Rak endometrium to najczęstszy nowotwór złośliwy narządów płciowych w krajach rozwiniętych. Jakie są pierwsze objawy raka endometrium? Czy przerost endometrium to zawsze rak? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Co to jest rak endometrium?
- Przyczyny raka endometrium
- Typy raka endometrium
- Rak i nowotwór endometrium: objawy
- Rozpoznanie raka endometrium. Jak lekarz stawia diagnozę?
- Metody leczenia raka endometrium
Co to jest rak endometrium?
Rak endometrium to inaczej rak trzonu macicy. Rozwija się w obrębie błony śluzowej (tj. endometrium), która wyściela wnętrze jamy wspomnianego narządu. W czasie cyklu menstruacyjnego ulega ona cyklicznym zmianom uzależnionym od hormonów płciowych, a więc progesteronu i estrogenów.
Rak endometrium jest najczęściej występującym rakiem narządów płciowych. Najwięcej zachorowań obserwuje się u osób w wieku 55-70 lat – to oznacza, że na nowotwór przede wszystkim chorują kobiety w wieku pomenopauzalnym.
>> Sprawdź też: Menopauza – ważny okres w życiu kobiety
Czy endometrium to rak?
Tak jak zostało już wspomniane, endometrium to błona śluzowa fizjologicznie występująca w obrębie macicy. W pierwszej fazie cyklu endometrium przygotowuje się do przyjęcia zarodka, zaś w drugiej fazie, gdy nie doszło do zagnieżdżenia, dochodzi do jego złuszczania się, co objawia się krwawieniem miesiączkowym. Słowo endometrium nie jest synonimem raka, ale obszarem, gdzie taki nowotwór może się rozwinąć.
Przyczyny raka endometrium
Nie ma jednej, konkretnej przyczyny, która odpowiada za rozwój raka endometrium. Nowotwór złośliwy trzonu macicy jest konsekwencją mutacji w obrębie komórek endometrium, które zachodzą pod wpływem wielu czynników.
Poniżej przedstawiamy konkretne czynniki ryzyka i pewne stany kliniczne, sprzyjające rozwojowi raka trzonu macicy.
Kto może zachorować na raka endometrium: czynniki ryzyka
Pewne sytuacje wiążą się z większym ryzykiem zachorowania na raka endometrium. Dotyczy to przede wszystkim przypadków, w których ma się do czynienia z długotrwałym narażeniem na estrogeny. Czynniki ryzyka sprzyjające zachorowaniu na raka endometrium to przede wszystkim:
- otyłość,
- zespół policystycznych jajników,
- starszy wiek pacjentki,
- antykoncepcja hormonalna złożona wyłącznie z estrogenów (bez zrównoważenia hormonalnego progesteronem),
- niepłodność,
- wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki,
- późne wystąpienie ostatniej miesiączki,
- niektóre zespoły genetyczne, w tym zespół Lyncha,
- przyjmowanie tamoksyfenu – jest to substancja stosowana w terapii raka piersi.
>> Przeczytaj też: Zespół policystycznych jajników (PCOS) – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Typy raka endometrium
Klasycznie wyróżnić można dwa typy raka endometrium:
- typ I – nazywany również estrogenozależnym; ten typ raka endometrium jest najczęstszy, stanowi bowiem aż 80–90% wszystkich przypadków i rozwija się na podłożu rozrostu endometrium. Co więcej, rozwija się typowo w okresie okołomenopauzalnym. Rak endometrium typu I ma stosunkowo dobre rokowanie.
- typ II – nie ma związku z nadmierną stymulację estrogenozależną, rozwija się najczęściej w 6 i 7 dekadzie życia. Rak endometrium typu II, w porównaniu do typu I, ma niestety gorsze rokowanie.
