Potworniak jajnika, znany również jako teratoma jajnika, to nowotwór wywodzący się z komórek zarodkowych. Choć w większości przypadków ma charakter łagodny, może prowadzić do poważnych powikłań. W artykule wyjaśnimy, czym jest potworniak jajnika, jak się objawia, jakie są jego przyczyny oraz jak przebiega diagnostyka i leczenie. Regularne badania ginekologiczne są kluczowe dla wczesnego wykrycia tej zmiany, dlatego warto zapoznać się z poniższymi informacjami.

Spis treści:

1. Czym jest potworniak jajnika?
2. Potworniak jajnika: jak wygląda?
3. Objawy potworniaka jajnika
4. Teratoma jajnika: przyczyny nowotworu
5. Diagnoza potworniaka jajnika. Kiedy operować?
6. Potworniak jajnika: leczenie
   • Potworniak dojrzały i niedojrzały jajnika: rokowania
7. Podsumowanie

Czym jest potworniak jajnika?

Potworniak jajnika to nowotwór germinalny, który powstaje z komórek rozrodczych zdolnych do różnicowania się w różne typy tkanek. Może zawierać elementy włosów, skóry, zębów, a nawet tkanki nerwowej czy mięśniowej. Wyróżnia się dwa główne typy potworniaków:

• Potworniak dojrzały – łagodny nowotwór, najczęstsza postać tej zmiany.
• Potworniak niedojrzały – nowotwór potencjalnie złośliwy, wymagający bardziej agresywnego leczenia.

Potworniaki stanowią od 10% do 20% wszystkich nowotworów jajnika, co czyni je stosunkowo częstymi zmianami. Czasami współwystępują z innymi torbielami jajnika, co może komplikować ich diagnostykę.

>> Zobacz też: Rak jajnika – objawy, czynniki ryzyka, diagnostyka laboratoryjna

Potworniak jajnika: jak wygląda?

Potworniaki dojrzałe mają postać torbieli skórzastych, wypełnionych gęstą substancją i fragmentami różnych tkanek. Mogą zawierać struktury takie jak włosy, gruczoły łojowe, kości czy zęby. W obrazach ultrasonograficznych zazwyczaj widoczne są charakterystyczne zwapnienia i tkanki o różnej gęstości. W niektórych przypadkach w badaniu USG można dostrzec strukturę przypominającą zarys twarzy, co wynika z obecności tkanki kostnej.

Potworniaki niedojrzałe są mniej zorganizowane pod względem budowy i mają tendencję do szybszego wzrostu. Mogą mieć bardziej nieregularną strukturę i rozległe unaczynienie, co zwiększa ryzyko ich potencjalnej złośliwości. W niektórych przypadkach mogą naciekać sąsiednie tkanki lub powodować przerzuty, dlatego wymagają szybkiej interwencji medycznej.

Objawy potworniaka jajnika

Wiele pacjentek nie odczuwa objawów, a guz jest wykrywany przypadkowo podczas badań obrazowych. Jednak w miarę wzrostu może powodować szereg dolegliwości, które mogą być mylone z innymi schorzeniami ginekologicznymi lub gastrycznymi. Do najczęstszych objawów należą:

• Ból w podbrzuszu – może mieć charakter tępy, okresowy lub stały, a w przypadku skrętu guza może wystąpić nagły, bardzo silny ból,
• Uczucie pełności i dyskomfortu – powiększający się guz może uciskać sąsiednie narządy, powodując uczucie rozpierania w brzuchu,
• Zaburzenia menstruacyjne – nieregularne miesiączki, plamienia międzymiesiączkowe, nasilone bóle miesiączkowe,
• Problemy z oddawaniem moczu lub wypróżnianiem – w zależności od lokalizacji guza może on uciskać pęcherz lub jelita, powodując trudności w oddawaniu moczu lub zaparcia,
• Nudności i wymioty – mogą wystąpić w zaawansowanych przypadkach, zwłaszcza jeśli dochodzi do skrętu jajnika,
• Powiększenie obwodu brzucha – w przypadku dużych zmian torbielowatych może dojść do wyraźnego powiększenia brzucha, co jest często mylone z przyrostem masy ciała.

