiFERON-TB Gold Plus jest testem immunologicznym nowej generacji opartym na ocenie wytwarzania w warunkach in vitro interferonu gamma (IFN-γ) przez limfocyty T pacjentów zakażonych prątkami gruźlicy. Do wytwarzania IFN-γ dochodzi na skutek pobudzenia limfocytów T antygenami naśladującymi białka prątka gruźlicy – ESAT-6 oraz CFP-10.

Białka te nie występują u szczepów szczepionkowych BCG oraz u większości mykobakterii nie należących do kompleksu M.tuberculosis .  W przypadku osób niezakażonych, zaszczepionych szczepionką BCG i chorych na większość innych mykobakterioz (wyjątek stanowią zakażenia M. kansasii, M. szulgai i M.marinum) wynik badania jest ujemny. Wykryty IFN-γ oznaczany jest ilościowo.

Test QuantiFERON-TB (test IGRA) – gruźlica utajona

Przygotowanie do badania

Próbką do badania jest krew żylna. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, nie trzeba być na czczo, należy jednak pamiętać o tym, że jeżeli Test QuantiFERON-TB Gold jest wykonywany po próbie tuberkulinowej, pobieranie krwi powinno nastąpić najpóźniej w dniu odczytu próby TST.

Przed wykonaniem testu warto upewnić się, czy gabinet zabiegowy (punkt pobrań materiału) jest przygotowany do pobrania próbki, gdyż wymaga to zastosowania specjalnego zestawu probówek.

Przebieg testu

Krew od pacjenta pobierana jest do specjalnego zestawu probówek, obejmującego kontrolę negatywną (próba ślepa), kontrolę pozytywną (probówka zawiera mitogen) oraz probówki testowe zawierające antygeny „gruźlicze” ESAT-6 oraz CFP-10.

W pierwszym etapie testu krew w probówkach jest inkubowana w temp. 37oC przez okres 16 – 24 godzin.  W kolejnym kroku zbierane jest osocze, które następnie bada się na obecność interferonu gamma syntetyzowanego w odpowiedzi na antygeny. Pomiaru stężenia IFN-γ dokonuje się metodą ELISA.

Zastosowanie kontroli umożliwia ocenę prawidłowości przebiegu procedury badania i jest szczególnie istotne, gdy istnieje wątpliwość, co do stanu układu immunologicznego pacjenta.

Interpretacja wyniku

Przy interpretacji wyniku badania QuantiFERON-TB Gold ważne jest zestawienie wyniku testu z wynikami innych badań (epidemiologicznych, lekarskich, diagnostycznych) oraz wywiad z pacjentem.

Stężenie interferonu gamma w próbce badanej uzyskuje się po uwzględnieniu wartości prób kontrolnych. Wynik przedstawiany jest w postaci wartości liczbowej (IU/ml) i może być interpretowany jako:

  • ujemny – zakażenie M. tuberculosis mało prawdopodobne
  • dodatni – zakażenie M. tuberculosis prawdopodobne. Poziom IFN-γ wytworzonego w probówkach testowych jest znamiennie wyższy niż wartości otrzymane dla kontroli negatywnej (tzw. tła). Wynik testu może świadczyć o kontakcie z prątkiem gruźlicy. Konieczna jest dalsza diagnostyka w celu wykluczenia aktywnej gruźlicy.
  • nieokreślony – nie daje informacji o prawdopodobieństwie zakażenia prątkiem gruźlicy. Może być to spowodowane stanem układu immunologicznego pacjenta lub różnymi czynnikami technicznymi w trakcie wykonywania oznaczenia

Przyczyną fałszywie ujemnych wyników testu QuantiFERON-TB Gold mogą być choroby układu immunologicznego (np. limfocytopenia, niezdolność limfocytów do syntezy i uwalniania IFN-γ) lub próbka została pobrana w zbyt wczesnej fazie infekcji (przed indukcją odpowiedzi komórkowej).

Przyczyną fałszywie dodatnich wyników może być zakażenie innymi mykobakteriami (M. kansasii, M. szulgai i M.marinum).

UWAGA: Test QuantiFERON–TB Gold Plus nie ma zastosowania w kontroli skuteczności leczenia gruźlicy. Po leczeniu dodatnie wyniki testu mogą utrzymywać się latami. Monitorowaniu terapii gruźlicy służą metody mikrobiologiczne (bakterioskopia, posiew).

LTBI – zalecenia stosowania testów diagnostycznych

Wytyczne dotyczące wyboru metody do diagnozowania utajonego zakażenia prątkami gruźlicy zostały opracowane w 2013 r. przez Polskie Towarzystwo Chorób Płuc (PTCP). Uwzględniają one testy IGRA.

Zalecenia PTCP w diagnozowaniu latentnej postaci zakażenia prątkami gruźlicy

  • Do rozpoznania LTBI u dorosłych i dzieci powyżej 5 roku życia, bez zaburzeń odporności, zaleca się stosowanie testów IGRA lub TST
  • U dzieci poniżej 5 roku życia zaleca się wykonanie TST i IGRA. Dodatni wynik jednego z testów upoważnia do rozpoznania LTBI
  • Ujemny wynik obu testów nie wyklucza ani LTBI, ani gruźlicy aktywnej
  • Jeśli IGRA jest wykonywany po TST, to pobieranie krwi do testu powinno nastąpić najpóźniej w dniu odczytu próby
  • W przypadku odmiennych wyników TST i IGRA u osób bez zaburzeń odporności rozpoznanie LTBI należy oprzeć na wyniku IGRA
  • Aby uzyskać wiarygodny wynik należy zadbać o odpowiednie pobranie i transport krwi, właściwe wykonanie testu oraz prawidłową interpretację wyniku

Podsumowanie

Test QuantiFERON-TB Gold (test IGRA):

  • jest skutecznym, nowoczesnym narzędziem do diagnozowania zakażenia prątkami gruźlicy,
  • szczepienie szczepionką BCG nie ma wpływu na wynik testu,
  • jest bezpieczny dla pacjenta – przeprowadzany jest in vitro,
  • wymagana jest jedna wizyta pacjenta w gabinecie zabiegowym,
  • wykonywany jest pod kontrolą pozytywną i negatywną,
  • odczyt wyniku odbywa się w sposób obiektywny,
  • nie różnicuje utajonego zakażenia prątkami gruźlicy i aktywnej choroby
  • nie ma zastosowania w kontroli skuteczności leczenia gruźlicy
  • właściwa interpretacja wyniku powinna uwzględniać wyniki innych badań diagnostycznych i wywiadu z pacjentem

Piśmiennictwo

  1. QuantiFERON®-TB Gold – PODRĘCZNIK DIAGNOSTYCZNY do testów w warunkach in vitro; Nr dokumentu: 05990301B, Styczeń 2007, Cellestis
  2. Elwira Zawidzka „Gruźlica-co o niej wiemy? Wywiad z prof.dr hab.n.biol. Zofią Zwolską” ALAB laboratoria. Warszawa 2021
  3. W.Czarniak, A.Wójtowicz, E.Zawidzka „Diagnostyka Gruźlicy Biuletyn Informacyjny” ALAB laboratoria; wydanie II, Warszawa 2018
  4. dr n. med. Ernest Kuchar O czym świadczy dodatni wynik testu Quantiferon TB Gold? https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/lista/94581,o-czym-swiadczy-dodatni-wynik-testu-quantiferon-tb-gold (dostęp 17.09.2024 r.)