>> To może Cię zainteresować: Rak jajnika – objawy, czynniki ryzyka, diagnostyka laboratoryjna
Rak i nowotwór endometrium: objawy
W początkowym okresie rak endometrium rozwija się bezobjawowo. Z czasem pojawia się jednak główny objaw tego nowotworu, a więc krwawienia z dróg rodnych. Każde nowe krwawienie u kobiet w okresie pomenopauzalnym powinno skłonić do pilnej wizyty u ginekologa i przeprowadzenia badania ginekologicznego.
U kobiet, które jeszcze miesiączkują, rak endometrium może manifestować się nieregularnymi krwawieniami lub krwawieniami w okresie miesiączki, które są bardziej obfite.
Rozpoznanie raka endometrium. Jak lekarz stawia diagnozę?
W celu potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania raka endometrium wykonuje się łyżeczkowanie jamy macicy, w czasie którego pobiera się materiał tkankowy do badania histopatologicznego. Takie badanie wykonuje się przez naturalne otwory ciała, w znieczuleniu. Zabieg wykonuje się w ciągu jednego dnia.
Jeżeli dojdzie do potwierdzenia rozpoznania raka endometrium, konieczne jest wykonanie dalszych badań, które mają ocenić stopień zaawansowania nowotworu oraz znalezienie ewentualnych przerzutów. W tym celu wykonuje się między innymi RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej czy tomografię komputerową.
Rak endometrium a cytologia
Cytologia to badanie, które jest wykonywane w celu wykrywania nowotworów złośliwych szyjki macicy. Badanie to nie jest przeznaczone do wykrywania nowotworów złośliwych trzonu macicy. Skrining w kierunku tego rodzaju raka nie jest obecnie prowadzony. Na wczesne rozpoznanie pozwolą regularne wizyty u ginekologa oraz szybkie reagowanie w przypadku pojawienia się niepokojącego krwawienia z dróg rodnych.
Rak endometrium a morfologia
W początkowym okresie rozwoju raka trzonu macicy nie obserwuje się żadnych odchyleń w morfologii krwi obwodowej. Z czasem, gdy nowotwór zajmuje kolejne narządy i dochodzi do częstych krwawień, można zaobserwować niedokrwistość, a więc obniżenie stężenia hemoglobiny oraz liczby krwinek czerwonych (erytrocytów).
Metody leczenia raka endometrium
Leczeniem pierwszego rzutu jest zabieg operacyjny, polegający na usunięciu macicy wraz z przydatkami i węzłami chłonnymi miednicy. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie uzupełniające z wykorzystaniem radioterapii. W sytuacji, gdy zabieg operacyjny nie może być zrealizowany (na przykład przy braku zgody pacjentki lub gdy nie pozwala na to stan ogólny chorej), leczeniem z wyboru jest radioterapia.
W przypadku raka endometrium typu II leczeniem uzupełniającym może być zastosowanie chemioterapii. W niektórych podtypach raka endometrium zastosowanie znajduje również hormonoterapia.
>> To może Cię zainteresować: Nowoczesna profilaktyka raka szyjki macicy
Czy rak endometrium jest wyleczalny?
Rokowanie w raku endometrium zależy przede wszystkim od typu nowotworu. W typie I 5-letnie przeżycie dotyczy aż 80-90% pacjentek, z kolei w typie II raka endometrium – około 50%. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym większa szansa na skuteczność leczenia onkologicznego i trwałe wyleczenie.
Rak endometrium jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych dróg rodnych, który w większości przypadków charakteryzuje się dobrym rokowaniem. Każde niepokojące krwawienie z dróg rodnych powinno skłonić kobietę do pilnej kontroli w gabinecie ginekologicznym. Wczesne postawienie diagnozy daje szansę na kwalifikację do skutecznego leczenia i tym samym zwiększa szansę na wygraną z nowotworem złośliwym.
Bibliografia
- G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia tom 1 i 2, PZWL, wydanie I, Warszawa 2015,
- R. Kordek, Onkologia, Podręcznik dla studentów i lekarzy, Via Medica, s. 240–243, Gdańsk 2007,
- P. Blecharz, Rak endometrium, Medycyna Praktyczna (dostęp: 02.06.2024).
