Sklep
Strona główna Blog Strona 4

Dieta po usunięciu pęcherzyka (woreczka) żółciowego

Magdalena Konowrocka
-
0
Dieta po usunięciu pęcherzyka (woreczka) żółciowego

Usunięcie woreczka żółciowego to zabieg, który wymaga odpowiedniego dostosowania diety, aby uniknąć problemów trawiennych i przyspieszyć powrót do pełni zdrowia.

Z niniejszego artykułu dowiesz się, jakie produkty warto spożywać, a których unikać, jak komponować posiłki oraz jak długo należy przestrzegać diety lekkostrawnej. Jeśli chcemy zadbać o swoje zdrowie i komfort po operacji, koniecznie przeczytaj ten poradnik!

Spis treści:

  1. Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – dlaczego jest ważna?
  2. Podstawowe zasady diety po usunięciu woreczka żółciowego
  3. Jak długo trwa dieta po usunięciu woreczka żółciowego?
  4. Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – co można jeść, a czego warto unikać?
  5. Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – przykładowy jadłospis
  6. Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – podsumowanie

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – dlaczego jest ważna?

Pęcherzyk żółciowy magazynuje żółć produkowaną przez wątrobę, uwalniając ją w odpowiedzi na spożycie tłuszczu, co wspomaga trawienie. Po jego usunięciu żółć jest stale obecna w jelitach, co może prowadzić do trudności w trawieniu tłuszczów i innych składników pokarmowych. Odpowiednia dieta:

  • pomaga złagodzić te trudności,
  • wspiera procesy trawienne,
  • przyspiesza powrót do zdrowia po operacji.

>> Przeczytaj także: Postaw na zdrowe jelita!

Podstawowe zasady diety po usunięciu woreczka żółciowego

  • Ograniczenie tłuszczów –spożywaj chude mięso, chude ryby oraz gotowane warzywa. Unikaj tłustych potraw, smażonych dań oraz ostrych przypraw.
  • Dobór produktów zbożowych –w początkowej fazie diety wybieraj białe pieczywo, biały ryż, makaron i drobne kasze. Unikaj produktów pełnoziarnistych, takich jak grube kasze czy ciemne pieczywo, które mogą być trudniejsze do strawienia.
  • Warzywa i owoce – spożywaj gotowane i obrane warzywa oraz musy owocowe. Wprowadzaj surowe owoce i warzywa stopniowo, obserwując reakcje organizmu.
  • Unikanie ciężkostrawnych produktów – ogranicz spożycie surowych warzyw, takich jak kapusta, cebula, czosnek, ogórki, gruszki czy śliwki, które mogą powodować wzdęcia i dyskomfort.
  • Częstotliwość posiłków – jedz 4-6 posiłków dziennie, w regularnych odstępach czasu, aby ułatwić trawienie i zapobiec przejadaniu się.
  • Spożywanie posiłków –powoli i w spokojnej atmosferze, nie rozmawiaj przy jedzeniu, aby uniknąć łykania powietrza, dobrze rozdrabniaj każdy kęs.

>> Może Cię zainteresować: Dieta śródziemnomorska – zasady, produkty, przykładowy jadłospis i przepisy

Jak długo trwa dieta po usunięciu woreczka żółciowego?

Zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej z ograniczoną ilością tłuszczu przez około 3-4 tygodnie po operacji.

W miarę adaptacji organizmu można stopniowo wprowadzać do diety bardziej zróżnicowane produkty, jednak warto robić to ostrożnie i obserwować reakcje ciała.

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – co można jeść, a czego warto unikać?

Zalecane produkty:

  • Produkty zbożowe – jasne i razowe pieczywo, graham, drobne kasze (np. manna, krakowska), grube kasze (np. pęczak, gryczana), ryż, makarony.
  • Nabiał (jeśli jest dobrze tolerowany) – mleko do 2% tłuszczu, kefir, jogurty naturalne i owocowe, twaróg chudy i półtłusty, serki homogenizowane.
  • Chude mięsa i wędliny – wołowina, cielęcina, drób bez skóry (kurczak, indyk), lekkie wędliny drobiowe i wołowe.
  • Ryby o niskiej zawartości tłuszczu – dorsz, morszczuk, sola, sandacz, okoń, leszcz (tłuste ryby spożywać rzadziej).
  • Warzywa i owoce (z wyłączeniem tych niewskazanych) – gotowana marchew, dynia, przecier z jabłek, banany.
  • Inne produkty – biały ryż, kasza manna, drobne kasze, delikatne pieczywo.

Produkty których należy unikać lub ograniczać:

  • tłuste mięsa i wędliny,
  • smażone potrawy,
  • przyprawy o ostrym smaku – chili, pieprz, curry, ostra papryka,
  • warzywa bogate w błonnik lub drażniące żołądek – cebula, por, czosnek, strączki, szparagi, karczochy,
  • owoce kwaśne i słodkie przetwory – cytrusy (pomarańcza, cytryna, grejpfrut, mandarynka), dżemy i konfitury z dużą ilością cukru,
  • napoje, które mogą podrażniać żołądek – kawa, mocna herbata, mięta w formie naparu, napoje gazowane, alkohol (zwłaszcza piwo i białe wino),
  • buliony i wywary na bazie tłustych mięs i kości.

>> Przeczytaj też: Dieta lekkostrawna z wysoką i niską zawartością białka. Zasady żywienia i przykładowy jadłospis

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – przykładowy jadłospis

Śniadanie

Kasza manna na chudym mleku z musem jabłkowym, herbata ziołowa.

II śniadanie

Kanapka z chleba pszennego z chudą wędliną drobiową i kilkoma listkami sałaty.

Obiad

Dorsz przyrządzony na parze, gotowana marchewka i biały ryż.

Podwieczorek

Domowy kisiel truskawkowy.

Kolacja

Zupa krupnik na indyku z kaszą kuskus i ziemniakami.

Pakiet watrobowy banerek

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – podsumowanie

  • Po usunięciu woreczka żółciowego organizm musi dostosować się do stałego przepływu żółci, co może utrudniać trawienie tłuszczów.
  • Kluczowe jest stosowanie lekkostrawnej diety z ograniczoną ilością tłuszczu, regularne spożywanie małych posiłków oraz stopniowe rozszerzanie jadłospisu.
  • Należy unikać potraw smażonych, ostrych przypraw, alkoholu i napojów gazowanych.
  • Dietę lekkostrawną zaleca się przez około 3-4 tygodnie, a w razie problemów warto skonsultować się z lekarzem.
  • Dieta po usunięciu woreczka żółciowego odgrywa kluczową rolę w procesie adaptacji organizmu do nowej sytuacji.
  • Ograniczenie tłuszczów, wybór lekkostrawnych produktów oraz regularne spożywanie posiłków mogą znacząco zmniejszyć ryzyko dolegliwości trawiennych.
  • Pamiętaj, że każdy organizm reaguje inaczej, dlatego warto uważnie obserwować swoje ciało i stopniowo rozszerzać dietę.
  • Jeśli masz wątpliwości lub dolegliwości utrzymują się, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj odpowiednie badania, aby zapewnić sobie pełne bezpieczeństwo zdrowotne.

Bibliografia

1.https://www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/104281,co-moge-jesc-po-usunieciu-woreczka-zolciowego (dostęp 07.04.2025).

2.Demidowicz G., Lasota N., Trąbka N., Younes M., Kowalczyk K., Cichoń K., Chyćko M., Czarnota J., Wiśniewski W., Lambach M.: Cholelithiasis – current knowledge about one of the most common diseases of the digestive system. Journal of Education, Health and Sport. 2023;38(1):258-276. eISSN 2391-8306. (dostęp 07.04.2025).

3.Jarosz M.: Powikłania otyłości ze strony przewodu pokarmowego [w:] Otyłość i jej powikłania. Praktyczne zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne, red. Bogdański P., Mamcarz A., Ostrowska L., PZWL, Warszawa 2021. (dostęp 07.04.2025).

4.Godziemba-Maliszewska E.: Choroby wątroby i dróg żółciowych. Kamica żółciowa [w:] Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, red. Jarosz M., IŻIŻ, Warszawa 2017. (dostęp 07.04.2025).

5.Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red.): Normy żywienia dla populacji Polski
i ich zastosowanie. NIZP-PZH, Warszawa, 2020. (dostęp 07.04.2025).

Spuchnięty język – co może oznaczać? Możliwe przyczyny obrzęku języka

Angelika Janowicz
-
0
Spuchnięty język – co może oznaczać? Możliwe przyczyny obrzęku języka

Spuchnięty język często stanowi powód do niepokoju – szczególnie gdy obrzęk narasta nagle lub towarzyszą mu jeszcze inne dolegliwości. Objaw może być spowodowany przez zupełnie niegroźne czynniki, jak i takie, które wymagają niezwłocznej interwencji medycznej. Dowiedz się, jak wygląda spuchnięty język, jakie są przyczyny i sposoby leczenia.

Spis treści:

  1. Jak wygląda spuchnięty język?
  2. Przyczyny spuchniętego języka
  3. Co oznacza spuchnięty język?
  4. Jak leczyć obrzęk języka?

Jak wygląda spuchnięty język?

Spuchnięty język jest powiększony i wypukły, a przez to nie mieści się w jamie ustnej. Obrzęk może obejmować go w całości lub tylko częściowo, co powoduje wyraźnie widoczną asymetrię. Często pojawiają się problemy z mówieniem, przełykaniem śliny i pokarmów, a niekiedy również oddychaniem. W ostatnim przypadku jest to stan zagrożenia życia wymagający pilnej interwencji medycznej. Obrzęk języka może narastać stopniowo lub nagle.

Spuchnięty język nie zawsze występuje jako samodzielny objaw. W zależności od przyczyny mogą towarzyszyć mu jeszcze inne dolegliwości – np.:

  • pieczenie języka,
  • ból języka,
  • zaczerwienienie języka,
  • naloty na powierzchni języka,
  • zmiany w odczuwaniu smaku,
  • powiększenie węzłów chłonnych,
  • objawy ogólne (np. gorączka, dreszcze).

W niektórych przypadkach obrzęk może dotyczyć nie tylko języka, ale również warg, błony śluzowej jamy ustnej czy gardła.

>> Zobacz także: Biały nalot na języku – co może oznaczać?

Przyczyny spuchniętego języka

Przyczyny spuchniętego języka mogą być różne. Często objaw pojawia się, gdy rozwinie się zapalenie języka będące skutkiem długotrwałego drażnienia powierzchni języka – np. przez zęby uszkodzone próchnicą, aparat ortodontyczny, protezę, dym tytoniowy, napoje alkoholowe. Oprócz obrzęku obecne są także pieczenie i ból języka.

Zapalenie języka, które objawia się obrzękiem, może być spowodowane również przez zakażenie wirusowe, bakteryjne lub grzybicze. Niekiedy towarzyszy niedoborom witaminy B, niedokrwistości z niedoboru żelaza, anemii złośliwej, kile oraz chorobom skóry przebiegającym z zajęciem błony śluzowej.

