Rumień zakaźny jest wywoływany przez parwowirusa B19. Choroba ta jest jedną z częstszych wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Warto mieć świadomość, że rumień zakaźny u kobiety w ciąży może stanowić poważne zagrożenie dla płodu. Dowiedz się, dlaczego jest on niebezpieczny i jak można uniknąć zakażenia.
Spis treści:
- Jak dochodzi do zarażenia rumieniem zakaźnym w ciąży?
- Rumień zakaźny w ciąży – jakie daje objawy?
- Czy rumień zakaźny jest groźny dla kobiety w ciąży?
- Leczenie rumienia zakaźnego w ciąży
Jak dochodzi do zarażenia rumieniem zakaźnym w ciąży?
Rumień zakaźny jest chorobą wywoływaną przez parwowirusa B19. Dotyka ona głównie dzieci w wieku przedszkolnym (2–5 lat), u których przebieg jest zazwyczaj łagodny. U kobiet w ciąży rumień zakaźny może jednak wywołać poważne powikłania. Choroba szerzy się typowo drogą kropelkową, ale wirusy ją wywołujące mogą w rzadkich przypadkach przedostawać się do organizmu w wyniku przetoczenia krwi lub z matki do płodu, poprzez łożysko. Rumień zakaźny jest chorobą wieku dziecięcego, ale może się również pojawić u dorosłych. W szczególności stanowi on duże zagrożenie dla kobiet w ciąży. Na zachorowanie najbardziej narażone są osoby, które zajmują się małymi dziećmi, czyli pracujące w przedszkolu, szkole, ale również osoby pracujące jako opiekunki i kobiety będące matkami. Zakażenie parwowirusem najczęściej pojawia się w okresie wiosennym i późnozimowym.
>> Przeczytaj także: Rumień zakaźny (piąta choroba) – choroba wysypkowa u dzieci.
Rumień zakaźny w ciąży – jakie daje objawy?
Okres wylęgania, a więc czas pomiędzy zakażeniem, a pojawieniem się pierwszych objawów choroby, wynosi w przypadku rumienia zakaźnego około 4 – 14 dni. U niektórych pacjentów choroba może przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo.
Rumień zakaźny przebiega dwuetapowo. Po okresie inkubacji pojawiają się objawy grypopodobne, w tym:
- bóle głowy,
- gorączka,
- złe samopoczucie,
- bóle mięśniowe,
- katar.
Objawy te trwają zazwyczaj 2-3 dni. Po około tygodniu, na policzkach pojawia się jasnoczerwona, plamista osutka. Towarzyszy jej zblednięcie skóry wokół ust. Rumień niekoniecznie ma taką samą intensywność po obu stronach twarzy. Niekiedy jedna z nich jest bardziej czerwona, sprawiając wrażenie „spoliczkowania”. Następnie osutka skórna zaczyna obejmować kończyny i tułów. Na tych częściach ciała pojawiają się zmiany grudkowo-plamiste, przyjmujące girlandowaty, koronkowy układ.
Zmianom skórnym może towarzyszyć świąd. Warto dodać, że kilka dni przed pojawieniem się zmian skórnych pacjent jest najbardziej zakaźny dla otoczenia. Wraz z pojawieniem się zmian skórnych pacjent przestaje zarażać.
U niektórych osób zakażenie może objawiać się w postaci zapalenia stawów. Dotyczy to stawów: międzypaliczkowych, nadgarstków, łokciowych, kolanowych lub skokowych. Zapalenie jest symetryczne, a na ich wystąpienie najbardziej są narażone kobiety w średnim wieku.
Czy rumień zakaźny jest groźny dla kobiety w ciąży?
