Podstawowym zadaniem układu oddechowego jest dostarczanie tlenu do komórek i usuwanie dwutlenku węgla, który powstaje w procesie oddychania komórkowego. Składa się na niego kilka elementów: nos i jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela i płuca. Zaburzenia funkcjonowania lub procesy chorobowe na poziomie któregokolwiek odcinka układu oddechowego mogą utrudnić prawidłowe działanie organizmu. Poznaj anatomię układu oddechowego, jego funkcje oraz najczęstsze choroby i ich objawy.

Spis treści:

1. Układ oddechowy – budowa
   • Jama nosowa
   • Gardło
   • Krtań
   • Tchawica
   • Oskrzela
   • Płuca
2. Funkcje układu oddechowego
3. Najczęstsze choroby układu oddechowego i ich objawy
   • Ostre infekcje dróg oddechowych
   • Astma oskrzelowa
   • Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
   • Rak płuca

Układ oddechowy – budowa

Układ oddechowy człowieka dzieli się na:

• drogi oddechowe górne (nos i jama nosowa, gardło),
• drogi oddechowe dolne (krtań, tchawica, oskrzela i oskrzeliki),
• właściwy narząd oddechowy (płuca).

Poszczególne elementy układ oddechowego ściśle ze sobą współpracują w osiągnięciu ostatecznego celu – a więc wymiany gazowej. Przez drogi oddechowe przechodzi powietrze (z i do płuc). Natomiast we właściwym narządzie oddechowym zachodzi wymiana gazowa.

>> Sprawdź: Bakterie atypowe: wpływ przewlekłego kaszlu na układ oddechowy

Jama nosowa

Jama nosowa jest przedzielona przegrodą nosową na dwie części – prawą i lewą. Każda dzieli się na 3 przewody nosowe: górny, środkowy i dolny. Od tyłu łączą się one z przewodem nosowo-gardłowym, który z kolei jest połączony z częścią nosową gardła. Do jamy nosowej uchodzą zatoki przynosowe.

Jama nosowa jest wyścielona błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym migawkowym, która jest bogato unaczyniona i zawiera komórki wydzielające śluz. Powietrze przechodzące przez jamę nosową jest oczyszczane, nawilżane i ogrzewane.

>> To może Cię zainteresować: Przewlekły (chroniczny) katar – objawy, przyczyny, leczenie

Gardło

Gardło jest wspólnym odcinkiem układu oddechowego i pokarmowego. Dzieli się na trzy części: nosową, ustną i krtaniową. Umożliwia przedostawanie się powietrza z jamy nosowej do krtani.

Krtań

Krtań jest narządem łączącym gardło z tchawicą. Jej szkielet tworzy 9 chrząstek połączonych ze sobą więzadłami i mięśniami. Ma długość 4–6 centymetrów. Jama krtani (poza fałdami głosowymi) jest wyścielona nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, który oczyszcza powietrze z drobnych zanieczyszczeń.

Tchawica

Górna część tchawicy łączy się z krtanią, a dolna przechodzi do wnętrza klatki piersiowej, gdzie dzieli się na dwa oskrzela główne. Jest to narząd o kształcie cewy, który u osoby dorosłej ma długość 10–15 cm i szerokość 13–22 mm. Zbudowana jest ze sprężystych chrząstek o kształcie podkowy, które są otwarte z tyłu. Są one połączone więzadłami obrączkowymi.

Wnętrze tchawicy jest wyścielone błoną śluzową pokrytą nabłonkiem wielorzędowym cylindrycznym migawkowym. Dzięki temu możliwe jest oczyszczanie przechodzącego przez nią powietrza z drobinek kurzu. Zanieczyszczenia przesuwane są w stronę gardła.

>> Przeczytaj także: Zapalenie oskrzelików – wróg niemowląt i ich rodziców

Oskrzela

Oskrzela główne dzielą się na lewe i prawe, które jest grubsze, krótsze i ustawione bardziej pionowo od lewego. Ich budowa jest podobna do budowy tchawicy. Błonę śluzową pokrywa nabłonek wielowarstwowy migawkowy zawierający gruczoły śluzowe. Każde z oskrzeli głównych rozgałęzia się na coraz węższe oskrzeliki, które doprowadzają i odprowadzają powietrze z i do płuc.