Badania po 30. Jakie wykonywać regularnie?

Angelika Janowicz
-
0
Badania po 30. Jakie wykonywać regularnie?

Świadome monitorowanie swojego zdrowia pozwala zapobiegać wielu chorobom oraz utrzymać dobrą kondycję fizyczną i psychiczną na dłużej. Dotyczy to wszystkich osób, ale szczególnie ważne jest po ukończeniu 30 lat. To wiek, w którym ciało coraz szybciej się zmienia, a wiele procesów w organizmie może zacząć przebiegać inaczej niż do tej pory. Dowiedz się, jakie badania kobiety i mężczyźni powinni regularnie robić po 30.

Regularne wykonywanie badań profilaktycznych powinno być takim samym elementem dbałości o zdrowie jak dieta i aktywność fizyczna.

Spis treści:

  1. Badania po 30: dlaczego należy monitorować swój stan zdrowia?
  2. Jakie badania krwi po 30?
  3. Nie tylko badania z krwi: pamiętaj o badaniu ogólnym moczu
  4. Inne zalecane badania po 30. roku życia dla kobiet i mężczyzn
  5. Lista badań dla 30-latki
  6. Jakie badania po 30. roku życia mężczyzny powinien on wykonać?
  7. Badania krwi po 30. roku życia: jak się do nich przygotować?

Badania po 30: dlaczego należy monitorować swój stan zdrowia?

Zdrowie jest najcenniejsze. Jednak, gdy czujemy się dobrze i nic nam nie dolega, często zapominamy o jego regularnym monitorowaniu. Tymczasem wiele schorzeń rozwija się bezobjawowo przez długie lata – w tym cukrzyca, choroby serca, choroby tarczycy czy zaburzenia hormonalne. Wciąż odnotowuje się wysoki poziom zachorowalności, a także przedwczesnej umieralności z ich powodu. Obu z nich można skutecznie zapobiegać poprzez działania profilaktyczne. Jednym z jej elementów są regularne badania.

Regularne badania po ukończeniu 30 lat pozwalają na:

  • wykrycie różnego rodzaju problemów zdrowotnych na ich wczesnym etapie,
  • zapobieganie powikłaniom wykrytych chorób,
  • poprawę jakości życia poprzez możliwość wczesnego reagowania na zmiany zachodzące w organizmie (np. spadek poziomu witamin),
  • indywidualne dopasowanie pozostałych elementów profilaktyki do aktualnego stanu zdrowia, czynników ryzyka i potrzeb organizmu.

Zalecane jest, aby profilaktyczne badania po 30. roku życia wykonywać co najmniej raz w roku. Warto jednak pamiętać, że częstotliwość zależy również od rodzaju badania, a także indywidualnych czynników ryzyka (m.in. historii chorób w rodzinie, stylu życia).

Jakie badania krwi po 30?

Obowiązkowe badania krwi po 30. roku życia dla kobiet i mężczyzn to:

Rekomendowane badania krwi dla kobiet i mężczyzn po 30. roku życia to:

Badania krwi, które warto rozważyć to m.in.:

Badania rekomendowane i te, które warto rozważyć powinny być wykonywane regularnie głównie przez osoby, u których występują czynniki ryzyka. Rodzaj testów i ich częstotliwość należy omówić indywidualnie z lekarzem.

Pełna morfologia krwi, czyli podstawowe badania 30-latka

Pełna morfologia krwi pozwala ocenić m.in. liczbę czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi, a także hematokryt czy stężenie hemoglobiny. To badanie może pomóc w wykryciu anemii, infekcji, stanów zapalnych oraz innych problemów zdrowotnych. Osoby dorosłe powinny wykonywać morfologię raz w roku.

Badania po 30: sprawdzaj regularnie poziom cukru we krwi

Cukrzyca typu 2 przez długi czas rozwija się bezobjawowo. Mimo braku objawów wysokie stężenie glukozy powoduje szereg nieodwracalnych zmian w organizmie (m.in. uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych). Regularne oznaczanie poziomu cukru we krwi pozwala na wdrożenie działań (farmakologicznych i niefarmakologicznych), które zapobiegają rozwojowi cukrzycy.

Nie zapominaj o lipidogramie

Lipidogram to ocena poziomu cholesterolu całkowitego, LDL, HDL oraz trójglicerydów. Nieprawidłowości w powyższych parametrach to jeden z wiodących czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, będących główną przyczyną zgonów w Polsce.

Nie tylko badania z krwi: pamiętaj o badaniu ogólnym moczu

Badanie ogólne moczu polega na ocenie cech fizycznych i biochemicznych próbki moczu oraz umożliwia wykrycie elementów (np. białka, erytrocytów, glukozy), które nie powinny się w nim znaleźć. Jest przydatne w diagnostyce cukrzycy, chorób układu moczowego, nerek czy układu krążenia.

>> To może Cię zainteresować: Erytrocyty w moczu – co to oznacza, jak postępować w przypadku podwyższonych wartości?

Inne zalecane badania po 30. roku życia dla kobiet i mężczyzn

Do pozostałych badań, których wykonywanie jest regularnie zalecane po 30. roku życia należą:

  • pomiar ciśnienia tętniczego (minimum raz w roku w przypadku osób zdrowych),
  • USG jamy brzusznej (raz na 3-5 lat),
  • RTG klatki piersiowej (raz na 5 lat),
  • kontrola znamion (raz w roku),
  • przegląd stomatologiczny (raz na pół roku),
  • badanie okulistyczne (raz na 5 lat).

Przynajmniej raz w roku należy przejść ogólne badanie u lekarza pierwszego kontaktu.

Lista badań dla 30-latki

Oprócz wyżej wymienionych, zalecane badania krwi po 30 dla kobiet to:

Jakie badania dla kobiety po 30? Sprawdź żelazo i ferrytynę

Niedobór żelaza to częsty problem u kobiet, zwłaszcza tych z obfitymi miesiączkami. Niski poziom tego pierwiastka może prowadzić do anemii, która objawia się m.in. zmęczeniem, osłabieniem, problemami z koncentracją oraz pogorszeniem stanu skóry, włosów i paznokci. Regularne badanie poziomu żelaza i ferrytyny (białka magazynującego żelazo) pozwala na wykrycie niedoborów i zapobieganie ich skutkom.

Podstawowe badania dla kobiet 30+, czyli cytologia i samobadanie piersi

Cytologia polega na pobraniu komórek z tarczy i kanału szyjki macicy. Jest to test przesiewowy w kierunku raka szyjki macicy. Rekomendowane jest jej wykonywanie co 3 lata lub co rok w przypadku przynależności do grupy ryzyka nowotworu szyjki macicy. Panie powinny także co roku zgłaszać się na badanie ginekologiczne wraz z USG narządów rodnych.

Samobadanie piersi jest podstawowym elementem profilaktyki raka piersi. Badanie należy wykonywać raz w miesiącu. Dodatkowo w ramach prewencji u kobiet poniżej 40. roku życia zalecane jest coroczne USG piersi.

