Reakcje alergiczne mogą przybierać różnorodną postać, w tym manifestować się jako rumień. Co to jest rumień alergiczny i jakie są jego najczęstsze przyczyny? Co robić w przypadku pojawienia się zmian rumieniowych na skórze? Czy rumień alergiczny i rumień wędrujący to tożsame określenia? Przeczytaj poniższy artykuł i poznaj odpowiedzi na te i inne pytania.
Spis treści:
- Jak wygląda rumień alergiczny?
- Rumień alergiczny: przyczyny
- Rumień alergiczny: jak leczyć?
- Jak pielęgnować skórę, na której pojawia się rumień alergiczny?
Jak wygląda rumień alergiczny?
Rumień alergiczny to potocznie używane określenie opisujące pojawienie się zaczerwienienia skóry w odpowiedzi na czynniki alergiczne. Rumień to nic innego jak zaczerwienienie powłok skórnych, które związane jest z rozszerzeniem naczyń krwionośnych. Sam rumień jest zmianą o charakterze plamy, co oznacza, że nie jest wyczuwalny podczas badania skóry pacjenta (nie jest wyniosły).
Warto podkreślić, że rumień nie jest schorzeniem samym w sobie, lecz jest to objaw dermatologiczny, wpisujący się w obraz kliniczny wielu chorób skóry – nie tylko o podłożu alergologicznym.
Rumień alergiczny: inne objawy towarzyszące
Zaczerwienieniu skóry w przebiegu reakcji alergicznych towarzyszyć mogą również inne dolegliwości. Pacjenci ze zmianami rumieniowymi często zgłaszają także pojawienie się świądu oraz pieczenia skóry. Co więcej, rumień może być tylko jednym z objawów skórnych w przebiegu reakcji alergicznych.
Poza rumieniem na skórze pacjenta mogą pojawić się także takie wykwity chorobowe jak np.:
- grudki – czyli zmiany wyniosłe, różniące się od otaczającej skóry przede wszystkim spoistością,
- pęcherzyki – są to zmiany wyniosłe ponad poziom skóry, w przypadku reakcji alergicznych wypełnione wodojasnym płynem,
- bąble – są to również zmiany, które można wyczuć palpacyjnie; bąble towarzyszą typowo pokrzywce,
- nadżerki – są to uszkodzenia naskórka, które powstają między innymi po pęknięciu pęcherzyków.
>> Sprawdź: Pęcherzyca – typy, objawy, przyczyny i leczenie choroby
Rumień alergiczny: przyczyny
Rumień alergiczny może pojawić się po kontakcie z wieloma otaczającymi pacjenta alergenami. Reakcje alergiczne o charakterze rumieniowym mogą wywołać między innymi:
- alergeny pokarmowe – na przykład orzechy, jaja, mleko, ryby i owoce morza, wiele warzyw i owoców; rumień może towarzyszyć alergii pokarmowej,
- alergeny wziewne – między innymi pyłki traw, grzyby z rodzaju Aspergillus, roztocze kurzu domowego, sierść zwierząt; należy podkreślić, że wiele alergenów wziewnych może reagować krzyżowo z alergenami pokarmowymi,
- alergeny kontaktowe – w tym na przykład metale (nikiel, chrom, kobalt), ale również barwniki, konserwanty, lateks; rumień może towarzyszyć alergicznemu kontaktowemu zapaleniu skóry,
- suplementy diety oraz leki – rumień może być elementem klinicznym reakcji polekowych; alergizować mogą zarówno leki stosowane miejscowo w postaci kremów lub maści, jak i leki stosowane ogólnie (doustnie, domięśniowo, dożylnie),
- składniki kosmetyków, składniki farb do włosów – rumień o charakterze alergicznym może być związany z zastosowaniem nowego produktu,
- ukąszenia owadów – odczyn alergiczny może towarzyszyć również ukąszeniom.
>> Sprawdź: Uczulenie na jad pszczoły i osy – bolesna przyczyna ciężkich reakcji alergicznych
Rumień alergiczny a rumień wędrujący – różnice
Warto mieć świadomość, że rumień alergiczny i rumień wędrujący to zupełnie inne stany kliniczne. Rumień wędrujący jest bowiem związany z zakażeniem krętkami z rodzaju Borrelia, które są przenoszone przez kleszcze. To skórny objaw boreliozy, który pojawia się zazwyczaj między 3. a 30. dniem od ukłucia przez kleszcza. Jego cechą charakterystyczną jest to, że szybko się powiększa (obwodowo), a jego średnica przekracza typowo 5 cm. Jeśli obrysuje się taki rumień, to w kolejnych dniach możliwe jest zauważenie jego powiększania się.