W przypadkach nagłych, takich jak skręt guza lub jego pęknięcie, mogą pojawić się objawy ostrego brzucha wymagające natychmiastowej hospitalizacji.

Teratoma jajnika: przyczyny nowotworu

Dokładne przyczyny powstawania potworniaka jajnika nie są znane. Uważa się, że rozwija się on z pluripotencjalnych komórek zarodkowych, które w wyniku błędów w różnicowaniu zaczynają tworzyć różne typy tkanek. Możliwe czynniki ryzyka to predyspozycje genetyczne oraz zaburzenia w podziałach komórkowych we wczesnym okresie rozwoju.

Niektóre badania wskazują, że zaburzenia hormonalne mogą odgrywać rolę w rozwoju tego typu nowotworów. Chociaż nie ma jednoznacznych dowodów na wpływ czynników środowiskowych na rozwój potworniaków, spekuluje się, że niektóre substancje chemiczne lub czynniki mutagenne mogą sprzyjać ich powstawaniu. Nadal jednak potrzeba dalszych badań, aby dokładnie zrozumieć mechanizmy prowadzące do rozwoju potworniaka jajnika.

>> Przeczytaj także artykuł: Równowaga hormonalna u kobiet

Diagnoza potworniaka jajnika. Kiedy operować?

Diagnostyka potworniaka jajnika obejmuje:

• Badanie ginekologiczne – wykrycie guza w okolicy jajnika,
• Ultrasonografii (USG) – pozwala ocenić wielkość i strukturę guza,
• Tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MRI) – bardziej szczegółowa ocena zmian,
• Oznaczenie markerów nowotworowych – np. AFP czy hCG, choć w potworniakach dojrzałych rzadko są podwyższone. Wskazane może być również pogłębienie diagnostyki o oznaczenie testu ROMA.

Operacja jest zalecana w przypadku:

• Potwierdzenia obecności potworniaka niedojrzałego,
• Występowania objawów,
• Ryzyka powikłań, np. skrętu guza,
• Dużego rozmiaru guza.

Potworniak jajnika: leczenie

Podstawową metodą leczenia jest zabieg chirurgiczny, w zależności od sytuacji może to być:

• Cystektomia – usunięcie samego guza z zachowaniem jajnika,
• Owariektomia – usunięcie całego jajnika,
• Salpingo-owariektomia – usunięcie jajnika wraz z jajowodem.

W przypadku potworniaków niedojrzałych konieczna może być chemioterapia, zwłaszcza jeśli istnieje ryzyko przerzutów lub nowotwór został wykryty w zaawansowanym stadium.

Potworniak dojrzały i niedojrzały jajnika: rokowania

Rokowania potworniaka jajnika zależą od jego typu i stopnia zaawansowania.

• Potworniak dojrzały – ma bardzo dobre rokowania, a jego usunięcie zwykle całkowicie rozwiązuje problem. Ryzyko nawrotu jest niewielkie, a pacjentki mogą normalnie funkcjonować po operacji.
• Potworniak niedojrzały – wymaga agresywniejszego leczenia. Rokowania zależą od stadium nowotworu, ale wczesne wykrycie znacznie zwiększa szanse na pełne wyleczenie. W zaawansowanych przypadkach konieczna może być chemioterapia, a długoterminowe rokowania mogą być mniej korzystne.
• Czynniki wpływające na rokowanie – wielkość guza, stopień złośliwości, obecność przerzutów oraz czas, w którym postawiono diagnozę.

Regularne kontrole ginekologiczne i badania obrazowe pozwalają na wczesne wykrycie potworniaka, co znacząco wpływa na skuteczność leczenia.

Podsumowanie

Potworniak jajnika to nowotwór, który często przebiega bezobjawowo, ale może prowadzić do poważnych komplikacji. Regularne badania ginekologiczne pozwalają na wczesne wykrycie i skuteczne leczenie tego schorzenia. Jeśli doświadczasz niepokojących objawów, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj odpowiednie badania. Wczesna diagnoza to klucz do zdrowia i uniknięcia poważnych konsekwencji. Nie lekceważ objawów i dbaj o regularne kontrole!

---

Bibliografia

1. Rak J., Malinowski A. „Nowotwory germinalne jajnika”. Ginekologia Polska, 2020.
2. Smith J. et al., „Ovarian Teratomas: Diagnosis and Management”, Journal of Gynecologic Oncology, 2019.
3. WHO Classification of Tumours: Female Genital Tumours, 5th Edition, 2020.

