Wpisy - Strona 111 z 122 - Centrum Wiedzy ALAB laboratoria

Choroba Hashimoto – autoimmunologiczne zapalenie tarczycy

Agata Strukow

-

2 czerwca 2022

0

Choroba Hashimoto – autoimmunologiczne zapalenie tarczycy

Spis treści:

Hashimoto – co to za choroba?
Przyczyny i czynniki ryzyka choroby Hashimoto
Objawy Hashimoto
Hashimoto – diagnostyka
Znaczenie prawidłowego poziomu selenu, jodu i witaminy D w chorobie Hashimoto
Leczenie Hashimoto
Choroba Hashimoto – dieta
Choroba Hashimoto a ciąża

Hashimoto – co to za choroba?

Choroba Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy) jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy. Jest to choroba autoimmunizacyjna (choroba z autoagresji), co oznacza, iż układ odpornościowy pacjenta rozpoznaje niektóre własne tkanki (w tym przypadku komórki tarczycy) jako ciała obce i uruchamia system, który ma za zadanie je zniszczyć. Efektem tego procesu jest stan zapalny tarczycy, a następnie pogłębiająca się niewydolność pracy tego narządu. Tarczyca ulega powolnemu zniszczeniu, choroba Hashimoto jest przewlekła i nieuleczalna.

Przyczyny i czynniki ryzyka choroby Hashimoto

Choroba Hashimoto dotyczy przede wszystkim kobiet (na jednego chorego mężczyznę przypada 8 chorych kobiet) po 50 r.ż, jednak coraz częściej diagnozuje się ją u pacjentek młodszych, 20- i 30-letnich. Do najczęstszych przyczyn powstawania choroby Hashimoto zalicza się czynniki genetyczne oraz czynniki środowiskowe.

Wśród czynników genetycznych predysponujących do choroby Hashimoto wymienia się polimorfizmy w głównym układzie zgodności tkankowej HLA oraz w genie CTLA-4.

Wśród czynników środowiskowych wymienia się infekcje, niektóre leki (amiodaron, sole litu, terapie cytokinami), przewlekły stres oraz niedobór selenu lub nadmiar jodu.

Objawy Hashimoto

Choroba Hashimoto jest schorzeniem przewlekłym. W początkowym etapie choroby (zwłaszcza gdy nie rozwinęła się jeszcze niedoczynność tarczycy) objawy bywają dyskretne i wówczas tylko badania laboratoryjne oraz badanie USG pomogą w postawieniu diagnozy.

Jeśli chorobie Hashimoto towarzyszy niedoczynność tarczycy, pacjent zauważy osłabienie i zmęczenie, przyrost masy ciała (pomimo braku apetytu) oraz suchą i szorstką skórę. Należy jednak pamiętać, że Hashimoto to choroba, która może przebiegać w sposób nietypowy (przybiera tzw. maski) i pacjent zgłasza się do lekarza z powodu innych dolegliwości, które nie są łączone z zaburzeniami pracy tarczycy.

Objawy Hashimoto obejmują:

objawy ze strony układu nerwowego – bóle głowy, senność, pogorszenie pamięci, pogorszenie słuchu, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi, zespół cieśni nadgarstka
objawy ze strony przewodu pokarmowego – spowolnienie pasażu przez jelita, zaparcia, wzdęcia, podwyższone parametry wątrobowe, kamica żółciowa
objawy hematologiczne – zaburzenia krzepnięcia, nieprawidłowe krwawienia miesięczne, niedokrwistość z niedoboru żelaza. Z tego powodu wszyscy pacjenci z chorobami tarczycy przed planowanymi zabiegami operacyjnymi powinni mieć dobrze wyrównane parametry tarczycowe – aby zredukować ryzyko powikłań i zapewnić prawidłowe gojenie się ran
objawy ze strony układu rozrodczego – zaburzenia miesiączkowania (długie i obfite miesiączki, zaburzenia libido, zaburzenia owulacji, problemy z płodnością)
objawy ze strony narządu ruchu – osłabienie siły mięśni, bóle i skurcze mięśni, bolesność i sztywność stawów, obrzęki stawów
objawy ze strony układu nerwowego – problemy z koncentracją, apatia, objawy depresji, obniżony nastrój

Hashimoto – diagnostyka

Choroba Hashimoto jest rozpoznawana dzięki badaniom laboratoryjnym oraz badaniu USG. W obrazie USG lekarz zobaczy niejednorodność oraz hipoechogeniczność miąższu (guzki, nacieki zapalne).

Badania laboratoryjne w kierunku Hashimoto obejmują oznaczenia:

stężenia TSH, fT4, fT3
stężenia aTPO oraz aTG we krwi.

Dla rozpoznania choroby Hashimoto w badaniach laboratoryjnych kluczowe znaczenie ma stężenie przeciwciał aTPO. Należy pamiętać, iż poziom tych przeciwciał zmienia się w czasie trwania choroby Hashimoto, jednak zmiany tego poziomu nie mają znaczenia klinicznego. Zmniejszenie ich poziomu w trakcie leczenia nie świadczy o jego skuteczności, a zwiększenie nie oznacza niepowodzenia terapii. Przeciwciała aTPO pozostają z pacjentem do końca życia. Dlatego nie należy się dziwić, że pomimo wysokiego poziomu anty-TPO lekarz nie wdraża leczenia, jeśli TSH oraz hormony tarczycy pozostają w normie. Jeśli natomiast poziomy tych hormonów zaczną odpowiadać obrazowi niedoczynności tarczycy, będzie to sygnał do rozpoczęcia leczenia.

W diagnostyce laboratoryjnej choroby Hashimoto ważne jest zwracanie uwagi na prawidłową interpretację wszystkich wskaźników. Choroba Hashimoto nie zawsze przebiega z niedoczynnością tarczycy i niektórzy pacjenci mają podwyższony poziom przeciwciał, ale stężenie hormonów pozostaje w normie. Nie oznacza to, iż pacjent na Hashimoto nie choruje, nie jest to również błąd laboratoryjny.

Znaczenie prawidłowego poziomu selenu, jodu i witaminy D w chorobie Hashimoto

Niedobór selenu jest jednym z czynników ryzyka choroby Hashimoto, podobnie jak nadmiar jodu. Obydwa pierwiastki są niezbędne do prawidłowego wytwarzania hormonów tarczycy. Z tego powodu wielu pacjentów suplementuje selen, czasem również jod. Suplementacja obydwu mikroelementów jest uzasadniona, jeśli w organizmie występuje ich niedobór. Nie należy sięgać po ich apteczne odpowiedniki, jeśli nie zrobiliśmy odpowiednich badań laboratoryjnych.

W przypadku selenu jest to ważne, ponieważ jego nadmiar może być toksyczyny, a dawka terapuetyczna i dawka toksyczna są bardzo zbliżone. Również nadmiar jodu jest niekorzystny w chorobie Hashimoto, może przyczyniać się do indukowania schorzenia. Świadomość takiego działania jodu jest ważna, ponieważ istnieje mit mówiący o tym, iż duże jego dawki leczą chorobę Hashimoto. Nie jest to możliwe, ponieważ niedoczynność tarczycy w przebiegu tej choroby nie wynika z niedoboru jodu, a ze zniszczenia tkanki tarczycy. Chora tarczyca nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości hormonów, zatem dostarczanie jej dodatkowych porcji jodu nie ma żadnego uzasadnienia, a może być szkodliwe.

Ważnym elementem wspomagającym terapię jest witamina D3, ponieważ jej niedobór może mieć związek z patogenezą choroby Hashimoto. Dlatego należy utrzymywać jej stężenie we krwi na poziomie optymalnym i regularnie wykonywać badania laboratoryjne, aby dobrać skuteczną dawkę.

Leczenie Hashimoto

Choroba Hashimoto jest schorzeniem autoimmunologicznym, a jego istotą jest zniszczenie tkanki tarczycy. Obecnie nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe, które mogłoby zahamować lub cofnąć procesy destrukcyjne w tkance tarczycy. Dlatego leczeniem jest wyrównanie poziomu hormonów tarczycy poprzez ich podawanie w tabletkach – tzw. leczenie substytucyjne. Dawki leków ustalane są indywidualnie, a leczenie prowadzi się do końca życia.

Badania laboratoryjne przydatne w monitorowaniu terapii to hormony – TSH, FT3 oraz FT4 (znajdziesz je w Pakiecie tarczycowym). Oznaczanie poziomu przeciwciał aTPO nie ma tutaj żadnego znaczenia, jeszcze raz podkreślić należy, iż utrzymujący się ich wysoki poziom nie oznacza niepowodzenia terapii.

Pamiętajmy, aby hormony tarczycy zażywać zgodnie z pewnymi regułami. Należy przyjmować je rano na czczo, idealnie byłoby godzinę przed śniadaniem. Takie przyjmowanie leków zgodne jest z naturalnym rytmem.

Choroba Hashimoto – dieta

Pacjenci z chorobą Hashimoto często sięgają po różne diety – bezglutenową, bez laktozy, post dr Dąbrowskiej czy dietę bez warzyw kapustnych lub bez soi. Należy podkreślić, iż pacjent z chorobą Hashimoto powinien odżywiać się w sposób zdrowy i przyjmować dobrze zbilansowane posiłki.