Pakiet kobiety 30+ (18 badań)

Jakie badania po 30. roku życia mężczyzny powinien on wykonać?

W przypadku mężczyzn do podstawowego pakietu badań krwi po 30. roku życia należy dołączyć regularne samobadanie jąder. Jego wykonywanie zalecane jest minimum raz na pół roku. Dodatkowo co 3 lata rekomenduje się, aby jądra zostały zbadane przez lekarza. Natomiast panowie będący w grupie ryzyka raka prostaty powinni regularnie zgłaszać się na badanie proktologiczne.

Pakiet mężczyzny 30+ (14 badań)

Badania krwi po 30. roku życia: jak się do nich przygotować?

Odpowiednie przygotowania do badań krwi pozwalają uzyskać wiarygodne wyniki. Część testów należy wykonywać w godzinach porannych i na czczo. Zalecane jest zachowanie dotychczasowej diety, a na 2-3 dni przed wizytą w laboratorium wskazane jest powstrzymanie się od używek. Bezpośrednio przed pobraniem krwi należy przez kilka minut odpocząć w pozycji siedzącej. Osoby przyjmujące leki na stałe powinny omówić z lekarzem kwestię przyjęcia ich w dniu badania.

Regularne badania profilaktyczne to jeden z elementów przybliżających nas do długiego i zdrowego życia. Dzięki nim można wykryć nieprawidłowości na wczesnym etapie, zapobiec ich rozwojowi oraz zminimalizować ryzyko powikłań. Zalecane badania po 30. roku życia to m.in. morfologia krwi, lipidogram oraz poziom glukozy, witaminy D, elektrolitów, kreatyniny, a także USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej i ogólne badanie lekarskie. Panie powinny regularnie wykonywać cytologię, samobadanie piersi i USG piersi, a panowie nie mogą zapominać o samobadaniu jąder.

Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

Bibliografia

D. Kurpas, Dostępność do badań profilaktycznych – rozwiązania w UE, Family Medicine&PrimaryCareReview 2011, 13, 1, s. 75–79

https://www.mp.pl/pacjent/w-praktyce/pierwszy-kontakt/136164,zeby-nie-zachorowac (dostęp 17.09.2024)

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99884,morfologia-krwi-przygotowanie-wyniki-wskazania (dostęp 17.09.2024)

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51970,ogolne-badanie-moczu (dostęp 17.09.2024)

Jersinioza – co to za choroba? Objawy, diagnostyka, sposoby leczenia

Elwira Zawidzka
-
0
Jersinioza – co to za choroba? Objawy, diagnostyka, sposoby leczenia

Jersinioza jest odzwierzęcą chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie należące do rodzaju Yersinia. Pałeczki Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis są w Polsce i innych krajach europejskich jednym z najczęstszych czynników zakażeń pokarmowych o etiologii bakteryjnej po rodzajach Salmonella i Campylobacter.

Spis treści:

  1. Jersinioza– co to za choroba?
  2. Przyczyny jersiniozy. Jak dochodzi do zakażenia pałeczkami Yersinia?
  3. Objawy jersiniozy
  4. Diagnostyka jersiniozy
  5. Leczenie jersiniozy
  6. Jersinioza – podsumowanie

Jersinioza– co to za choroba?

Jersinioza jest odzwierzęcą chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis. Należą one do rodzaju Yersinia obejmującego 11 różnych gatunków, spośród których trzy są patogenami dla człowieka.  Gatunek Yersinia pestis, wywołujący dżumę, od ponad 200 lat nie był izolowany na terenie Europy, natomiast Y. enterocolitica i Y. pseudotuberculosis są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie.

  • Na podstawie właściwości antygenowych wyróżnia się 6 grup serologicznych Y. pseudotuberculosis oznaczanych cyframi rzymskimi (I-VI). Za objawy chorobowe u człowieka odpowiedzialne są głównie serotypy I (90% zakażeń) i III. Chorobę wywoływaną przez Y. pseudotuberculosis określa się mianem rodencjozy.
  • Wśród pałeczek Y. enterocolitica wyróżnia się kilkadziesiąt (ok.60) grup serologicznych (różnice w oparciu o antygen somatyczny O) i 7 grup biochemicznych (1A,1B,2,3,4,5,6). Za chorobotwórczość człowieka odpowiadają biotypy 1B, 2, 3, 4,5, a wśród nich głównie serotypy O:3, O:5,27, O:8, O:9.

Pałeczki Yersinia występują w glebie, wodzie oraz u domowych i dzikich zwierząt (świnie, małe gryzonie, króliki, owce, kozy, bydło, konie, lisy, jelenie, koty, psy, ptaki). Bakterie mają zdolność do namnażania się w niskich temperaturach 4-8°C (lodówki, chłodnie), nie wymagają specjalnych czynników wzrostowych, doskonale namnażają się na produktach spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Jersinioza od 20 lat podlega w Polsce rejestracji. Dane na temat zachorowań publikowane są przez Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH – PIB.  W 2023 r. odnotowano w Polsce 318 przypadków zachorowań na jersiniozę, co stanowiło wzrost w stosunku do roku 2022 o 77%. W pierwszej połowie 2024 r. odnotowano 200 przypadków.

Przyczyny jersiniozy. Jak dochodzi do zakażenia pałeczkami Yersinia?

Za najważniejszy rezerwuar szczepów patogennych dla człowieka uważane są świnie. Do zakażenia dochodzi głównie poprzez spożycie surowej wieprzowiny i innych rodzajów skażonego mięsa.

Przyczyną zakażenia jersiniozą może być również spożycie:

  • źle pasteryzowanego mleka,
  • mleka w proszku,
  • warzyw i owoców,
  • wody pochodzącej z naturalnych źródeł, skażonej odchodami zwierząt.

Do wtórnego skażenia żywności może dojść w trakcie przygotowywania posiłków na skutek nieprzestrzegania higieny np. poprzez kontakt surowego mięsa z innymi potrawami, przenoszeniem bakterii na niemytych rękach lub sztućcach.

Ze względu na zdolność namnażania bakterii w niskich temperaturach ryzyko infekcji wzrasta także przy spożywaniu gotowych potraw przechowywanych długo w chłodni lub domowej lodówce.

Dawka zakaźna jest bardzo niska. Obserwowana jest sezonowość zachorowań, ze szczytem w okresie wiosny i na początku lata. Sporadycznie dochodzi do zakażeń z człowieka na człowieka w trakcie transfuzji krwi lub preparatów krwiopochodnych.

Dlaczego dochodzi do zakażenia pałeczkami Yersinia?

Pałeczki rodzaju Yersinia należą do drobnoustrojów inwazyjnych dysponujących wieloma czynnikami wirulencji, które umożliwiają im wnikanie i namnażanie w organizmie człowieka.

Czynniki zjadliwości są „zapisane” w chromosomie bakterii i na plazmidzie. Plazmid wirulencji (pYV – ang. plazmid for Yersinia virulence) jest głównym markerem zjadliwości bakterii, ponieważ są na nim kodowane białka umożliwiające przyleganie drobnoustrojów do komórek gospodarza (YadA), umożliwiające inwazję do komórek nabłonkowych oraz chroniące przed odpowiedzią immunologiczną (Yop).