Nowotwory stanowią jedną z głównych przyczyn zachorowalności i umieralności na całym świecie. Pomimo ogromnego postępu w diagnostyce, leczeniu i profilaktyce, rak wciąż jest chorobą, która dotyka miliony osób rocznie.

Powszechnie wiadomo, że czynniki zewnętrzne, takie jak palenie tytoniu, dieta, promieniowanie czy zanieczyszczenie środowiska, mają kluczowy wpływ na rozwój wielu typów nowotworów. Jednak nie wszystkie przypadki raka mają swoją genezę w czynnikach środowiskowych. W coraz większym stopniu rozpoznawane są przypadki, w których rozwój nowotworu jest wynikiem dziedzicznych mutacji genetycznych. W takim kontekście pojawia się pytanie: czy rak może być dziedziczny?

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie kluczowych faktów i mitów dotyczących dziedziczenia nowotworów, z uwzględnieniem najnowszych odkryć w dziedzinie genetyki i onkologii.

Spis treści:

1. Czy rak jest dziedziczny?
   • Jak sprawdzić, czy ma się predyspozycje do powstawania nowotworów?
2. Dziedziczenie raka po matce, ojcu czy dziadkach: kiedy mówi się o predyspozycji do zachorowania?
3. „Nowotwory dziedziczne”: przykłady chorób
4. Dziedziczność nowotworów: kto jest najbardziej narażony na rozwój choroby?
5. Czy można zapobiec rozwojowi nowotworów?

Czy rak jest dziedziczny?

Kiedy mówimy o dziedziczeniu raka, odnosimy się do przekazywania genów, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu w późniejszym życiu. Zdecydowana większość przypadków raka wynika z czynników środowiskowych, takich jak palenie papierosów, czynniki narażające, dieta czy zanieczyszczenie środowiska. Jednak niektóre przypadki są wynikiem mutacji genetycznych, które mogą być dziedziczone z pokolenia na pokolenie. Mutacje w określonych genach mogą wpływać na zdolność komórek do naprawy uszkodzonego DNA, kontrolowanie wzrostu komórek czy regulowanie mechanizmów obronnych organizmu. W efekcie, dziedziczenie określonych mutacji może zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwór.

>> Sprawdź: Markery nowotworowe – czym są i jakich informacji dostarczają?

Jak sprawdzić, czy ma się predyspozycje do powstawania nowotworów?

Możliwości określenia predyspozycji genetycznych do rozwoju nowotworów opierają się na badaniach genetycznych. W tym kontekście istnieje kilka metod, które pozwalają na dokładną analizę DNA:

1. Sekwencjonowanie DNA metodą Sangera

Jest to podstawowa technika pozwalająca na precyzyjne określenie sekwencji DNA w konkretnych, analizowanych genach. Aby jednak metoda ta była skuteczna, kluczowe jest, by wcześniej wiedzieć, w jakich genach należy szukać mutacji. Technika ta jest stosunkowo dokładna i szeroko wykorzystywana w diagnostyce, zwłaszcza do oceny pojedynczych, specyficznych mutacji w genach, które są znane z predyspozycji do nowotworów, takich jak BRCA1 czy BRCA2.

>> Zobacz też: Diagnostyka BRCA1 i BRCA2 – pełne sekwencjonowanie genów metodą NGS

2. Sekwencjonowanie celowane w panelu genów

W zależności od tego, czego szukamy w badaniu, wykonuje się sekwencjonowanie celowane na wybrane grupy genów. W ramach tego badania analizowane są tylko te fragmenty DNA, które są związane z danym schorzeniem – w tym przypadku nowotworami. W tzw. panelach genowych badane są konkretne geny, które wiążą się z większym ryzykiem zachorowań na raka.

3. Sekwencjonowanie całego eksomu (WES)

WES to technika, która obejmuje badanie wszystkich regionów kodujących w naszym genomie. Stosowana jest gdy podejrzewamy mutacje w rzadko występujących genach związanych z rakiem, które mogą nie być zawarte w standardowych panelach.