Dieta bezglutenowa jest uzasadniona tylko wówczas, gdy równolegle z chorobą Hashimoto występuje celiakia. W pozostałych przypadkach rezygnacja z glutenu (bez konsultacji z dietetykiem) może skutkować niedoborami pokarmowymi, należy również pamiętać, że dieta bezglutenowa zwiększa ryzyko cukrzycy. Zamiast diety bezglutenowej należy pamiętać, aby w miejsce białej mąki włączyć do jadłospisu produkty z pełnego przemiału.

Dieta bez laktozy również jest uzasadniona w tych przypadkach, gdy nietolerancja tego dwucukru występuje równolegle z chorobą Hashimoto. Można to łatwo sprawdzić za pomocą prostego testu oddechowego. Nie warto samemu wdrażać diety eliminacyjnej, ponieważ dolegliwości, za które „winimy” mleko, mogą być spowodowane innymi przyczynami.

Pacjenci często pytają też, czy powinni unikać warzyw kapustnych, które zawierają substancje wolotwórcze. W chorobie Hashimoto nie trzeba tego robić, ponieważ nie jest to choroba, w której tworzy się wole tarczycowe (taką chorobą jest choroba Graves-Basedowa). Dlatego nie należy unikać tych wartościowych produktów, można je ewentualnie poddać obróbce cieplnej – wówczas spada zawartość substancji wolotwórczych.

Natomiast w chorobie Hashimoto należy ograniczyć spożywanie soi. Badania wykazują, iż u osób spożywających jej duże ilości pogarsza się funkcja tarczycy, zwłaszcza u osób, które już cierpią na jej schorzenia.

Wielu pacjentów zastanawia się też, czy chorując na Hashimoto, można pić kawę. Należy podkreślić, iż kawa nie ma wpływu na sam przebieg choroby, jednak ogranicza wchłanianie leków stosowanych w niedoczynności tarczycy. Nie ma zatem potrzeby całkowitej eliminacji kawy, ale należy pamiętać, aby nie popijać nią leków i nie pić kawy w krótkim czasie po ich zażyciu.

Choroba Hashimoto a ciąża

Choroba Hashimoto utrudnia zajście w ciążę, dlatego osoby z rozpoznaną chorobą przed zajściem w ciążę powinny uregulować funkcję tarczycy (wejść w stan eutyreozy). Dzięki temu zwiększają się szanse na poczęcie dziecka oraz eliminuje ryzyko zaburzeń w jego rozwoju.

Biorąc pod uwagę fakt, iż ok. 5-10% kobiet z prawidłową czynnością tarczycy ma dodatnie przeciwciała aTPO, u kobiet, które planują ciążę, warto wykonać badania laboratoryjne tarczycy w celu ewentualnego wykrycia lub wyeliminowania tzw. niemego zapalenia tarczycy. Jeśli zostanie stwierdzony podwyższony poziom aTPO i/lub aTG, badanie TSH należy powtarzać co 6 miesięcy. Jeśli pacjentka z podwyższonym poziomem przeciwciał zajdzie w ciążę, pierwsze badanie poziomu hormonów należy wykonać zaraz po jej stwierdzeniu, a następnie w pierwszej połowie ciąży badania wykonuje się co 4 tygodnie.

Małpia ospa – kuzynka ospy prawdziwej. Co trzeba wiedzieć?

Infekcje i pasożyty

Agata Strukow

-

30 maja 2022

0

Małpia ospa – kuzynka ospy prawdziwej. Co trzeba wiedzieć?

Spis treści:

Małpia ospa – co to za choroba?
Jak można się zarazić małpią ospą?
Małpia ospa – objawy
Małpia ospa a ospa wietrzna
Małpia ospa a ospa prawdziwa
Czy szczepienia na ospę wietrzną i ospę prawdziwą chronią przed małpią ospą?
Jakie badania wykrywają małpią ospę?
Czy grozi nam epidemia małpiej ospy?

Małpia ospa – co to za choroba?

Małpia ospa (ang. monkeypox) to rzadka, zakaźna choroba odzwierzęca, wywoływana przez wirusa Orthopoxvirus, należącego do rodziny Poxviriadae, rodzaju Orthopoxivirus, do którego oprócz Monkeypox virus (MPXV), należą również Variola viurs (VARV) – wirus ospy prawdziwej oraz Vaccinia virus (VACV) – wirus krowianki.

Małpia ospa nie jest nową chorobą, do tej pory można ją było spotkać w Afryce Subsaharyjskiej, a w roku 2003 pierwsze przypadki zanotowano w USA.

Jak można się zarazić małpią ospą?

Głównym źródłem zakażenia małpią ospą są gryzonie: wiewiórki, szczury, rzadziej małpy. Sporadycznie źródłem zakażenia może być inny człowiek, wówczas przenosi się ono najczęściej drogą kropelkową. Co roku w krajach takich jak Kongo czy Nigeria wykrywa się kilkadziesiąt do stu nowych zachorowań na ospę małpią.

Małpia ospa – objawy

Obraz kliniczny i najczęstsze objawy małpiej ospy to:

gorączka
bóle głowy, pleców i mięśni
powiększone węzły chłonne
wysypka.

Większość pacjentów (90%) wraca do zdrowia w ciągu kilku tygodni, objawy są łagodne i nie wymagają leczenia. W cięższych przypadkach wysypka może pokryć całe ciało, łącznie z głową. Na początku są to plamiste wykwity (podobne do ospy wietrznej), przechodzące w pęcherze i – jeśli dochodzi do bakteryjnego nadkażenia – w krosty.

Wirusem małpiej ospy (monkeypox virus) można się zarazić od osoby chorej już po wystąpieniu u niej objawów. Jest to korzystne zjawisko, ponieważ możemy powstrzymać rozprzestrzenianie się choroby poprzez izolowanie osób zakażonych.

Jeśli problem nie jest nowy, to skąd obecne zainteresowanie mediów oraz świata medycyny małpią ospą? Otóż zaniepokojenie wzbudził fakt, iż w Europie obserwuje się zachorowania u osób, które nie były w Afryce, co oznacza, że wirus ospy małpiej jest obecny wśród nas (konsekwencja globalizacji). Dlatego wirusolodzy przyglądają się problemowi i wyciągają wnioski, aby małpia ospa nie mogła się dalej rozprzestrzeniać, a wirus mutować do groźniejszej dla ludzi postaci.

Małpia ospa a ospa wietrzna – czy mają coś wspólnego?

Ospę małpią i ospę wietrzną (łac. varicella) wywołują dwa zupełnie inne wirusy. Są to wobec tego różne choroby, które poza nazwą nie mają ze sobą nic wspólnego.

Ospa wietrzna jest chorobą wieku dziecięcego, na którą chorują głównie małe dzieci. Choroba zdarza się również u dorosłych – wtedy ma cięższy przebieg i może mieć poważniejsze konsekwencje. Ospą wietrzną możemy się zarazić od człowieka chorego na ok. 1-2 dni przed wystąpieniem u niego wysypki i pęcherzyków. Zakaźność utrzymuje się aż do czasu, gdy pęcherzyki zamienią się w strupki. Ospa wietrzna ma zazwyczaj łagodny przebieg, w Polsce na tę chorobę zapada 100 tys. – 200 tys. osób rocznie.

Ospę wietrzną rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych objawów, a o jej przechorowaniu świadczą przeciwciała IgG. Przeciwciała IgG obserwuje się również u pacjentów po szczepieniu.

Ospa wietrzna i półpasiec badanie przeciwciał IgG

Wirus ospy wietrznej w formie utajonej może pozostawać w organizmie (w komórkach układu nerwowego) do końca życia. Do jego reaktywacji może dojść nawet wiele lat po przechorowaniu ospy. Reaktywacji wirusa i zachorowaniu na półpasiec sprzyja zmęczenie, stres, urazy, stany obniżonej odporności. Charakterystycznym objawem półpaścia jest ostry ból oraz towarzysząca wysypka, pojawiająca się na ograniczonej powierzchni skóry – najczęściej linijnie wzdłuż nerwów międzyżebrowych na klatce piersiowej. Zmiany dotyczą jednej połowy ciała.

Przechorowanie ospy wietrznej nie chroni przed zachorowaniem na małpią ospę.

Ospa małpia a ospa prawdziwa – bliższe kuzynki

Ospę małpią (monkeypox) wywołuje wirus z rodzaju Orthopoxivirus, do którego należy również wirus ospy prawdziwej, stąd małpiej ospie jest dużo bliżej do ospy prawdziwej (variola vera).

Ospa prawdziwa została wyeliminowana dzięki szczepieniom, jej koniec ogłoszono na świecie w 1980 roku, ok. dwa lata po zanotowaniu ostatniego przypadku choroby (w Londynie). W tym roku w Polsce zakończono szczepienia przeciwko tej chorobie – osoby urodzone po 1980 roku już nie miały w kalendarzu szczepień tej iniekcji. Ospa prawdziwa była bardzo groźną chorobą zakaźną, w której śmiertelność wynosiła ok. 30%. Przez wiele lat była przyczyną zgonu milionów ludzi na całym świecie.

Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej już nie jest ordynowana w Polsce, ale świat medyczny ciągle dysponuje szczepionką, która chroni przed chorobą.