Badanie genetyczne w kierunku kiły (Treponema pallidum) banerek

Spuchnięty język może być skutkiem odczynu popromiennego, który powstaje po  radioterapii prowadzonej w ramach leczenia nowotworów dna jamy ustnej lub migdałka podniebiennego. W większości przypadkach obrzęk jest niewielki, ale towarzyszą mu zaczerwienienie języka i biały nalot.

Nagły obrzęk języka bardzo często jest spowodowany reakcją alergiczną. Mogą wywołać ją różnego rodzaju alergeny obecne m.in. w pokarmie, powietrzu (pyłki roślin), jadzie owadów błonkoskrzydłych, lekach.

Najcięższą formą reakcji alergicznej jest anafilaksja. Stanowi bezpośrednie zagrożenie życia i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Ma nagły początek i gwałtowny przebieg. Poza obrzękiem języka mogą pojawić się również: obrzęk gardła i krtani, trudności z oddychaniem (aż do zatrzymania oddechu), spadek ciśnienia tętniczego, rumień, pokrzywka.

Manifestacją alergii przebiegającej z obrzękiem języka może być zespół Amlot-Lesoffa (zespół alergii jamy ustnej, OAS). Jest spowodowany reakcją krzyżową między alergenami obecnymi w pyłkach roślin a alergenami obecnymi w owocach i warzywach. Dla przykładu: pyłki brzozy mogą reagować z jabłkiem, selerem, marchwią lub czereśnią. Objawy pojawiają się po kontakcie błony śluzowej z surowym warzywem lub owocem. Poza spuchniętym językiem są to:

  • obrzęk warg,
  • obrzęk gardła i krtani,
  • uczucie ściskania w gardle,
  • świąd i mrowienie warg, języka i gardła.

Przyczyną spuchniętego języka mogą być również schorzenia ogólnoustrojowe. Zmiany w jamie ustnej powoduje m.in. twardzina układowa – choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Występują one równocześnie w objawami skórnymi lub je poprzedzają. W przebiegu choroby powierzchnia języka jest gładka, a jego ruchy ograniczone. Pojawiają się także zaburzenia smaku. Z czasem dochodzi do zwłóknienia języka.

Spuchnięty język należy odróżnić od powiększenia języka, które jest spowodowane przerostem mięśni, zastojem chłonki lub guzami. Objaw ten stwierdza się przy niektórych zaburzeniach hormonalnych (np. akromegalii) lub genetycznych.

Co oznacza spuchnięty język?

Spuchnięty język może być przejściowym problemem związanym z podrażnieniem lub objawem wskazującym na chorobę wymagającą leczenia. Dlatego nigdy nie należy go bagatelizować. Niezwłoczna wizyta u lekarza jest konieczna, jeżeli obrzękowi języka towarzyszą dodatkowe dolegliwości (np. gorączka, zaburzenia smaku). Natomiast pilnej pomocy medycznej wymaga reakcja alergiczna, ponieważ na skutek obrzęku może dojść do zatrzymania oddechu.

Spuchnięty język i ból gardła

Zdarza się, że spuchniętemu językowi towarzyszy ból gardła. Objawy mogą wskazywać na infekcję górnych dróg oddechowych spowodowaną zakażeniem bakteryjnym, wirusowym lub grzybiczym. Inne dolegliwości zgłaszane przez pacjentów to m.in. ogólne osłabienie i zmęczenie, wzrost temperatury ciała, kaszel, katar, ból głowy.

Jak leczyć obrzęk języka?

Leczenie obrzęku języka zależy od przyczyny. Diagnostyka opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym oraz badaniach dodatkowych (np. testach alergicznych, testach laboratoryjnych z krwi oceniających ogólny stan organizmu).

Morfologia banerek

>> Dowiedz się więcej: Diagnostyka alergii

W przypadku obrzęku języka spowodowanego podrażnieniem zwykle wystarczy usunięcie czynnika drażniącego oraz zadbanie o higienę jamy ustnej. Pomocne mogą być płukanki przeciwzapalne (np. z rumianku lub szałwii). W przypadku potwierdzonej alergii terapia obejmuje wyeliminowanie kontaktu z alergenem, stosowanie leków przeciwalergicznych i/lub immunoterapii swoistej. Przy infekcjach również wdrażane są odpowiednie leki (np. antybiotyki, jeżeli zapalenie języka jest wywołane bakteriami).

Spuchnięty język w jamie ustnej – podsumowanie

  • Przyczyną spuchniętego języka może być m.in. podrażnienie, infekcja, reakcja alergiczna, a nawet niektóre choroby ogólnoustrojowe.
  • Obrzękowi języka mogą towarzyszyć jeszcze inne objawy – np. nalot na języku, zaczerwienienie, pieczenie, zmiana smaku.
  • Nagły i szybko narastający obrzęk języka wymaga pilnej pomocy medycznej, ponieważ może prowadzić do zatrzymania oddechu.

Opieka merytoryczna: lek. Sara Aszkiełowicz

Bibliografia

  1. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74770,jezyk-powiekszony (dostęp 02.04.2025)
  2. K. Mrówka-Kata i in., Zapalenia języka i inne wybrane jego zmiany o charakterze łagodnym, Forum Medycyny Rodzinnej 2008, t. 2, nr 2, s. 127–131
  3. J. Soar, Leczenie ratunkowe reakcji anafilaktycznych u dorosłych – podręczny przewodnik, Medycyna po Dyplomie, Czerwiec 2010
  4. K. Mrówka-Kata, Zespół Amlot-Lessofa – zespół alergii jamy ustnej, Forum Medycyny Rodzinnej 2007, t. 1, nr 4, s. 355–357
  5. D. Sikorska, W. Samborski, Jama ustna w reumatologii, Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 2, s. 65–69

Choroby skóry u człowieka. Najczęściej występujące dermatozy

Angelika Janowicz
-
0
Choroby skóry u człowieka. Najczęściej występujące dermatozy

Choroby skóry stanowią jeden z najczęstszych powodów konsultacji lekarskich. Ich przyczyny są zróżnicowane – dermatozy mogą być wynikiem infekcji, działania czynników środowiskowych, zaburzeń autoimmunologicznych lub innych schorzeń ogólnoustrojowych. Wiele z nich znacząco wpływa na komfort życia, a niektóre wymagają długotrwałego leczenia i stałej kontroli dermatologicznej. Dowiedz się, jakie są najczęstsze choroby skóry, jakie są ich objawy oraz jak je zdiagnozować i leczyć.

Spis treści:

  1. Co to są dermatozy?
  2. Najczęstsze choroby skóry – podział i charakterystyka
  3. Najczęstsze dermatozy – jak wygląda diagnostyka?
  4. Choroby skórne – kiedy udać się do dermatologa?
  5. Choroby skóry – najczęściej zadawane pytania
  6. Najczęstsze choroby skóry – podsumowanie

Co to są dermatozy?

Dermatozy to medyczne określenie dla wszystkich schorzeń dotyczących skóry (naskórka, skóry właściwej, tkanki podskórnej), jej przydatków (włosów, paznokci, gruczołów potowych i łojowych) oraz błon śluzowych. Z dostępnych danych epidemiologicznych wynika, że nawet co 3 Polak choruje lub chorował na chorobę skórną.

Choroby skóry mogą objawiać się na różne sposoby. Podstawowym objawem są wykwity, czyli zmiany skórne. Są to m.in.:

  • plama – zmiana nie wykraczająca ponad poziom skóry, mająca inny kolor niż zdrowa skóra;
  • grudka – zmiana wyniosła ponad powierzchnię skóry, wyróżniająca się od otaczającej skóry, niepozostawiająca blizn;
  • guzek/guz – zmiana wyniosła  ponad  powierzchnię skóry, może pozostawiać blizny;
  • pęcherz – zmiana wyniosła  ponad powierzchnię skóry wypełniona płynną treścią;
  • krosta – zmiana wyniosła  ponad powierzchnię skóry zawierająca treść ropną;
  • nadżerka – ubytek naskórka, niepozostawiający blizn;
  • owrzodzenie – ubytek naskórka i skóry właściwej, może pozostawić bliznę.

Niektóre dermatozy mają charakter przewlekły, co oznacza, że pacjent musi zmagać się z nimi przez całe życie. Inne są przejściowe i mogą zostać skutecznie wyleczone odpowiednią terapią.

>> Zobacz także: Rola dysbiozy jelitowej w wybranych chorobach skóry

Najczęstsze choroby skóry – podział i charakterystyka

Rodzaje chorób skóry wyróżnione ze względu na przyczynę to:

  • autoimmunologiczne choroby skóry,
  • bakteryjne choroby skóry,
  • wirusowe choroby skóry,
  • grzybicze choroby skóry,
  • pasożytnicze choroby skóry,
  • alergiczne choroby skóry,
  • choroby skóry uwarunkowane genetycznie,
  • zawodowe choroby skóry,
  • zmiany skórne wywołane lekami,
  • zmiany skórne wywołane działaniem czynników fizycznych,
  • nowotwory skóry.

Niektóre choroby skórne mogą występować tylko w danym okresie życia – np. pieluszkowe zapalenie skóry występujące typowo u noworodków.

Autoimmunologiczne choroby skóry

Choroby autoimmunologiczne charakteryzują się nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na własne komórki i tkanki. Prowadzi to do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego.

Jedną z zapalnych chorób skóry jest łuszczyca – czyli schorzenie uwarunkowane genetycznie, środowiskowo i immunologicznie, o nawracającym przebiegu. Objawy skórne łuszczycy to przede wszystkim grudki skórno-naskórkowe, o wielkości od kilku milimetrów do kilku centymetrów, mogące się zlewać w większe tarczki. Mają kolor od różowego do czerwonego i są pokryte srebrzystymi łuskami. Zmiany skórne zlokalizowane są głównie na kolanach, łokciach, w okolicy krzyżowej oraz owłosionej skórze głowy. Zajęte mogą być również płytki paznokciowe.

Przykładem autoimmunologicznych chorób skóry jest łysienie plackowate. W następstwie stanu zapalnego dochodzi do utraty włosów – na całej głowie, w określonych jej obszarach lub na całym ciele (w zależności od nasilenia choroby).

Zakaźne choroby skóry

Zakaźne choroby skóry są wywołane przez wirusy, bakterie, grzyby lub pasożyty. Mogą być przenoszone drogą kontaktową (bezpośredni kontakt z chorą osobą) lub poprzez zakażone przedmioty.

Bakteryjne choroby skóry

Bakteryjne choroby skóry to m.in.:

  • czyrak – zakażenie często wywoływane  przez gronkowca złocistego przebiegające z wytworzeniem czopa martwiczego,
  • róża – wywołana zakażeniem paciorkowcami grupy A,
  • liszajec zakaźny – wywołany przez zakażenie paciorkowcami lub gronkowcami,
  • zapalenie mieszków włosowych – najczęściej wywołane przez gronkowca złocistego.

Grzybicze choroby skóry

Grzybicze choroby skóry są wywołane najczęściej przez dermatofity lub drożdżaki. Najczęstsze postacie to:

  • grzybica stóp,
  • grzybica skóry owłosionej,
  • grzybica skóry gładkiej,
  • grzybica paznokci,
  • łupież pstry,
  • drożdżyca błon śluzowych.