>> Przeczytaj: Czy warto poznać swoje geny? Znaczenie badań genetycznych w diagnostyce i leczeniu chorób

4. Sekwencjonowanie całego genomu (WGS)

WGS jest bardziej kompleksowe niż WES. Obejmuje całość materiału genetycznego – zarówno obszary kodujące, jak i niekodujące DNA. Choć nie jest to standardowa metoda wykorzystywana w diagnostyce, WGS pozwala na pełną analizę genomu i może być użyteczne w wykrywaniu rzadkich mutacji, które mogą predysponować do rozwoju nowotworów. Jest to najpełniejsza metoda badania genomu, ale ze względu na jej koszt i czasochłonność rzadziej stosowana w praktyce klinicznej.

5. Mikromacierze SNP (Single Nucleotide Polymorphism)

Jest to technika diagnostyczna, która umożliwia nie tylko identyfikację mutacji pojedynczych nukleotydów, ale również zmian strukturalnych w obrębie genów, które mogą predysponować do rozwoju nowotworów. Zmiany te, takie jak delecje czy duplikacje, są niemożliwe do wykrycia metodą sekwencjonowania.

Wszystkie z wymienionych metod pozwalają na wykrycie mutacji genetycznych, które mogą wskazywać na zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu. Ich wybór zależy od konkretnego przypadku, rodzaju nowotworu, a także dostępnych zasobów.

Badania te są szczególnie istotne dla osób, które w rodzinie mają przypadki nowotworów dziedzicznych.

Dziedziczenie raka po matce, ojcu czy dziadkach: kiedy mówi się o predyspozycji do zachorowania?

Warto zaznaczyć, że nie istnieje zjawisko dziedziczenia raka w kontekście przenoszenia samej choroby na potomstwo. Rak nie jest bytem dziedzicznym – nie można „odziedziczyć” raka od rodziców czy dziadków, jak na przykład cech zewnętrznych (takich jak kolor oczu czy grupa krwi). To, co jest dziedziczne, to predyspozycja do rozwoju nowotworów. Oznacza to, że poprzez dziedziczenie mutacji w określonych genach, możemy być bardziej podatni na zachorowanie na nowotwory.

>> To może Cię zainteresować: Co to jest kinaza kreatynowa i kiedy wykonać badanie?

O dziedzicznej predyspozycji do nowotworów można mówić, gdy w rodzinie występuje wiele przypadków zachorowań na ten sam typ nowotworu lub gdy choroba pojawia się u młodszych osób. Często dotyczy to osób, które mają bezpośrednich krewnych, takich jak rodzice czy rodzeństwo, u których wystąpiły te same nowotwory lub inne schorzenia związane z danym dziedzicznym zespołem. W przypadku, gdy w rodzinie występują jedynie pojedyncze przypadki nowotworów, ryzyko dziedziczenia jest znacznie mniejsze.

Warto jednak podkreślić, że predyspozycja do zachorowania na nowotwór nie zawsze jest jednoznaczna z pewnością rozwoju choroby. Istnieje wiele czynników wpływających na rozwój choroby, w tym styl życia, środowisko, a także tzw. czynniki nabywane. Niemniej jednak osoby z rodzinną historią nowotworów, zwłaszcza gdy występują one u najbliższych krewnych, powinny skonsultować się z lekarzem, aby przeprowadzić odpowiednią diagnostykę genetyczną i ocenić swoje indywidualne ryzyko.

>> Sprawdź także: Rozpoznawanie nowotworów a badania laboratoryjne. Co może sugerować obecność nowotworu?

„Nowotwory dziedziczne”: przykłady chorób

Wśród najczęściej występujących syndromów związanych z dziedzicznym ryzykiem raka wymienia się:

• Zespół Lyncha – zwiększa ryzyko raka jelita grubego, a także raka macicy, jajników, żołądka i pęcherza moczowego (geny: MLH1, MSH2, MSH6, PMS2, EPCAM).
• Zespół Li-Fraumeni – wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju m.in. raka piersi, mózgu, białaczki, raka nadnerczy (gen: TP53).
• Zespół von Hippla-Lindaua – predysponuje do guzów nerkowych, nowotworów naczyń krwionośnych oraz trzustki (gen: VHL).
• Dziedziczny rak piersi i jajników – mutacje w genach BRCA1 i BRCA2.
• Zespół Cowdena – wiąże się z ryzykiem rozwoju m.in. raka piersi, tarczycy, endometrium (gen: PTEN).
• Zespół Peutz-Jeghersa – predysponuje m.in. do raka jelita grubego oraz trzustki (gen: STK11).
• Zespół Blooma – związany z większym ryzykiem zachorowania m.in na białaczkę oraz chłoniaka (gen: BLM).
• Zespół Ataksja-Teleangiektazja – wiąże się z większym ryzykiem raka piersi, białaczki i chłoniaka (gen: ATM).