Ciekawostką jest, iż w Polsce ostatni przypadek ospy prawdziwej wystąpił w 1937 roku. W latach 1953, 1962 i 1963 wystąpiły jeszcze ogniska, które powstały w wyniku przywiezienia choroby zza granicy.

Czy szczepienia na ospę wietrzną i ospę prawdziwą chronią przed zachorowaniem na ospę małpią?

Szczepienia przeciwko ospie wietrznej nie chronią przed ospą małpią – są to dwa różne wirusy.

Natomiast szczepienie przeciwko ospie prawdziwej w znacznym stopniu chroni przed ospą małpią, jednak od 1980 roku nikt nie został zaszczepiony. Zatem na całym świecie mamy obecnie bardzo dużą liczbę osób, które nie są chronione przed małpią ospą.

Na świecie trwają prace nad szczepionką swoistą przeciwko małpiej ospie.

Jakie badania pomagają wykryć małpią ospę?

Małpia ospa (monkeypox) jest rozpoznawana na podstawie objawów klinicznych. Obecnie trwają badania – m.in. w niemieckim Instytucie Roberta Kocha – nad wykorzystaniem techniki RT-PCR do diagnozowania tej odmiany wirusa.

Czy badanie przeciwciał w kierunku ospy wietrznej zdiagnozuje małpią ospę?

Nie ma sensu wykonywanie badania przeciwciał przeciwko ospie wietrznej. Jak już wspominaliśmy, są to dwa różne wirusy, dlatego przeciwciała IgG czy IgM przeciwko Varicella zoster nie zdiagnozują ospy małpiej.

Czy grozi nam nowa epidemia?

Wirusolodzy przyglądają się wzmożonej transmisji wirusa, ale do całej sytuacji podchodzą spokojnie. Wirus ospy małpiej (monkeypox virus) mimo wszystko słabo przenosi się z człowieka na człowieka, a sama małpia ospa jest chorobą o dosyć łagodnym przebiegu. Podkreśla się, że obecnie nie jest zagrożeniem tej samej kategorii ryzyka, jakim był wirus SARS-CoV-2.

Środki psychoaktywne – definicja, rodzaje, wykrywanie w organizmie

Toksykologia

Łukasz Paprotny

-

25 maja 2022

0

Środki psychoaktywne – definicja, rodzaje, wykrywanie w organizmie

Czym są substancje psychoaktywne?

Środki psychoaktywne są związkami chemicznymi lub ich mieszaninami, które mają zazwyczaj bezpośredni wpływ na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Efektem tego są zmiany postrzegania, nastroju, świadomości, procesów poznawczych oraz zachowania.

Nadużywanie środków psychoaktywnych przez ludzi ma długą historię, sięgającą czasów prehistorycznych. Już tysiące lat przed naszą erą np. Sumerowie stosowali pewne alkaloidy i środki psychodysleptyczne, w celu wywołania stanów podniecenia oraz halucynacji. Z tego względu trudno jest mówić o „narkomanii” lub uzależnieniu od substancji podawanych do organizmu z zewnątrz jako o zjawisku związanym ze współczesną cywilizacją.

Rodzaje substancji psychoaktywnych

Spośród najczęściej stosowanych rodzajów substancji psychoaktywnych ze względu na działanie można wyróżnić:

1. Środki psychoaktywne o działaniu stymulującym (stymulanty)

Amfetamina i pochodne

Te substancje psychoaktywne działają pobudzająco na korę mózgową poprzez zwiększenie wydzielania noradrenaliny, dopaminy oraz serotoniny w tkance nerwowej.

Po krótkim czasie od podania powodują silne pobudzenie, trwające do kilkunastu godzin.

Po zaprzestaniu działania środka psychoaktywnego występuje tzw. „efekt z odbicia”, charakteryzujący się spadkiem kondycji fizycznej i psychicznej, stanem wyczerpania i sennością, obniżeniem nastroju, spadkiem poczucia własnej wartości, obniżeniem napięcia mięśniowego, oraz spowolnieniem psychoruchowym.

Kokaina i pochodne

Kokaina jest alkaloidem zawartym w liściach Erythroxylon coca, wyodrębnionym przez ekstrakcję. Jest rozpowszechniana głównie w postaci krystalicznego białego proszku (chlorowodorku kokainy).

Działa silnie pobudzająco, ale znacznie krócej niż amfetamina. Wykazuje działanie miejscowo znieczulające, zwęża naczynia krwionośne, poraża zakończenia nerwów czuciowych i strefę hamowania ośrodkowego układu nerwowego, powoduje ogólne pobudzenie z euforią oraz stan nadaktywności.

Crack jest 20-30 razy silniejszy niż chlorowodorek kokainy. Substancja czynna dociera do mózgu w ciągu zaledwie ok. 7 sekund, powodując przypływ euforii trwający do 20 min.

2. Środki psychoaktywne o działaniu depresyjnym (depresanty)

Opiaty

Grupa związków fenantrenowych otrzymywanych z soku mlecznego niedojrzałych torebek maku lekarskiego (Papaver somniferum), zwanego opium.

Do najczęściej stosowanych w celach narkotycznych związków pozyskiwanych z opium należą morfina, etylomorfina, hydrokodon, hydromorfon, kodeina, oksykodon, leworfanol i tebaina.

skrining w kierunku opiatów i opioidów z krwi lub moczu

Benzodiazepiny

Są to środki wykazujące działanie uspokajające, przeciwlękowe, nasenne, przeciwdrgawkowe i miorelaksacyjne.

Charakteryzują się stosunkowo małą toksycznością, a śmierć z powodu przypadkowego przedawkowania należy do rzadkości.

Wszystkie benzodiazepiny mogą powodować uzależnienie psychiczne i fizyczne oraz rozwój tolerancji.

Nagłe odstawienie tych substancji psychoaktywnych w przypadku uzależnienia fizycznego bywa groźne dla życia.

3. Środki psychoaktywne o działaniu halucynogennym (halucunogeny)

Środki halucynogenne (psychozomimetyki, psychodysleptyki) wykazują działanie na sferę psychiczną ośrodkowego układu nerwowego, powodując zmianę nastroju, pobudzenie ruchowe, halucynacje.

Środki halucynogenne powodują zależność psychiczną, nieznacznie zwiększoną tolerancję, bez objawów abstynencji i zależności fizycznej. Powszechnie są uznawane za związki prowadzące do przyzwyczajenia, lecz nie do nałogu.

Środki halucynogenne zazwyczaj są izolowane z surowców roślinnych i pewnych gatunków grzybów, coraz częściej jednak pozyskuje się je na drodze syntezy chemicznej.

LSD

Lizergid (dietyloamid kwasu D-lizergowego, LSD) – otrzymywany jest w wyniku półsyntezy z kwasu lizergowego występującego w sporyszu. W nielegalnym handlu znajduje się w różnych postaciach, często jest rozłożony i zafałszowany lub zmieszany z innymi środkami odurzającymi.

LSD powoduje szereg zaburzeń psychicznych, charakteryzujących się pobudzeniem, zmianami nastroju, euforią, depresją oraz bardzo często uczuciem panicznego lęku. Jest przyczyną powstawania halucynacji wzrokowych, smakowych, słuchowych, jak również dotykowych, często połączonych z dezorientacją w czasie i przestrzeni oraz ze zmianą osobowości (depersonifikacja).

Poza uzależnieniem psychicznym nie opisano zmian somatycznych ani objawów abstynencji.

skrining nieukierunkowany ponad 4000 związków z moczu

Meskalina

Meskalina (3,4,5-trimetoksyfenyloetyloamina) jest alkaloidem najczęściej izolowanym z meksykańskiego kaktusa (Lophophora williamsii), który w Meksyku i USA nosi nazwę peyotlu.

Meskalinę najczęściej zażywa się w postaci wysuszonych lub sproszkowanych pędów kaktusa.

Po 1-2 godzin od zażycia meskaliny pojawiają się długo trwające odurzenie, zwiększona wrażliwość zmysłowa, zniekształcenie odbioru wrażeń, dezorientacja w czasie oraz halucynacje wszystkich zmysłów (synestezja).

Może wystąpić również rozdwojenie jaźni z pozbawieniem osobowości. Do objawów wyraźnie toksycznych należy apatia, ból głowy, bradykardia i spłycenie oddechu. Objawy te nasilają się po ustąpieniu halucynacji wywołanych tą substancją psychoaktywną, czyli po 4-5 godzinach.

Psylocyna

Alkaloid indolowy izolowany z wielu gatunków grzybów z rodzaju Psilocybe. Na nielegalnym rynku substancja ta znajduje się głównie w postaci krystalicznego proszku lub roztworów. Działa słabiej od LSD, a w dawkach 5-10 mg powoduje zmianę nastroju, euforię, rozkojarzenie oraz halucynacje, głównie wzrokowe. Objawy ustępują po kilku godzinach. Zażywanie psylocyny prowadzi do przyzwyczajenia, lecz nie do nałogu.

Psylocybina

Bardzo rzadki alkaloid indolowy z obecnym w cząsteczce atomem fosforu. Występuje w grzybach z rodzaju Psilocybe, działa podobnie jak psylocyna i LSD, wywołuje przeważnie barwne halucynacje. W organizmie psylocybina ulega przemianie do psylocyny.

