Zapalenie pęcherza moczowego to schorzenie, które może dotknąć osoby w każdym wieku, niezależnie od płci. Choć znacznie częściej diagnozowane jest u kobiet, może dotyczyć także płci męskiej. U mężczyzn zapalenie pęcherza często bywa powikłaniem poważniejszych chorób układu moczowego, takich jak przerost gruczołu krokowego, kamica moczowa czy zaburzenia anatomiczne. Choć objawy zapalenia pęcherza u obu płci są zasadniczo podobne, to w przypadku mężczyzn choroba może wiązać się z dodatkowymi czynnikami, takimi jak problemy z prostatą, które mogą wpływać na jej przebieg i leczenie. Celem artykułu jest przedstawienie przyczyn zapalenia pęcherza u mężczyzn, charakterystyki objawów, metod diagnostycznych oraz dostępnych opcji terapeutycznych.

Spis treści:

1. Przyczyny zapalenia pęcherza u mężczyzn
2. Jakie są objawy zapalenia pęcherza u mężczyzn?
3. Ile trwa zapalenie pęcherza u mężczyzn?
4. Diagnostyka zapalenia pęcherza u mężczyzn
5. Leczenie zapalenia pęcherza u mężczyzn
6. Zapalenie pęcherza u mężczyzn – podsumowanie

Przyczyny zapalenia pęcherza u mężczyzn

Zapalenie pęcherza moczowego u mężczyzn najczęściej jest wynikiem zakażenia bakteryjnego. Głównym patogenem odpowiedzialnym za 80% przypadków jest Escherichia coli, która naturalnie występuje w jelitach. Wśród innych bakterii mogących powodować zapalenie pęcherza znajdują się Klebsiella, Proteus oraz Enterococcus, szczególnie w przypadkach związanych z kamicą moczową lub zakażeniami szpitalnymi.

U mężczyzn zapalenie pęcherza może wynikać również z obecności czynników sprzyjających zakażeniom, takich jak:

• przerost prostaty – jeden z głównych powodów zapalenia pęcherza u starszych mężczyzn, który prowadzi do utrudnienia odpływu moczu, co sprzyja jego zaleganiu w pęcherzu i rozwojowi bakterii;
• kamica moczowa – kamienie w drogach moczowych mogą powodować urazy błony śluzowej pęcherza, co stwarza dogodne warunki do namnażania się bakterii. Kamienie utrudniają również normalny przepływ moczu;
• zakażenia przenoszone drogą płciową – takie jak chlamydioza czy rzeżączka, mogą prowadzić do zapalenia cewki moczowej oraz pęcherza;
• używanie cewnika moczowego – zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu poprzez wprowadzenie bakterii do układu moczowego, zaburzenie naturalnej odporności i stagnację moczu w pęcherzu, sprzyjając kolonizacji patogenów;
• zaburzenia anatomiczne – wrodzone wady budowy układu moczowego lub blizny po operacjach mogą powodować trudności w odpływie moczu, co sprzyja infekcjom.

>> Przeczytaj także: Kamica układu moczowego – przyczyny, rodzaje, objawy, zalecenia dietetyczne

Jakie są objawy zapalenia pęcherza u mężczyzn?

Objawy zapalenia pęcherza u mężczyzn nie różnią się znacznie od tych, które występują u kobiet, choć ze względu na anatomiczną różnicę w budowie układu moczowego mogą być mniej wyraźne. Do najczęstszych objawów należą:

• ból i pieczenie podczas oddawania moczu (dysuria) – ból jest jednym z pierwszych objawów zapalenia pęcherza. Może on występować nie tylko podczas oddawania moczu, ale także po zakończeniu mikcji;
• częstomocz – pacjenci często odczuwają potrzebę oddawania moczu w krótkich odstępach czasu, a ilość moczu może być zmniejszona;
• zmiana koloru moczu – mocz może stać się mętny, ciemniejszy, czasami może zawierać krew, co świadczy o krwawieniu w obrębie układu moczowego;
• ból w okolicy podbrzusza – ból w dolnej części brzucha, szczególnie w okolicy pęcherza moczowego, jest charakterystycznym objawem zapalenia pęcherza. Może on nasilać się przy dotyku lub w trakcie oddawania moczu;
• gorączka i dreszcze – w przypadku, gdy zapalenie pęcherza utrzymuje się jakiś czas lub prowadzi do zakażenia nerek, mogą wystąpić ogólnoustrojowe objawy zakażenia, takie jak gorączka, dreszcze, osłabienie i bóle mięśni.