W przebiegu choroby u człowieka mają znaczenie również czynniki kodowane w chromosomalnym DNA, takie jak białka o charakterze adhezyn (gen ail) i inwazyn (gen inv) oraz enterotoksyny (Yst).

Objawy jersiniozy

Pałeczki Yersinia wywołują zazwyczaj zakażenia sporadyczne, rzadko są przyczyną wystąpienia ognisk epidemicznych. Okres wylęgania choroby wynosi od kilku godzin (zatrucie pokarmowe) do 5-10 dni. Możliwe jest bezobjawowe nosicielstwo bakterii, ale zazwyczaj choroba ma przebieg objawowy. Kliniczny obraz choroby może różnić się w zależności od wieku zakażonego oraz gatunku lub biotypu szczepu, który jest przyczyną infekcji. Objawy utrzymują się przez 1-3 tygodnie.

Objawy zakażenia Yersinia enterocolitica u dzieci do lat 5

Objawy najczęściej wynikają z wystąpienia zapalenia jelit lub żołądka i jelit, czemu towarzyszy:

Objawy zakażenia Yersinia enterocolitica u dzieci powyżej 5 lat, młodzieży i dorosłych

Najczęstszą postacią jest rzekome zapalenie wyrostka robaczkowego(dolegliwości po prawej stronie brzucha), rzadziej zapalenie jelit z ostrą biegunką. W bardzo rzadkich przypadkach jersiniozy dochodzi do rozwoju posocznicy, której następstwem może być powstanie ropni narządowych.

U niektórych osób, po upływie ok. 1 miesiąca od wystąpienia biegunki, mogą pojawiać się bóle stawów, głównie kolanowych, skokowych i nadgarstkowych. Bóle ustępują samoistnie w ciągu 6 miesięcy.

Na powierzchni skóry, w ciągu 2–20 dni, od może pojawić się również bolesny rumień guzowaty, który ustępuje po miesiącu. Zmiany skórne obejmują głównie kończyny dolne i tułów i dotyczą najczęściej kobiet.

Sporadycznie, u osób predysponowanych genetycznie może dojść do zapalenia mięśnia sercowego lub kłębuszkowego zapalenia nerek.

Diagnostyka jersiniozy

Dla rozpoznania jersiniozy konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych. W diagnostyce wykorzystywane są badania mikrobiologiczne, immunologiczne i genetyczne.

Do wykonania badań w kierunku Yersinia powinny skłonić przedłużające się w czasie objawy kliniczne, szczególnie, jeśli przeprowadzone wcześniej testy w innych kierunkach (np. SS) nie wskazały na przyczynę choroby.

Niezwykle ważny jest również wywiad epidemiologiczny (spożywanie surowej/niedogotowanej wieprzowiny lub żywności „pudełkowej” długo pozostającej w lodówce, objawy).

Badania mikrobiologiczne

W diagnostyce stosowany jest posiew kału lub, zależnie od postaci zakażenia, posiew innych materiałów (węzłów chłonnych, płynu stawowego, moczu, żółci lub krwi). Celem badania jest wykrycie, identyfikacja do gatunku i grupy serologicznej oraz określenie lekowrażliwości wyhodowanego szczepu Yersinia.

>> Przeczytaj też: Posiew kału – czemu służy badanie i jak interpretować wyniki?

Typowanie serologiczne jest bardzo ważnym elementem diagnostyki bakteriologicznej zakażeń pałeczkami Yersinia enterocolitica, ponieważ nie każdy szczep tego gatunku jest chorobotwórczy.  

Posiew w kierunku Yersinia enterocolitica (jersinioza)

Badania serologiczne

Badania służą wykryciu i określeniu poziomu przeciwciał przeciwko antygenom Yersinia w krwi pobranej od pacjenta. Do wykrywania przeciwciał służą różne rodzaje testów:

  • ELISA – metoda immunoenzymatyczna
  • Western Blot – metoda służy do weryfikowania wyników dodatnich uzyskanych metodą ELISA (eliminowane są fałszywie dodatnie wyniki testu immunoenzymatycznego)

W testach poszukiwane są przeciwciała w 3-ch klasach. Na podstawie obecności poszczególnych klas przeciwciał w krwi możliwe jest określanie etapu zakażenia.

Przeciwciała IgG przeciwko Yersinia enterocolitica_
  • Klasa IgA – przeciwciała pojawiają się we krwi na początku zakażenia i osiągają najwyższy poziom w 2 tygodniu choroby. W przypadku niepowikłanego przebiegu zakażenia przeciwciała zanikają w ciągu kilku miesięcy. Długie (nawet przez kilka lat) utrzymywanie się podwyższonego miana przeciwciał w klasie IgA świadczy o wystąpieniu powikłań.
  • Klasa IgM – klasy IgM pojawiają się w pierwszej fazie zakażenia i mogą świadczyć o aktywnej chorobie lub niedawno przebytym zakażeniu.
Przeciwciała IgM przeciwko Yersinia enterocolitica_
  • Klasa IgG- przeciwciała pojawiają się po ok. 2-ch tygodniach od zakażenia, ich miano stopniowo narasta i pozostaje wysokie przez wiele miesięcy. Przeciwciała IgG są obecne w krwi przez wiele lat, często nawet do końca życia.

Przyczyną fałszywie ujemnych wyników badania serologicznego może być zbyt wczesne wykonanie testu w okresie tzw. okienka serologicznego, kiedy mimo zakażenia przeciwciała nie są jeszcze wytwarzane.

Przyczyną fałszywie dodatnich badań serologicznych mogą być reakcje krzyżowe z antygenami innych bakterii. Każdy dodatni wynik badania przesiewowego należy potwierdzić badaniem o większej specyficzności.

Elispot

Test przeznaczony jest do oceny komórkowej odpowiedzi immunologicznej organizmu na białka Yop charakterystyczne dla wirulentnych szczepów Yersinia. Wyniki dodatnie w tej metodzie, ze względu na przebieg odpowiedzi immunologicznej, pojawiają się szybciej niż w metodach serologicznych, szybciej ulegają równiej negatywizacji. Metoda jest bardziej czuła i swoista niż ELISA.

Testy genetyczne

Testy molekularne umożliwiają detekcję bakterii w próbce materiału pobranego od pacjenta z wyjątkowo wysokim poziomem czułości i swoistości. Badanie wykrywa fragmenty materiału genetycznego charakterystycznego dla szczepów Yersinia.

Leczenie jersiniozy

Jersinioza ma zazwyczaj łagodny przebieg i w większości przypadków stosuje się jedynie leczenie objawowe obejmujące:

  • nawadnianie,
  • lekkostrawną dietę,
  • leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.

Leczenie przyczynowe opiera się na podawaniu antybiotyków, które na podstawie wyników badań i objawów klinicznych dobiera lekarz.

Objawy jersiniozy z reguły całkowicie ustępują, lecz w przypadku ciężkiego przebiegu infekcji i przy współistnieniu innych chorób czy predyspozycji genetycznych zakażonego może dojść do groźnych dla zdrowia, a nawet życia powikłań.  

Do najcięższych powikłań należą martwica jelit, posocznica, zapalenie mięśnia sercowego, kłębuszkowego zapalenia nerek.