Płuca

Na układ oddechowy człowieka składają się dwa płuca – lewe i prawe. Narząd ten ma kształt stożkowy. Górna część jest nazywana szczytem, a dolna podstawą. Każde płuco jest podzielone na płaty – prawe zawiera ich 3, a lewe 2.

W płucach znajdują się pęcherzyki płucne. Są one otoczone licznymi naczyniami włosowatymi. Przez ich ściany zachodzi wymiana gazowa z krwią. Tlen z powietrza zostaje przechwycony przez czerwone krwinki, natomiast oddane zostają dwutlenek węgla.

Ciekawostka W płucach człowieka znajduje się od 300 do 500 milionów pęcherzyków płucnych. Ich łączna powierzchnia to nawet 140 m2.

Funkcje układu oddechowego

Podstawową funkcją układu oddechowego jest wymiana gazowa. Tlen, pobrany z powietrza, przenika do krwiobiegu, a dwutlenek węgla – produkt metabolizmu – zostaje wydalony z organizmu. Proces ten odbywa się w pęcherzykach płucnych.

Ponadto układ oddechowy:

• bierze udział w procesie termoregulacji organizmu,
• uczestniczy w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu,
• umożliwia komunikację werbalną poprzez wytwarzanie dźwięków (krtań),
• bierze udział w odbieraniu bodźców (węch).

>> To może cię zainteresować: Utrata (brak) węchu i smaku – przyczyny, jak długo trwa, leczenie

Najczęstsze choroby układu oddechowego i ich objawy

Do najczęstszych chorób układu oddechowego należą:

Ostre infekcje dróg oddechowych

Ostre infekcje górnych dróg oddechowych mogą być wywołane przede wszystkim przez wirusy i bakterie. Najczęściej drobnoustroje są przenoszone drogą kropelkową z osoby chorej na zdrową (np. podczas kichania, kaszlu, mówienia).

Objawy ostrych infekcji górnych dróg oddechowych to głównie:

• katar,
• kaszel,
• ból gardła,
• wzrost temperatury ciała,
• ogólne zmęczenie i osłabienie,
• duszność.

>> Zobacz także: Sezonowe zakażenia układu oddechowego – ostre zakażenia górnych dróg oddechowych

Astma oskrzelowa

Astma charakteryzuje się przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych, które powoduje nadreaktywność oskrzeli. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Jej przyczyny dzieli się na alergiczne i niealergiczne.

Objawy astmy oskrzelowej to:

• duszność,
• ucisk w klatce piersiowej,
• napadowy kaszel,
• świszczący oddech,
• pogorszenie tolerancji wysiłku.

>> Przeczytaj także: Nieżyt nosa i astma – czy to alergia?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

POChP to najczęstsza z niezakaźnych chorób układu oddechowego. Charakteryzuje się postępującym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Jest to skutkiem reakcji zapalnej i przebudowy układu oddechowego w odpowiedzi na szkodliwe substancje (np. dym tytoniowy, zanieczyszczenia powietrza).

Główne objawy POChP to:

• duszność wywołana wysiłkiem (a w miarę postępu choroby obecna również w spoczynku),
• zmniejszenie tolerancji wysiłku,
• świszczący oddech,
• przyspieszenie oddechu,
• uporczywy kaszel.

>> Zobacz także: Przedłużający się kaszel: jakie badania laboratoryjne wykonać, by rozpocząć skuteczne leczenie

Rak płuca

Rak płuca jest najczęstszym nowotworem złośliwym na całym świecie. We wczesnym stadium choroba przebiega bezobjawowo, co utrudnia jej wykrycie. W miarę rozwoju pojawiają się dolegliwości, takie jak m.in.:

• kaszel,
• ból w klatce piersiowej,
• krwioplucie,
• duszność,
• nawracające zapalenia płuc,
• chrypka,
• spadek masy ciała,
• zespół żyły głównej górnej.

