Przygotowania do rodzicielstwa często poprzedzone są wieloma miesiącami starań ze strony obojga partnerów. Nie zawsze jednak donoszenie ciąży aż do momentu rozwiązania jest możliwe z uwagi na ewentualną utratę na którymś z etapów jej trwania.
Spis treści:
- Poronienie: czym jest?
- Co powoduje poronienie?
- Poronienie: objawy samoistnego zakończenia ciąży
- Rozpoznanie poronienia: jakie badania przeprowadzić?
- Poronienie: postępowanie po samoistnym zakończeniu ciąży
- Czy można zapobiec poronieniu?
Poronienie: czym jest?
Według ogólnej definicji poronienie jest samoistną utratą ciąży w czasie, zanim płód uzyska zdolność do przeżycia. Jest to okres obejmujący moment poczęcia aż do ukończenia 21 tygodnia ciąży.
Poronienia ze względu na czas ich pojawienia się dzieli się na:
- wczesne, pojawiające się przed 12. tygodniem ciąży;
- późne, występujące między 12. a 21. tygodniem ciąży.
Utrata ciąży powyżej 21. tygodnia jej trwania nazywana jest porodem przedwczesnym.
Z uwagi na częstość występowania wyróżnia się:
- poronienia samoistne (spontaniczne);
- nawracające (nawykowe) (związane z utratą co najmniej 3 ciąż).
>> Sprawdź: Otyłość a ciąża. Jakie są zagrożenia i konsekwencje otyłości w ciąży?
Poronienia: czy są częste?
Statystycznie poronienia sporadycznie występujące stanowią 10-15% utraty ciąż, z kolei poronienia nawracające (obejmujące minimum 3 utraty ciąży) to około 1% wszystkich poronień. Ryzyko wystąpienia poronienia wrasta wraz z wiekiem kobiety, ponieważ w jajnikach w kolejnych latach życia zmniejsza się ogólna liczba i jakość komórek jajowych.
Orientacyjna częstość występowania poronień wygląda następująco:
- 20-24 rok życia – około 11%;
- 30-34 rok życia – około 15%;
- 40-44 rok życia – około 5%;
- u starszych – 93%;
Wystąpienie poronienia jest także zależne od wieku ojca – im jest starszy, tym ryzyko utraty ciąży może być wyższe.
Co powoduje poronienie?
Do ogólnych przyczyn poronień, bez względu na ich rodzaj, zaliczyć można:
- zaburzenia krzepnięcia (trombofilie) pod postacią mutacji MTHFR, trombofilii dziedzicznych jak V Leiden, związanych z brakiem białka C i S czy wrodzonych trombofilii;
- przyczyny hormonalne: insulinooporność, zespół policystycznych jajników (PCOS), cukrzyca, choroby tarczycy, wady fazy lutealnej w cyklu płciowym kobiety;
- nieprawidłowości w budowie chromosomów;
- przyczyny immunologiczne, m.in. zespół antyfosfolipidowy;
- polimorfizmy genu ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej;
- nieprawidłowości anatomiczne narządów rodnych kobiety: macica dwurożna, przegroda macicy, a także mięśniaki, polipy, zrosty i blizny czy niedorozwój szyjki macicy;
- uszkodzenie materiału genetycznego w trakcie podziałów zarodka;
- infekcje: bakteryjne dróg rodnych (główny czynnik późnych poronień) lub wirusowe, m.in. Toxoplasma gondii, wirus różyczki, HSV, CMV;
- uszkodzony materiał genetyczny męskiego nasienia;
- czynniki środowiskowe: alkohol, palenie tytoniu, bardzo młody (poniżej 20. roku życia) lub zaawansowany (powyżej 40. roku życia ) wiek matki, wiek ojca; zarówno BMI powyżej 30 kg/m2, jak i zbyt niska masa ciała u matki.
>> To może Cię zainteresować: Toksoplazmoza – źródła zarażenia, objawy, diagnostyka
Stres a poronienie
Według niektórych źródeł medycznych stałe narażenie na stres może wiązać się z większym ryzykiem wystąpienia poronienia, zwłaszcza w przypadku kolejnej utraty ciąży (jako przyczyna poronień nawracających).