Jersinioza – podsumowanie

  • Jersinioza jest chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez bakterie Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis.
  • Do zakażenia jersiniozą dochodzi głównie drogą pokarmową poprzez spożywanie surowej lub niedogotowanej wieprzowiny oraz gotowej żywności długo przechowywanej w temperaturze lodówki.
  • Zakażeniu pałeczkami Yersinia sprzyja nieprzestrzeganie higieny osobistej i higieny przygotowywania posiłków.
  • Potwierdzenie przypadku jersiniozy wymaga wykonania badań laboratoryjnych.
  • Większość przypadków jersiniozy ulega samoograniczeniu i wystarczające jest zastosowanie terapii objawowej.
  • Ciężkie przypadki zakażenia Yersinia wymagają podania antybiotyków, które dobiera lekarz.

Piśmiennictwo

  1. M. Jagielski, Etiologia, obraz kliniczny i diagnostyka ostrych zakażeń i zarażeń przewodu pokarmowego oraz zatruć pokarmowych; Biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego; Fundacja Pro Futura; Warszawa 2010
  2. „Etiologia, obraz kliniczny i diagnostyka zakażeń przewodu pokarmowego i zatruć pokarmowych  – wykłady”;  Kurs dla diagnostów laboratoryjnych 28-30 maja 2014 r.; Kierownik naukowy kursu dr n.med. Jolanta Szych 
  3. dr n.med. Jolanta Szych „Jersinioza – nowe zagrożenie mało znaną chorobą” Nowa KlinikaVol 18 No 4 2011
  4. dr n.med.  Magdalena Rogalska  https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/165053,jersinioza ( dostęp22.09.2024 r.)
  5. Małgorzata Janowska, Barbara Jędrzejewska, Joanna Janowska „Jersinioza – nowe wyzwanie współczesnej medycyny” Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, Tom 18, Nr 3, 257-260

Cystatyna C – co to jest i w jakim celu wykonuje się badanie? Interpretacja wyników

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Cystatyna C – co to jest i w jakim celu wykonuje się badanie? Interpretacja wyników

Istnieje kilka badań laboratoryjnych, które pozwalają na określenie funkcjonowania nerek. Jednym z nich jest oznaczenie stężenia białka nazywanego cystatyną C. Co to za substancja i dlaczego jest lepszym parametrem w porównaniu do stężenia kreatyniny? Czy wzrost stężenie cystatyny C świadczy tylko o nieprawidłowościach w obrębie nerek? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

  1. Cystatyna C – co to jest?
  2. Kiedy należy wykonać badanie stężenia cystatyny C?
  3. Stężenie cystatyny C – w jaki sposób interpretuje się wyniki?
  4. Co robić, jeżeli stężenie cystatyny C jest podniesione?

Cystatyna C – co to jest?

Cystatyna C to białko zbudowane ze 122 reszt aminokwasowych, które zaliczane jest do inhibitorów proteinaz cysteinowych. Inhibitory proteinaz to substancje chemiczne, które powodują zahamowanie działania enzymów proteolitycznych, czyli enzymów rozkładających wiązania peptydowe w białkach.

Cystatyna C jest produkowana przez wszystkie komórki w organizmie, które posiadają jądro komórkowe, a jej stężenie we krwi nie wykazuje dużych wahań w ciągu doby. Cystatyna C jest wykrywana w wielu płynach ustrojowych, w tym we krwi, moczu, płynie mózgowo-rdzeniowym, płynie opłucnowym, ślinie czy też w mleku.

Substancja ta podlega niemal całkowitemu przesączaniu w obrębie kłębuszków nerkowych, a także całkowitemu wchłanianiu zwrotnemu i degradacji w komórkach kanalika proksymalnego. Te cechy biochemiczne cystatyny sprawiają, że stanowi ona złoty standard w diagnostyce laboratoryjnej czynności nerek. Jednak z pewnych powodów, które są szerzej omawiane w kolejnych akapitach tego artykułu, nie jest to łatwo dostępne badanie i jest wykonywane tylko w niektórych wskazaniach.

Cystatyna C a kreatynina i GFR

Oznaczenie stężenia cystatyny i kreatyniny we krwi wykonuje się w celu określenia wskaźnika filtracji kłębuszkowej, co pozwala na ocenę efektywności pracy nerek. Jak pokazują doniesienia naukowe, cystatyna C cechuje się jednak wyższą czułością i specyficznością w określaniu efektywności filtracji, w porównaniu ze stężeniem kreatyniny i jej klirensem z dobowej zbiórki moczu. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż stężenie cystatyny C nie jest uzależnione od płci, rodzaju diety, wieku pacjenta, ani od jego masy mięśniowej czy poziomu nawodnienia. Czynniki te wpływają natomiast na stężenie kreatyniny.

Co więcej, oznaczenia cystatyny C są bardziej precyzyjne w odniesieniu do początkowych zaburzeń pracy nerek. Oznacza, to, że stężenie cystatyny we krwi wzrośnie jako pierwsze, w porównaniu do stężenia kreatyniny przy rozpoczynających się nieprawidłowościach dotyczących pracy nerek.

Mimo to znaczenie stężenia cystatyny C jest badaniem mniej dostępnym niż oznaczenie kreatyniny, co wynika przede wszystkim z ceny takiego badania, ale również faktu, że:

  • w celu wykonania oznaczenia cystatyny C konieczne jest pobranie większej ilości krwi, co może być problemem w odniesieniu do małych dzieci i wcześniaków,
  • czas oczekiwania na wynik oznaczenia cystatyny C jest o wiele dłuższy, w porównaniu do kreatyniny, co stanowi problem w przypadku konieczności szybkiej diagnostyki pacjenta,
  • oznaczenie cystatyny C nie jest dostępne w każdym laboratorium.

Sprawdź także:

>> Anty-PLA2R – kluczowy marker serologiczny błoniastego kłębuszkowego zapalenia nerek

>> Kreatynina w moczu – co oznacza podwyższony lub niski poziom kreatyniny?

Kiedy należy wykonać badanie stężenia cystatyny C?

Oznaczenie stężenia cystatyny C wykonuje się w celu określenia filtracji kłębuszkowej i przy podejrzeniu uszkodzenia nerek. Badanie to jest wskazane szczególnie w celu wczesnego wykrycia początkowych zaburzeń w funkcjonowaniu nerek, na przykład w przebiegu cukrzycy. Cystatyna C jest również oznaczana u pacjentów niedożywionych lub otyłych, ponieważ wówczas oznaczenie stężenia kreatyniny jest o wiele mniej miarodajne. Badanie stężenia cystatyny C wykonuje się również w celach naukowych.

badanie cystatyny C

Stężenie cystatyny C – w jaki sposób interpretuje się wyniki?

Wartości referencyjne stężenia cystatyny C różnią się pomiędzy laboratoriami, co zależy przede wszystkim od użytej metody analitycznej. Ponadto, stężenie cystatyny C zależy również od wieku. Wynik oznaczenia stężenia cystatyny C powinien być interpretowany przez lekarza wraz z oceną stanu klinicznego i objawów prezentowanych przez pacjenta.

Cystatyna C podwyższona: co to znaczy?