Wykrywanie środków psychoaktywnych w organizmie

Skrining substancji psychoaktywnych to metoda polegająca na szybkim wykrywaniu i identyfikacji leków oraz substancji psychoaktywnych. Istotą screeningu zwykle nie jest ilościowe oznaczenie substancji, a wykazanie jej obecności w materiale biologicznym (surowicy, moczu, włosach, płynach z jamy ustnej itd.), na najwyższym poziomie czułości i selektywności.

W toksykologii analiza skriningowa materiału biologicznego często bywa pierwszym krokiem do postawienia prawidłowej diagnozy i wyleczenia osoby zatrutej. Znalazła zastosowanie w przypadku osób nieprzytomnych, u których występuje podejrzenie zatrucia np. alkoholem metylowym, glikolem etylenowym, lekami i substancjami psychoaktywnymi, jak również związkami nieorganicznymi.

skrining substancji psychoaktywnych 108 zwiazkow z moczu

Badania skriningowe substancji psychoaktywnych są najczęściej wykonywanym rodzajem analiz u pracowników wykonujących zawody związane z obsługą maszyn tj.: maszyniści, marynarze, piloci, kierowcy, w ośrodkach resocjalizacji, socjoterapii czy w ośrodkach leczenia uzależnień.

W Polsce diagnostyka zatruć środkami psychoaktywnymi w głównej mierze opiera się na metodach immunoenzymatycznych, takich jak: EMIT, FPIA, KIMS, CEDIA, immunochromatografia (szybkie testy kasetowe lub paskowe). Szybkie testy powszechnie stosowane są zarówno w wielu laboratoriach diagnostycznych, jak i poza nimi. Zwykle podkreśla się ich zalety, do których bez wątpienia należą: niski koszt, krótki czas oczekiwania na wynik, brak konieczności zakupu kosztownej aparatury, prostota wykonania, prosta ocena wizualna wyniku, jednak zdecydowanie mniej uwagi zwraca się na wady wspomnianych metod, do których należą: znacznie ograniczona czułość w odniesieniu do metod referencyjnych, brak 100% specyficzności, będących częstą przyczyną uzyskania zafałszowanych wyników oraz fakt, iż testy te zawsze ukierunkowane są na wykrywanie grup związków, a nie poszczególnych substancji psychoaktywnych, w tym narkotyków.

skrining substancji psychoaktywnych 60 zwiazkow z krwi

Dla bezpieczeństwa wszystkie wyniki dodatnie i wątpliwe, uzyskane za pośrednictwem testów paskowych lub kasetkowych, powinno się potwierdzać metodami referencyjnymi tj. chromatografia gazowa lub cieczowa, z różnymi rodzajami detekcji, w tym tandemowej spektrometrii mas (GC-MS/MS, LC-MS/MS).

Skrining substancji psychoaktywnych w ALAB laboratoria

Podstawowe wyposażenie naszej Pracowni Toksykologii stanowi wysokospecjalistyczna aparatura diagnostyczno-badawcza, wykorzystująca techniki chromatograficzne, również sprzężone ze spektrometrią mas (UHPLC, HPLC, GC, LC-MS/MS, GC-MS/MS, ICP-MS). Dzięki tym wysoce referencyjnym technikom, analiza materiału badanego odbywa się na najwyższym poziomie czułości i selektywności, spełnia wymogi najnowszych światowych standardów, a uzyskane w ten sposób wyniki mieszczą się w najwyższych zakresach wiarygodności.

wykrywanie substancji psychoaktywnych tabelka

Diagnostyka dysbiozy jelitowej – odpowiedzi na pytania pacjentów

Julia Wranicz-Smagowska

-

18 maja 2022

0

Diagnostyka dysbiozy jelitowej – odpowiedzi na pytania pacjentów

Jak dieta wpływa na interpretację wyniku badania Organix Gastro? W jakim wieku musi być dziecko, by móc wykonać u niego badanie? Odpowiedzi na te i inne pytania pacjentów udziela dr n. med. Daniela Kurczabińska-Luboń.

Zachęcamy do obejrzenia webinaru ALAB laboratoria nt. nowoczesnych metod diagnostyki dysbiozy jelitowej i wykorzystania badania Organix Gastro. Wykład poprowadziła dr n.med. Daniela Kurczabińska-Luboń – ekspert w dziedzinie biologii funkcjonalnej, mikroodżywiania i probiotykoterapii, dyrektor zarządzający Ośrodka Medycyny Zdrowia Preveneo, specjalista anestezjologii i intensywnej terapii z wieloletnim doświadczeniem klinicznym.

W trakcie i po webinarze pojawiły się liczne pytania – odpowiedzi udzielone przez Panią Doktor publikujemy pod nagraniem.

1. Jak pacjent musi być przygotowany do tego badania? Jakich produktów żywnościowych/suplementów/probiotyków nie można spożywać przed badaniem? Z jakim wyprzedzeniem trzeba je odstawić?

Informacje, jak przygotować się do badania Organix Gastro, a także jakie produkty wyłączyć z diety, podawane są przez laboratorium – zazwyczaj przekazuje je także lekarz zlecający badanie. Instrukcja dodawana jest też do zestawu do wykonania badania, informacje dostępne są również na stronie badania Organix Gastro.

Czy należy odstawić probiotyki? To zależy od sytuacji pacjenta – moim zdaniem decyzję powinien podjąć specjalista zlecający badanie.

organix gastro pośredni test dysbiozy baner

2. Od jakiego wieku możliwe jest przeprowadzenie badania dysbiozy jelitowej u dziecka?

Od momentu, kiedy dziecko nie moczy się w nocy i można prawidłowo zebrać mocz do badania Organix Gastro.

3. Czy dieta pacjenta nie zniekształca wyniku testu Organix Gastro w stopniu znacznie utrudniającym jego właściwą interpretację?

Oczywiście dieta modyfikuje mikrobiom, dlatego stanowi jeden z kluczowych elementów terapii. Badania dysbiozy jelitowej wykonujemy u pacjenta, który żywi się zwyczajowo w jakiś określony sposób, więc jego dieta nie utrudnia interpretacji, ale pokazuje codzienną rzeczywistość.

4. W jakim stopniu wyniki z moczu są w stanie pokazać faktyczny profil bakteryjny jelit? Co z bakteriami, które w danym momencie badania Organix Gastro nie są biologicznie aktywne i nie produkują metabolitów?

Faktyczny profil bakteryjny pokazują wyłącznie badania DNA mikrobiomu. Interesują nas przede wszystkim poziomy bakterii wskaźnikowych: ochronnych, immunostymulujących, patogennych oraz produkujących toksyczne metabolity. Wielu bakterii jeszcze nie poznano – nie są znane ich funkcje w organizmie człowieka – wiadomo tylko, że są obecne w jelicie.

5. Z czego wynika oznaczanie panelu Organix Gastro w moczu, a nie w kale? Czy omawiane przez Panią Doktor związki po prostu są wyraźniej obecne w moczu niż w kale?

Obecność określonych związków w moczu świadczy o ich wcześniejszej obecności w układzie krążenia – we krwi, czyli również w każdym narządzie i tkance. To, co jest obecne w jelicie (w kale), nie zawsze przedostaje się do krążenia.

6. Czy dysbioza jelitowa jest połączona z problemami detoksykacji organizmu? Czy organizm obciążony metalami ciężkimi, mający problem z detoksykacją będzie bardziej narażony na dysbiozę jelitową? Czy metale ciężkie mogą utrudniać wyleczenie z dysbiozy jelitowej?

Powiedziałabym, że jest zupełnie odwrotnie. To dysbioza jest przyczyną stałego obciążenia wątroby i pogarsza jej możliwości detoksykacji – wtedy metale ciężkie są gorzej usuwane z organizmu. Jednak istnieją też oczywiście inne aspekty tego problemu, m.in.: uwarunkowane genetycznie zaburzenia enzymatyczne i metaboliczne. Należy pamiętać, że wątroba dziecka, którego matka ma znaczną dysbiozę i bardzo zaburzony wynik badania Organix Gastro (wysokie poziomy kwasów organicznych w moczu) jest obciążona już w okresie życia płodowego.

7. Czy nabyta niedoczynność tarczycy to także wynik dysbiozy jelitowej?

Tarczyca jest narządem, który często ulega „uszkodzeniu”, kiedy mamy dysbiozę jelitową, a tym samym niedobory żywieniowe oraz zespół nieszczelnego jelita.

8. Czy pora roku ma wpływ na nasilenie zaburzeń jelitowych?

Czasami tak, m.in.: szczególnie jeśli problem dotyczy namnażania grzybów i lamblii.

9. Jaki jest wpływ glifosatu na dysbiozę? Mam wynik 1,5, to znacznie powyżej normy 0,6 – jak obniżyć glifosat?

Proponuję zacząć od poszukania źródła problemu – należy ustalić, skąd glifosat trafia w takich ilościach do organizmu. Można też wspomagać funkcje metaboliczne wątroby: L-ornityna, ogórecznik, karczoch itp.

10. Jaki jest czas posiewu stosowany w badaniu?

Badanie Organix Gastro nie polega na posiewie, tylko na oznaczaniu poziomów kwasów organicznych w moczu.

11. Czy są badania pokazujące wpływ zaburzenia mikrobioty na pojawianie się depresji?

Oczywiście! Jest ich całe mnóstwo. Ten temat interesuje naukowców od dawna i jest stosunkowo dobrze przebadany.