Do zakażenia najczęściej dochodzi poprzez kontakt skóry ze skażonym przedmiotem lub powierzchnią (np. pożyczone obuwie, prysznic hotelowy, wspólne przybory higieniczne). Najbardziej narażone są osoby o obniżonej odporności i chorujące przewlekle.

Pasożytnicze choroby skóry

Są to choroby wywołane przez pasożyty zewnętrzne. Najczęstsze choroby skóry zaliczane do tej grupy to:

  • wszawica – wywołana przez wesz ludzką, objawia się silnym świądem, który prowadzi do powstawania nadżerek, najczęściej w obrębie owłosionej skóry głowy;
  • świerzb – wywołany  przez świerzbowca ludzkiego, objawia się silnym świądem, grudkami i pęcherzykami, zmiany występują głównie na palcach rąk, nadgarstkach, brzuchu.

Przewlekłe choroby skóry

Przewlekłe choroby skóry mają długotrwały przebieg i często wymagają leczenia przez całe życie. Zdarza się, że przebiegają z okresami zaostrzeń i remisji. Do tej grupy zalicza się m.in. atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, trądzik różowaty, łojotokowe zapalenie skóry.

Najczęstsze dermatozy – jak wygląda diagnostyka?

Diagnostyka chorób skóry może opierać się o:

  • szczegółowy wywiad medyczny,
  • badanie fizykalne,
  • badanie dermatoskopowe,
  • pobranie wymazów ze zmian skórnych i wykonanie posiewu,
  • badanie histopatologiczne,
  • badania w kierunku alergii (np. testy skórne, badania alergologiczne z krwi),
  • badania laboratoryjne z krwi (np. testy genetyczne, oznaczenie przeciwciał).
Badanie dermatoskopowe polega na oglądaniu zmian skórnych w powiększeniu. Jest to metoda całkowicie bezinwazyjna.
Panel dermatologia - genetyczny panel diagnostyczny met. NGS (badanie z konsultacją) banerek

Choroby skórne – kiedy udać się do dermatologa?

Jeżeli pojawią się jakiekolwiek zmiany skórne, nie należy zwlekać z konsultacją dermatologiczną – szczególnie gdy towarzyszą im jeszcze inne objawy, np.:

  • świąd,
  • zaczerwienienie,
  • pieczenie skóry,
  • przesuszenie skóry,
  • obrzęk,
  • ból w okolicy wykwitów skórnych,
  • objawy ogólnoustrojowe (m.in. gorączka, powiększenie lokalnych węzłów chłonnych, dolegliwości przypominające przeziębienie).

Leczenie chorób skóry zależy od ich rodzaju i przyczyny. Dostępne metody obejmują m.in. stosowanie preparatów (np. antybiotyków) o działaniu miejscowym lub ogólnym, stosowanie preparatów do użytku zewnętrznego (np. szamponów, płynów), małoinwazyjne zabiegi (np. krioterapię, laseroterapię), chirurgiczne opracowanie zmian skórnych.

Choroby skóry – najczęściej zadawane pytania

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące dermatoz.

Jakie mogą być choroby skórne?

Dermatozy to szeroka grupa chorób. Ze względu na przyczynę wyróżnia się m.in.:

  • bakteryjne choroby skóry (np. róża, liszajec zakaźny, zapalenie mieszków włosowych),
  • wirusowe choroby skóry (np. półpasiec, brodawki wirusowe),
  • pasożytnicze choroby skóry (np. wszawica),
  • grzybicze choroby skóry,
  • alergiczne choroby skóry (np. atopowe zapalenie skóry),
  • autoimmunologiczne choroby skóry (np. pęcherzyca, bielactwo).

Choroby skóry mogą być także związane z pracą zawodową, działaniem czynników fizycznych, leków oraz mieć podłoże nowotworowe (np. rak podstawnokomórkowy skóry, czerniak).

Jakie są najczęstsze choroby skóry?

Najczęściej diagnozowane dermatozy to łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, trądzik pospolity i grzybica skóry.

Jakie są najczęstsze choroby wirusowe skóry?

Najczęściej występujące choroby wirusowe skóry to: brodawki wirusowe, opryszczka zwykła, półpasiec, mięczak zakaźny.

Najczęstsze choroby skóry – podsumowanie

  • Choroby skóry to inaczej dermatozy. Ich przyczyną mogą być m.in. infekcje (grzybicze, wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze), procesy autoimmunologiczne, alergie czy procesy nowotworowe.
  • Podstawowym objawem dermatoz są wykwity (zmiany skórne). Mogą przybierać postać m.in. plam, grudek, krost, pęcherzy, nadżerek, owrzodzeń.
  • Diagnostyka chorób skóry opiera się o wywiad medyczny, badanie fizykalne oraz dodatkowe badania – m.in. dermatoskopię, testy alergiczne, testy laboratoryjne z krwi.
  • Leczenie chorób skórnych zależy od ich przyczyny i rodzaju. Zastosowanie mają m.in. preparaty o działaniu miejscowym i ogólnym, zabiegi małoinwazyjne (np. laseroterapia) i metody chirurgiczne.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Bibliografia

  1. R. Śpiewak, Częstość występowania chorób skóry w losowej grupie dorosłych Polaków, Estetologia Medyczna i Kosmetologia 2012
  2. J. Narbutt, Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego, Edra Urban & Partner, Wrocław 2019
  3. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/choroby-autoimmunologiczne-czym-sa-objawy-diagnostyka-i-leczenie/ (dostęp 01.04.2025)
  4. M. Cyran, Łuszczyca skóry, Kosmetologia Estetyczna 4/2013
  5. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73199,choroby-bakteryjne-skory (dostęp 01.04.2025)
  6. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73202,choroby-pasozytnicze-skory (dostęp 01.04.2025)

Gastropatia żółciowa – objawy, przyczyny, dieta i leczenie

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Gastropatia żółciowa – objawy, przyczyny, dieta i leczenie

Gastropatia żółciowa to jeden z rodzajów gastropatii, a więc grupy schorzeń, dotykających błony śluzowej żołądka. Co to znaczy gastropatia żółciowa? Jak objawia się gastropatia żółciowa i co robić w przypadku jej podejrzenia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie gastropatii żółciowej? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat gastropatii żółciowej.

Spis treści:

  1. Co to jest gastropatia żółciowa?
  2. Przyczyny gastropatii żółciowej
  3. Objawy gastropatii żółciowej
  4. Diagnostyka gastropatii żółciowej
  5. Leczenie gastropatii żółciowej
  6. Dieta przy gastropatii żółciowej
  7. Gastropatia żółciowa – podsumowanie

Co to jest gastropatia żółciowa?

Gastropatia żółciowa to uszkodzenie błony śluzowej żołądka o charakterze niezapalnym. Wynika ono z narażenia śluzówki na działanie żółci, która w prawidłowych warunkach nie powinna pojawiać się w żołądku. Żółć to płyn bogaty w kwasy żółciowe, który wytwarzany jest przez komórki wątroby i  magazynowany w pęcherzyku żółciowym. Żółć jest wydzieliną, która jest uwalniana do dwunastnicy, a więc do początkowego odcinka jelita cienkiego, gdzie bierze udział w procesach trawienia tłuszczów.  

Warto mieć świadomość, że w przebiegu gastropatii nie obserwuje się nacieku błony śluzowej żołądka przez komórki zapalne, co odróżnia ten stan od klasycznego zapalenia błony śluzowej. Nie jest to bardzo częsta dolegliwość, szacuje się bowiem, że gastropatia żółciowa stanowi około 10% wszystkich gastropatii.

>> Warto przeczytać: Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu pokarmowego człowieka

Przyczyny gastropatii żółciowej

Przyczyną wystąpienia gastropatii żółciowej jest przedostawanie się żółci z dwunastnicy do żołądka, a więc tak zwany refluks dwunastniczo-żołądkowy. Pojawienie się tego rodzaju zmian może być związane z takimi sytuacjami klinicznymi jak:

  • stan po zabiegach operacyjnych w obrębie żołądka – między innymi z rekonstrukcją wykonywaną metodą Billroth II lub Billroth I,
  • stan cholecystektomii – czyli usunięciu pęcherzyka żółciowego,
  • zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego,
  • gastropareza cukrzycowa – jest to schorzenie będące konsekwencją nieprawidłowo leczonej cukrzycy, którego istotą jest zaburzenie motoryki żołądka, pojawiające się w następstwie uszkodzenie układu nerwowego (a więc neuropatii cukrzycowej),
  • czynnościowa niewydolność odźwiernika – odźwiernik jest to pierścień zbudowany z tkanki mięśniowej, który łączy żołądek z dwunastnicą.
Pakiet ocena ryzyka cukrzycy (4 badania)_mobile baner na kategorię

Objawy gastropatii żółciowej

Objawy gastropatii żółciowej to przede wszystkim:

  • dolegliwości bólowe i dyskomfort odczuwany w nadbrzuszu – a więc w górnej części jamy brzusznej, w rzucie żołądka,
  • nudności,
  • utrata apetytu,
  • niekiedy wymioty.

Warto mieć świadomość, że w niektórych przypadkach gastropatia przebiega w sposób zupełnie bezobjawowy i jest wykrywana przypadkowo, podczas badania gastroskopowego, wykonywanego z innego powodu. Bezobjawowy przebieg dotyczy przede wszystkim początkowych etapów gastropatii żółciowej.

Diagnostyka gastropatii żółciowej

Gastropatię żółciową potwierdza się na podstawie badania gastroskopowego. W czasie tego badania widoczne są takie cechy wskazujące na gastropatię jak na przykład:

  • przekrwienie błony śluzowej żołądka – widoczne jako zaczerwienienie śluzówki,
  • obecność kryształków żółci w obrębie śluzówki – w medycynie taki stan określa się jako wytapetowanie śluzówki kryształkami żółci.

Należy wiedzieć, że sama obecność żółci w obrębie żołądka nie pozwala na rozpoznanie gastropatii żółciowej. Nie każdy refluks dwunastniczo-żołądkowy jest bowiem utożsamiany z gastropatią żółciową. Podczas badania gastroskopowego można również pobrać wycinek do badania histopatologicznego. W przypadku gastropatii żółciowej w obrazie histopatologicznym nie obserwuje się typowo obecności nacieków komórkowych. W niektórych przypadkach mogą być one jednak obecne. Przykładem takiego stanu klinicznego jest towarzyszące zakażenie Helicobacter pylori.

Helicobacter_pylori_w_kale metoda automatyczna banerek

Dolegliwości dyspeptyczne (a więc nudności, bóle brzucha, czy wymioty) są stosunkowo niespecyficzne i wymagają różnicowania z innymi jednostkami chorobowymi. W tym celu lekarz może zadecydować o konieczności wykonania dodatkowych badań laboratoryjnych i procedur diagnostycznych, w tym między innymi:

Leczenie gastropatii żółciowej

W leczeniu farmakologicznym gastropatii żółciowej wykorzystuje się przede wszystkim leki prokinetyczne, czyli mające na celu poprawę motoryki przewodu pokarmowego. Przykładem takich substancji jest między innymi itopryd. Substancja ta pozwala na zmniejszenie intensywności refluksu dwunastniczo-żołądkowego. W terapii zastosowanie znajdują również leki zmieniające skład żółci w taki sposób, by była ona mniej drażniąca dla śluzówki żołądka. Takim lekiem jest kwas ursodezoksycholowy. Wspomagająco można stosować również inhibitory pompy protonowej (IPP).