>> Dowiedz się więcej: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?

Ile trwa zapalenie pęcherza u mężczyzn?

Czas trwania zapalenia pęcherza u mężczyzn jest zależny od wielu czynników, w tym od tego, jak szybko rozpoczęte zostanie leczenie. W przypadku niepowikłanych infekcji bakteryjnych, przy zastosowaniu odpowiednich antybiotyków, objawy mogą ustąpić w ciągu kilku dni. Leczenie zapalenia pęcherza zwykle trwa ok. 7 dni, w zależności od nasilenia objawów i rodzaju patogenu.

W przypadku zakażeń przewlekłych, które mogą występować u mężczyzn z przewlekłymi schorzeniami prostaty lub kamicą moczową, zapalenie pęcherza może nawracać i wymagać długotrwałego leczenia i monitorowania stanu zdrowia.

Diagnostyka zapalenia pęcherza u mężczyzn

Diagnostyka zapalenia pęcherza u mężczyzn jest procesem wieloetapowym i obejmuje następujące kroki:

• wywiad lekarski – lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat objawów, czasu ich trwania, historii chorób układu moczowego oraz czynników ryzyka (np. przerost prostaty, kamica moczowa, historia zakażeń przenoszonych drogą płciową);
• badanie fizykalne – w przypadku podejrzenia zapalenia prostaty, lekarz może przeprowadzić badanie palpacyjne gruczołu krokowego przez odbytnicę (badanie per rectum). Może także ocenić bolesność w okolicy pęcherza moczowego;
• badania laboratoryjne – najważniejszym badaniem jest analiza moczu, która pozwala na wykrycie obecności leukocytów, erytrocytów, bakterii i innych wskaźników zapalenia. W przypadku podejrzenia zakażenia bakteryjnego wykonuje się także posiew moczu w celu identyfikacji drobnoustrojów;

>> Przeczytaj także: Zakażenia układu moczowego (ZUM)

• obrazowanie – W razie potrzeby wykonuje się badania obrazowe, takie jak USG układu moczowego, aby ocenić stan nerek, pęcherza moczowego oraz obecność kamieni lub innych nieprawidłowości;
• cystoskopia – W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy infekcje są nawracające, może być wskazane wykonanie cystoskopii, czyli wprowadzenie kamery do wnętrza pęcherza w celu oceny jego stanu i wykrycia ewentualnych zmian anatomicznych.

Leczenie zapalenia pęcherza u mężczyzn

Leczenie zapalenia pęcherza u mężczyzn polega przede wszystkim na antybiotykoterapii, której celem jest zwalczenie infekcji bakteryjnej. W zależności od wyników posiewu moczu, lekarz dobiera odpowiedni antybiotyk, który będzie skuteczny wobec zidentyfikowanego patogenu.

W zależności od objawów, pacjentom mogą zostać przepisane leki przeciwbólowe i rozkurczowe, które pomagają złagodzić ból związany z zapaleniem pęcherza. Dodatkowo, w przypadkach przewlekłych zapaleń, leczenie może obejmować stosowanie leków, które pomagają zmniejszyć objawy przerostu prostaty, takich jak alfa-blokery.

W rzadkich przypadkach, kiedy zapalenie pęcherza jest związane z obecnością kamieni lub innych nieprawidłowości w układzie moczowym, konieczne mogą być zabiegi chirurgiczne lub inne procedury interwencyjne.

Nieleczone zakażenie może prowadzić do rozwoju zapalenia nerek (odmiedniczkowego zapalenia nerek). Infekcja może prowadzić do uszkodzenia nerek, niewydolności, a w skrajnych przypadkach do sepsy, co jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu.

Zapalenie pęcherza u mężczyzn – podsumowanie

Zapalenie pęcherza moczowego u mężczyzn, choć występuje rzadziej niż u kobiet, może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne, takie jak przerost prostaty czy kamica moczowa. Objawy, choć podobne do tych u kobiet, mogą być mniej wyraźne. W leczeniu najczęściej stosuje się antybiotyki, a w przypadkach przewlekłych – dodatkową terapię objawową.