Stres jednak może być częściej przyczyną trudności w zajściu w ciążę niż bezpośrednim czynnikiem wpływającym na jej utratę.
Poronienie: objawy samoistnego zakończenia ciąży
Rozpoczynające się poronienie może pozostać bezobjawowe, co oznacza , że kobieta nawet nie wie, że może być w ciąży, która uległa samoistnemu zakończeniu. Ww. sytuacja dotyczy pacjentek, które doświadczają nieregularnych odstępów pomiędzy kolejnymi krwawieniami miesięcznymi.
>> Przeczytaj: Nieregularny okres i zaburzenia miesiączkowania. Objawy, przyczyny, badania i leczenie
W sytuacji, gdy pojawiły się wczesne objawy ciąży (np. opóźnienie terminu kolejnej miesiączki), potwierdzone szybkim testem ciążowym z moczu, oznaczeniem HCG we krwi a potem badaniem USG rozpoznającym ciążę i pacjentka pozostaje pod opieką ginekologiczną, w trakcie rozpoczynającego się poronienia zwracają uwagę ww. dolegliwości:
- silne, długotrwałe skurcze lub bóle podbrzusza z promieniowaniem do okolicy lędźwiowo-krzyżowej;
- jasnoczerwona krew z dróg rodnych (możliwa jest też obecność skrzepów krwi i tkanek) pod postacią lekkiego plamienia lub intensywnego krwawienia;
- ustąpienie charakterystycznych objawów ciąży: nudności, tkliwości piersi, nadwrażliwości na zapachy;
- brak tętna płodu w przypadku ciąży powyżej 6. tygodnia w badaniu USG.
>> Sprawdź: Ciąża pozamaciczna – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie
Czy poronienie boli?
Samoistna utrata ciąży może sprawiać ból i dyskomfort, ale też w niektórych przypadkach pozostaje niema klinicznie, więc nie każda kobieta doświadcza wyżej wymienionych dolegliwości w trakcie toczącego się poronienia. Co więcej często objawy rozpoczynającej się utraty ciąży bywają zmienne osobniczo i trudne do rozpoznania z uwagi na różne nasilenie objawów.
Ważnym aspektem jest jednak świadomość utraconej ciąży na wczesnym etapie jej trwania i emocjonalne doświadczenia z tym związane. Każde przebyte poronienie może wywrzeć duży wpływ na życie psychiczne zarówno kobiety jak i całej jej rodziny. Lęk przed ewentualną utratą kolejnej ciąży w chwili, gdy była ona planowana i wyczekiwana, rodzi wiele obaw przed niejedną przyszłą mamą. Powoduje serię pytań, czy kolejne starania o potomstwo będą w pełni skuteczne, czy ponownie pojawi się rozczarowanie i smutek.
>> Zobacz: Badania po poronieniach – Jakie warto wykonać?
Rozpoznanie poronienia: jakie badania przeprowadzić?
W chwili gdy dochodzi do samoistnej utraty ciąży, możemy w badaniach dodatkowych zaobserwować brak narastania stężenia ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej we krwi. W trakcie badania USG położniczego nie obserwuje się czynności serca płodu lub obecności zarodka w jamie macicy.
Poronienie: postępowanie po samoistnym zakończeniu ciąży
W przypadku wystąpienia samoistnego zakończenia ciąży, dalsze postępowanie jest zależne od tego, czy doszło do samodzielnego oczyszczenia jamy macicy po poronieniu, czy niezbędna była hospitalizacja pacjentki i czy przyczyna wywołująca utratę ciąży nie wymaga dłuższego leczenia.
Z uwagi na możliwy stan emocjonalny kobiety, po przebytym poronieniu zasadne jest objęcie jej wedle potrzeb szerszą opieką specjalistyczną – w tym także psychologiczną.