W leczeniu objawowym zastosowanie znajduje natomiast kwas alginowy. Substancja ta zdolna jest do wiązania kwasów żółciowych i tym samym niwelowania ich szkodliwego oddziaływania na śluzówkę żołądka. W przypadku zaawansowanych zmian w przebiegu gastropatii żółciowej konieczne może się okazać wykonanie zabiegu operacyjnego, którego celem jest między innymi zmiana anatomii w obrębie połączenia żołądkowo-dwunastniczego i tym samym zmniejszenie refluksu żółciowego.

Dieta przy gastropatii żółciowej

Ważnym elementem leczenia gastropatii żółciowej jest stosowanie się do odpowiedniej diety. Pacjenci borykający się z tym problemem powinni wybierać lekkostrawne potrawy, z małą ilością ostrych przypraw. Tłuste i smażone dania mogą nasilać wydzielanie żółci i zwiększać tym samym refluks dwunastniczo-żołądkowy. Warto również unikać spożywania alkoholu, palenia papierosów oraz nadużywania kawy, ponieważ produkty te mogą dodatkowo podrażniać błonę śluzową żołądka. 

>> Dowiedz się więcej: Dieta lekkostrawna z wysoką i niską zawartością białka. Zasady żywienia i przykładowy jadłospis

Co więcej, chorzy powinni przyjmować posiłki o małych objętościach, w regularnych odstępach czasowych. Pozwala to na zmniejszenie refluksu żółciowego. Należy również zadbać o spożywanie dużej ilości błonnika, który usprawnia motorykę przewodu pokarmowego, a tym samym zmniejsza cofanie się żółci do żołądka. Błonnik znajdziemy między innymi w nasionach, produktach zbożowych, warzywach i owocach. Warto również unikać przyjmowania pozycji leżącej od razu po spożyciu posiłku, ponieważ może to nasilać cofanie się żółci.

Gastropatia żółciowa – podsumowanie

  • Gastropatia żółciowa to schorzenie, którym klasycznie zajmują się lekarze interniści oraz gastroenterolodzy.
  • Jest to niezapalne uszkodzenie błony śluzowej żołądka, wynikające z cofania się żółci z dwunastnicy do żołądka.
  • W diagnostyce gastropatii żółciowej najważniejszą rolę odgrywa badanie endoskopowe żołądka.
  • Terapia gastropatii żółciowej polega na stosowaniu odpowiedniej diety, a także leków prokinetycznych i neutralizujących działanie kwasów żółciowych.
  • Jeżeli pojawiają się u nas objawy mogące świadczyć o gastropatii żółciowej warto udać się na konsultację do lekarza internisty, który po zebraniu wywiadu i zbadaniu pacjenta zadecyduje o dalszym postępowaniu.

Bibliografia

  1. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
  2. L. Stryer, Biochemia, wydanie 2, PWN, Warszawa 2003, s. 66–69,
  3. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
  4. T. Wocial, Jak rozpoznawać i leczyć refluks żółci do żołądka i przełyku? Gastroenterologia Kliniczna 2012, tom 4, nr 4, s. 141–150.

Zielona herbata w ciąży – czy jest bezpieczna? 

Magdalena Konowrocka
-
0
Zielona herbata w ciąży – czy jest bezpieczna? 

Zielona herbata cieszy się opinią napoju, który przynosi wiele zdrowotnych korzyści. Czy pomimo tego mogą ją pić kobiety w ciąży? Kontynuujemy serię artykułów dotyczących bezpieczeństwa określonych produktów żywnościowych w ciąży.

Spis treści:

  1. Zielona herbata – właściwości prozdrowotne
  2. Czy można pić zieloną herbatę w ciąży? Czy można przyjmować suplementy z zielonej herbaty?
  3. Ile można pić zielonej herbaty w ciąży?
  4. Zielona herbata w ciąży – podsumowanie

Zielona herbata – właściwości prozdrowotne

Zielona herbata to jeden z najpopularniejszych na świecie napojów. Zarówno zielona, jak i czarna herbata, to produkty tej samej rośliny, krzewu herbacianego Camellia sinensis.

Przygotowanie obu rodzajów herbaty wymaga innych procesów technologicznych, w wyniku których powstaje bogata w polifenole herbata zielona lub, mniej zasobna w te związki, herbata czarna.

Potencjał zdrowotny zielonej herbaty kryje się właśnie w wysokiej zawartości polifenoli, czyli związków bioaktywnych. Dzięki temu ma właściwości:

  • antyoksydacyjne,
  • przeciwzapalne,
  • przeciwdrobnoustrojowe,
  • przeciwcukrzycowe,
  • neuroprotekcyjne.

Główne związki bioaktywne w zielonej herbacie to katechiny:

  • epigallokatechina,
  • epikatechina,
  • galusan epikatechiny,
  • galusan epigallokatechiny-3 (EGCG) – występujący w największych ilościach, stanowiący ponad 50% wszystkich ketachin.

Badania wskazują, iż osoby pijące ponad dwie filiżanki zielonej herbaty dziennie (niektóre badania mówią, że jest to co najmniej siedem filiżanek), cieszą się niższym poziomem cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL, co przekłada się na mniejsze ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

>> Przeczytaj też: Antyoksydanty (przeciwutleniacze). Rodzaje, źródła, jak dbać o ich optymalny poziom

Według innych badań miłośnicy zielonej herbaty mają mniejsze ryzyko zachorowania na raka żołądka (chociaż nie wszystkie badania to potwierdzają). Ponadto lepiej sobie radzą z redukcją masy ciała.

Potencjalne korzyści wynikające ze spożywania zielonej herbaty powodują, iż katechiny znajdują zastosowanie jako suplementy diety. Badania przestrzegają jednak przed zażywaniem suplementów diety z zieloną herbatą i katechiną w zbyt dużych dawkach.

Wykazano, iż spożycie więcej niż 800 mg EGCG dziennie powoduje wzrost aktywności enzymów wątrobowych (aminotransferaz) w osoczu, co wskazuje na hepatotoksyczne ich działanie.

Przeciętne spożycie EGCG z zielonej herbaty wynosi 90 – 300 mg/dziennie, jest więc dawką bezpieczną. Przekroczenie progu 800 mg związane jest z zażywaniem suplementów diety. Dawka do 300 mg dziennie uważana jest za bezpieczną.

Hepatotoksyczne działanie ekstraktu z zielonej herbaty obserwowano na czczo, dlatego dodatkowym środkiem ostrożności jest przyjmowanie tych suplementów wraz z posiłkiem.

>> To może Cię zainteresować:

Suplementacja – świadome budowanie odporności

Witaminy i ich suplementacja u kobiet w ciąży

Pakiet kobiety w ciąży (16 badań) banerek

Czy można pić zieloną herbatę w ciąży? Czy można przyjmować suplementy z zielonej herbaty?

Główną korzyścią ze spożywania zielonej herbaty są zawarte w niej polifenole. Okazuje się jednak, iż ich zbyt wysoka zawartość w diecie może być ryzykowna dla ciężarnej kobiety.

Przeciwzapalne działanie polifenoli w dawkach powyżej 1000 mg dziennie jest tak silnie wyrażane, iż u kobiety w III trymestrze ciąży może skutkować przedwczesnym zamknięciem przewodu tętniczego Botalla u płodu i być przyczyną:

  • niewydolności krążenia,
  • wad rozwojowych serca,
  • zgonu dziecka.

Z tego powodu kobiety ciężarne powinny zachować ostrożność w przyjmowaniu suplementów z polifenolami. Z powodu braku danych o bezpiecznej dziennej dawce EGCG, która może być przyjmowana w czasie ciąży, dlatego w ogóle nie zaleca się spożywania tych preparatów przez kobiety ciężarne.

Pakiet suplementacja w ciąży (4 badania) banerek

Kobiety w ciąży mogą natomiast pić napary z zielonej herbaty, jednak w ograniczonych ilościach. Jest to napój bardzo popularny wśród kobiet ciężarnych w Japonii, gdzie spożycie tego napoju wynosi 3-4 filiżanki dziennie.

Niektóre badania kliniczne wskazują, iż jest to ilość, która zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu. Dodatkowo należy pamiętać, iż zielona herbata zawiera kofeinę, w 227 ml znajdziemy ok. 40 mg kofeiny. Kobieta w ciąży nie powinna spożywać więcej niż 200-300 mg tej substancji dziennie.

Ostatnim argumentem za ograniczeniem zielonej herbaty w diecie kobiety ciężarnej jest fakt, iż zawarte w niej polifenole zmniejszają wchłanianie żelaza, co jeszcze pogłębia powszechne niedobory żelaza u kobiet oczekujących dziecka.

>> Warto również przeczytać: Kawa w ciąży – czy można ją pić i w jakich ilościach?

Ile można pić zielonej herbaty w ciąży?

Spożycie zielonej herbaty przez kobiety w ciąży w Polsce wynosi do 2 filiżanek dziennie. Wydaje się, iż jest to ilość, która jest bezpieczna dla matki i dziecka. Należy jednak podkreślić, iż zawartość ketachin w zielonej herbacie jest różna i zależy od wielu czynników, w tym:

  • warunków uprawy,
  • sposobu i czasu przygotowywania samego napoju.

Szacunki Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wskazują, iż 100 ml naparu herbaty zielonej zawiera 126 mg katechin, co – zgodnie z danymi z FDA – przekłada się na 71 mg polifenolu EGCG. Oznacza to, iż jedna szklanka (200 ml) zielonej herbaty dostarcza 140 mg EGCG, dwie szklanki to ok. 280 mg tej substancji.

Zielona herbata w ciąży – podsumowanie

  • Zielona herbata to napój, który dzięki zawartości polifenoli ma dużo właściwości prozdrowotnych.
  • Polifenole przyjmowane w zbyt dużych ilościach mogą być niebezpieczne dla kobiety w ciąży.
  • Pomimo dużego potencjału korzyści jakie ma zielona herbata, nie powinna być spożywana w zbyt dużych ilościach przez kobiety ciężarne.
  • Kobiety w ciąży nie powinny przyjmować suplementów z zieloną herbatą.