Co warto zapamiętać:

• Najczęstsze przyczyny to infekcje bakteryjne, zwłaszcza E. coli.
• W przypadku mężczyzn zapalenie pęcherza może wskazywać na inne schorzenia układu moczowego.
• Nieleczone zapalenie pęcherza może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Bibliografia

1. Kupilas A. Zakażenie układu moczowego. Przegl Urol. 2006;4(38):35–38.
2. https://emedicine.medscape.com/article/231574-overview?form=fpf
3. Forrest JB, Vo Q. Observations on the presentation, diagnosis, and treatment of interstitial cystitis in men. Urology. 2001 Jun;57(6 Suppl 1):26-9.
4. Schaeffer AJ, Nicolle LE. Urinary Tract Infections in Older Men. N Engl J Med. 2016 Jun 2;374(22):2192.

Wścieklizna to jedna z najgroźniejszych chorób wirusowych – niemal zawsze kończy się śmiercią, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznana i leczona. Chociaż w Europie zachorowania są obecnie bardzo rzadkie, nadal stanowi ona realne zagrożenie, szczególnie w przypadku podróży do krajów endemicznych. Jakie są objawy wścieklizny u człowieka? Czy istnieje skuteczne leczenie? Jak chronić się przed zakażeniem? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Co to jest wścieklizna?
2. Jak wygląda wścieklizna u człowieka?
3. Jakie objawy daje wścieklizna u ludzi?
4. Jak przenosi się wścieklizna?
5. Leczenie wścieklizny u ludzi
   • Czy wścieklizna u człowieka jest uleczalna?
6. Profilaktyka wścieklizny
7. Wścieklizna u człowieka – podsumowanie

Co to jest wścieklizna?

Wścieklizna to śmiertelna choroba zakaźna wywoływana przez wirus rabies virus (RABV) należący do rodziny Rhabdoviridae. Jest to wirus neurotropowy, czyli atakujący układ nerwowy. Po wniknięciu do organizmu drogą uszkodzonej skóry lub błon śluzowych, wirus przemieszcza się wzdłuż nerwów do mózgu, gdzie wywołuje zapalenie i stopniową destrukcję tkanek nerwowych.

Choroba występuje na całym świecie z wyjątkiem Antarktydy, Nowej Zelandii, Japonii i kilku wysp. Każdego roku z powodu wścieklizny umiera około 59 000 osób – głównie w Azji i Afryce. W Polsce przypadki są rzadkie, jednak nie można ich całkowicie wykluczyć, szczególnie w związku z podróżami lub kontaktem z dzikimi zwierzętami.

>> Przeczytaj również: Najczęstsze choroby odzwierzęce i ich objawy

Jak wygląda wścieklizna u człowieka?

Wścieklizna u człowieka może przebiegać w dwóch postaciach klinicznych:

• postać pobudzeniowa – występuje najczęściej i charakteryzuje się silnym pobudzeniem psychoruchowym, wodowstrętem (hydrofobią), aerofobią oraz napadami agresji. Objawom tym często towarzyszą halucynacje, ślinotok, drgawki i inne zaburzenia neurologiczne. Choroba postępuje bardzo szybko – od pojawienia się pierwszych symptomów do śpiączki i zgonu może minąć zaledwie kilka dni.
• postać porażenna – rzadsza, rozwija się wolniej. W jej przebiegu dominują objawy wiotkich niedowładów i porażeń mięśni, co może przypominać inne choroby neurologiczne, takie jak zespół Guillaina-Barrégo. W tej postaci często nie występują typowe objawy, jak wodowstręt czy agresja, co utrudnia wczesne rozpoznanie.

Obie postacie mają bardzo ciężki przebieg i kończą się nieuchronnie zgonem. Dlatego kluczowe znaczenie ma profilaktyka przed wystąpieniem objawów klinicznych.

Jakie objawy daje wścieklizna u ludzi?

Objawy wścieklizny rozwijają się najczęściej po okresie inkubacji trwającym od kilku tygodni do kilku miesięcy. Czas ten zależy m.in. od lokalizacji rany – im bliżej głowy, tym krótszy okres wylęgania.