12. Jak interpretować wyniki Organix Gastro, gdy mamy bardzo niską kreatyninę lub poniżej normy?

Badanie Organix Gastro jest wykonywane przez laboratorium tylko wtedy, gdy poziom kreatyniny pozwala na jego wykonanie oraz interpretację.

13. Co dokładnie pokazuje wysoki/niski wynik sIgA (wydzielnicza immunoglobulina A)?

Niskie sIgA to niedobór odporności śluzówkowej, a wysokie to odpowiedź immunologiczna na infekcję w jelicie bądź reakcje immunologiczne na pokarmy.

14. Dlaczego w interpretacji Organix Gastro nie ma interpretacji krezol, a wspomina Pani o jego połączeniu z infekcją clostridium diff.?

Informacja znajduje się w interpretacji badania Organix Gastro.

15. Jaka jest skuteczność badania kwasu winowego z perspektywy weryfikacji występowania SIFO (zespół rozrostu grzybiczego jelita cienkiego)?

Myślę, że nie możemy mówić o jako takiej skuteczności – nie wszystkie gatunki grzybów i pleśni wytwarzają kwas winowy, cytra jabłkowy, czy arabinitol. Można powiedzieć, że ich podwyższone poziomy świadczą o namnażaniu tych drobnoustrojów, ale brak tych metabolitów nie wyklucza obecności rozrostu grzybów w jelicie cienkim, grubym czy na innych śluzówkach.

16. W jaki sposób (i czy w ogóle się da) obniżyć naturalnie bardzo wysoki (1395) p-krezol?

Poziomy przekroczone nawet 10-, czy 20-krotnie da się obniżyć do normy poprzez prowadzenie kompleksowej terapii probiotycznej i stosując odpowiednie zalecenia dietetyczne.

17. Czy może Pani doktor wyjaśnić, co oznacza podwyższony dwukrotnie kwas trikarbalilowy?

Proszę zerknąć na interpretację badania.

18. Czy przy mastocytozie powinno się wykonać Oragnix Gastro ?

Polecam.

19. Czy stosuje Pani enzymy proteolityczne w przypadku zaburzonego tight junction?

Owszem, ale to zależy od sytuacji klinicznej. Według mojej wiedzy enzymy typu Serrapeptaza, Tumbrokinaza, czy Nattokinaza nie wpływają na połączenia TJ i nie rozszczelniają jelita.

20. Jak długo należy suplementować probiotyki?

Jest to bardzo indywidualna kwestia, wszystko zależy od stanu zdrowia pacjenta. Jednak minimalny okres stosowania probiotykoterapii to 3 miesiące.

21. Czy mikroorganizmy stosowane w leczeniu zaburzeń mikroflory są produkowane przez jedno laboratorium, czy są sprowadzane pod konkretne zamówienie terapeutyczne?

To preparaty probiotyczne dostępne na rynku europejskim i polskim. Sztuką jest odpowiednie ich dobranie dla konkretnego pacjenta.

22. Czy w przypadku przerostu bakteryjnego podejmowane są także interwencje biomedyczne, czy tylko leczenie antybiotykami?

Pewnie zależy to od terapeuty. Ja prawie nigdy nie stosuję w terapii pacjentów antybiotyków. Raczej edukuje ich, co robić, aby tego uniknąć. Antybiotyki (nigdy!) nie są jedynym rozwiązaniem w leczeniu dysbiozy jelitowej. W skrajnych przypadkach, oprócz przeciwbakteryjnych czy przeciwgrzybiczych olejków roślinnych i terapeutycznych preparatów probiotycznych o ukierunkowanym działaniu jest potrzeba sięgania po antybiotyki, ale to sytuacje sporadyczne.

23. Czy badanie mikroflory i okresowe odgrzybianie się, działania przeciwpasożytnicze (tzw. odrobaczanie) nie powinno być powtarzane standardowo?

Nie bez kontroli i bez wiedzy, co się robi, ponieważ każda ingerencja w system mikrobiomu jelitowego niesie za sobą szereg konsekwencji – pozbycie się jednych szkodliwych gatunków może skutkować niekontrolowanym namnażaniem innych.

24. Jak leczyć dysbiozę w przypadku silnej nietolerancji histaminy i SIBO, czyli całkowitej nietolerancji probiotyków?

To temat bardzo złożony, nie ma na to prostej odpowiedzi. Postępowanie zależy przede wszystkim od wyników Organix Gastro oraz współistnienia rozrostu grzybów i drożdżaków (którego w Organixie Gastro czasem nie widzimy) oraz od współistniejących infekcji pasożytniczych, które ze względu na ogromne trudności diagnostyczne często są pomijane w procesie terapii.

Pokaż piękne stopy, pożegnaj grzybicę

Infekcje i pasożyty

Elwira Zawidzka

-

16 maja 2022

0

Co to jest onychomikoza i jak często występuje?

Zbliża się lato, robi się coraz cieplej. Częściej zaczynamy myśleć o lżejszych ubraniach, o odkrytym obuwiu. Czy jednak każdy z nas może śmiało pokazać swoje stopy? Badania epidemiologiczne wskazują na to, że aż 21% Polaków boryka się z grzybicą paznokci stóp, a u ponad 40% występuje, będąca najczęściej następstwem infekcji paznokci, grzybica skóry stóp.

Onychomikoza (grzybica paznokci) może dotyczyć osób w różnym wieku, zarówno kobiet, mężczyzn, jak i dzieci. Wytwarzane przez grzyby zarodniki łatwo przenoszą się na człowieka z chorych ludzi lub zwierząt. Do rozwoju choroby grzybiczej może dojść również poprzez użytkowanie przedmiotów należących do osoby zakażonej (obuwie, odzież, meble, ręczniki). Do zakażeń szczególnie łatwo dochodzi w miejscach publicznych, takich jak baseny, prysznice, siłownie, czyli tam, gdzie często chodzimy bez butów.

Jak mogą wyglądać zmiany grzybicze na paznokciach?

Zmiany grzybicze pojawiają się na jednym lub kilku paznokciach stopy, najczęściej na pierwszym i piątym. Pierwotnie mogą być one bardzo subtelne, prawie niewidoczne.

Z czasem mogą powstać bardziej widoczne oznaki choroby:

utrata przejrzystości paznokcia,
przebarwienia (białe, żółte, brązowe, szare),
pogrubienie i kruchość paznokci,
deformacja paznokcia,
oddzielanie płytki paznokcia od łożyska,
nieprzyjemny zapach,
zapalenie wałów paznokciowych.

Nieleczona grzybica paznokci może w konsekwencji prowadzić do groźniejszych następstw: od utraty paznokcia, poprzez cellulitis (infekcja bakteryjna), aż po zakażenia uogólnione.

dermatofity widoczne pod mikroskopem — Zdjęcia wykonano w Pracowni Mikrobiologii ALAB laboratoria w Płocku.

Przyczyną grzybicy paznokci stóp są przede wszystkim dermatofity, rzadziej grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida i sporadycznie pleśnie, które występują głównie u osób starszych. Najczęściej izolowanymi w Polsce czynnikami etiologicznym grzybicy dermatofitowej paznokci są Trichophyton rubrum (ok. 70% przypadków) i Trichophyton mentagrophytes (ok. 20% przypadków).

Jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu grzybicy paznokci?

cukrzyca,
otyłość,
zaburzenia układu odpornościowego,
zaburzenia krążenia,
nadpotliwość,
leczenie sterydami lub cytostatykami,
stały ucisk na płytkę paznokcia (ciasne obuwie),
wilgotne środowisko (baseny, łaźnie, sauny),
nieprzewiewne obuwie,
źle dezynfekowane przybory toaletowe.

Jakie badania laboratoryjne potwierdzają zakażenie grzybicze?

Laboratoryjne badanie diagnostyczne w kierunku grzybicy paznokci prowadzi do dokładnej identyfikacji drobnoustrojów. Właściwa identyfikacja czynnika etiologicznego pozwala na rozróżnienie tego typu zakażenia od innych niegrzybiczych chorób, takich jak np. łuszczyca, liszaj płaski paznokcia lub bielactwo paznokci oraz na odpowiednie dobranie leków przeciwgrzybiczych.

Tradycyjną metodą diagnostyki w kierunku dermatofitów jest badanie mykologiczne – preparat bezpośredni, który umożliwia wykrycie elementów morfotycznych grzybni w materiale pobranym od pacjenta, oraz posiew na podłoża hodowlane dla identyfikacji grzyba do gatunku.

W celu identyfikacji dermatofitów stosuje się również szybką i czułą metodę genetyczną wykrywania dermatofitów – Real Time PCR.

Jak należy się przygotować do badania mykologicznego w kierunku dermatofitów?

Do przeprowadzenia badania mykologicznego paznokci niezbędne jest właściwe przygotowanie pacjenta:

odstawienie leków przeciwgrzybiczych – na 3 miesiące przed badaniem,
zaprzestanie stosowania preparatów miejscowych, w tym lakierów, zmywaczy, kremów i środków odkażających – na co najmniej 1 miesiąc przed badaniem,
nie obcinanie paznokci – na tydzień przed badaniem,
w dniu badania nie należy myć miejsca poddawanego badaniu.

Jak postępować, aby uniknąć zakażenia grzybiczego stóp?