Bibliografia

  1. Hachul ACL, Boldarine VT, Neto NIP, Moreno MF, Carvalho PO, Sawaya ACHF, Ribeiro EB, Oller do Nascimento CM, Oyama LM. Effect of the consumption of green tea extract during pregnancy and lactation on metabolism of mothers and 28d-old offspring. Sci Rep. 2018 Jan 30;8(1):1869. doi: 10.1038/s41598-018-20174-x. PMID: 29382887; PMCID: PMC5790015. (dostęp 04.04.2025)
  2. Wierzejska R. Wpływ picia herbaty na zdrowie – aktualny stan wiedzy. Przegl. Epidemiol.; 2014. 68:595-599. (dostęp 04.04.2025)
  3. Paczkowska-Walendowska, M.; Grzegorzewski, J.; Kwiatek, J.; Leśna, M.; Cielecka-Piontek, J. Green Tea: A Novel Perspective on the Traditional Plant’s Potential in Managing Periodontal Diseases. Pharmaceuticals 2025, 18, 409. https://doi.org/10.3390/ph18030409. (dostęp 04.04.2025)
  4. EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food (ANS); Younes, M.; Aggett, P.; Aguilar, F.; Crebelli, R.; Dusemund, B.; Filipič, M.; Frutos, M.J.; Galtier, P.; Gott, D.; et al. Scientific opinion on the safety of green tea catechins. EFSA 2018, 16, e05239. [Google Scholar] [CrossRef] (dostęp 04.04.2025)
  5. Vundrala Sumedha Reddy, S. Shiva, Srinidhi Manikantan, Seeram Ramakrishna,Pharmacology of caffeine and its effects on the human body,European Journal of Medicinal Chemistry Reports, Volume 10,2024,100138, ISSN 2772-4174, https://doi.org/10.1016/j.ejmcr.2024.100138. (dostęp 04.04.2025)

Choroba Degosa – co to jest? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Choroba Degosa – co to jest? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Choroba Degosa to niezwykle rzadka choroba naczyniowa o podłożu zakrzepowo-zatorowym, która może prowadzić do poważnych powikłań w wielu narządach. Charakteryzuje się zmianami skórnymi oraz potencjalnym zajęciem układu pokarmowego i nerwowego. Wczesne rozpoznanie i monitorowanie stanu zdrowia pacjenta odgrywają kluczową rolę w łagodzeniu przebiegu choroby.

Spis treści:

  1. Choroba Degosa. Czym jest grudkowatość złośliwa zanikowa?
  2. Objawy choroby Degosa
  3. Diagnostyka choroby Degosa: jak przebiega?
  4. Choroba Degosa: leczenie przypadłości

Choroba Degosa. Czym jest grudkowatość złośliwa zanikowa?

Choroba Degosa, znana także jako grudkowatość złośliwa zanikowa (MAP), to choroba naczyniowa prowadząca do upośledzenia mikrokrążenia i niedokrwienia narządów. W jej przebiegu dochodzi do powstawania zakrzepów w drobnych naczyniach, co może powodować ich zamknięcie i uszkodzenie tkanek.

Głównym objawem MAP są charakterystyczne zmiany skórne w postaci porcelanowobiałych grudek z rumieniową otoczką, pojawiające się głównie na tułowiu i kończynach górnych. Choroba może mieć postać skórną lub układową wiążącą się z większym ryzykiem powikłań i zgonu. Pomimo postępu w diagnostyce, mechanizmy patofizjologiczne tej jednostki nie zostały do końca poznane.

>> Sprawdź: Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – przyczyny, objawy, diagnostyka

Jak często występuje choroba Degosa?

Choroba Degosa jest niezwykle rzadka. W literaturze medycznej opisano mniej niż 200 przypadków na całym świecie. Najczęściej diagnozowana jest u dorosłych w wieku 20-50 lat, choć może wystąpić także u dzieci i osób starszych. Ze względu na niską liczbę rozpoznanych przypadków, jej etiologia pozostaje słabo poznana. Nie istnieje jednoznaczny model dziedziczenia, choć podejrzewa się istnienie komponenty genetycznej.

W Polsce przypadki MAP są niezwykle rzadkie, a dane epidemiologiczne są ograniczone, co utrudnia ocenę rzeczywistej częstości występowania tej choroby w populacji.

Objawy choroby Degosa

Choroba może przebiegać w postaci skórnej lub układowej. Do najczęstszych objawów należą:

  • Zmiany skórne – grudki o średnicy 0,5-1 cm z charakterystycznym zanikiem w centrum i rumieniową otoczką, pojawiające się głównie na tułowiu i kończynach górnych. Utrzymują się latami i mogą zwiększać ryzyko infekcji.
  • Objawy jelitowe – bóle brzucha, przewlekłe biegunki, krwawienia wewnętrzne związane z niedokrwieniem ściany jelita, a w cięższych przypadkach perforacja jelita prowadząca do zapalenia otrzewnej, które objawia się silnym bólem brzucha, napięciem mięśni brzucha, gorączką oraz ogólnym pogorszeniem stanu zdrowia.
  • Zaburzenia neurologiczne – udary niedokrwienne, oftalmoplegia (osłabienie lub porażenie mięśni kontrolujących ruchy gałek ocznych, co może prowadzić do ograniczonej ruchomości oczu i podwójnego widzenia), podwójne widzenie, neuropatie obwodowe, a także możliwe zapalenie opon mózgowych i encefalopatia.
  • Objawy sercowo-naczyniowe – zapalenie osierdzia, zakrzepica tętnic, możliwa niewydolność serca spowodowana przewlekłym niedokrwieniem mięśnia sercowego.
  • Objawy płucne – zapalenie opłucnej, niewielkie wysięki opłucnowe, a w rzadszych przypadkach nadciśnienie płucne.

>> To może Cię zainteresować: Choroba (zespół) Devica – objawy, przyczyny i diagnostyka

Przyczyny rozwoju grudkowatości złośliwej zanikowej

Dokładne przyczyny choroby Degosa nie są znane. Uważa się, że może mieć podłoże immunologiczne i związane z zaburzeniami krzepnięcia. Hipotezy wskazują na:

  • Procesy zapalne w naczyniach krwionośnych prowadzące do ich uszkodzenia,
  • Dysfunkcję komórek śródbłonka (czyli warstwy komórek wyściełających wnętrze naczyń krwionośnych, które regulują przepływ krwi i procesy krzepnięcia) prowadzącą do miejscowej zakrzepicy,
  • Skłonność genetyczną o autosomalnym dominującym dziedziczeniu (czyli przekazywaną z pokolenia na pokolenie w sposób, w którym wystarczy odziedziczyć jedną kopię uszkodzonego genu od jednego z rodziców, aby choroba się ujawniła),
  • Związek z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń rumieniowaty układowy czy zespół antyfosfolipidowy.

>> Przeczytaj również: Choroby autoimmunologiczne – czym są? Objawy, diagnostyka i leczenie

Diagnostyka choroby Degosa: jak przebiega?

Rozpoznanie choroby opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym. Charakterystyczne zmiany skórne są zazwyczaj wystarczające do postawienia diagnozy. W diagnostyce stosuje się:

  • Badanie histopatologiczne skóry – wykazuje martwicę tkanki łącznej, zakrzepicę drobnych naczyń i zaniki w obrębie warstwy brodawkowatej skóry.
  • Badania obrazowe:
  • Rezonans magnetyczny mózgu – pozwala ocenić zmiany niedokrwienne w OUN,
    • RTG klatki piersiowej – może wykazać cechy zapalenia opłucnej,
    • USG jamy brzusznej – pozwala wykryć powiększenie węzłów chłonnych i zmiany naczyniowe.
    • Kolonoskopia i gastroskopia – stosowane w przypadku podejrzenia niedokrwienia jelit.

>> Zobacz również: Dieta przed kolonoskopią – jadłospis krok po kroku

Choroba Degosa: leczenie przypadłości

Nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe choroby Degosa. Terapia skupia się na łagodzeniu objawów i zapobieganiu powikłaniom. Wykorzystuje się:

  • Leki przeciwzakrzepowe – heparyna, kwas acetylosalicylowy, pentoksyfilina, które mogą zmniejszać ryzyko powstawania nowych zmian naczyniowych.
  • Leki poprawiające perfuzję – dipirydamol, tiklopidyna.

Ważne też jest monitorowanie pacjenta. Istotne jest wykonywanie corocznych badań kontrolnych obejmujących rezonans magnetyczny mózgu, gastroskopię, kolonoskopię oraz badania obrazowe płuc i serca.

Choroba Degosa: rokowania

Przebieg choroby zależy od jej postaci. Izolowane zmiany skórne mają łagodny charakter i mogą utrzymywać się przez wiele lat bez poważnych konsekwencji zdrowotnych. Natomiast postać układowa wiąże się z wysoką śmiertelnością, sięgającą około 50% przypadków w ciągu 2-3 lat od rozpoznania. Powikłania obejmują perforację jelita, masywny krwotok mózgu i zapalenie opon mózgowych, które mogą prowadzić do niewydolności wielonarządowej. Wczesna diagnoza i stałe monitorowanie pacjenta są kluczowe w łagodzeniu przebiegu choroby i zapobieganiu powikłaniom.

Choroba Degosa to rzadka, poważna choroba naczyniowa, która może prowadzić do groźnych powikłań. Jej przyczyny nie są w pełni poznane, a leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów i zapobiegania zakrzepom. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie oraz regularne monitorowanie stanu zdrowia, aby minimalizować ryzyko powikłań. W przypadku podejrzenia tej choroby warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania.

Bibliografia

  1. Merkel PA. Clinical manifestations and diagnosis of polyarteritis nodosa in adults. UpToDate.com.
  2. Zouboulis C. Grudkowatość złośliwa zanikowa. Orpha.net.

Kaszel alergiczny – objawy. Jak odróżnić kaszel alergiczny od przeziębienia? 

Mateusz Nawrocki
-
0
Kaszel alergiczny – objawy. Jak odróżnić kaszel alergiczny od przeziębienia? 

W medycynie wyróżniamy kilka rodzajów kaszlu, chociaż najczęściej zapewne spotykasz się z określeniem kaszlu mokrego lub suchego. Warto znać także pojęcie kaszlu alergicznego – jakie objawy mu towarzyszą oraz czym może być spowodowany? Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się więcej na temat tego specyficznego rodzaju kaszlu. Pamiętaj, że alergia może wystąpić w każdym wieku – zarówno u dzieci jak i u osób dorosłych.

Spis treści:

  1. Kaszel alergiczny – objawy. Jak go rozpoznać?
  2. Czy kaszel alergiczny może być mokry?
  3. Jak długo trwa kaszel alergiczny?
  4. Jak odróżnić kaszel alergiczny od innych rodzajów kaszlu?
  5. Jakie alergeny wywołują kaszel?
  6. Kaszel alergiczny – diagnostyka i leczenie

Kaszel alergiczny – objawy. Jak go rozpoznać?

Kaszel jest objawem, który może świadczyć o różnych stanach chorobowych – od często występujących infekcji o podłożu wirusowym, czy bakteryjnym (a nawet grzybiczym!), zapaleniu płuc, nieprawidłowościach anatomicznych, a nawet o chorobach nowotworowych. Bardzo ważne, aby dokładnie obserwować swój organizm i być czujnym, by zauważyć dodatkowe objawy występujące poza kaszlem.

Kaszel alergiczny jest zazwyczaj suchy i występuje napadowo, jednak warto zaznaczyć, że te cechy są mało charakterystyczne i występują także w przypadku wielu jednostek chorobowych. Kaszel alergiczny występuje w odpowiedzi na kontakt z alergenem, czyli substancją uczulającą.