>> Sprawdź też: Markery nowotworowe w diagnostyce raka płuc

Części układu oddechowego człowieka to nos i jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela i płuca. Jego główną funkcją jest wymiana gazowa. Skomplikowana budowa i wielofunkcyjność sprawiają, że układ ten jest narażony na liczne choroby. Do najczęstszych zalicza się ostre infekcje, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc czy raka płuca.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

---

Bibliografia

1. W. Sylwanowicz, A. Michajlik, W. Ramotowski, Anatomia i fizjologia człowieka. Podręcznik dla średnich szkół medycznych, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich PZWL
2. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka. Repetytorium, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich PZWL
3. L. Borodulin-Nadzieja, Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów licencjatów medycznych, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2005
4. A. Książkiewicz i in., Astma oskrzelowa – zasady rozpoznawania i leczenia choroby u pacjentów dorosłych i małych dzieci w oparciu o najnowsze wytyczne, Postepy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (online) 2020; 74, s. 283–300
5. D. Tworek, Przewlekła obturacyjna choroba płuc – diagnostyka i leczenie w gabinecie lekarza rodzinnego, Lekarz POZ 1/2020, s. 9–13
6. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.14.1. (dostęp 10.12.2024)

Mimo że można żyć bez śledziony, jej usunięcie wiąże się z trwałym osłabieniem organizmu. Warto zrozumieć, jak ważną rolę odgrywa ten narząd oraz jakie objawy mogą wskazywać na jego dysfunkcję. Za co odpowiada śledziona? Co to takiego? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Co to jest śledziona?
   • Jak wygląda śledziona?
   • Gdzie jest śledziona?
2. Śledziona — za co odpowiada?
3. Czy śledziona boli?
4. Jak zbadać śledzionę?
5. Choroby śledziony
6. Zakończenie

Co to jest śledziona?

Śledziona to jeden z najważniejszych, choć często niedocenianych narządów wewnętrznych człowieka. Choć śledziona nie jest niezbędna do życia i może zostać usunięta w wyniku urazu, jej prawidłowe funkcjonowanie ma istotne znaczenie dla zachowania równowagi organizmu. Pełni kluczowe funkcje dla układu krwionośnego i immunologicznego, będąc największym narządem limfatycznym. Po jej usunięciu wzrasta ryzyko ciężkich infekcji, w tym sepsy, co podkreśla znaczenie profilaktyki, np. poprzez szczepienia.

Jak wygląda śledziona?

Śledziona to narząd o owalnym kształcie, przypominającym dużą fasolę, o ciemnoczerwonym lub purpurowym kolorze. Jej rozmiar, zwykle porównywany do zaciśniętej pięści oraz masa, wynosząca od 100 do 200 gramów, mogą zmieniać się w zależności od wypełnienia krwią. Śledziona jest otoczona torebką włóknistą oraz błoną surowiczą, które zapewniają jej ochronę i integralność.

Wnętrze śledziony zbudowane jest z dwóch głównych elementów: miazgi czerwonej i białej, które pełnią bardzo ważne funkcje. Miazga czerwona, stanowiąca około 70% narządu, jest odpowiedzialna za filtrowanie krwi, usuwanie starych lub uszkodzonych erytrocytów oraz magazynowanie żelaza. Miazga biała, zajmująca pozostałe 30%, zbudowana z limfocytów, umożliwia wyłapywanie oraz zwalczanie patogenów.

Gdzie jest śledziona?

Po której stronie jest śledziona u człowieka? Znajduje się ona w lewym górnym rogu jamy brzusznej, pod żebrami, pomiędzy dziewiątym a jedenastym żebrem. Leży wewnątrzotrzewnowo, tuż poniżej przepony, między żołądkiem a lewą nerką. Jej lokalizacja sprawia, że jest dobrze chroniona przez otaczające narządy, takie jak żołądek, jelito grube, ogon trzustki oraz dolny płat lewego płuca. Bliskość żołądka i narządów układu limfatycznego umożliwia śledzionie skuteczne filtrowanie krwi i eliminowanie patogenów oraz uszkodzonych krwinek. W przypadku splenomegalii (powiększenia śledziony) może ona stać się wyczuwalna poniżej łuku żebrowego.