Podwyższenie stężenia cystatyny C może wystąpić w przebiegu takich stanów klinicznych jak na przykład:

  • ostrej niewydolności nerek, występującej na przykład w przebiegu:
    • infekcji,krwotoku,odwodnienia organizmu,uszkodzenia nerek przez leki czy toksyny,
    • rabdomiolizy (rozpadu) mięśni.
  • przewlekłej niewydolności nerek, która występuje między innymi na skutek nieprawidłowo leczonej cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego, kłębuszkowego zapalenia nerek czy miażdżycy,
  • nadczynności tarczycy,
  • przyjmowania dużych dawek glikokortykosteroidów.

>> To może Cię zainteresować: Nadczynność tarczycy – objawy, przyczyny, badania, leczenie

Co robić, jeżeli stężenie cystatyny C jest podniesione?

W przypadku podwyższonego stężenia cystatyny C konieczna jest konsultacja z lekarzem, który po zbadaniu pacjenta i przeprowadzenia z nim szczegółowego wywiadu zaproponuje dalsze postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Jeżeli przyczyną podwyższenia stężenia cystatyny C jest niewydolność nerek, to konieczne jest znalezienie jej przyczyny i wdrożenie odpowiedniego leczenia internistycznego.

Cystatyna C to jedno z badań, które pozwala na ocenę funkcjonowania nerek. Zaletą tego badania jest fakt, że cystatyna C pozwala na szybsze uchwycenie nieprawidłowości dotyczących filtracji, co z kolei przekłada się na sprawniejsze wdrożenie odpowiedniego leczenia i poprawę stanu klinicznego pacjenta. Odchylenia dotyczące wyniku oznaczenia cystatyny C powinny być bezwzględnie skonsultowane z lekarzem.

Bibliografia

  1. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
  2. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
  3. Ł. Czyżewski i inni, Cystatyna C jako marker uszkodzenia nerek u pacjentów z cukrzycą, Forum Nefrologiczne, nr 4 (4) 2011,
  4. E. Bańkowski, Biochemia podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Wrocław: Elsevir Urban & Partner, 2010.

Stwardnienie guzowate – co to za choroba? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Stwardnienie guzowate – co to za choroba? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Stwardnienie guzowate to rzadkie schorzenie, którego diagnostyka opiera się o kryteria kliniczne i genetyczne. Jakie są najbardziej charakterystyczne objawy stwardnienia guzowatego? Czy stwardnienie guzowate jest chorobą dziedziczną? Dowiedz się więcej o tym intrygującym schorzeniu.

Spis treści:

  1. Stwardnienie guzowate – co to za choroba?
  2. Czy stwardnienie guzowate jest dziedziczne?
  3. Przyczyny stwardnienia guzowatego
  4. Stwardnienie guzowate – jakie daje objawy?
  5. Diagnostyka stwardnienia guzowatego
  6. Leczenie stwardnienia guzowatego

Stwardnienie guzowate – co to za choroba?

Stwardnienie guzowate nazywane również chorobą Bourneville’a-Pringle’a to schorzenie zaliczane do grupy fakomatoz (dysplazji neuroektomezodermalnych). Fakomatozy to choroby, które cechują się jednoczesnym zajęciem układu nerwowego, naczyniowego oraz skóry, a zmianom tym często towarzyszą również inne zmiany narządowe. Stwardnienie guzowate nie jest powszechnie występującym schorzeniem, jego częstość w populacji ogólnej wynosi bowiem około 1:6000–1:10000. Stwardnienie guzowate cechuje się zróżnicowanym obrazem klinicznym. Sama choroba może przebiegać pod postacią lekką, umiarkowaną lub ciężką.

>> Przeczytaj także: Choroby rzadkie i ultrarzadkie

Czy stwardnienie guzowate jest dziedziczne?

Stwardnienie guzowate może być dziedziczone. Dane statystyczne wskazują, że nawet 30% przypadków stwardnienia guzowatego występuje rodzinnie. Pozostałe 70% wynika z mutacji de novo, co oznacza, że pacjent jest pierwszym chorym w rodzinie. Stwardnienie guzowate dziedziczy się w sposób autosomalny recesywny, co oznacza, że szansa na przekazanie choroby dziecku wynosi 50%.

Przyczyny stwardnienia guzowatego

Przyczyną wystąpienia stwardnienia guzowatego są mutacje genetyczne dotyczące jednego z dwóch genów, a mianowicie genu TSC1 lub TSC2. Gen TSC1 zlokalizowany jest na długim ramieniu chromosomu 9 i koduje białko nazywane hamartyną. Natomiast gen TSC2 znajduje się na chromosomie 16 i koduje białko tuberynę. Oba te geny nazywane są supresorami nowotworów, co oznacza, że mutacje w ich obrębie sprzyjają rozwojowi nowotworów. Należy zaznaczyć, że przypadki, które wynikają z mutacji genu TSC2 wiążą się z wcześniejszym ujawnieniem się objawów chorobowych oraz z gorszym rokowaniem, niż przypadki związane z mutacją genu TSC1.

Stwardnienie guzowate – jakie daje objawy?

Stwardnienie guzowate cechuje się obecnością mnogich, łagodnych guzów o charakterze hamartoma w obrębie wielu narządów, w tym serca, skóry, mózgu, płuc, nerek, czy też wątroby. Wiąże się to z skomplikowanym obrazem klinicznym, co sprawia, że diagnostyka stwardnienia guzowatego nie zawsze jest prosta, w szczególności, gdy pacjent jest pierwszą osobą w rodzinie, obciążoną tym schorzeniem. Poniżej znajduje się dokładniejsza charakterystyka obrazu klinicznego stwardnienia guzowatego, w zależności od zajętego układu lub narządu.

Objawy neurologiczne

Symptomy dotyczące układu nerwowego występują aż u 85% pacjentów ze stwardnieniem guzowatym. Najczęściej mamy do czynienia z wystąpieniem padaczki, co dotyczy nawet 60–90% chorych. Poza tym obserwuje się zaburzenia zachowania oraz niepełnosprawność intelektualną. W badaniach obrazowych u pacjentów ze stwardnieniem guzowatym można zaobserwować wiele nieprawidłowości, na przykład pod postacią guzków korowych, guzków okołokomorowych czy też gwiaździaków olbrzymiokomórkowych. Lokalizacja guzków wpływa bezpośrednio na nasilenie objawów neurologicznych. U pacjentów ze stwardnieniem guzowatym częściej występują również zaburzenia osobowości i autyzm, ale również schorzenia psychiatryczne, w tym na przykład schizofrenia. Zaburzenia neurologiczne sprawiają, że pacjenci ze stwardnieniem guzowatym częściej mają problemy z funkcjonowaniem społecznym i zawodowym.

Objawy skórne

Do symptomów stwardnienia guzowatego, które można dostrzec gołym okiem należą przede wszystkim takie objawy jak:

  • obecność tak zwanych znamion bezbarwnych – zawierają one mniej melaniny i manifestują się jako owalne plamy odbarwieniowe, często można też zaobserwować też drobne odbarwieniowe plamy skórne nazywane plamami typu confetti,
  • angiofibroma – są to niewielkie guzki, typowo barwy czerwonej lub różowej, które pojawiają się symetrycznie na skórze nosa i policzków
  • obecność płaskich włókniaków w okolicy czołowej,
  • obecność włókniaków okołopaznokciowych, nazywanych guzkami Koenena,
  • skóra szagrynowa – obecność zmian przypominających blizny, typowo zlokalizowanych w okolicy lędźwiowej.