>> Przeczytaj także: Alergia: objawy, przyczyny, rodzaje, rozpoznanie

Czy kaszel alergiczny może być mokry?

Jak wcześniej wspomniano, kaszel alergiczny najczęściej jest suchy. Czy może być jednak mokry? Najczęściej nie, ale warto zaznaczyć, że mogą towarzyszyć mu inne objawy typowe dla alergii, które będą wiązać się z występowaniem wydzieliny. Zaliczamy do nich np. katar, czy uczucie zatkanego nosa. U niektórych osób zmagających się z uczuleniem mogą pojawić się także dodatkowe objawy, takie jak zapalenie spojówek, świąd skóry, czy drapanie w gardle. Kaszlowi alergicznemu nie towarzyszą objawy infekcyjne, np. gorączka, czy odkrztuszanie wydzieliny (śluzowej lub ropnej). Warto także wspomnieć, że kaszel alergiczny może być także symptomem towarzyszącym innym objawom alergicznym (wiodącym u konkretnej osoby), do których zaliczamy alergiczny nieżyt nosa wywołany działaniem alergenów środowiskowych.

Jak długo trwa kaszel alergiczny?

Kaszel alergiczny ma charakter napadowy, może wręcz przebiegać w formie ataku kaszlu. Pojawia się w czasie ekspozycji układu oddechowego człowieka na dany czynnik alergizujący.

Jak odróżnić kaszel alergiczny od innych rodzajów kaszlu?

Kaszlowi alergicznemu nie towarzyszą zazwyczaj inne objawy infekcyjne, takie jak zmęczenie, bóle kostno–mięśniowe, ból głowy, gorączka, nieżyt nosa (katar), czy ból gardła. W przypadku bólu gardła warto jednak wspomnieć, że kaszlowi alergicznemu może towarzyszyć  charakterystyczne drapanie w gardle (ale nie jest to tak zwany ostry ból gardła).

>> Dowiedz się więcej: Alergiczny nieżyt nosa – najczęściej diagnozowana choroba alergiczna w Polsce

Jakie alergeny wywołują kaszel?

Kaszel alergiczny może być wywołany przez wiele czynników. Jeśli bierzemy pod uwagę czynniki występujące sezonowo, to najczęściej kaszel alergiczny spowodowany jest pyłkami roślin wiatropylnych. Największym źródłem alergenów tego typu są trawy, które mogą pylić nawet przez 5 miesięcy w roku (od końca kwietnia do początku września). Pyłki drzew i krzewów również mogą powodować występowanie kaszlu alergicznego.

Chociaż występowanie objawów alergicznych kojarzone jest najczęściej z okresem wiosennym oraz wczesno letnim, to warto wspomnieć, że kaszel alergiczny może również występować całorocznie – często ma to miejsce w przypadku kontaktu z roztoczami kurzu domowego, czy sierści zwierząt domowych i hodowlanych.

>> Przeczytaj także: Alergeny, czyli co najczęściej uczula. Rodzaje i lista alergenów

Kaszel alergiczny – diagnostyka i leczenie

Alergia wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. Jeśli czynnik alergizujący został rozpoznany, należy zdecydowanie unikać ekspozycji na tenże alergen.

Zastosowanie znajdują także środki farmakologiczne, należące do grupy glikokortykosteroidów, czy leków przeciwhistaminowych. Stosowanie leków przeciwalergicznych należy skonsultować z lekarzem specjalistą alergologii, który określi po jakie środki sięgnąć w przypadku występowania objawów alergii.

Diagnostyka alergii, a więc i występowania kaszlu alergicznego wykorzystuje testy skórne (PTS – punktowe testy skórne).

Panel 30 alergenów wziewnych met. Polycheck banerek

>> Dowiedz się więcej: Diagnostyka alergii

Kaszel alergiczny ma swoje charakterystyczne cechy – jest suchy i napadowy. Może występować zarówno sezonowo jak i całorocznie. Wdrożenie odpowiedniego leczenia jest konieczne, ale warto jednak zaznaczyć, że konieczne jest wykluczenie innych przyczyn, które mogą powodować kaszel – nie zawsze jego przyczyną jest alergia! Konieczne jest zatem przeprowadzenie wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego, badań obrazowych oraz odpowiedniej diagnostyki laboratoryjnej.

Morfologia banerek
Badanie CRP - (białko C-reaktywne) banerek

Bibliografia

1. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/346694,kaszel-alergiczny-czym-sie-charakteryzuje

2. https://www.nfz-krakow.pl/gfx/nfz-krakow/userfiles/i-krzywda/22122021_ulotka_alergie_wziewne.pdf

3. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57567,leczenie-alergii

Poronienie samoistne – objawy, przebieg i postępowanie

Katarzyna Koc
-
0
Poronienie samoistne – objawy, przebieg i postępowanie

Poronienie samoistne jest jednym z najczęstszych powikłań ciąży. Statystycznie wczesne poronienia spontaniczne stanowią około 10-15% przypadków wszystkich rodzajów utraty ciąży, a pojawiające się późno, to około 4% ogółu. Jest to naturalny mechanizm w organizmie matki, mający na celu eliminację nieprawidłowo rozwijającego się zarodka.

Spis treści:

  1. Co to jest poronienie samoistne?
  2. Po czym poznać samoistne poronienie?
  3. Po jakim czasie dochodzi do samoistnego poronienia?
  4. Czy samoistne poronienie boli?
  5. Ile krwawi się po poronieniu samoistnym?
  6. Poronienie samoistne a kolejna ciąża
  7. Podsumowanie

Co to jest poronienie samoistne?

Samoistnym poronieniem jest stan utraty ciąży pojawiający się w czasie pomiędzy pozytywnym wynikiem testu ciążowego stanowiącym prawdopodobieństwo ciąży lub podwyższonym stężeniem gonadotropiny kosmówkowej we krwi. Często dzieje się to przed rozpoczęciem 6. tygodnia ciąży, zanim zostanie potwierdzona w badaniu ginekologicznym, w trakcie USG. Jest to poronienie biochemiczne.

Badanie kariotyp klasyczny (badanie cytogenetyczne) banerek

>> Przeczytaj także: Ciąża biochemiczna – co to jest? Objawy, przyczyny, postępowanie

Kliniczna utrata ciąży następuje w okresie po kontroli ultrasonograficznej potwierdzającej ją u kobiety, wraz z potwierdzeniem w badaniu histopatologicznym czynników zapłodnienia w trakcie poronienia.

Samoistne poronienie jest pewnego rodzaju fizjologicznym procesem ochronnym przed rozwojem nieprawidłowego pod względem chromosomalnym zarodka lub przyszłym wykształceniem malformacji płodowych.

Prawie 50- 60% poronień samoistnych związanych jest z nieprawidłowościami w obrębie materiału genetycznego pod postacią aneuploidii (niewłaściwej ilości chromosomów powstałych poprzez mutacje w trakcie podziałów) a głównie trisomii.

>> Dowiedz się więcej: Wady letalne – czym są? Przyczyny, rodzaje, diagnostyka

Etapy poronienia samoistnego

Poronienie samoistne (spontaniczne) jest często jednorazowym epizodem w cyklu płciowym kobiety, którego wystąpienie nie ma wpływu na dalsze możliwości rozrodcze i nieprawidłowości mogące wystąpić w trakcie kolejnych ciąż.

Najczęściej poronienie samoistne przebiega jednoetapowo, o ile jego pojawienie się dotyczy pierwszych tygodni trwającej ciąży.

W przypadku poronień samoistnych późnych, rozróżnia się kilka etapów tego procesu, począwszy od delikatnej czynności skurczowej macicy, poprzez nasilenie ww. objawów, aż do momentu opróżnienia jamy macicy z krwi i tkanek płodowych. Zwykle do 10. tygodnia ciąży proces ten przebiega naturalnie, mówimy wówczas o kompletnym typie poronienia.

W przypadku bardziej zaawansowanej ciąży, często kobieta trafia z objawami rozpoczynającego się poronienia do szpitala.  Niejednokrotnie wymaga wówczas wsparcia farmakologicznego lub mechanicznego oczyszczenia jamy macicy z obumarłych tkanek (zabieg wyłyżeczkowania). Jest to poronienie niekompletne.

Po czym poznać samoistne poronienie?

Rozpoczynające się poronienie jest często trudne do rozpoznania z uwagi na niespecyficzne początkowe objawy u kobiet, które nie wiedzą, że są w ciąży. Dolegliwości zapowiadające często wyglądają bardzo podobnie jak te, które występują przed krwawieniem miesięcznym. Towarzyszy im ból okolicy podbrzusza ale często opisywany jako nieco silniejszy niż podczas menstruacji. Pojawia się o krwawienie o różnym nasileniu, począwszy od skąpego plamienia, aż do bardzo dużej ilości krwistej lub brunatnej wydzieliny z dróg rodnych.

>> Warto poznać: Pierwsze objawy ciąży – kiedy się pojawiają i jakie badania zrobić?

Po jakim czasie dochodzi do samoistnego poronienia?

Czas trwania poronienia samoistnego jest zmienny osobniczo. Zależy od wielu czynników. Nie można jednoznaczne ustalić ilości dni, które muszą upłynąć od początku do końca tego procesu.  U niektórych kobiet jest to od 24 do 48 godzin, u innych może trwać nawet kilka dni.

Czy samoistne poronienie boli?

Tak jak każdy rodzaj poronienia, poronienie spontaniczne może wywoływać ból i dyskomfort w okolicy podbrzusza lub być niezauważalne. Im wcześniejszy wiek ciąży, tym bardziej dyskretne mogą być objawy, które potrafią zaniepokoić. Wraz z zaawansowaniem ciąży i zwiększoną aktywnością skurczową macicy, ból pojawiający się podczas poronienia ulega nasileniu w czasie.

Ile krwawi się po poronieniu samoistnym?

Krwawienie po przebytym poronieniu samoistnym zależy do tego, czy kobieta w trakcie lub po jego przebyciu będzie wymagała konsultacji medycznej czy nie. Czas oczyszczania się jamy macicy po takim stanie jest zmienny osobniczo. U części kobiet trwa 2-3 doby a u innych może wydłużyć się nawet do tygodnia.

Poronienie samoistne a kolejna ciąża

Przebycie stanu wczesnej utraty ciąży nie wpływa pod względem zdrowotnym na ewentualne dalsze próby związane z macierzyństwem. Bezpieczny odstęp po przebytym poronieniu, pozwalający na przygotowanie się do kolejnej ciąży to około 12 tygodni. W tym okresie zalecana jest regeneracja i odpoczynek, kontrola w postaci badań laboratoryjnych, konsultacje ginekologiczne, suplementacja niezbędnych witamin i mikroelementów.

Wśród podstawowych badań z zakresu diagnostyki laboratoryjnej wyróżniamy tu m.in.:

>> Przeczytaj także: Badania po poronieniach – Jakie warto wykonać?

