Wodobrzusze alkoholowe – czym jest? Jak je rozpoznać i leczyć?

Wodobrzusze alkoholowe jest jednym z poważnych skutków długotrwałego nadużywania alkoholu. To stan, w którym dochodzi do patologicznego gromadzenia się płynu w jamie brzusznej. Problem ten wynika z uszkodzenia wątroby, które prowadzi do zmniejszenia produkcji białek i zwiększenia ciśnienia w układzie żylnym, co z kolei sprzyja przesiąkaniu płynu do jamy otrzewnej.

Spis treści:

1. Co to jest wodobrzusze alkoholowe?
2. Przyczyny wodobrzusza od alkoholu
3. Wodobrzusze alkoholowe – jakie daje objawy?
4. Diagnostyka wodobrzusza u alkoholika
5. Wodobrzusze alkoholowe – jak wygląda leczenie?
   • Wodobrzusze alkoholowe – rokowania

Co to jest wodobrzusze alkoholowe?

Wodobrzusze alkoholowe jest stanem, w którym dochodzi do nagromadzenia płynu w jamie brzusznej u osób nadmiernie spożywających alkohol. Jest to jedno z częstszych powikłań alkoholowej choroby wątroby, która będąc głównym filtrem organizmu, stopniowo traci zdolność do skutecznego oczyszczania organizmu z toksyn, co prowadzi do jej niewydolności.

>> To może Cię zainteresować: Wodobrzusze – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Przyczyny wodobrzusza od alkoholu

Wodobrzusze alkoholowe jest wynikiem długotrwałego i nadmiernego spożycia alkoholu, co prowadzi do stopniowego uszkodzenia wątroby, jej stłuszczenia, a w zaawansowanych przypadkach do marskości która jest stanem nieodwracalnym.

Główne mechanizmy powstawania wodobrzusza u osób uzależnionych od alkoholu obejmują zwiększone ciśnienie w naczyniach krwionośnych wątroby, co powoduje ucieczkę płynu do jamy otrzewnej.

Alkohol może również bezpośrednio uszkadzać komórki wątroby, prowadząc do martwicy hepatocytów i zmniejszenia produkcji albumin (białek), niezbędnych do utrzymania prawidłowego ciśnienia onkotycznego w naczyniach krwionośnych.

>> Warto przeczytać: Badania wspierające leczenie alkoholizmu

Wodobrzusze alkoholowe – jakie daje objawy?

Oprócz podstawowych objawów wodobrzusza, takich jak: powiększający się obwód brzucha, jego bolesność oraz nudności, w przebiegu wodobrzusza związanego z marskością wątroby mogą występować także:

• żółtaczka,
• świąd skóry,
• ginekomastia (nadmierny rozwój gruczołów piersiowych) u mężczyzn
• obrzęki kończyn dolnych,
• oraz objawy upośledzonego krzepnięcia,
• duszność.

Diagnostyka wodobrzusza u alkoholika

Diagnoza wodobrzusza alkoholowego zwykle opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym oraz fizykalnym badaniu pacjenta. Lekarz może również zalecić dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak:

• Badania krwi – służące do oceny obecności markerów uszkodzenia wątroby i innych narządów (np. morfologia, ALT, AST, ALP, GGT, bilirubina, albumina, czas protrombinowy).
• Badania obrazowe – USG lub tomografia komputerowa, które pozwalają na ocenę wielkości wątroby, stopnia jej uszkodzenia oraz obecności płynu w jamie brzusznej.
• Paracenteza – procedura polegająca na pobraniu próbki płynu z jamy brzusznej za pomocą cienkiej igły. Pobrany płyn może być następnie badany pod kątem obecności bakterii, krwi i innych.

Wodobrzusze alkoholowe – jak wygląda leczenie?

Leczenie wodobrzusza alkoholowego skupia się na dwóch głównych aspektach: leczeniu choroby podstawowej, czyli marskości wątroby, oraz leczeniu objawowym.

W leczeniu objawowym za kluczowe uważa się całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu, aby uniknąć postępującego dalszej progresji uszkodzenia wątroby i osiągnąć redukcję objawów.

Dodatkowo, pacjenci z wodobrzuszem często wymagają ograniczenia spożycia sodu, aby zminimalizować zatrzymywanie płynów. Lekarze zazwyczaj zalecają dietę niskosodową oraz monitorowanie ilości spożywanych płynów.

>> Przeczytaj także: Sól w diecie i jej wpływ na zdrowie. Czy rodzaj soli ma znaczenie?

W przypadkach umiarkowanego do ciężkiego wodobrzusza alkoholowego stosuje się diuretyki, aby zwiększyć wydalanie płynów przez nerki i finalnie zmniejszyć objętość płynu w jamie brzusznej. Najczęściej stosowanymi lekami są spironolakton i furosemid, które są monitorowane pod kątem skuteczności i ewentualnych działań niepożądanych.