>> Przeczytaj również: Rak rdzeniasty tarczycy – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Dziedziczność nowotworów: kto jest najbardziej narażony na rozwój choroby?

Jak już wspomniano, na rozwój nowotworów dziedzicznych najbardziej narażone są osoby, które mają w swojej rodzinie przypadki raka występujące we wcześniejszych pokoleniach, zwłaszcza, jeśli zachorowania miały miejsce w młodszym wieku lub dotyczyły kilku osób w tej samej rodzinie.

Ciekawostka Rasa i etniczne pochodzenie mają związek z wyższym ryzykiem zachorowania na niektóre nowotwory. Na przykład Afroamerykanie mają większą skłonność do rozwoju raka prostaty, a chorują na niego częściej w młodszym wieku. Z kolei kobiety pochodzenia żydowskiego ashkenazyjskiego są bardziej narażone na raka piersi i jajników, głównie z powodu mutacji w genach BRCA1 i BRCA2. Wśród Azjatów z Azji Wschodniej występuje z kolei wyższe ryzyko raka żołądka, często związane z mutacjami w genie CDH1.

Czy można zapobiec rozwojowi nowotworów?

Choć nie można całkowicie wyeliminować ryzyka zachorowania na nowotwór, istnieje wiele działań, które mogą znacznie zmniejszyć to ryzyko. Profilaktyka nowotworowa obejmuje zarówno zmiany w stylu życia, jak i regularne badania diagnostyczne. Przestrzeganie zdrowej diety, regularna aktywność fizyczna, unikanie używek takich jak papierosy i nadmierne spożycie alkoholu to podstawowe kroki w zapobieganiu wielu nowotworom. Ponadto, regularne badania profilaktyczne, takie jak mammografia, kolonoskopia czy testy na obecność HPV, mogą pozwolić na wykrycie zmian we wczesnym stadium, co znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. W przypadku osób z mutacjami genetycznymi, monitorowanie stanu zdrowia oraz rozważenie interwencji medycznych, jak profilaktyczne usunięcie narządu, może pomóc zmniejszyć ryzyko zachorowania.

Warto także pamiętać, że w przypadku niektórych nowotworów, jak np. rak szyjki macicy, szczepienia (np. przeciwko HPV) mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania.

Predyspozycje genetyczne mają istotny wpływ na rozwój wielu nowotworów, ale nie determinują one jednoznacznie wystąpienia choroby. Zrozumienie mechanizmów dziedziczenia i identyfikacja genów związanych z ryzykiem nowotworów pozwala na wcześniejsze wykrycie zagrożeń i podejmowanie odpowiednich działań profilaktycznych. Ważne jest, aby osoby z rodzinną historią nowotworów były świadome swoich predyspozycji genetycznych i regularnie poddawały się badaniom, które mogą pomóc we wczesnym wykryciu zmian.

---

Bibliografia

1. Lynch HT, Shaw TG, Lynch JF. Inherited predisposition to cancer: a historical overview. Am J Med Genet C Semin Med Genet. 2004 Aug 15;129C(1):5-22.
2. Garber JE, Offit K. Hereditary cancer predisposition syndromes. J Clin Oncol. 2005 Jan 10;23(2):276-92.
3. Michael F.Walsh MF, Cadoo K, Salo-Mullen EE. et al. 13 – Genetic Factors: Hereditary Cancer Predisposition Syndromes. Abeloff’s Clinical Oncology (Sixth Edition), 2020, Pages 180-208.e11.