Podsumowanie

Poronienie samoistne wciąż stanowi jedno z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań ciąży. Mimo naturalnego mechanizmu ochronnego, jaki wytwarza w trakcie tego procesu organizm kobiety, sam fakt utraty ciąży potrafi skutkować wieloma problemami zdrowotnymi przyszłej matki. Świadomość bycia w ciąży i utrata nienarodzonego dziecka często prowadzi do problemów natury emocjonalnej, które wymagają stałej opieki specjalistycznej, m. in. psychologa, bez względu na to, czy jest to jednorazowe zdarzenie w życiu kobiety, czy jedno z kolejnych.

Bibliografia

  1. dostęp online 12.03.2025 https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/lista/101615,poronienie-samoistne-kiedy-moge-ponownie-zajsc-w-ciaze
  2. dostęp online 14.03.2025 Sporadic miscarriage: evidence to provide effective care
    Arri Coomarasamy, Ioannis D Gallos, Argyro Papadopoulou, Rima K Dhillon-Smith, Maya Al-Memar, Jane Brewinet al. :The Lancet; Vol. 397No. 10285P1668-1674
  3. dostęp online 10.03.2025 Miscarriage Definitions, Causes and Management: Review of Literature. I.A. Abdelazim, A. AbuFaza, P. Purohit, R.H. Farag, ARC Journal od Gynecology and Obstetrics, Vol/ 2, Issue 3, 2017, PP 20-21

Talerz zdrowego żywienia

Magdalena Konowrocka
-
0
Talerz zdrowego żywienia

Współautorką artykułu jest Matylda Konowrocka, studentka SGGW Wydziału Żywienia Człowieka, kierunek Żywienie człowieka i ocena żywności.

Zdrowe odżywianie to klucz do dobrego samopoczucia i długiego życia, ale od czego zacząć? W artykule poznasz zasady komponowania talerza zdrowego żywienia według zaleceń ekspertów. Dowiesz się, jak stopniowo wprowadzać zmiany w diecie, jakie składniki powinny znaleźć się na Twoim talerzu oraz jakie korzyści przynosi zbilansowane odżywianie. Przekonaj się, że zdrowe nawyki można wdrażać krok po kroku – zacznij już dziś!

Spis treści:

  1. Talerz zdrowego żywienia – dlaczego warto zmienić nawyki żywieniowe?
  2. Od czego zacząć tworzyć talerz zdrowego żywienia?
  3. Co powinien zawierać talerz zdrowego żywienia?
  4. Jak skomponować talerz zdrowego żywienia?
  5. Zdrowy talerz – o czym warto pamiętać?
  6. Talerz zdrowego żywienia – podsumowanie

Talerz zdrowego żywienia – dlaczego warto zmienić nawyki żywieniowe?

Nawyki żywieniowe to sposób, w jaki się odżywiamy, a każdy z nas kształtuje je już od najmłodszych lat. Początkowo rozwijają się one w dzieciństwie i w okresie dorastania, często pod wpływem domu rodzinnego, gdzie rodzice poprzez podawane posiłki i stosowaną dietę mają kluczowy wpływ na nasze przyzwyczajenia.

Z czasem zaczynamy je kształtować samodzielnie, czerpiąc inspirację z:

  • otoczenia,
  • edukacji żywieniowej,
  • stylu życia.

Niestety nie zawsze nasze nawyki są prawidłowe i prowadzą do zbilansowanej oraz zdrowej diety.

Zmiana nawyków żywieniowych to długotrwały i nie zawsze łatwy proces. Trudno jest zmodyfikować swoją dietę i przyswoić nowe nawyki, jednak organizm z pewnością na tym skorzysta, a poprawa zdrowia będzie zauważalna.

Warto więc podjąć to wyzwanie, zaczynając od małych kroków, takich jak ograniczenie spożycia cukru i soli oraz zwiększenie ilości warzyw i owoców, które docelowo powinny stanowić połowę naszego talerza.

Od czego zacząć tworzyć talerz zdrowego żywienia?

Według Zaleceń Zdrowego Żywienia przedstawionych przez Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej do tworzenia talerza zdrowego żywienia należy podejść w trzech krokach:

Krok 1 – Zrób pierwszy krok do zdrowego talerza

Rozpocznij od małych, ale świadomych zmian w swojej diecie.

  • Wybieraj zdrowsze produkty.
  • Ogranicz przetworzoną żywność.
  • Dodaj więcej warzyw oraz owoców do codziennych posiłków.
  • Kontroluj ilość spożywanej wody w swojej diecie.

>> Sprawdź też: Niedobory witamin i minerałów a wypadanie włosów. Co jeść na zdrowe włosy i paznokcie?

Krok 2 – Wdrażaj zalecany poziom zdrowego talerza

Regularnie stosuj zasady zdrowego żywienia, dbając o:

  • różnorodność posiłków,
  • odpowiednią ilość składników odżywczych.

Wprowadź zbilansowane proporcje białka, węglowodanów i tłuszczów, zwiększ spożycie błonnika oraz dbaj o regularne pory posiłków.

Krok 3 – Osiągaj dalsze korzyści zdrowia z talerzem zdrowego żywienia

Kontynuując zdrowe nawyki, zauważysz poprawę samopoczucia, więcej energii i lepszą kondycję organizmu.

Zbilansowana dieta zmniejsza ryzyko chorób cywilizacyjnych, wspiera układ odpornościowy i pozwala na utrzymanie prawidłowej masy ciała.

>> Przeczytaj też: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?

Co powinien zawierać talerz zdrowego żywienia?

Składniki Talerza Zdrowego Żywienia:

  • Warzywa i owoce (½ talerza) – stanowią podstawę diety, dostarczając niezbędnych witamin, minerałów oraz błonnika. Zaleca się spożywanie różnorodnych, kolorowych warzyw i owoców, z przewagą warzyw nad owocami.
  • Produkty zbożowe pełnoziarniste (¼ talerza) – obejmują pełnoziarniste pieczywo, makarony, kasze i ryż. Są źródłem węglowodanów złożonych, błonnika oraz witamin z grupy B, wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego i zapewniają uczucie sytości.
  • Białko (¼ talerza) – pochodzi z chudego mięsa, ryb, jaj, nasion roślin strączkowych (takich jak fasola, soczewica, ciecierzyca) oraz orzechów. Zaleca się ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i przetworów mięsnych do 500 g tygodniowo na rzecz zdrowszych źródeł białka.
talerz zdrowego żywienia - proporcje produktów infografika

Dodatkowo warto wybierać zdrowe tłuszcze roślinne, takie jak oliwa z oliwek czy olej rzepakowy, zamiast tłuszczów zwierzęcych. Spożycie soli należy ograniczyć do 5 g dziennie, zastępując ją ziołami, a cukier eliminować, unikając słodzonych napojów i wysokoprzetworzonych produktów.

Ważnym elementem zdrowej diety jest odpowiednie nawodnienie. Najlepiej pić wodę, rezygnując z napojów gazowanych i słodzonych.

Nabiał warto wybierać o obniżonej zawartości tłuszczu, preferując jogurty naturalne, kefiry czy maślanki bez dodatku cukru. Ponadto regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla utrzymania zdrowia i prawidłowej masy ciała.

>> Przeczytaj też: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

Jak skomponować talerz zdrowego żywienia?

Aby stworzyć zdrowy i zbilansowany posiłek, warto przestrzegać zasady podziału talerza na trzy główne części:

  • warzywa i owoce,
  • produkty zbożowe pełnoziarniste,
  • białko.

Dodatkowo dobierać składniki bogate w wartościowe składniki odżywcze.

Te zalecenia pomagają wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe i styl życia krok po kroku:

  • Sól – zacznij od usunięcia solniczki ze stołu. Ogranicz spożycie soli do 5 g dziennie, zastępując ją ziołami. Następnie wybieraj produkty o niższej zawartości soli i czytaj etykiety. Staraj się nie dosalać potraw na talerzu.
  • Produkty zbożowe – zamień jasne pieczywo i przetworzone produkty zbożowe na pełnoziarniste, spożywaj je codziennie w odpowiednich ilościach i włączaj je do każdego posiłku.
  • Mięso i jego przetwory – wprowadź jeden dzień bez mięsa w tygodniu, ogranicz spożycie czerwonego mięsa do 500 g tygodniowo i zastępuj je drobiem, rybami oraz roślinnymi źródłami białka.
  • Warzywa i owoce – jedz je w każdym posiłku, spożywaj minimum 400 g dziennie, dbając o różnorodność kolorystyczną dla większych korzyści zdrowotnych.
  • Słodycze i słodkie napoje – zamień słodzone napoje na wodę, zamiast słodyczy sięgaj po owoce, orzechy i nasiona, a wybierając produkty, unikaj tych z dodatkiem cukru.
  • Tłuszcze – ogranicz spożycie tłustych mięs i przetworów mlecznych, wybieraj tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych, unikaj produktów z tłuszczami trans.
  • Mleko i przetwory mleczne – zamień pełnotłuste produkty na te o niższej zawartości tłuszczu, spożywaj dwie szklanki mleka dziennie lub ich zamienniki bez dodatku cukru.
  • Ryby – zacznij od jedzenia ryby raz w tygodniu, potem zwiększ do dwóch razy na tydzień, dbając o różnorodność.
  • Regularność posiłków – jedz o stałych porach, unikaj podjadania między posiłkami, a największą część energii dostarczaj organizmowi w pierwszej połowie dnia.
  • Aktywność fizyczna – ruszaj się codziennie, wykonując codzienne aktywności, dąż do minimum 5 000 kroków dziennie, a docelowo osiągnij poziom 10 000 kroków.

Stopniowe wdrażanie tych zasad pozwala poprawić zdrowie i samopoczucie, zapobiega chorobom i wspiera dobre nawyki na całe życie.

>> Przeczytaj też: Kwasy omega-3 i omega-6 – czy masz ich wystarczającą ilość w diecie?

Zdrowy talerz – o czym warto pamiętać?

Przy komponowaniu talerza żywieniowego kluczowa jest regularność. Początkowo może być trudno przestrzegać wszystkich zasad, jednak konsekwentne wprowadzanie zmian przynosi wymierne korzyści. Warto pamiętać, że to właśnie regularność stanowi fundament sukcesu.

Istotnym elementem zdrowego talerza jest ograniczenie spożycia mniej pożądanych produktów, takich jak sól czy cukry proste, oraz zwiększenie ilości składników niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, takich jak warzywa, owoce, białko i produkty pełnoziarniste.

Badanie lipidogram extra (6 badań) banerek

>> Warto przeczytać także: Piramida Żywienia – czym jest i jakie są zasady zdrowego żywienia?