Pamiętaj, zakażenia grzybicze można ograniczyć, stosując się do zasad higieny:

unikaj chodzenia boso na basenie, w łaźni, siłowni, po hotelowych dywanach,
dokładnie osuszaj stopy po kąpieli,
nie pożyczaj cudzego obuwia,
używaj własnych przyborów toaletowych,
unikaj chodzenia w ciasnych, nieprzewiewnych butach,
korzystaj ze sprawdzonych salonów kosmetycznych, w których używane są wysterylizowane lub jednorazowe narzędzia.

grzybica paznokci - czynniki ryzyka i środki zapobiegawcze

Krew pępowinowa – zabezpieczenie zdrowia dziecka

Warto wiedzieć

Materiał partnera

-

13 maja 2022

0

Krew pępowinowa – zabezpieczenie zdrowia dziecka

Ciąża to czas ogromnych zmian w życiu przyszłych rodziców, czas oczekiwania, a przede wszystkim czas na podjęcie wielu ważnych decyzji. Jedną z nich jest ta, czy skorzystać z możliwości pobrania i bankowania krwi pępowinowej.

Zastanawiasz się, na czym polega procedura pobrania krwi pępowinowej i czy w ogóle warto? Odpowiadamy!

Obecnie coraz więcej rodziców decyduje się na bankowanie krwi pępowinowej swojego nowo narodzonego dziecka. Dlaczego krew pępowinowa jest taka cenna? Ile kosztuje usługa bankowania? Odpowiedzi na te i inne często zadawane pytania znajdziesz poniżej.

Krew pępowinowa – cenne źródło komórek macierzystych

Krew pępowinowa to krew, która pozostaje w pępowinie i łożysku po porodzie i odpępnieniu dziecka.

Znajdują się w niej komórki macierzyste, które wykazują wysoką skuteczność w leczeniu wielu chorób. Komórki pierwotne mają olbrzymi potencjał do namnażania oraz zdolność do przekształcania się w wyspecjalizowane tkanki. Mogą być wykorzystywane zarówno do przeszczepów autologicznych (dawca jest biorcą), jak i allogenicznych (dla innego biorcy, np. przeszczepy rodzinne).

Czy pobranie krwi pępowinowej jest bolesne?

Procedura pobrania krwi pępowinowej jest nieinwazyjna i bezbolesna. Wykonuje ją specjalnie przeszkolona położna zaraz po odpępnieniu dziecka. Krew pępowinową można pobrać zarówno podczas porodu siłami natury, jak i w przypadku cesarskiego cięcia.

Krew pobierana jest z części pępowiny, która jest połączona z łożyskiem, więc proces ten jest całkowicie neutralny dla dziecka. Matka również nie odczuwa tego w żaden sposób.

W jakim celu pobiera się krew pępowinową?

Krew pępowinowa to źródło cennych komórek macierzystych, które wykorzystuje się przy leczeniu wielu chorób, w tym ciężkich schorzeń onkologicznych i hematologicznych.

Pierwszy udany przeszczep komórek macierzystych przeprowadzono w 1988 roku. Dawcą była nowo narodzona dziewczynka, a biorcą jej pięcioletni brat chory na białaczkę.

Przeszczepem komórek macierzystych można leczyć ponad 80 chorób, m.in.:

ostre i przewlekłe białaczki,
zespoły mielodysplastyczne,
choroby spowodowane defektem komórki macierzystej,
nowotwory (m.in. guz mózgu, siatkówczak złośliwy, mięsak Ewinga),
choroby autoimmunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, choroba Crohna).

Zabezpieczenie krwi pępowinowej – przejaw profilaktyki zdrowotnej

Krew pępowinową (w odpowiednich warunkach) można przechowywać bezterminowo, bez obaw o utratę cennych właściwości. Medycyna rozwija się obecnie w bardzo szybkim tempie. Nie wiadomo więc, czy już za kilka lat komórki macierzyste nie będą wykorzystywane w szerszy sposób, niż robi się to dziś.

Trwają intensywne próby wykorzystania krwi pępowinowej do zwalczania takich chorób jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, cukrzyca oraz niektóre choroby autoimmunologiczne. Prowadzone są również różnorodne badania kliniczne nad użyciem komórek macierzystych w tzw. medycynie regeneracyjnej – m.in. u dzieci chorych na autyzm oraz z porażeniem mózgowym.

Ile kosztuje bankowanie krwi pępowinowej?

Koszt pobrania oraz przechowywania komórek macierzystych zależy od banku oraz wybranego pakietu. Szukając najkorzystniejszej dla siebie oferty weź pod uwagę wszystkie koszty, tj. opłatę wstępną (koszt jednorazowy za zestaw pobraniowy i samo pobranie krwi), opłatę podstawową (koszt jednorazowy za preparatykę oraz zdeponowanie komórek macierzystych) oraz opłatę roczną za przechowywanie krwi (opłata ponoszona co roku).

Bank Komórek Macierzystych nOvum to jedyny w Bank w Polsce, w którym pierwszy rok przechowywania krwi pępowinowej jest w cenie opłaty podstawowej, a dzięki możliwości rozłożenia płatności za przechowywanie krwi pępowinowej na 12 nieoprocentowanych rat, ta inwestycja w zdrowie Twojego dziecka wynosi już od 46 zł miesięcznie w kolejnych latach życia dziecka.

Decyzja na całe życie

Poród jest jedyną w życiu okazją pozyskania komórek macierzystych z krwi pępowinowej. Zdeponowana krew daje pewność, że komórki macierzyste mogą być użyte do celów terapeutycznych w każdej chwili, gdy tylko zaistnieje taka konieczność.

Bank komórek macierzystych jest jak polisa ubezpieczeniowa dla Twoich dzieci. Czy warto z niej skorzystać? Jeżeli tylko masz na to środki – oczywiście! Wykorzystanie komórek macierzystych w medycynie to ogromny przełom, a warto dodać, że to dopiero początek badań.

https://novumbank.com/

Materiał partnera

Cytologia – badanie, które może uratować życie

Choroby nowotworowe

Magdalena Popławska-Barlik

-

12 maja 2022

0

Cytologia – badanie, które może uratować życie

Na czym polega cytologia ginekologiczna i kto powinien ją wykonywać?

Rak szyjki macicy jest jednym z częściej występujących nowotworów u kobiet. Według statystyk codziennie kilka Polek umiera na ten typ nowotworu. Regularne wykonywanie cytologii ginekologicznej pozwala na wykrycie bardzo wczesnych zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy, co sprawia, że szansa ich całkowitego wyleczenia jest bardzo duża.

Cytologia ginekologiczna jest prostym, bezbolesnym, zajmującym kilka minut badaniem, polegającym na pobraniu specjalną szczoteczką wymazu z kanału szyjki macicy. Badanie to może być wykonane przez lekarza ginekologa lub przez położną. Po pobraniu komórki nabłonka umieszczone na specjalnym szkiełku trafiają do Pracowni Patomorfologii, gdzie są oceniane pod mikroskopem przez wykwalifikowany personel.

Badanie cytologiczne powinny regularnie wykonywać wszystkie kobiety. Zaleca się, by pierwszą cytologię wykonać nie później niż po ukończeniu 21. roku życia lub po upływie 3 lat od rozpoczęcia współżycia.

Rodzaje cytologii ginekologicznej

Obecnie w laboratorium ALAB są dostępne dwa rodzaje cytologii ginekologicznej: konwencjonalna, gdzie rozmaz jest umieszczany bezpośrednio na szkiełku oraz nowość – cytologia cienkowarstwowa (płynna, LBC), w przypadku której materiał cytologiczny trafia do specjalnego podłoża płynnego.

Zalety cytologii płynnej

Cytologia cienkowarstwowa (LBC) na podłożu płynnym to innowacyjna, znacznie dokładniejsza metoda, która daje nam możliwość wykonania innych badań z jednego pobrania. Podczas jednego badania ginekologicznego pobieramy wymaz z szyjki macicy, z którego możemy wykonać cytologię ginekologiczną, wykrywanie materiału genetycznego wirusa HPV oraz test Cintec Plus.

Cytologia płynna jest także metodą rekomendowaną w przesiewowych badaniach w kierunku raka szyjki macicy, ponieważ wykrywa nawet bardzo wczesne zmiany nowotworowe. W związku z postępem wiedzy medycznej oraz metod diagnostycznych nastąpiła zmiana w schematach dedykowanych screeningowi raka szyjki macicy i zgodnie z najnowszymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników podstawowym badaniem każdej kobiety jest cytologia na podłożu płynnym (LBC).

Wirus HPV

Dodatkową zaletą cytologii cienkowarstwowej (LBC) jest możliwość jednoczesnego pobrania z jednego wymazu również materiału w kierunku obecności wirusa HPV. A to właśnie wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest wykrywany u 99% chorych na raka szyjki macicy. Nosicielki wirusa HPV mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Z tego powodu wysoko rozwinięte laboratoria oferują możliwość nowoczesnej diagnostyki, jaką jest połączenie wykonania kilku badań z jednego pobrania, czyli cytologii ginekologicznej wraz z badaniem w kierunku wirusa HPV.

