Spis treści
- Metoda HPLC – co to jest?
- Badanie poziomu witaminy D – dlaczego należy je wykonywać?
- Badanie poziomu witaminy D metodą HPLC
W ostatnich latach obserwujemy duże zainteresowanie witaminą D. Nasza wiedza o jej działaniu, konsekwencjach niedoboru i konieczności suplementacji bardzo się poszerzyła. Wzrosło również zapotrzebowanie na badania laboratoryjne, chociaż nadal wiele osób niesłusznie uważa, iż badania nie są potrzebne. Doświadczenie kliniczne wskazuje jednak, iż bezpieczne i efektywne wyrównywanie niedoborów witaminy D wymaga indywidualizacji dawkowania i kontroli jej poziomu we krwi.
Postęp, który obserwujemy, przekłada się również na dziedzinę badań laboratoryjnych, gdzie na szerszą skalę wprowadza się techniki, które nie były dotychczas stosowane w rutynowym oznaczaniu witaminy D, takie jak HPLC (ang. high performance liquid chromatography) – wysokosprawna chromatografia cieczowa.
W poniższym tekście nie opisujemy znaczenia witaminy D, ale skupiamy się na tym, co dla pacjenta oznacza metoda HPLC – wysokosprawna chromatografia cieczowa oraz dlaczego warto ją wybrać. Osoby zainteresowane samą witaminą D odsyłamy do artykułu na ten temat.
Metoda HPLC – co to jest?
Metoda HPLC (ang. high performance liquid chromatography, wysokosprawna chromatografia cieczowa) to zaawansowana technika analityczna, która jest coraz szerzej wykorzystywana w badaniach rutynowych. Dla wielu oznaczeń jest metodą referencyjną.
Tak jest np. w przypadku hemoglobiny glikowanej (parametru używanego do rozpoznania cukrzycy), gdzie metoda HPLC – wysokosprawna chromatografia cieczowa jest oznaczeniem certyfikowanym przez NGSP (Narodowy Program Standaryzacji Glikohemoglobiny – National Glycohemoglobin Standardization Program). Tylko metody uznane przed NGSP mogą być używane do rozpoznania tej choroby, co służy dbałości o wysoką jakość diagnostyki.
W pracowni technik referencyjnych ALAB laboratoria, metoda HPLC – wysokosprawna chromatografia cieczowa jest wykorzystywana jako skuteczne narzędzie do analiz jakościowych i ilościowych różnych związków chemicznych (w tym leków oraz metali ciężkich), ich struktury oraz zawartości w próbce. Metoda HPLC to technika gwarantująca bardzo wysoką czułość i specyficzność.
Badanie poziomu witaminy D – dlaczego należy je wykonywać?
Ze względu na powszechny niedobór witaminy D, wytyczne jej suplementacji obowiązują od kilku lat. Są to wytyczne dotyczące zarówno profilaktyki, jak i leczenia witaminą D.
Wytyczne w zakresie profilaktyki mówią, że w okresie od października do kwietnia, osoby bez niedoborów powinny suplementować witaminę D w dawce 800-2000 IU/dobę. Jeśli jest niedobór witaminy D, to dawki powinny być wyższe. Niestety badania wskazują, iż wpływ doustnej dawki witaminy D na jej poziom we krwi jest osobniczo zmienny, dlatego stosowanie zalecanych średnich dawek u wielu osób może nie uzupełniać niedoborów. Z tego powodu należy dążyć do indywidualizacji terapii i oznaczyć poziom witaminy D przed rozpoczęciem suplementacji. Należy również monitorować jej bezpieczeństwo i skuteczność, zwłaszcza u pacjentów zażywających wyższe dawki leku.
Badanie poziomu witaminy D metodą HPLC
Badanie poziomu witaminy D metodą HPLC polega na bezpośrednim oznaczeniu we krwi dwóch istotnych związków:
- witaminy D3 (25-OH-D3) – cholekalcyferolu występującego u zwierząt i ludzi
- witaminy D2 (25-OH-D2) – ergokalcyferolu pochodzenia roślinnego.
Dzięki zastosowaniu metody HPLC możliwe jest oznaczenie całej puli związku – zarówno formy nieaktywnej (związanej z białkami), jak i formy aktywnej. Dzięki temu oznaczenie jest bardziej precyzyjne niż w metodzie rutynowej. Z tego powodu badanie rekomendowane jest dla tych wszystkich pacjentów, dla których indywidualizacja dawek jest szczególnie ważna.
Badanie metodą HPLC można wykonać u wszystkich osób dorosłych oraz dzieci powyżej 1 r.ż. We krwi noworodków i niemowląt występują formy C3-epimerów 25-OH-D3 i 25-OH-D2, co wpływa na wynik badania.