Rak brodawkowaty tarczycy to najczęstszy nowotwór złośliwy tego gruczołu, stanowiący około 80% wszystkich przypadków raka tarczycy. Choć jest nowotworem złośliwym, wyróżnia się stosunkowo dobrym rokowaniem. Jakie są jego przyczyny i objawy? Jak wygląda diagnostyka oraz leczenie? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Przyczyny raka brodawkowatego tarczycy
2. Diagnostyka raka brodawkowatego tarczycy
3. Leczenie raka brodawkowatego tarczycy
   • Czy rak brodawkowaty tarczycy jest wyleczalny?
   • Czy rak brodawkowaty tarczycy daje przerzuty?
4. Ile się żyje z rakiem brodawkowatym tarczycy?
5. Podsumowanie

Przyczyny raka brodawkowatego tarczycy

Przyczyny raka brodawkowatego tarczycy nie są do końca poznane, jednak w literaturze medycznej wyróżnia się kilka czynników ryzyka:

• Promieniowanie jonizujące – ekspozycja na promieniowanie, zwłaszcza w dzieciństwie, uważa się za czynnik znacząco zwiększający ryzyko zachorowania. Wpływ ten jest szczególnie zauważalny u osób poddanych radioterapii w okolicy głowy i szyi.
• Czynniki genetyczne – uważane są za mające mniejsze znaczenie w występowaniu raka brodawkowatego tarczycy. Mutacja genu BRAF V600E jest najczęściej obserwowaną zmianą genetyczną w tym typie raka tarczycy i wiąże się z bardziej agresywnym przebiegiem choroby.
• Nadmiar jodu– przewlekły nadmiar tego pierwiastka może przyczyniać się do rozwoju brodawkowatego raka tarczycy (w przeciwieństwie do raka pęcherzykowatego, dla którego za czynnik ryzyka uważa się niedobór jodu).
• Choroby tarczycy – niektóre doniesienia naukowe sugerują, że choroba Hashimoto może zwiększać ryzyko rozwoju raka brodawkowatego, jednakże mechanizm tego zjawiska nie jest jednak w pełni wyjaśniony.

Co więcej, rak brodawkowaty tarczycy jest rozpoznawalny częściej u kobiet niż u mężczyzn, a zapadalność na niego wzrasta wraz z wiekiem.

>> Przeczytaj także: Jod – rola w organizmie, źródła, nadmiar i niedobór jodu

Diagnostyka raka brodawkowatego tarczycy

Diagnostyka raka brodawkowatego tarczycy obejmuje szereg badań, które pozwalają na dokładne określenie rodzaju zmiany i ewentualne monitorowanie dalszego leczenia:

• Badanie podmiotowe i przedmiotowe – pacjenci mogą niekiedy zgłaszać objawy takie jak chrypka, trudności w połykaniu, uczucie ucisku w szyi lub wyczuwalne powiększone węzły chłonne. W badaniu palpacyjnym lekarz może wykryć obecność guzka w obrębie tarczycy – warto jednak podkreślić, że rak brodawkowaty tarczycy może latami nie dawać żadnych objawów i najczęściej zostaje wykryty przypadkowo.
• Badanie ultrasonograficzne (USG) – podstawowe narzędzie do obrazowania zmian ogniskowych w tarczycy. W ocenie zmian ogniskowych w obrębie gruczołu stosuje się skalę EU-TIRADS PL, która rozróżnia zmiany od łagodnych (EU-TIRADS PL 1) po wysoce podejrzane (EU-TIRADS PL 5) i klasyfikuje je do BACC. Zmiany ogniskowe oznaczone jako EU-TIRADS PL 4 i 5 wymagają dalszej diagnostyki. W badaniu ultrasonograficznym wskazana jest również ocena okolicznych węzłów chłonnych.
• Biopsja cienkoigłowa celowana (BACC) – pobranie materiału z podejrzanej zmiany do badania histopatologicznego. Należy pamiętać, że raka tarczycy rozpoznaje się dopiero na podstawie analizy materiału pobranego podczas zabiegu operacyjnego, a rozpoznanie ustalone w oparciu o BACC jest jedynie rozpoznaniem wstępnym.
• Badania laboratoryjne (tzw. pakiet tarczycowy) – oznaczanie poziomu TSH oraz hormonów tarczycy w celu wykluczenia zaburzeń czynności tarczycy, a po przebytej tyreoidektomii – monitorowania leczenia preparatem L-tyroksyny.
• Tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MRI) – stosowane w przypadku podejrzenia przerzutów.