Cintec Plus

Kolejnym badaniem uzupełniającym diagnostykę cytologiczną jest badanie Cintec Plus (P16/Ki67). To zaawansowany test służący do wykrywania zmian nowotworowych na poziomie komórkowym w bardzo wczesnym stadium ich rozwoju. Badanie to wykonujemy w przypadku nieprawidłowego wyniku cytologii cienkowarstwowej z tego samego materiału komórkowego, z którego wykonano cytologię LBC.

Przygotowanie do badania

Najlepszym momentem na wykonanie badania jest 10-20 dzień cyklu. Przed badaniem nie należy współżyć 2-3 doby. Nie należy stosować żadnych preparatów dopochwowych (globulek, kremów, irygacji), gdyż może to wpłynąć niekorzystnie na jakość techniczną badania. Przeciwwskazaniem do wykonania cytologii są: krwawienie z dróg rodnych, także miesiączkowe, nasilone upławy i stany zapalne w obrębie narządów rodnych.

Gdzie można wykonać badanie?

Badanie cytologiczne jest możliwe do wykonania w gabinecie ginekologicznym lub w wybranym Punkcie Pobrań ALAB laboratoria posiadającym stanowisko ginekologiczne.

Dlaczego warto regularnie wykonywać badanie cytologii ginekologicznej?

Cytologia ginekologiczna, wykrywanie wirusa HPV oraz, w miarę potrzeby, test Cintec Plus (P16/Ki67) dają możliwość wykonania aż trzech badań z jednego pobrania ginekologicznego. To kompleksowe i jednocześnie komfortowe dla każdej kobiety badanie pozwala w prosty i szybki sposób przeprowadzić pełna diagnostykę w kierunku ewentualnych zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy.

Zapraszamy do obejrzenia krótkiej animacji przygotowanej z myślą o profilaktyce dla każdej kobiety. Film prezentuje najnowsze metody diagnostyczne, które skutecznie mogą uchronić przed zachorowaniem na raka szyjki macicy.

Profilaktyka raka szyjki macicy dla każdej kobiety

Dbajmy o siebie i pamiętajmy, że tylko regularne badania profilaktyczne mogą zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy.

Cytologia cienkowarstwowa wykonana w technologii LBC na podłożu SurePath jest dostępna w sklepie internetowym ALAB laboratoria.

PAKIET Cytologia płynna LBC oraz wykrywanie DNA 14 wysokoonkogennych typów wirusa HPV met. RT-PCR jest dostępny w sklepie internetowym ALAB laboratoria.

Ostatnia aktualizacja artykułu: 12.05.2022

Diagnostyka boreliozy – pytania i odpowiedzi

Borelioza i choroby odkleszczowe

Izabela Goral

-

11 maja 2022

0

Diagnostyka boreliozy – pytania i odpowiedzi

Odpowiedzi na pytania pacjentów opracowała Izabela Goral z ALAB laboratoria przy współpracy z prof. dr hab. n. med. Anną Moniuszko-Malinowską z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

1. Czy jest jakiś test na boreliozę, który można wykonać zaraz po ukąszeniu przez kleszcza?

Najszybciej, ale nie wcześniej niż dziesięć dni po pokłuciu przez kleszcza, można wykonać test Lyme Detect – wczesna diagnostyka boreliozy.

Test Lyme Detect to badanie na bazie wyników trzech parametrów:

przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi w klasie IgM,
przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi w klasie IgG,
interferonu gamma.

Zastosowanie specjalnego algorytmu łączącego wyniki trzech testów umożliwia wykrycie boreliozy we wczesnym stadium. Zdiagnozowanie boreliozy w początkowym stadium pozwala na podjęcie odpowiedniego leczenia i całkowite wyleczenie.

2. Jaki jest pierwszy etap diagnostyki boreliozy?

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych rozpoznanie boreliozy z Lyme opiera się na kryteriach klinicznych, z których najważniejsze są historia pokłucia przez kleszcza i objawy kliniczne.

Testy serologiczne wykonywane są dwuetapowo – swoiste przeciwciała klasy IgM oraz IgG w surowicy wykrywane są czułą metodą ELISA, a następnie wyniki dodatnie/wątpliwe potwierdzane są metodą Western-Blot w celu zwiększenia swoistości, co zmniejsza prawdopodobieństwa wyniku fałszywie pozytywnego.

Wykrycie zakażenia tymi testami diagnostycznymi możliwe jest dopiero w momencie wyprodukowania wystarczającej ilości przeciwciał, czyli dopiero po 4-6 tygodniach od pokłucia.

W ALAB Laboratoria jest dostępny Borelioza – pakiet przesiewowy (pierwszy etap diagnostyki). Został on stworzony dla osób pokłutych przez kleszcza, które chcą sprawdzić, czy nie zachorowały na boreliozę. Badania z pakietu są pierwszym krokiem takiej diagnostyki boreliozy.

W skład pakietu wchodzą następujące badania:

Drugim etapem diagnostyki boreliozy może być Borelioza – pakiet potwierdzenia (met. Western-Blot). Badania w pakiecie służą do potwierdzenia wystąpienia infekcji, jeśli wyniki Pakietu przesiewowego są dodatnie lub wątpliwe.

W skład pakietu wchodzą następujące badania:

3. Czy obecność przeciwciał IgG i przeciwciał IgM w górnej granicy normy świadczy o przebytej boreliozie?

Nie. Aby móc postawić diagnozę przebytej boreliozy, potrzebne są informacje o przebiegu choroby – objawach, wynikach badania przedmiotowego, wynikach badań dodatkowych, historii leczenia. Nie można rozpoznać przebytej boreliozy tylko na podstawie wyników badań serologicznych.

4. Czy pacjent bezobjawowy po ukąszeniu kleszcza, skierowany na badanie ELISA z wynikiem dodatnim i potwierdzonym testem met. Western-Blot będzie leczony ?

Podstawą włączenia leczenia jest obraz kliniczny oraz wyniki badań dodatkowych. Należy pamiętać, że nie leczymy wyników, a pacjenta.

5. Czy warto przeprowadzić badanie kleszcza, którego wyjęłam po ukąszeniu? Jeżeli tak, to w jaki sposób powinien on zostać zabezpieczony, żeby wynik badania był wiarygodny?

Badanie kleszcza można wykonać w celu wykrycia w kleszczu obecności różnych patogenów, np. bakterii Borrelia burgdorferi.

Badanie kleszcza ma znaczenie poznawcze. Należy pamiętać, iż wykrycie w kleszczu materiału genetycznego danego drobnoustroju nie jest jednoznaczne z zachorowaniem pokłutego człowieka. Ryzyko przeniesienia chorobotwórczych patogenów z kleszcza na żywiciela jest proporcjonalne do czasu ssania krwi, np. ryzyko zachorowania na boreliozę jest stosunkowo niskie do 24 godzin od momentu przyczepienia się kleszcza, a bardzo wysokie po tym czasie.

Pacjenta zaczynamy diagnozować na podstawie zgłaszanych dolegliwości i wyników badania przedmiotowego, a nie na podstawie wyniku badania kleszcza.

Kleszcz, którego chcemy zbadać, powinien być dostarczony do Punktu Pobrań w czystym pojemniku bądź torebce strunowej. Jeśli nie możemy zawieźć go od razu, do 48 h możemy przechowywać go w temperaturze lodówki, czyli 2-8 stopniach Celsjusza lub w zamrażarce. Uwaga: raz rozmrożonego kleszcza nie można zamrażać ponownie – taki materiał nie nadaje się do badania kleszcza.

Higiena rąk – jak skutecznie myć ręce?

Elwira Zawidzka

-

5 maja 2022

0

Jakie drobnoustroje chorobotwórcze bytują na naszych rękach? Dlaczego woda i mydło mogą zapobiegać chorobom zakaźnym? Jakie błędy popełniamy przy myciu rąk?

Jakie drobnoustroje bytują na naszych rękach?

Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że organizm człowieka jest zamieszkiwany przez miliony mikroorganizmów. Zasiedlają one różne obszary naszego ciała, a ich łączna waga wynosi od 1,5 do 2 kilogramów!

Liczba drobnoustrojów na skórze naszych dłoni waha się od 10²-10⁶ komórek/cm². Większa ich część wchodzi w skład flory fizjologicznej, która nie jest szkodliwa, a wręcz stanowi jedną z barier chroniących organizm. Do takich pożytecznych mikroorganizmów należą między innymi Staphylococcus epidermidis, Corynebacterium spp., Micrococcus spp., Propionibacterium spp.

odcisk fragmentu dłoni na pożywce agarowej

Na dłoniach czasowo przebywają również drobnoustroje, które określamy mianem flory przejściowej. Mikroorganizmy te, wszechobecne w środowisku, przenoszone są na naszą skórę z zanieczyszczonych powierzchni, takich jak klamki, poręcze, przedmioty codziennego użytku, żywność, skóra innych ludzi i zwierząt. Mogą znaleźć się wśród nich drobnoustroje chorobotwórcze odpowiedzialne za zatrucia pokarmowe czy zakażenia układu oddechowego. Są one potencjalnym zagrożeniem nie tylko dla nas samych, ale również dla osób, z którymi się stykamy.

Czym jest choroba brudnych rąk?