Rumień zakaźny jest chorobą, która może być groźna dla kobiet w ciąży. Według badań około 40% kobiet spodziewających się dziecka jest narażonych na zakażenie. Choroba przenosi się na płód drogą łożyska i może powodować m. in. zapalenie mięśnia sercowego płodu. Jest to niebezpieczne zjawisko, ponieważ może prowadzić do zastoinowej niewydolności krążenia, zaburzeń funkcjonowania wątroby, obrzęku płodowego, a w niektórych przypadkach obumarcia płodu. Oprócz tego może dojść do rozwoju małopłytkowości, zapalenia naczyń, kłębuszkowego zapalenia nerek, czy zapalenia mózgu. Najgroźniejsze są zakażenia występujące przed 20. tygodniem ciąży.
| Warto wiedzieć: Parwowirus B19 jest odporny na działanie detergentów i wysokich temperatur, dlatego cyklicznie, co kilka lat pojawia się jego epidemia. Zachorowania występują w wielu krajach na świecie, niezależnie od klimatu. |
Rumień zakaźny u kobiet w ciąży – możliwe powikłania
Rumień zakaźny w ciąży może prowadzić do wystąpienia pewnych powikłań, takich jak :
- ciężki obrzęk płodu,
- wewnątrzmaciczna śmierć płodu,
- anomalie dotyczące rozwoju mózgu,
- nieprawidłowości w rozwoju układu sercowo-naczyniowego,
- zmiany w układzie pokarmowym.
Rumień zakaźny w ciąży jest diagnozowany z wykorzystaniem testów serologicznych (oznaczanie przeciwciał w surowicy) i badania PCR. Ponadto, poszerzona diagnostyka laboratoryjna jest konieczna u kobiet z grupy ryzyka, czyli z zaburzeniami odporności czy chorobami krwi. Warto pamiętać, że rumień zakaźny jest groźny dla kobiet w ciąży, dlatego nie należy go bagatelizować.
>> Przeczytaj także: Badania serologiczne – co to jest serologia, na czym polegają badania i kiedy się je wykonuje?
Leczenie rumienia zakaźnego w ciąży
Nie istnieje leczenie przyczynowe rumienia zakaźnego. Nie istnieje również szczepienie ochronne przeciwko temu patogenowi. Czasem stosowana jest transfuzja wewnątrzmaciczna, która zmniejsza ryzyko śmierci płodu.
Potwierdzenie ostrej fazy zakażenia (stwierdzenie w surowicy krwi przeciwciał klasy IgM) u kobiety ciężarnej jest wskazaniem do wykonywania badania USG 1–2 razy na tydzień przez okres 10–12 tygodni. Obecność wspomnianych przeciwciał świadczy o teraźniejszym lub świeżo przebytym zakażeniu. W przypadku zakażenia rumieniem przed terminem porodu mogą zostać włączone kortykosteroidy, które przyspieszają dojrzewanie płuc u płodu.
>> Warto przeczytać: Badania laboratoryjne dla kobiet w ciąży – okiem ginekologa
Podsumowując: rumień zakaźny to choroba, która może być niebezpieczna w ciąży, zwłaszcza w 1. i 2. trymestrze, ponieważ stanowi zagrożenie dla płodu. Częste mycie rąk i ograniczenie kontaktów z dziećmi przez kobiety w ciąży jest najlepszym środkiem zapobiegającym dalszemu przenoszeniu się choroby.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- K. Engel, i wsp., Obrzęk uogólniony płodu w przebiegu zakażenia Parvowirusem B19, opis przypadku, „Ginekologia Polska”, 2012, 83, s. 141-144.
- Socha, i wsp., Rumień zakaźny i jego znaczenie w ciąży- analiza wiedzy wśród kobiet, „Journal of Education, Health and Sport”, 2023;14(1), s. 98-115.
- Kalicki, i wsp., Manifestacje skórne wybranych chorób o etiologii wirusowej,” Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2009, 5 (2), s. 108-112.
- A.Markowska, E. Połczyńska-Kaniak, Zakażenie parwowirusem B19 w czasie ciąży, „Ginekologia po Dyplomie”, lipiec 2011, s. 31-37.