Śledziona nie jest wyczuwalna palpacyjnie, chyba że zostanie chorobowo powiększona. W dolnej części śledziony znajdują się żyła wrotna, przez którą tętnica śledzionowa dostarcza krew bogatą w tlen i składniki odżywcze, a żyła śledzionowa odprowadza przefiltrowaną krew. Unaczynienie narządu pochodzi od pnia trzewnego, a unerwienie zapewniają nerw błędny (przywspółczulne) oraz metamerowe segmenty Th5–9 (współczulne). Dzięki tej strategicznej lokalizacji i połączeniom śledziona odgrywa ważną rolę w ochronie i wspomaganiu układu odpornościowego.

Śledziona — za co odpowiada?

Do czego służy śledziona? Pełni ona w organizmie wiele istotnych funkcji. Jej główną rolą jest filtracja krwi – usuwa z krwiobiegu stare i uszkodzone krwinki czerwone, leukocyty, trombocyty oraz mikroorganizmy, chroniąc organizm przed infekcjami i anemią. Narząd ten wspiera układ odpornościowy, wytwarzając limfocyty i przeciwciała, które rozpoznają i niszczą patogeny. Ponadto narząd ten jest swoistego rodzaju magazynem krwi, uwalniając dodatkowe zapasy w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania, np. podczas urazów z utratą krwi.

>> Przeczytaj także: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?

Co więcej, w życiu płodowym bierze udział w procesie krwiotwórczym, produkując krwinki czerwone do piątego miesiąca życia płodowego. Śledziona wspomaga również recykling żelaza z usuwanych erytrocytów, które jest wykorzystywane do produkcji nowych komórek krwi. Dzięki tej złożonej funkcji immunologicznej i regulacyjnej stanowi ona strażnika zdrowia organizmu, choć w przypadku jej usunięcia, część jej funkcji przejmują wątroba i węzły chłonne, co jednak prowadzi do osłabienia odporności na całe życie.

>> Zobacz również: Powiększone węzły chłonne (limfadenopatia) – przyczyny, diagnostyka.

Czy śledziona boli?

Śledziona sama w sobie nie boli, ponieważ nie posiada receptorów bólowych. Jednak ból w jej okolicy może być odczuwalny w wyniku nacisku na otaczające tkanki i narządy, co zdarza się np. przy powiększeniu śledziony (splenomegalii). Powiększona śledziona może powodować dyskomfort lub uczucie pełności w lewym górnym kwadrancie jamy brzusznej, które czasem promieniuje do lewego ramienia lub pleców.

Jak zbadać śledzionę?

Badanie śledziony rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego, podczas którego pacjent zgłasza objawy i informuje o występowaniu w rodzinie chorób takich jak niedokrwistość, nowotwory czy schorzenia hematologiczne. Następnie lekarz przeprowadza badanie fizykalne, które może obejmować próbę palpacyjnego wyczucia powiększenia śledziony, choć w normalnych warunkach narząd ten nie jest wyczuwalny. W celu dokładniejszej diagnostyki często wykonuje się badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi oraz CRP białko C-reaktywne.

Kluczowym narzędziem w ocenie śledziony jest badanie ultrasonograficzne (USG). Umożliwia ono nieinwazyjne i bezbolesne określenie wielkości oraz struktury narządu oraz ocenę przepływu krwi w naczyniach krwionośnych.

Choroby śledziony

Choroby śledziony mogą mieć różne przyczyny i często są związane z ogólnym stanem zdrowia organizmu. Wiele z nich objawia się zmianą wielkości lub funkcji tego narządu. Do najczęstszych schorzeń śledziony należą:

• splenomegalia — powiększenie śledziony, które może występować w odpowiedzi na różne choroby, takie jak infekcje (np. mononukleoza zakaźna, cytomegalia, toksoplazmoza), niedokrwistość hemolityczna, białaczki, chłoniaki czy choroby autoimmunologiczne. Śledziona może wówczas osiągnąć masę nawet ponad 1 kg i stać się wyczuwalna poniżej linii żeber;
• hipersplenizm — nadaktywność śledziony, to stan, w którym narząd nadmiernie niszczy krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi, co prowadzi do niedokrwistości, leukopenii i trombocytopenii. W przeciwieństwie do splenomegalii hipersplenizm może wystąpić bez zmiany wielkości śledziony. Ten stan często współwystępuje z innymi chorobami, takimi jak marskość wątroby lub choroby hematologiczne.