Rumień wędrujący ma typowo pierścieniowaty kształt, co oznacza, że cechuje się obecnością przejaśnienia w środku. Warto jednak wiedzieć, że przejaśnienie nie jest wymagane do rozpoznania rumienia wędrującego, ponieważ niekiedy może on być jednolicie zabarwiony. Kolejną, ważną różnicą między rumieniem alergicznym a wędrującym jest fakt, że rumień wędrujący jest typowo nieswędzący.
Rumień alergiczny: jak leczyć?
Kluczowa kwestią jest znalezienie przyczyny pojawienia się rumienia alergicznego. Podstawą leczenia jest eliminacja narażenia na uczulający alergen. W leczeniu objawowym zastosowanie znajdują między innymi takie substancje jak:
- leki antyhistaminowe – przede wszystkim II generacji, na przykład bilastyna, cetyryzyna, loratadyna,
- leki sterydowe w postaci ogólnej – doustnej lub dożylnej/domięśniowej – mogą być stosowane w krótkotrwałej terapii w przypadku, gdy występuje duże nasilenie dolegliwości,
- inhibitory kalcyneuryny (czyli pimekrolimus, takrolimus) – stosowane w postaci miejscowej, jako kremy lub maści,
- leki sterydowe stosowane miejscowo – dostępne w postaci kremów, maści, lotionów.
>> To może Cię zainteresować: Całoroczne objawy alergii – przewodnik po alergenach w twoim domu
Jakie badania wykonać przy rumieniu alergicznym?
Badania mają na celu wykrycie jaki alergen odpowiada za pojawianie się zmian skórnych. W diagnostyce alergologicznej wykonuje się między innymi takie badania jak:
- stężenie IgE całkowitego,
- morfologia krwi obwodowej,
- stężenie białka CRP,
- badanie kału w kierunku pasożytów i G. lamblia.
Istnieje również możliwość oznaczenia swoistych przeciwciał IgE (sIgE), skierowanych przeciwko konkretnym alergenom (pokarmowym, wziewnym czy kontaktowym). Takie badanie jest oznaczeniem wykonywanym z próbki krwi żylnej. W celu uproszczenia diagnostyki, swoiste IgE można oznaczać w specjalnych panelach, w tym panelu pokarmowym, kontaktowym czy też wziewnym. Istnieje również możliwość wykonania szerokiego panelu badań alergologicznych, w tym na przykład panelu ALEX. Pozwala on na oznaczenie nawet kilkuset rodzajów przeciwciał IgE, co sprawia, że badanie to umożliwia szeroką diagnostykę w kierunku uczulenia na wiele alergenów.
W przypadku podejrzenia alergicznego kontaktowego zapalenia skóry niezwykle istotne jest również wykonanie naskórkowych testów płatkowych.
Jak pielęgnować skórę, na której pojawia się rumień alergiczny?
Pojawienie się rumienia alergicznego wymaga konsultacji z lekarzem (najlepiej z lekarzem dermatologiem lub alergologiem), który po ocenie stanu skóry zadecyduje o dalszym leczeniu. Jednak zanim udasz się do gabinetu lekarskiego, możesz wspomóc się dermokosmetykami dostępnymi w aptece bez recepty, które mają działanie łagodzące. Warto również zaopatrzyć się w specjalne produkty do mycia, w tym na przykład syndety przeznaczone do pielęgnacji skóry z problemami alergicznymi.
>> Przeczytaj: Co wygląda na alergię pokarmową, choć nią nie jest?
Rumień alergiczny to potoczne określenie płaskich zmian związanych z zaburzeniami alergicznymi. Rumień alergiczny może towarzyszyć uczuleniu na wiele różnorodnych alergenów. Pojawienie się tego rodzaju zmian wymaga konsultacji z lekarzem oraz wykonania odpowiednich badań diagnostycznych, mających na celu identyfikację czynnika wywołującego. Jego eliminacja z otoczenia daje bowiem najlepsze rezultaty terapeutyczne.
Bibliografia
- A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
- A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005, 654–659.
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022.
- J. Narbutt, Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego, Edra Urban & Partner, Wrocław 2021.
