Każdego roku na świecie rak szyjki macicy dotyka około pół miliona kobiet.
Co roku około 3 500 Polek słyszy diagnozę – nowotwór! Połowa z nich nigdy nie wyzdrowieje, ponieważ zgłosiła się do lekarza zbyt późno. Oznacza to, że z 10 kobiet, u których codziennie wykrywa się w Polsce raka szyjki macicy, tylko połowie udaje się pomóc. Część z nich nie zdążyła po prostu wykonać na czas odpowiednich badań.
Regularnie wykonując proste, bezbolesne i zajmujące kilka minut badanie cytologiczne MOŻESZ TO ZMIENIĆ!
Czynniki ryzyka
Rak szyjki macicy rozwija się bezboleśnie i długo, przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Nie jest chorobą dziedziczną ani uwarunkowaną genetycznie. Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju tego nowotworu jest przetrwałe zakażenie wysokoonkogennymi typami wirusa HPV.
Każda kobieta, niezależnie od wieku narażona jest na zakażenie. Istnieje wiele typów wirusa HPV, ale tylko niektóre z nich są rakotwórcze i prowadzą do rozwoju raka szyjki macicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej podczas stosunku płciowego z osobą zakażoną. Wszystkie kobiety, które rozpoczęły życie seksualne mogą mieć kontakt z zarówno z typami wirusa HPV niskiego ryzyka, jak również tymi najgroźniejszymi. Szacuje się, że nawet 80% kobiet aktywnych seksualnie ulega zarażeniu wirusem HPV przynajmniej raz w ciągu całego życia.
W procesie powstawania raka szyjki macicy ważne jest także jednoczesne współdziałanie dodatkowych czynników ryzyka, do których zalicza się:
- wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego
- duża liczba partnerów seksualnych
- palenie papierosów
- niski status socjoekonomiczny
- liczne porody i przewlekłe stany zapalne pochwy
Rak szyjki macicy – objawy
Rak szyjki macicy we wczesnym okresie przebiega bezobjawowo. Najczęściej wirus jest eliminowany przez układ odpornościowy w ciągu 6-18 miesięcy od zakażenia. Jednak u niektórych kobiet dochodzi do przetrwałego zakażenia wirusem. Przewlekłe zakażenie typami wysokoonkogennymi wirusa HPV, w szczególności typami HPV 16 lub 18, powoduje powstanie stanów przednowotworowych, a następnie raka szyjki macicy. Dlatego tak ważne są badania przesiewowe. W późniejszej fazie mogą pojawiać się tzw. krwawienia kontaktowe, ból w podbrzuszu, upławy.
Profilaktyka
Raka szyjki macicy można łatwo wykryć nawet we wczesnym stadium rozwoju. Wczesne wykrycie stanów przednowotworowych pozwala na ich skuteczne leczenie i zahamowanie procesu powstawania raka.
Profilaktyka pierwotna – szczepienia przeciwko HPV
Coraz powszechniejszą metodą profilaktyki raka szyjki macicy są szczepienia przeciw wirusowi HPV, prowadzone u osób, które nie rozpoczęły współżycia płciowego. Według prowadzonych badań pozwala to w znacznym stopniu wyeliminować ryzyko zachorowania.
Należy pamiętać, że szczepienia nie stanowią jednak całkowitej ochrony przed wszystkimi typami wysokoonkogennymi wirusa. Osoby zaszczepione nadal powinny regularnie wykonywać badania.
Profilaktyka wtórna – badania laboratoryjne
1. Cytologia
Jest badaniem polegającym na mikroskopowej ocenie komórek pobranych specjalną szczoteczką z szyjki macicy. Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje cytologii ginekologicznej: konwencjonalna, gdzie wymaz umieszczany jest bezpośrednio na szkiełku oraz nowość – tzw. cytologia płynna (LBC), w przypadku której materiał cytologiczny trafia do specjalnego podłoża płynnego.
Zalety cytologii płynnej (LBC):
- znacznie lepsza jakość preparatu
- nawet dwukrotnie zwiększona wykrywalność nieprawidłowych komórek szyjki macicy
- możliwość wykonania dodatkowych badań molekularnych (np. wykrywanie HPV) z tej samej próbki
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego:
U 99% kobiet chorych na raka szyjki macicy wykrywany jest wirus HPV. Zaleca się więc wykonywanie cytologii łącznie z badaniem w kierunku diagnostyki zakażeń wirusem HPV (DNA HPV).
2. Wykrywanie DNA wirusa HPV
Podczas jednego badania ginekologicznego pobieramy wymaz z szyjki macicy, z którego możemy wykonać jednocześnie cytologię oraz wykrywanie materiału genetycznego wirusa HPV.
HPV to wirus, którego typy tzw. onkogenne przy przetrwałej infekcji mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
O zwiększonym ryzyku rozwoju zmian przedrakowych oraz raka informuje dodatni wynik testu na obecność typów onkogennych HPV w czasie, kiedy cytologia może być jeszcze prawidłowa.
Pamiętaj!
Wczesne wykrycie stanów przedrakowych szyjki macicy i zastosowanie skutecznego ich leczenia, pozwala na znaczne ograniczenie zachorowalności kobiet na ten typ nowotworu.
W ALAB laboratoria możesz wykonać Pakiet cytologia płynna LBC oraz wykrywanie DNA 14 wysokoonkogennych typów wirusa HPV met. Real Time-PCR.