Zakończenie

Śledziona, choć często niedoceniana, odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu układu krwionośnego i odpornościowego. Jej zdrowie jest ściśle powiązane z kondycją całego organizmu, dlatego warto zwracać uwagę na objawy mogące świadczyć o jej dysfunkcji, takie jak ból w lewym podżebrzu czy nawracające infekcje. Dbaj o swoje zdrowie i nie ignoruj sygnałów, jakie wysyła Twój organizm – wykonaj profilaktyczne badania i skonsultuj swoje wątpliwości z lekarzem.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

---

Bibliografia

1. Tarantino G., Savastano S., Capone D., Colao A., Spleen: A new role for an old player? World J Gastroenterol, 2011 Sep 7;17(33):3776-84.
2. Bronte V., Pittet M.J., The spleen in local and systemic regulation of immunity. Immunity, 2013 Nov 14;39(5):806-18.
3. Brender E. , Burke A. , Glass R.M., Spleen, JAMA, 2005;294(20):2660.
4. Zhou R. i inni, A New Role for the Spleen, The American Journal of Pathology, t. 189, rozdz. 11, s. 2233 – 2245.
5. Jerves Serrano T. i inni, Hepatomegaly and Splenomegaly: An Approach to the Diagnosis of Lysosomal Storage Diseases. J Clin Med. 2024 Mar 2;13(5):1465.
6. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/powiekszone-wezly-chlonne-limfadenopatia-przyczyny-diagnostyka/ [dostęp online: 15.12.2024]

Palenie papierosów niesie za sobą szereg konsekwencji zdrowotnych. Negatywne skutki wpływają nie tylko na zdrowie, ale również na wygląd włosów i skóry. Choć zerwanie z nałogiem nie jest łatwe, to pierwsze pozytywne zmiany można zaobserwować już po kilku minutach od wypalenia ostatniego papierosa. Dowiedz się, jak tytoń wpływa na organizm i jak można zrezygnować z palenia.

Spis treści:

1. Palenie papierosów: dlaczego jest tak niebezpieczne dla zdrowia?
2. Skutki palenia papierosów
   • Wpływ palenia tytoniu na drogi oddechowe
   • Palenie papierosów a układ sercowo-naczyniowy
   • Palenie papierosów: szkodliwość na układ pokarmowy
   • Wpływ nikotyny i palenia papierosów na skórę
   • Negatywne skutki palenia papierosów na układ rozrodczy
   • Palenie papierosów a ryzyko rozwoju nowotworów: jaka jest między nimi zależność?
3. Rzucanie palenia tytoniu: jak skutecznie walczyć z nałogiem?
   • Ile trwa regeneracja płuc po rzuceniu palenia?

Palenie papierosów: dlaczego jest tak niebezpieczne dla zdrowia?

W dymie tytoniowym można znaleźć kilka tysięcy różnych substancji, wśród których znajdują się również takie o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Do najbardziej niebezpiecznych związków należą między innymi:

• substancje smoliste,
• nikotyna,
• piren,
• cyjanowodór,
• toluen,
• arsen,
• fenol,
• uretan,
• beznopiren.

Są one obecne nie tylko w papierosach, ale również w smogu, który również ma niekorzystny wpływ na organizm.

Substancje znajdujące się w dymie papierosowym przedostają się przez drogi oddechowe i przewód pokarmowy nie tylko podczas palenia papierosów, ale też w trakcie przebywania w zadymionych miejscach. Takie zjawisko nazywa się biernym paleniem i jest ono tak samo niebezpieczne, jak samo wypalenie papierosa.