Talerz zdrowego żywienia – podsumowanie

  • Tworzenie talerza zdrowego żywienia to proces, który warto wprowadzać stopniowo, zgodnie z zaleceniami Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.
  • Najważniejsze to rozpocząć od drobnych zmian, takich jak ograniczenie przetworzonej żywności i zwiększenie spożycia warzyw oraz owoców.
  • Następnie należy dążyć do regularnego stosowania zasad zdrowego żywienia, dbając o odpowiednie proporcje składników odżywczych oraz zbilansowaną dietę.
  • Zdrowy talerz żywieniowy to prosty i skuteczny sposób na poprawę jakości diety i samopoczucia.
  • Długofalowe przestrzeganie tych zasad przyczynia się do poprawy zdrowia, wzmacnia odporność, pomaga utrzymać prawidłową wagę i zmniejsza ryzyko chorób cywilizacyjnych.
  • Zdrowy talerz powinien składać się w połowie z warzyw i owoców, w jednej czwartej z produktów pełnoziarnistych oraz w jednej czwartej z białka pochodzącego z ryb, drobiu, roślin strączkowych czy orzechów.
  • Ważne jest także wybieranie zdrowych tłuszczów roślinnych, ograniczenie soli i cukru oraz odpowiednie nawodnienie.
  • Wprowadzanie zdrowych nawyków, takich jak regularne posiłki, aktywność fizyczna i świadome wybory żywieniowe, sprzyja poprawie samopoczucia oraz utrzymaniu prawidłowej masy ciała.
  • Regularność i konsekwencja to klucz do sukcesu w budowaniu zdrowego stylu życia.

Bibliografia

  1. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (dostęp 31.03.2025).

Skaza białkowa u niemowlęcia a karmienie piersią

Jagoda Matusiak
-
0
Skaza białkowa u niemowlęcia a karmienie piersią

Skaza białkowa, znana również jako alergia na białka mleka krowiego (ABMK), to jedno z najczęstszych schorzeń alergicznych u niemowląt. Występuje u około 2-3% dzieci w pierwszym roku życia i jest wyzwaniem dla rodziców, zwłaszcza jeśli dziecko jest karmione piersią. W tym artykule omówimy, czym jest skaza białkowa, jakie są jej objawy u noworodków, jak wpływa na karmienie piersią oraz jakie zalecenia żywieniowe powinna stosować matka karmiąca, aby zapewnić dziecku bezpieczne i wartościowe mleko.

Spis treści:

  1. Co to jest skaza białkowa?
  2. Objawy skazy białkowej u noworodka
  3. Skaza białkowa u noworodka a karmienie piersią
  4. Skaza białkowa u niemowlęcia – co jeść przy skazie białkowej, karmiąc piersią?
  5. Skaza białkowa u niemowlęcia – podsumowanie

Co to jest skaza białkowa?

Skaza białkowa to rodzaj alergii pokarmowej, w której układ odpornościowy niemowlęcia nadmiernie reaguje na białka zawarte w mleku krowim. Organizm traktuje te białka jako zagrożenie i wytwarza przeciwciała w klasie IgE, co prowadzi do reakcji alergicznej. U niemowląt karmionych piersią białka mleka krowiego mogą przedostawać się do mleka matki i wywołać objawy alergiczne u dziecka.

Skaza białkowa może mieć podłoże genetyczne – ryzyko jej wystąpienia jest wyższe, jeśli rodzice lub rodzeństwo dziecka mają potwierdzaną klinicznie alergię na białka mleka krowiego. W większości przypadków alergia na białka mleka krowiego ustępuje samoistnie do 3.-5. roku życia, ale w okresie niemowlęcym wymaga szczególnej uwagi i odpowiedniego postępowania.

Objawy skazy białkowej u noworodka

Objawy skazy białkowej u noworodka mogą być różnorodne i dotyczyć różnych układów organizmu. Mogą pojawić się już w pierwszych dniach życia, jeśli matka spożywa produkty mleczne i karmi piersią.

Najczęstsze objawy skazy białkowej to:

  • objawy skórne, tj. wysypka, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, zaczerwienienie i świąd skóry,
  • objawy żołądkowo-jelitowe, tj. biegunka (często z domieszką śluzu lub krwi), wymioty, kolki, refluks, wzdęty brzuch, zaparcia,
  • objawy oddechowe, tj. świszczący oddech, przewlekły katar lub kaszel, trudności w oddychaniu,
  • inne objawy, tj. nadmierna płaczliwość, zaburzenia snu, słaby przyrost masy ciała.

W ciężkich przypadkach skaza białkowa może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego, choć jest to rzadkie u niemowląt. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem pediatrą.

>> To może Cię zainteresować: Wzdęcia brzucha – czym są, jakie mogą być przyczyny, kiedy zgłosić się do lekarza?

Skaza białkowa u noworodka a karmienie piersią

Karmienie piersią jest zalecane jako najlepszy sposób żywienia niemowląt, również tych ze skazą białkową. Mleko matki zawiera unikalne składniki odżywcze, przeciwciała i probiotyki, które wspierają rozwój układu odpornościowego dziecka. Jednak w przypadku skazy białkowej białka mleka krowiego mogą przedostawać się do mleka matki i wywołać reakcję alergiczną u dziecka.

Czy dziecko ze skazą białkową może pić mleko matki?

Badania naukowe wskazują, że u większości niemowląt ze skazą białkową objawy ustępują po wprowadzeniu diety eliminacyjnej u matki karmiącej. Eliminacja białek mleka krowiego z diety matki jest skutecznym sposobem na zmniejszenie ryzyka reakcji alergicznych u dziecka, jednocześnie zachowując korzyści płynące z karmienia piersią.

>> Dowiedz się więcej: Dieta bezmleczna matki karmiącej

W niektórych przypadkach, gdy dieta eliminacyjna u matki nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarz może zalecić przejście na specjalistyczne mleko modyfikowane, np. hydrolizaty białkowe lub mieszanki aminokwasowe. Są to produkty, w których białka mleka krowiego zostały rozłożone na mniejsze cząsteczki, co minimalizuje ryzyko reakcji alergicznej.

>> Sprawdź też: Mleko kobiece czy modyfikowane?

Skaza białkowa u niemowlęcia – co jeść przy skazie białkowej, karmiąc piersią?

Matki karmiące na diecie eliminacyjnej są szczególnie narażone na niedobory wapnia, witaminy D i innych składników odżywczych, dlatego ważne jest włączenie alternatywnych źródeł tych składników oraz suplementacji. Niekiedy zaleca się również konsultację z dietetykiem w celu zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności diety eliminacyjnej.

Badanie wapń całkowity w surowicy banerek

Zaleca się, aby dieta było odpowiednio zbilansowana w celu zmniejszenia ryzyka niedoborów pokarmowych u matki i zapewnienia jej komfortu psychicznego, jak również zapewnienia ciągłości laktacji. Poniżej przedstawiono główne zalecenia żywieniowe dla matki karmiącej dziecko ze skazą białkową.

>> Zobacz także: Alergia na białko mleka i nietolerancja laktozy

Wykluczenie produktów mlecznych

Podstawą jest wyeliminowanie z diety matki karmiącej produktów zawierających mleko krowie i jego przetwory. Dotyczy to nie tylko mleka, jogurtów, serów, masła, śmietan, ale również produktów przetworzonych, które mogą zawierać w składzie mleko, np. pieczywo, słodycze, sosy, wędliny.

Czytanie etykiet

Na diecie eliminacyjnej zaleca się czytanie etykiet produktów spożywczych, aby uniknąć przypadkowego spożycia białek mleka. Wiele produktów może zawierać ukryte źródła mleka, takie jak serwatka, kazeina czy laktoza.

Zastąpienie produktów mlecznych

Aby zapewnić odpowiednią podaż wapnia i innych składników odżywczych, matka karmiąca powinna sięgnąć po alternatywne źródła, tj.:

  • napoje roślinne wzbogacone w wapń np. sojowe, migdałowe, owsiane,
  • produkty bogate w wapń, czyli ryby spożywane wraz z ościami (szprot i sardynki), tofu, rośliny strączkowe, migdały, nasiona sezamu i maku oraz zielone warzywa liściaste,
  • preparaty z wapniem i witaminą D przepisane przez lekarza (dawkę witaminy D po oznaczeniu stężenia 25(OH)D w surowicy).

Zapewnienie odpowiedniej podaży białka

W diecie eliminacyjnej ważne jest, aby matka dostarczała organizmowi wystarczającą ilość białka, zwłaszcza, że w okresie laktacji zapotrzebowanie na ten makroskładnik jest znacznie większe. Nie tylko produkty mleczne są bogatym źródłem białka, ale również:

  • mięso: drób, wołowina, wieprzowina, cielęcina (należy unikać przetworzonych produktów mięsnych, które mogą zawierać mleko, tj. wędliny, kiełbasy, kabanosy, parówki),
  • ryby: łosoś, makrela, sardynki (są one również bogate w kwasy omega-3),
  • rośliny strączkowe: fasola, soczewica, ciecierzyca,
  • orzechy i nasiona: migdały, orzechy włoskie, pestki dyni.

Obserwacja reakcji organizmu dziecka

Po wprowadzeniu diety eliminacyjnej należy obserwować, czy objawy u dziecka ustępują. Zwykle poprawa widoczna jest po 2-4 tygodniach. Jeśli objawy nie ustępują, może to wskazywać na reakcje krzyżowe lub reakcję na inne alergeny w diecie matki.

Skaza białkowa u niemowlęcia – podsumowanie

  • Skaza białkowa u niemowlęcia wymaga wykluczenia z diety matki karmiącej piersią białek mleka krowiego.
  • Dieta eliminacyjna dla matki karmiącej dziecko ze skazą białkową ma zapobiegać niepożądanym reakcjom alergicznym u dziecka.
  • Dieta matki karmiącej dziecko ze skazą białkową musi być dobrze zbilansowana i bogata w alternatywne źródła składników odżywczych, takich jak wapń, witamina D i białko.
  • Obserwacja dziecka i postepowanie zgodnie ze wskazówkami otrzymanymi od lekarza specjalisty są niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno matki, jak i dziecka.
  • Dzięki odpowiedniemu postępowaniu matka może zapewnić swojemu dziecku zdrowy rozwój, nie rezygnując z karmienia piersią.
Badanie wapń w moczu banerek

Piśmiennictwo

  1. Munblit D, Palmer DJ, Boyle RJ. Maternal Elimination Diet and Symptoms of Cow’s Milk Allergy in Breastfed Infants-Reply. JAMA Pediatr. 2021 Apr 1;175(4):426-427. doi: 10.1001/jamapediatrics.2020.5320. PMID: 33427856.
  2. Błażowski Ł. Kurzawa R., Alergia na białka mleka krowiego – teoria i praktyka. Część I. Obraz kliniczny i zasady rozpoznawania. Standardy Medyczne, 2017, T. 14, 695-703.
  3. Małaczyńska T. Leczenie dietetyczne dzieci z alergią na białka mleka krowiego. Alergia Astma Immunologia 2013, T.10, 745-755.
  4. Horvath A. i wsp. Diagnostyka i leczenie alergii na białka mleka krowiego. Stanowisko Sekcji Alergii na Pokarmy Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2021, T. 18, DOI:10.17444/SMP2021.18.16.
  5. Durban, R., Groetch M., Meyer R. i wsp.: Dietary Management of Food Allergy. Immunology and Allergy Clinics of North America 2021, 41(2): 233-270.
Page 4 of 122
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122
1...345...122Strona 4 z 122

Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

O nas

Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

Nasz adres

ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.