Objawy kardiologiczne

W przebiegu stwardnienia guzowatego występują również zmiany w obrębie układu sercowo-naczyniowego, do których można zaliczyć:

  • obecność guzów serca – w tym rhabdomyosarcoma,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • zaburzenia przewodzenia,
  • objawy niewydolności serca.

Objawy nerkowe

Objawy związane z układem wydalniczym to przede wszystkim:

  • obecność łagodnych guzów i torbieli w obrębie nerek – na przykład angiomyolipoma,
  • krwinkomocz, krwiomocz,
  • wielotorbielowatość nerek,
  • krwawienie z guzów nerek,
  • w zaawansowanych przypadkach niewydolność nerek.

Objawy okulistyczne

Symptomy związane z narządem wzroku również często występują u pacjentów ze stwardnieniem guzowatym. Należy w tym miejscu wymienić między innymi:

  • obecność gwiaździaków siatkówki – można je uwidocznić w badaniu nazywanym angiografią fluoresceinową,
  • zniszczenie plamki żółtej,
  • krwawienie do ciałka szklistego,
  • pogorszenie ostrości widzenia,
  • w zaawansowanych przypadkach utrata wzroku.

Objawy płucne

U pacjentów obciążonych stwardnieniem guzowatym można zaobserwować również zmiany w układzie oddechowych. Można do nich zaliczyć przede wszystkim:

  • torbiele w tkance płucnej,
  • rozwój odmy opłucnowej,
  • duszność,
  • pogorszenie wydolności,
  • krwioplucie,
  • dolegliwości bólowe w klatce piersiowej.

Diagnostyka stwardnienia guzowatego

W diagnostyce stwardnienia guzowatego są wykorzystywane specjalne kryteria, które bazują na obecności lub braku charakterystycznych objawów tego schorzenia oraz obecności mutacji genetycznej, typowej dla tej jednostki. W celu postawienia rozpoznania można wykonać badanie genetyczne, które ma na celu potwierdzenie obecności mutacji, będącej przyczyną choroby. Takie badanie genetyczne można wykonać z próbki krwi żylnej. Stwierdzenie mutacji w genach TSC1 lub TSC2 jest wystarczające do postawienia rozpoznania stwardnienia guzowatego.

Badanie genów TSC1 i TSC2 (stwardnienie guzowate)
Dermatologia – genetyczny panel diagnostyczny met. NGS (badanie z konsultacją)_

Leczenie stwardnienia guzowatego

Postępowanie terapeutyczne skupia się przede wszystkim na niwelowaniu objawów. W tym przypadku leczenie polega na:

  • stosowaniu leków przeciwpadaczkowych,
  • leczeniu neurochirurgicznym – na przykład w sytuacji wystąpienia wodogłowia,
  • usuwaniu guzów zlokalizowanych w obrębie narządów i tkanek,
  • leczeniu objawowym zaburzeń nerkowych i kardiologicznych,
  • leczeniu z wykorzystaniem inhibitorów wzrostu i namnażania komórek (na przykład ewerolimus).

Należy mieć świadomość, że nie ma możliwości całkowitego wyleczenia stwardnienia guzowatego. Jednak leczenie objawowe jest bardzo ważne, ponieważ wydłuża życie pacjentów oraz istotnie poprawia jakość ich życia.

Stwardnienie guzowate to schorzenie o podłożu genetycznym, którego istotą jest pojawianie się guzów w obrębie różnych narządów i tkanek, co istotnie upośledza ich funkcjonowanie. W diagnostyce tego schorzenia wykorzystuje się zarówno badania obrazowe, jak i genetyczne. Leczenie polega na wielospecjalistycznej terapii objawowej, która poprawia rokowania i wydłuża życie pacjentów.

Bibliografia

  1. K. Grabańska-Martyńska i inni, Stwardnienie guzowate — opis przypadku, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2018, tom 9, nr 4, 160–167,
  2. D. Domańska-Pakieła i inni, Stwardnienie guzowate: postępy w diagnostyce i leczeniu, Neurologia Dziecięca, Vol . 17/2008, nr 33,
  3. S. Dabora i inni, Mutational analysis in a cohort of 224 tuberous sclerosis patients indicates increased severity of TSC2, compared with TSC1, disease in multiple organs. The American Journal of Human Genetics. 2001; 68(1): 64–80.

Dławica piersiowa (dusznica bolesna) – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Dławica piersiowa (dusznica bolesna) – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Dławica piersiowa to jeden z najważniejszych objawów kardiologicznych, którego wystąpienie wynika z niedokrwienia komórek mięśnia sercowego. Jak objawia się ból dławicowy? Jakie badania znajdują zastosowanie w diagnostyce dławicy piersiowej? Dowiedz się, czy dławica piersiowa jest groźnym stanem kardiologicznym i co robić w przypadku jej wystąpienia.

Spis treści:

  1. Dusznica bolesna (dławica piersiowa) – co to jest?
  2. Przyczyny dławicy piersiowej
  3. Dusznica bolesna: objawy
  4. Diagnostyka dławicy piersiowej
  5. Dusznica bolesna: leczenie

Dusznica bolesna (dławica piersiowa) – co to jest?

Dusznica bolesna to charakterystyczny objaw kliniczny jednej z najczęstszych chorób układu sercowo-naczyniowego, czyli choroby niedokrwiennej serca. Istotą choroby niedokrwiennej serca jest tworzenie się blaszek miażdżycowych w obrębie tętnic wieńcowych, które odżywiają mięsień sercowy i odpowiadają za dostarczanie jego komórkom krwi bogatej w tlen. Prowadzi to do pojawienia się dusznicy.

Najważniejszym elementem klinicznym dławicy piersiowej jest charakterystyczny ból w klatce piersiowej lub jego równoważnik, który jest wywoływany przez określone czynniki, o czym więcej przeczytasz w kolejnych akapitach tego artykułu.

Dławica bolesna a dławica Prinzmetala: różnice

Dławica Prinzmetala, nazywana również dławicą odmienną, to schorzenie, które wynika z pojawiania się samoistnych skurczów w obrębie tętnic wieńcowych. Dławica Prinzmetala, podobnie jak klasyczna dusznica bolesna, objawia się bólem dławicowym. Należy w tym miejscu podkreślić, że nie wynika on ze zwężenia tętnic wieńcowych na skutek tworzenia się w nich blaszek miażdżycowych, lecz z niedokrwienia mięśnia sercowego będącego konsekwencją skurczu tętnicy.

W celu zdiagnozowania dławicy Prinzmetala wykonuje się koronarografię, w której uwidacznia się skurcz tętnicy wieńcowej.

Pakiet serce pod kontrolą kompleksowy (9 badań) banerek

Przyczyny dławicy piersiowej

Objawy dławicowe wynikają z niedostatecznego zaopatrzenia mięśnia sercowego w tlen.