Pamiętaj: Zagrożenia zdrowotne związane z paleniem obejmują ponad 500 różnych chorób, co świadczy o tym, że palenie papierosów jest niebezpieczne dla zdrowia.

>> Sprawdź: Oczyszczanie organizmu (detoksykacja) – jak usunąć toksyny i ile trwa detoks?

Skutki palenia papierosów

Skutki palenia papierosów są ogromne, zwłaszcza, jeśli wcześnie sięga się po papierosy. Nałóg związany z tytoniem jest jednym z najważniejszych przyczyn przedwczesnego zgonu na świecie. Powodem są przede wszystkim choroby układu krążenia  i nowotwory płuc. Pierwsze skutki palenia papierosów można zaobserwować już po kilku minutach. Pojawia się podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, przyspieszony oddech, a u niektórych – nudności czy bladość skóry.

Wpływ palenia tytoniu na drogi oddechowe

Negatywne skutki palenia papierosów można zaobserwować w całym organizmie, jednak najważniejsze dotyczą dróg oddechowych.

Wdychanie dymu papierosowego negatywnie wpływa na odporność organizmu, przez co palacze częściej chorują na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, w tym zapalenie oskrzeli czy płuc. Częstą chorobą u osób palących jest POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc. W jej przebiegu może wystąpić m. in. niewydolność oddechowa.

Nie należy zapominać o wpływie palenia tytoniu na jamę ustną. Może dojść do zapalenia błony śluzowej, nadżerek, infekcji grzybiczych. Ponadto dochodzi do uszkodzenia szkliwa, rozwoju chorób przyzębia oraz dziąseł, a także próchnicy, co z czasem również sprzyja wypadaniu zębów. Wdychanie dymu papierosowego zwiększa również ryzyko rozwoju raka gardła, krtani czy jamy nosowej.

To także może Cię zainteresować:

>> Przedłużający się kaszel: jakie badania laboratoryjne wykonać, by rozpocząć skuteczne leczenie

>> Duszność – punkt wspólny wielu dramatycznych chorób

Palenie papierosów a układ sercowo-naczyniowy

Nieodwracalne skutki palenia papierosów są niestety bardzo częste. Pozostawiają widoczny ślad w organizmie. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, a także negatywnie wpływa na profil lipidowy. U palaczy częściej rozwija się miażdżyca. Konsekwencją może też być również zakrzepica żylna. Osoby, które sięgają po papierosy są bardziej narażone na zawał mięśnia sercowego, udar mózgu i tętniaka aorty niż osoby niepalące.

Palenie papierosów: szkodliwość na układ pokarmowy

Skutki palenia papierosów mogą obejmować również układ pokarmowy, w szczególności śluzówkę żołądka. Substancje pochodzące z tytoniu są jedną z przyczyn refluksu żołądkowo-przełykowego. W wyniku wdychania dymu papierosowego obniża się produkcja śluzu, który wyściela śluzówkę jelit. Zmienia się skład mikrobioty jelitowej, a dokładniej – namnażają się niepożądane bakterie. Powstała dysbioza jelitowa wywołuje szereg nieprzyjemnych dolegliwości, jak bóle brzucha, wzdęcia i zaparcia.

Wpływ nikotyny i palenia papierosów na skórę

Szkodliwość palenia papierosów jest zauważalna również na skórze. Palenie sprzyja powstawaniu wolnych rodników tlenowych, co przyspiesza proces starzenia. Skóra osób palących jest mniej elastyczna, traci sprężystość, a także staje się szorstka, matowa i szara. Na twarzy szybciej widać oznaki starzenia się, takie jak zmarszczki czy przebarwienia.

Na skórze osób palących bardzo często pojawiają się tzw. zmarszczki palacza. W wyniku ciągłej pracy mięśnia okrężnego ust, utrwalają się linie, które są mocniej widoczne na starzejącej się skórze. Z czasem twarz może wyglądać na starszą. Poza tym osoby palące są bardziej narażone na niektóre schorzenia skóry takie jak np. łuszczyca.