W sytuacjach, gdy wodobrzusze jest znaczące i objawy są nasilone, może być konieczna paracenteza (procedura polegająca na usunięciu płynu puchlinowego z jamy brzusznej za pomocą cienkiej igły).

Leczenie choroby podstawowej jaką jest poalkoholowa marskość wątroby obejmuje m.in. stosowanie:

• Betablokerów – głównie do profilaktyki krwawień z żylaków przełyku, które są poważnym powikłaniem związanym z marskością wątroby. Betablokery zmniejszają ciśnienie w żylakach przełyku, co pomaga zmniejszyć ryzyko krwawienia.
• Suplementów i witamin – niektórzy pacjenci mogą wymagać suplementacji witamin (szczególnie witaminy K, D, B12 oraz kwasu foliowego) oraz mikroelementów (np. cynku), aby wspomóc funkcję wątroby i zapobiec niedoborom wynikającym z choroby podstawowej.
• Wyrównywania poziomu białek – marskość wątroby prowadzi do obniżenia poziomu albumin, a w konsekwencji spadku ciśnienie onkotycznego i wodobrzusza. Terapia polega na dożylnym podawaniu albumin i wprowadzeniu diety wysokobiałkowej.

Należy pamiętać że poalkoholowa marskość wątroby jest stanem nieodwracalnym, a pacjent często może wymagać terapii przez całe życie w zależności od stopnia uszkodzenia wątroby.

Wodobrzusze alkoholowe – rokowania

Wodobrzusze alkoholowe, może prowadzić do wielu zagrażających życiu powikłań. Rokowanie uwzględnia następujące aspekty:

• Nadciśnienie wrotne i krwawienia: Pacjenci z wodobrzuszem alkoholowym są narażeni na rozwój nadciśnienia wrotnego, prowadzącego do poważnych konsekwencji, takich jak krwawienia z żylaków przełyku i żołądka, które bezpośrednio zagrażają życiu.
• Niewydolność wątroby: Wodobrzusze alkoholowe często rozwija się w kontekście postępującej marskości wątroby. W miarę nasilenia się choroby istnieje wysokie ryzyko niewydolności wątroby, stanu wymagającego intensywnej terapii a w skrajnych przypadkach przeszczepu. Nieleczona niewydolność wątroby może prowadzić do śmierci.
• Zakażenia otrzewnej: Osoby z wodobrzuszem alkoholowym są bardziej podatne na infekcje otrzewnej, które wymagają leczenia antybiotykami.
• Zaburzenia oddychania: Nagromadzenie płynu w jamie brzusznej prowadzi do ucisku na płuca powodującego trudności z oddychaniem. Poważne przypadki wodobrzusza mogą wymagać interwencji medycznej w celu drenażu płynu i poprawy funkcji oddechowych.
• Pogorszenie ogólnego stanu zdrowia: Wodobrzusze alkoholowe może prowadzić do stopniowego wyniszczenia organizmu, manifestującego się osłabieniem, utratą masy ciała, zmniejszeniem apetytu i ogólnym pogorszeniem jakości życia oraz niewydolnością wielonarządową.

Rokowanie w przypadku wodobrzusza alkoholowego zależy od stopnia zaawansowania choroby wątroby, skuteczności leczenia oraz obecności innych współistniejących schorzeń. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla poprawy rokowania pacjentów z wodobrzuszem alkoholowym. Nieleczona choroba może prowadzić do poważnych powikłań i wymaga stałej opieki medycznej.

>> Przeczytaj także: Wzdęcia brzucha – czym są, jakie mogą być przyczyny, kiedy zgłosić się do lekarza?

Wodobrzusze alkoholowe jest poważnym powikłaniem alkoholowej choroby wątroby, charakteryzującym się nagromadzeniem płynu w jamie brzusznej. Jest to stan, który wymaga kompleksowego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego, obejmującego zarówno leczenie objawowe, jak i choroby podstawowej. Rokowanie pacjentów z wodobrzuszem alkoholowym zależy od stopnia zaawansowania marskości wątroby oraz skuteczności terapii, podkreślając potrzebę ścisłej kontroli i monitorowania zdrowia.

Bibliografia

1. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/85082,wodobrzusze
2. Capone RR., Buhac I., Kohberger RC. et al. Resistant ascites in alcoholic liver cirrhosis.Digest Dis Sci 23, 867–871 (1978).
3. Moore CM., Van Thiel DH. Cirrhotic ascites review: Pathophysiology, diagnosis and management. World J Hepatol. 2013 May 27;5(5):251-63.