Na skutek tworzenia się blaszek miażdżycowych dochodzi do zwężenia tętnic wieńcowych, a tym samym pogorszenia przepływu krwi w tych naczyniach i w konsekwencji do niedokrwienia mięśnia sercowego. Do takiego zjawiska dochodzi właśnie w przebiegu choroby niedokrwiennej serca i skutkuje to pojawianiem się objawów dławicy piersiowej.

W przypadku dławicy piersiowej charakterystyczne jest to, że objawy bólowe pojawiają się często w odpowiedzi na pewne czynniki. Najważniejsze z nich to:

  • wysiłek fizyczny,
  • czynniki emocjonalne, stres,
  • zimne powietrze,
  • obfity posiłek.

>> To może Cię zainteresować: Niewydolność serca – przyczyny, diagnostyka, objawy, leczenie

Kto najbardziej jest narażony na wystąpienie dusznicy bolesnej?

Objawy dławicowe rozwijają się typowo po 40. roku życia u mężczyzn i po 50. roku życia u kobiet.

Ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca i tym samym dławicy piersiowej rośnie wraz z wiekiem. Czynniki ryzyka wystąpienia dławicy piersiowej to przede wszystkim:

  • hiperlipidemia, a więc podwyższone wartości poszczególnych frakcji cholesterolu we krwi,
  • inne choroby przewlekłe, w tym cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, szczególnie gdy są nieprawidłowo leczone,
  • palenie papierosów,
  • występowanie przedwczesnie choroby wieńcowej w rodzinie pacjenta,
  • miażdżyca w obrębie tętnic mózgowych lub tętnic obwodowych.

>> Sprawdź też: Czym jest miażdżyca? Objawy i konsekwencje

Dusznica bolesna: objawy

Jak wygląda klasyczny epizod dusznicy bolesnej? Na pierwszy plan wysuwa się charakterystyczny ból dławicowy, który odczuwany jest w obrębie klatki piersiowej, typowo zamostkowo. W kolejnym paragrafie zostanie przedstawiona dokładna charakterystyka bólu dławicowego. Należy jednak wiedzieć, że ból dławicowy może mieć swoje maski, czyli tak zwane równoważniki. Maski bólu dławicowego częściej występują u osób starszych oraz u pacjentów obciążonych cukrzycą.

Równoważniki bólu dławicowego to przede wszystkim odczuwanie:

Cechy charakterystyczne bólu dławicowego

Jakie są charakterystyczne cechy bólu dławicowego? Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim takie cechy kliniczne jak:

  • uczucie ucisku, dławienia lub gniecenia w obrębie okolicy zamostkowej,
  • promieniowanie bólu typowo do szyi, żuchwy, lewego barku lub lewego ramienia, rzadziej do nadbrzusza,
  • pojawianie się bólu w odpowiedzi na wysiłek fizyczny,
  • czas trwania takiego bólu to typowo kilka minut,
  • ból ustępuje w spoczynku.
  • ponowne podjęcie wysiłku fizycznego może spowodować kolejny epizod dławicowy, który typowo trwa dłużej.

Nasilenie bólu i jego charakter nie zmienia się w zależności od fazy oddechowej ani pozycji ciała.

>> Przeczytaj także o: Co to jest tachykardia (częstoskurcz)? Objawy, przyczyny i leczenie

Diagnostyka dławicy piersiowej

W diagnostyce dławicy piersiowej ogromną rolę odgrywa dobrze przeprowadzony wywiad chorobowy oraz badanie przedmiotowe. Niezwykle pomocne są również badania diagnostyczne, w tym wykonanie:

  • EKG spoczynkowego,
  • elektrokardiograficznej próby wysiłkowej,
  • EKG metodą Holtera,
  • echokardiografii spoczynkowej,
  • badania angio-TK tętnic wieńcowych,
  • koronarografii.

W wybranych przypadkach pomocne mogą okazać się badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MR) i PET.

Rola badań krwi w diagnostyce dławicy piersiowej

Istotną rolę w diagnostyce dławicy piersiowej odgrywają również badania laboratoryjne z krwi. W przebiegu dusznicy bolesnej warto wykonać takie oznaczenia jak:

Badania laboratoryjne pozwalają na ocenę ogólnej kondycji organizmu, a także zidentyfikowanie zaburzeń sprzyjających występowaniu dławicy piersiowej.

Badanie lipidogram extra (6 badań) banerek

Dusznica bolesna: leczenie

Leczenie pacjentów z dławicą piersiową skupia się przede wszystkim na zwalczaniu czynników nasilających miażdżycę, leczeniu schorzeń towarzyszących (w tym cukrzycy, nadciśnienia tętniczego), ale także na włączaniu substancji leczniczych, których celem jest zapobieganie zdarzeniom sercowo-naczyniowym i zmniejszanie objawów dławicy.

Leczenie choroby niedokrwiennej serca i tym samym dławicy piersiowej wymaga włączenia leków poprawiających rokowanie, do których należą leki przeciwpłytkowe (w tym kwas acetylosalicylowy) oraz statyny, obniżające stężenie cholesterolu we krwi. Do substancji przeciwdławicowych, znoszących objawy bólowe, należy natomiast nitrogliceryna.

W celu zapobiegania dusznicy bolesnej i celu zwiększenia tolerancji wysiłku stosuje się z kolei takie substancje jak:

  • β-blokery,
  • blokery kanału wapniowego (w tym diltiazem, werapamil),
  • azotany długo działające (na przykład monoazotan izosorbidu),
  • iwabradynę,
  • substancje hamujące β-oksydację kwasów tłuszczowych (na przykład ranolazyna).

Postępowanie terapeutyczne zależy od obrazu klinicznego, jaki prezentuje pacjent oraz od wieku oraz schorzeń towarzyszących i jest ustalane indywidualnie.

>> To może Cię zainteresować: Choroby układowe tkanki łącznej

Rokowania pacjentów z dławicą piersiową

Rokowanie pacjentów z dławicą piersiową zależy przede wszystkim od nasilenia zmian w obrębie układu sercowo-naczyniowego oraz wyrównania zaburzeń towarzyszących. Gorsze rokowanie występuje między innymi w przypadku:

  • nałogów (palenia tytoniu, nadużywania alkoholu),
  • upośledzenia czynności skurczowej lewej komory,
  • upośledzenie czynności nerek,
  • zaawansowanych zmian w koronarografii.

Dławica piersiowa to najważniejszy objaw choroby niedokrwiennej serca. Może być konsekwencją miażdżycy tętnic wieńcowych, ale również mniej częstych przypadłości, takich jak dławica Prinzmetala. Każdy ból w klatce piersiowej wymaga pilnej konsultacji z lekarzem, ponieważ może być objawem poważnych stanów klinicznych, w tym zawału mięśnia sercowego. Dławica piersiowa wymaga wykonania wybranych badań kardiologicznych oraz laboratoryjnych, co pozwala na ocenę rozległości zmian w obrębie układu sercowo-naczyniowego oraz na dobranie odpowiedniego leczenia kardiologicznego.

Bibliografia

  1. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
  2. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
  3. B. Krakowiak i inni, Stabilna choroba wieńcowa – postępy 2019. Medycyna Praktyczna, 2020; 4: 59–70.
Page 40 of 122
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122
1...394041...122Strona 40 z 122

Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

O nas

Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

Nasz adres

ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.