Nadwrażliwość organizmu na białka mleka krowiego określana jest potocznie mianem skazy białkowej. Ich obecność pobudza komórki układu odpornościowego, czego przejawem jest szereg nieprzyjemnych objawów – m.in. zaczerwienienie i świąd skóry, a nawet biegunka czy wymioty. Alergia pokarmowa wymaga odpowiedniego leczenia, aby uniknąć groźnych powikłań. Dowiedz się, jak rozpoznać skazę białkową.
Spis treści:
- Co to jest skaza białkowa?
- Skaza białkowa u dorosłych i dzieci – skąd się bierze?
- Jakie są objawy skazy białkowej?
- Skaza białkowa – jakie badania warto wykonać?
- Na czym polega leczenie skazy białkowej?
- Skaza białkowa a nietolerancja laktozy
Co to jest skaza białkowa?
Skaza białkowa jest potocznym określeniem stosowanym w odniesieniu do alergii pokarmowej na białka mleka krowiego. To nadwrażliwość na określony składnik pokarmu, która wywołuje nieprawidłową reakcję układu immunologicznego.
Mleko krowie zawiera nawet 20–30 białek, które mogą powodować uczulenie. Do najczęstszych należą kazeiny, beta-laktoglobuliny i alfa-laktoalbuminy.
Ze względu na czas, w którym rozwija się reakcja alergiczna na białka mleka krowiego, skaza białkowa może przebiegać jako:
- reakcja natychmiastowa – objawy pojawiają się w ciągu kilku minut do 2 godzin od spożycia pokarmu,
- reakcja opóźniona – reakcja alergiczna rozwija się w ciągu 24–48 godzin po kontakcie z alergenem.
To może Cię zainteresować: Bądź gotowy na wstrząs!
Skaza białkowa u dorosłych i dzieci – skąd się bierze?
Skaza białkowa jest wynikiem niepożądanej i nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na czynnik zewnętrzny – w tym przypadku białka mleka krowiego. U małych dzieci jest ona związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego.
Skaza białkowa u dorosłych występuje rzadko. Badania wykazują, że większość dzieci nabywa trwałą tolerancję na białka mleka krowiego do 3. roku życia, ale jest to możliwe w każdym momencie.
Sprawdź również: Czym jest zespół FPIES?
Jakie są objawy skazy białkowej?
Alergia pokarmowa może manifestować się jako dolegliwości ze strony skóry, układu pokarmowego lub układu oddechowego. U części osób objawy skazy białkowej dotyczą kilku układów jednocześnie.
Skórne objawy skazy białkowej to:
- rumień,
- wysypka,
- świąd skóry,
- pokrzywka,
- obrzęk.
Wysypka przy skazie białkowej może pojawić się na twarzy lub całym ciele. Ma postać zlewających się czerwonych plam i drobnych krostek o nieregularnych kształtach.
Objawy skazy białkowej ze strony układu pokarmowego to:
- bóle brzucha najczęściej o charakterze kolkowym,
- nudności,
- wymioty,
- biegunka,
- obrzęk śluzówki jamy ustnej i języka,
- cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku.
W przypadku układu oddechowego pojawia się kaszel, chrypka, katar, kichanie, duszność i świszczący oddech.
Przeczytaj też: Diagnostyka alergii na mleko i jajko
Skaza białkowa – jakie badania warto wykonać?
Bardzo ważne jest to, jak rozpoznać skazę białkową. W diagnostyce alergii na białka mleka krowiego zastosowanie mają badania laboratoryjne – w tym głównie testy wykrywające obecność swoistych przeciwciał IgE przeciwko następującym alergenom:
- alfa-laktoalbuminie,
- beta-laktoglobulinie,
- albuminie,
- kazeinie.
Zgodnie ze standardem badania na skazę białkową powinny być wykonywane metodą ImmunoCAP.
Na czym polega leczenie skazy białkowej?
Leczenie skazy białkowej polega głównie na wyeliminowaniu czynnika powodującego nadwrażliwość organizmu. Aby uniknąć objawów alergii, należy zaprzestać spożywania mleka krowiego i przetworów mlecznych (m.in. jogurtów, kefirów, serów podpuszczkowych, serów twarogowych). Warto pamiętać, że zastępowanie ich produktami sojowymi, również może spowodować rozwój nadwrażliwości.
Dzieci karmione mlekiem naturalnym po zdiagnozowaniu skazy białkowej, nadal mogą być odżywiane w ten sposób. Zalecane jest, aby mama wyeliminowała produkty mleczne ze swojej diety. W przypadku maluchów przyjmujących mleko modyfikowane konieczne jest włączenie mieszanek hipoalergicznych (HA) w porozumieniu z pediatrą.
Skaza białkowa a nietolerancja laktozy
Skaza białkowa bywa utożsamiana z nietolerancją laktozy. Należy jednak pamiętać, że są to dwa różne zaburzenia, które mają inną przyczynę i patomechanizm. Natomiast ich objawy są podobne, dlatego bez przeprowadzenia badań trudno je odróżnić.
Przyczyną nietolerancji laktozy jest niedobór enzymu trawiennego, który odpowiada za rozkład dwucukru laktozy na cukry proste. Objawy dotyczą układu pokarmowego. Są to m.in. wzdęcia, gazy, biegunka, skurczowe bóle brzucha. Nietolerancję laktozy można rozpoznać przy pomocy testu wodorowo-metanowego.
Skaza białkowa to alergia pokarmowa na białka mleka krowiego. Powoduje dolegliwości ze strony układu pokarmowego lub oddechowego, a także zmiany skórne. Nadwrażliwość organizmu na ten konkretny pokarm można rozpoznać w badaniach laboratoryjnych krwi, które pozwalają wykryć obecność swoistych przeciwciał IgE. W leczeniu skazy białkowej istotną rolę odgrywa dieta eliminacyjna. Z jadłospisu należy wykluczyć mleko i przetwory mleczne, a w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym zastosować mieszanki hipoalergiczne.
Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki
Bibliografia
- P. Góra, A. Skop-Lewandowska, Jaki termin jest prawidłowy „skaza białkowa” czy „alergia na pokarmy” – oraz co to oznacza?, Postępy Higieny i Epidemiologii 2011, t. 92, nr 4, s. 701–704
- A. Krauze, Alergia na białko mleka krowiego – postacie kliniczne, “Alergia Astma Immunologia” 2015, t. 20, nr 1, s. 12–16
- M. Wąsik, K. Nazimek, K. Bryniarski, Reakcje alergiczne na mleko krowie: patomechanizm, strategie diagnostyczne i terapeutyczne, możliwości indukcji tolerancji pokarmowej, “Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2018, nr 72, s. 339–348