Negatywne skutki palenia papierosów na układ rozrodczy

Wpływ nikotyny na organizm jest ogromny i może dotyczyć również układu rozrodczego i równowagi hormonalnej organizmu. Palenie tytoniu przez kobiety może rozregulować cykl miesiączkowy, nasilić PMS, a także doprowadzić do wcześniejszej menopauzy. U mężczyzn papierosy także nie są obojętne dla zdrowia. Przyczyniają się do problemów z erekcją lub utrzymaniem wzwodu. Negatywnie wpływają także na libido.

Szkodliwość papierosów obejmuje nie tylko przyszłą matkę, ale również płód. W wyniku palenia zwiększa się ryzyko przedwczesnego porodu, poronienia, a także wielu innych patologii ciążowych. Dym papierosowy wpływa na rozwój dziecka już od samego poczęcia. Może się ono urodzić z niską masą urodzeniową czy obniżoną odpornością.

Palenie papierosów a ryzyko rozwoju nowotworów: jaka jest między nimi zależność?

W skład papierosów wchodzi szereg trujących i niebezpiecznych dla organizmu związków. Wiele z nich wykazuje działanie mutagenne i toksyczne. Wieloletnie palenie tytoniu może być jedną z przyczyn rozwoju nowotworów. Palacze są bardziej narażeni nie tylko na raka płuc czy krtani, ale również na nowotwory złośliwe nerek, trzustki czy wątroby.

>> Przeczytaj również: Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn

Rzucanie palenia tytoniu: jak skutecznie walczyć z nałogiem?

Wiele osób decyduje się na rozstanie z nałogiem, gdy tylko dowiaduje się jak palenie papierosów wpływa na organizm. Niestety w wielu przypadkach ciężko poradzić sobie z uzależnieniem. Obecnie istnieje wiele metod wspomagających rzucenie palenia. Wymienić można w tym miejscu tabletki, plastry i gumy, które pomagają rzucić tytoń, jednakże nie u każdego zagwarantują sukces.

Rozwiązaniem mogą być również inne metody pomocnicze, w tym psychoterapia. Ważne, aby każdy znalazł sposób, który będzie skuteczny. Proces „żegnania” się z nałogiem często jest długi i pełen zwrotów akcji, czego warto mieć świadomość już na samym początku. Terapię antynikotynową może rozpocząć i kontrolować lekarz rodzinny.

Ile trwa regeneracja płuc po rzuceniu palenia?

Rzucenie palenia ma sens w każdym wieku. Już kilka dni bez papierosa daje wymierne korzyści, jednak na bardziej spektakularne efekty należy poczekać kilka miesięcy. Czas regeneracji organizmu jest kwestią indywidualną, zależną od okresu, w którym pacjent palił czynnie lub biernie. Zmiany w układzie oddechowym zachodzą nawet kilka lat po zaprzestaniu palenia.

Zerwanie z nałogiem nie jest łatwe, ale przynosi szereg korzyści. Poprawia się zarówno stan skóry czy funkcjonowanie wielu narządów, jak i również spada ryzyko rozwoju wielu schorzeń onkologicznych. Warto pamiętać, że jest to długi i wymagający proces. Jeśli zastanawiasz się nad rzuceniem palenia, masz do wyboru wiele metod.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

---

Bibliografia

1. Walewska E., i wsp., Palenie tytoniu wśród pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego, „Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Anestezjologiczne”, 3/2015, s. 170-175.
2. Sałata Nowak J., i wsp., Wpływ dymu tytoniowego na skórę, „Przegląd Dermatologiczny”, 2010, 97, s. 342-348.
3. Kardas i wsp., Uzależnienie od papierosów i możliwości zwalczania nałogu tytoniowego, „Pneumonologia Polska” 2020, nr 1, s. 93–101.
4. Zieliński J., Obciążenia wynikające z palenia tytoniu, „Pneumonol. Alergol. Pol”,2008; 76: 170–173.
5. Siemińska A., Kiedy zaczyna się uzależnienie od nikotyny?, „Pneumon Alergol Pol”, 2011; 79(5), s. 357-364.