Leczenie raka brodawkowatego tarczycy

Podstawą leczenia jest zabieg chirurgiczny, który w zależności od kryteriów klinicznych, cytologicznych, ultrasonograficznych, technicznych może obejmować:

• Tyreoidektomię całkowitą – usunięcie całej tarczycy.
• Lobektomię – usunięcie tylko jednego płata tarczycy.

Ponadto pacjenci poddawani są również:

• Uzupełniającemu leczeniu jodem radioaktywnym – stosowanym po operacji w celu zniszczenia pozostałych komórek nowotworowych i prewencji ewentualnej wznowie choroby.
• Terapii hormonalnej – pacjenci po zabiegu tyreoidektomii wymagają terapii substytucyjnej L-tyroksyną, aby utrzymać prawidłowe funkcje regulacyjne organizmu.
• Kontrolom onkologicznym – regularne badania kontrolne, w tym badanie ultrasonograficzne, są niezbędne dla monitorowania ewentualnych wznów choroby.

>> Warto wiedzieć czym jest: Niedoczynność tarczycy

Czy rak brodawkowaty tarczycy jest wyleczalny?

Rak brodawkowaty tarczycy jest jednym z najlepiej rokujących nowotworów. Charakteryzuje się powolnym wzrostem, niską agresywnością oraz wysoką skutecznością leczenia. Dzięki zaawansowanym metodom chirurgicznym oraz leczeniu uzupełniającemu, takim jak terapia jodem radioaktywnym, ryzyko wznowy choroby jest niewielkie. Co więcej, większość pacjentów po leczeniu może prowadzić normalne życie, bez większych ograniczeń. Odpowiednia kontrola endokrynologiczna i regularne badania kontrolne pozwalają na monitorowanie stanu zdrowia i szybkie wykrycie ewentualnych niepokojących zmian.

Czy rak brodawkowaty tarczycy daje przerzuty?

Rak brodawkowaty tarczycy rzadko daje przerzuty odległe, jednak może rozprzestrzeniać się do okolicznych węzłów chłonnych. Przerzuty do płuc czy kości występują sporadycznie i dotyczą głównie zaawansowanych przypadków. Dzięki skutecznej diagnostyce oraz leczeniu możliwe jest ograniczenie ryzyka przerzutów i kontrolowanie choroby.

Ile się żyje z rakiem brodawkowatym tarczycy?

Rokowania w przypadku raka brodawkowatego tarczycy są bardzo dobre. Wskaźnik przeżycia 10-letniego wynosi ponad 90%, a w przypadku młodych pacjentów nawet 98%. Kluczowe znaczenie ma wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie, które pozwala na długie i zdrowe życie.

Podsumowanie

Rak brodawkowaty tarczycy to nowotwór o wysokim wskaźniku wyleczalności i stosunkowo łagodnym przebiegu. Mimo to jego wczesne wykrycie jest kluczowe dla skutecznego leczenia i uniknięcia powikłań. W ostatnich latach odnotowuje się wzrost liczby przypadków raka tarczycy, co może wynikać zarówno z lepszej diagnostyki, jak i czynników środowiskowych. Regularne badania USG tarczycy, szczególnie u osób z grupy ryzyka, pozwalają na szybkie rozpoznanie zmian nowotworowych i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Jeśli zauważysz u siebie objawy takie jak przewlekła chrypka, trudności w połykaniu lub wyczuwalny guzek na szyi, nie zwlekaj – skonsultuj się z endokrynologiem.

---

Bibliografia

1. Lewiński A., „Diagnostyka i leczenie chorób tarczycy”, Wydawnictwo Medyczne, 2020.
2. Zygmunt A.,”Nowotwory tarczycy – aspekty kliniczne i molekularne”, Endokrynologia Polska, 2021.
3. Lewiński A., „Rak tarczycy – epidemiologia i patogeneza”, Medycyna Praktyczna, 2018.
4. Jarząb B., „Diagnostyka i leczenie raka tarczycy u chorych dorosłych – Rekomendacje Polskich Towarzystw Naukowych oraz Narodowej Strategii Onkologicznej. Aktualizacja na rok 2022.” Endokrynologia Polska, 2022.