Do najczęstszych objawów wścieklizny należą:

• gorączka, osłabienie, złe samopoczucie,
• ból, mrowienie, swędzenie w miejscu pogryzienia,
• lęk, drażliwość, nadwrażliwość na bodźce,
• wodowstręt (hydrofobia),
• aerofobia,
• ślinotok, potliwość, rozszerzenie źrenic,
• drgawki, omamy, zaburzenia świadomości,
• porażenia mięśni i trudności w oddychaniu

>> Zobacz również: Padaczka (epilepsja) – rodzaje, objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie 

Jak przenosi się wścieklizna?

Do zakażenia dochodzi najczęściej przez pogryzienie przez zakażone zwierzę – głównie psa, lisa, nietoperza lub kota. Wirus znajduje się w ślinie chorego zwierzęcia i może również zostać przeniesiony poprzez oślinienie świeżej rany lub błony śluzowej.

W rzadkich przypadkach opisywano zakażenia drogą wziewną (np. w jaskiniach zamieszkiwanych przez nietoperze) lub poprzez przeszczep narządów od osoby z nierozpoznaną wścieklizną. Należy pamiętać, że wirus nie przenosi się drogą kropelkową ani przez krew.

Leczenie wścieklizny u ludzi

Po wystąpieniu objawów wścieklizny leczenie ma wyłącznie charakter objawowy i paliatywny. Nie istnieje skuteczna terapia przyczynowa, dlatego działania medyczne koncentrują się na łagodzeniu dolegliwości i poprawie komfortu pacjenta.

W zależności od potrzeb, leczenie może obejmować:

• kontrolę drgawek i pobudzenia (np. za pomocą leków uspokajających i przeciwdrgawkowych),
• łagodzenie bólu i innych objawów (np. poprzez opioidy i leki przeciwwydzielnicze),
• opiekę w warunkach ograniczających bodźce zewnętrzne (np. zaciemnione, ciche pomieszczenie),
• wsparcie psychiczne chorego i jego bliskich.

W niektórych przypadkach stosuje się śpiączkę farmakologiczną, która może ograniczyć nasilenie objawów, choć nie wpływa na rokowanie. Leczenie najczęściej prowadzone jest na oddziale intensywnej terapii.

Czy wścieklizna u człowieka jest uleczalna?

Niestety, po wystąpieniu objawów klinicznych wścieklizna pozostaje chorobą praktycznie nieuleczalną. Śmiertelność w tej fazie wynosi niemal 100%, a większość pacjentów umiera w ciągu kilku dni od pojawienia się pierwszych objawów neurologicznych. Do tej pory opisano jedynie pojedyncze przypadki przeżycia, w tym najbardziej znany – tzw. protokół Milwaukee – jednak metoda ta nie została skutecznie powtórzona i nie znalazła zastosowania w praktyce klinicznej.

Profilaktyka wścieklizny

Z uwagi na brak skutecznego leczenia, kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Obejmuje ona zarówno działania przed ekspozycją na wirusa, jak i bezpośrednio po niej.

Do najważniejszych metod zapobiegania należą:

• szczepienie profilaktyczne,
• odpowiednie postępowanie po ekspozycji,
• unikanie kontaktu z dzikimi zwierzętami,
• obserwacja zwierząt podejrzanych o wściekliznę,
• zabezpieczenie rany (niezszywanie jej bezpośrednio po pokąsaniu)

Wścieklizna u człowieka – podsumowanie

Najważniejsze informacje:

• Wścieklizna to wirusowa choroba o niemal 100% śmiertelności.
• Zakażenie następuje najczęściej przez pogryzienie przez zakażone zwierzę.
• Objawy obejmują m.in. wodowstręt, drgawki, paraliż i zaburzenia świadomości.
• Choroba jest nieuleczalna po wystąpieniu objawów – dlatego tak ważna jest szybka profilaktyka po ekspozycji.
• Skuteczną ochronę daje szczepienie oraz szybkie wdrożenie immunoprofilaktyki po kontakcie z wirusem.

Bibliografia

1. Kajfasz P. Wścieklizna. W: Gajewski P. (red.). Interna – Mały Podręcznik. Medycyna Praktyczna.
2. Brown C.M., DeMaria A. Clinical manifestations and diagnosis of rabies. UpToDate.com.
3. Jackson A.C. Treatment of rabies. UpToDate.com.