>> Przeczytaj także: Poronienia chybione (zatrzymane): objawy, przyczyny, postępowanie
Poronienie a kolejna ciąża
Zalecanym bezpiecznym odstępem, po utracie ciąży w przebiegu poronienia, jest okres 3 miesięcy przed ewentualnymi kolejnymi staraniami o potomstwo. W przypadku kontroli ginekologicznej, która obejmie ocenę badań biochemicznych i USG, a pacjentka nie będzie wymagała zabiegu wyłyżeczkowania macicy, starania można przyspieszyć i rozpocząć już w kolejnych cyklach.
W tym czasie zaleca się suplementację kwasu foliowego, a także wyeliminowanie czynników środowiskowych, które mogą przyczynić się do utraty ciąży jak:
- praca zawodowa i jej modyfikacja;
- ustabilizowanie współistniejących chorób przewlekłych;
- wyleczenie chorób ostrych.
>> Sprawdź: APS jako przyczyna poronień i niepłodności
Czy można zapobiec poronieniu?
Nie na wszystkie przyczyny prowadzące do samoistnej utraty ciąży kobieta ma wpływ. W przypadku, gdy do poronienia dochodzi z powodu wad genetycznych czy chromosomalnych zarodka, nic nie jesteśmy w stanie zrobić.
Do czynników modyfikowanych zaliczyć można przede wszystkim:
- zmianę dotychczasowego trybu życia,
- ograniczenie lub zaprzestanie korzystania z używek,
- zadbanie o właściwą dietę z zalecaną suplementacją kwasu foliowego,
- zatroszczenie się o higienę snu,
- utrzymanie umiarkowanej aktywności fizycznej,
- umiejętne radzenie sobie ze stresem.
>> To może Cię zainteresować: Zapłodnienie in vitro – co to jest i na czym polega?
Czas, który upływa od początku ciąży aż do chwili porodu, obarczony jest często dużym stresem i wieloma skrajnymi emocjami. Niezwykle radosny moment powitania na świecie potomstwa często może zostać z wielu przyczyn zaburzony m.in. z powodu przedwczesnej utraty ciąży. Ważne jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia medycznego i psychologicznego parom, które doświadczyły poronienia a także w miarę istniejących możliwości zdiagnozowanie przyczyn jego powstania. Każde niespecyficzne objawy lub nasilenie dyskomfortu w okolicy podbrzusza czy obecność nietypowej wydzieliny z dróg rodnych w trakcie rozpoznanej ciąży wymaga konsultacji lekarskiej i wykluczenia toczącego się poronienia.
Jedna strata ciąży nie musi oznaczać dalszych trudności w staraniach o potomstwo, dlatego tak ważna jest profilaktyka i odpowiednia opieka na każdym etapie planowania rodziny.
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/90964,poronienie (dostęp online 12.03.2025).
- Miscarriage matters: the epidemiological, physical, psychological, and economic costs of early pregnancy loss, Quenby S, Gallos ID, Dhillon-Smith RK, Podesek M, Stephenson MD, Fisher J, Brosens JJ, Brewin J, Ramhorst R, Lucas ES, McCoy RC, Anderson R, Daher S,Regan L, Al-Memar M, Bourne T, MacIntyre DA, Rai R, Christiansen OB, Sugiura-Ogasawara M, Odendaal J, Devall AJ, Bennett PR, Petrou S, Coomarasamy A.Lancet. 2021 May 1;397(10285):1658-1667. doi: 10.1016/S0140-6736(21)00682-6. Epub 2021 Apr 27 (dostęp online 10.03.2025).
- Miscarriage Definitions, Causes and Management: Review of Literature. I.A. Abdelazim, A. AbuFaza, P. Purohit, R.H. Farag, ARC Journal od Gynecology and Obstetrics, Vol/ 2, Issue 3, 2017, PP 20-21.
- Relationship between psychological stress and reccurent miscarriage”. W. Li, J. Newell- Price, G.l. Jones, W.L. Ledger, T.C. Li. Reproductive medicine online. Vol. 25, Issue 2, P 180-183, Augist 2012.