Choroba brudnych rąk, ten powszechnie znany termin związany z niewłaściwą higieną rąk, kojarzony jest najczęściej z wirusowym zapaleniem wątroby typu A, owsicą, salmonellozą i tasiemczycą. Objawy infekcji mogą być różne: ból brzucha, gorączka, zażółcenie oczu i powłok skóry, biegunka, wymioty.

przeciwciała anty-HAV IgM i IgG - WZW typu A

posiew kału w kierunku salmonella i shigella

Flora przejściowa skóry

Bakterie (m.in. Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Salmonella spp.)
Wirusy (m.in. rotawirusy, norowirusy, WZW A, wirus grypy, koronawirus SARS-CoV-2)
Grzyby (Candida spp., pleśnie)
Pasożyty (m.in. jaja tasiemca, owsika)

Drobnoustrojów chorobotwórczych na pewno nie chcielibyśmy mieć na swoich dłoniach. Czy istnieją zatem skuteczne sposoby na szybkie usuwanie flory przejściowej?

Najprostszą metodą jest właściwe mycie rąk. Ciepła woda i mydło potrafią usunąć nawet do 90% drobnoustrojów znajdujących się na skórze! Odpowiednie mycie znacznie ogranicza szerzenie się zakażeń: może zmniejszyć o 50% liczbę chorób biegunkowych i o około 30% liczbę zakażeń dróg oddechowych.

Najczęstsze błędy w myciu rąk

Czy nasze mycie rąk jest właściwe? Najczęstsze błędy to krótki czas i pobieżne mycie dłoni. Liczne badania wskazują na to, że poświęcamy tej czynności zbyt mało czasu: przeciętnie myjemy dłonie ok. 5 sekund, podczas gdy powinniśmy ok. 30-40 sekund. Z reguły pomijamy przy myciu niektóre obszary dłoni, w tym kciuki i przestrzenie międzypalcowe.

W wielu wyszukiwarkach internetowych można z łatwością znaleźć schemat prawidłowego postępowania, który sprawi, że nasze ręce będą czyste.

Mydło jest niezbędne do codziennej, skutecznej higieny dłoni. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że powszechnie stosowane mydła w płynie również mogą być źródłem drobnoustrojów chorobotwórczych. Dzieje się tak za sprawą pojemników wielokrotnego użytku, które uzupełniamy mydłem, nie pamiętając o konieczności ich systematycznego czyszczenia.

Skuteczne mycie rąk

Poniżej przedstawiono wyniki badania, podczas którego pobrano odciski dłoni od trzech osób przed i po dokładnym umyciu mydłem z jednego, wielokrotnie uzupełnianego dozownika. (Źródło: badania własne)

Na zdjęciach po lewej stronie widoczne są wyraźne różnice we florze bakteryjnej dłoni poszczególnych osób przed myciem. Obfita flora na dłoniach po umyciu mydłem jest praktycznie jednakowa (prawa strona)

efekt mycia dłoni mydłem z zanieczyszczonego pojemnika

Pamiętajmy zatem o konieczności dbania o higienę rąk: myjmy ręce dokładnie, nie omijając żadnych obszarów dłoni, myjmy dostatecznie długo, a w przypadku stosowania dozowników wielokrotnego użytku, pamiętajmy o ich systematycznym czyszczeniu.

Kiedy myć ręce?

Przed przygotowywaniem posiłku
Przed posiłkiem
Po kontakcie ze zwierzętami
Po skorzystaniu z toalety
Po przyjściu do domu
Po kontakcie z osobą chorą
Po użyciu chusteczki do nosa
Po zasłanianiu dłońmi ust i nosa przy kichaniu i kaszlu

Wczesna diagnostyka boreliozy

Borelioza i choroby odkleszczowe

Izabela Goral

-

4 maja 2022

0

Ukąsił Cię kleszcz i martwisz się, że możesz zachorować na boreliozę? Sprawdź, jakie badania możesz wykonać, by jak najwcześniej wykryć potencjalne zakażenie.

Czym jest borelioza i jakie mogą być jej powikłania?

Borelioza jest chorobą zakaźną przenoszoną przez kleszcze, która stanowi coraz częstszy problem zdrowotny w Polsce i na świecie.

Pierwszym objawem zakażenia bakterią Borrelia burgdorferi może być rumień wędrujący, który stanowi pewne rozpoznanie choroby. Niestety występuje on jedynie u 30-50% chorych, zaś u pozostałych pacjentów kluczową rolę w rozpoznaniu choroby odgrywają badania laboratoryjne w kierunku boreliozy.

Wcześnie wykryta borelioza jest całkowicie wyleczalna.

Natomiast nieleczona choroba z Lyme może prowadzić do zajęcia wielu układów i prowadzić m.in. do:

neuropatii
problemów kardiologicznych
zapaleń stawów, najczęściej kolanowego

Wczesna diagnostyka boreliozy oraz podjęcie odpowiedniego leczenia może uchronić pacjenta przed powikłaniami wynikającymi z późno wdrożonego leczenia.

Jakie badania na boreliozę? Laboratoryjna diagnostyka boreliozy

O badaniach laboratoryjnych w kierunku boreliozy, ich wadach i zaletach oraz najnowszych rozwiązaniach opowiada ekspert, prof. dr hab. Sławomir A. Pancewicz:

Laboratoryjna diagnostyka boreliozy opiera się na „dwuetapowym protokole diagnostycznym” (z wyłączeniem chorych z rumieniem wędrującym), polegającym na wykrywaniu swoistych przeciwciał w klasie IgM i IgG metodami immunochemicznymi oraz techniką Western Blot.

Metody immunochemiczne i Western Blot mają podobną czułość w badaniu przeciwciał, ale swoistość metody Western Blot jest wyższa, ponieważ interpretacja oparta jest na stwierdzeniu obecności specyficznych immunoreaktywnych pasków. Jednak nie zawsze metody te jednoznacznie rozstrzygają dylematy diagnostyczne. Spowodowane jest to tym, że przeciwciała IgG i IgM mogą utrzymywać się przez miesiące lub lata po eliminacji krętków antybiotykami. Ponieważ miano tych przeciwciał obniża się bardzo powoli, wyniki testu Western Blot nie zmieniają się znacząco po leczeniu.

Testy serologiczne nie mogą być wykorzystywane do oceny aktywności zakażenia lub skuteczności antybiotykoterapii. Natomiast bezpośrednie metody wykrywania krętków B. burgdorferi sl, hodowla i metodą PCR z tkanki lub z krwi nie są tak czułe, jak testy serologiczne. Dlatego prowadzone są intensywne badania nad stworzeniem nowych testów diagnostycznych pozbawionych tych ograniczeń i umożliwiających szybsze rozpoznanie boreliozy.

Wiele nadziei budzi nowy test firmy DiaSorin – LIAISON® LymeDetect® wczesna diagnostyka boreliozy. Jest to jakościowy test na bazie trzech połączonych testów chemiluminescencyjnych do wczesnego rozpoznania boreliozy z Lyme. Jego wynik może wspomagać rozpoznanie wczesnego stadium zakażenia krętkami Borrelia burgdorferi s.l. u pacjentów z objawami klinicznymi po pokłuciu przez kleszcza lub w przypadku podejrzenia zakażenia.

Przeprowadzone badania wskazują, że równoległe oznaczanie odpowiedzi humoralnej i komórkowej prowadzi do istotnego zwiększenia czułości diagnostycznej, szczególnie na wczesnym etapie zakażenia. Potwierdzono wzrost czułości diagnostycznej o 25% w pierwszych trzech tygodniach. Test LymeDetect® wczesna diagnostyka boreliozy może być więc wykorzystany jako badanie wspomagające zalecaną obecnie diagnostykę boreliozy we wczesnym okresie.

Prof. dr hab. Sławomir A. Pancewicz – kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Test LymeDetect® wczesna diagnostyka boreliozy – szczegóły badania

Test LymeDetect® wczesna diagnostyka boreliozy to badanie na bazie trzech połączonych parametrów (p/c przeciwko – bakterii Borellia burgdorferi w klasie IgG i IgM oraz interferonu gamma). Badanie umożliwia wcześniejsze wykrycie zakażenia w porównaniu z testami tradycyjnymi – już od 7 dnia po ukąszeniu przez kleszcza.

Czułość diagnostyczna testu LymeDetect — Porównanie czułości i swoistości diagnostycznej testu wczesnej diagnostyki boreliozy w porównaniu z testami tradycyjnymi.

Test wykrywa boreliozę wywołaną przez bakterie Borellia burgdorferi sensu lato:

Borrelia burgdorferi sensu stricto
Borrelia garinii
Borrelia afzelii

test lymedetect wczesna diagnostyka boreliozy

Kiedy wykonać test na boreliozę LymeDetect® wczesna diagnostyka boreliozy?

gdy podejrzewasz ukąszenie kleszcza
gdy odczuwasz zmęczenie i objawy grypopodobne, a istnieje możliwość ukąszenia przez kleszcza

Pamiętaj! Zdiagnozowanie boreliozy w początkowym stadium rozwoju pozwala na podjęcie odpowiedniego leczenia zapobiegającego rozwojowi poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zapalenie stawów, powikłania kardiologiczne czy zaburzenia pracy układu nerwowego.

Jak przygotować się do badania?

Test LymeDetect® wczesna diagnostyka boreliozy jest wykonywany z krwi żylnej. Nie wymaga specjalnego przygotowania, podczas pobrania krwi nie trzeba być na czczo. Czas oczekiwania na wynik wynosi 7 dni roboczych. Badanie może być wykonywane u dzieci.