Co nas uczula? Czym jest diagnostyka molekularna alergii i co ją odróżnia od popularnych testów skórnych? Dlaczego warto wykonać test ALEX? Dowiesz się z poniższego artykułu.
Alergen – co to takiego?
Alergen jest mieszaniną różnych białek tzw. molekuł. Dlaczego jest to ważne? Ponieważ dzięki diagnostyce molekularnej mamy pewność, że bardzo rzadko uczula cały alergen – zazwyczaj uczula nas jedno lub kilka białek z danego alergenu. Dlatego, nie każdy ma taki sam profil uczuleniowy, nawet jeżeli są to pacjenci uczuleni na ten sam alergen.
Rutynowo wykorzystywane testy skórne, czy badania panelowe związane z oznaczeniem przeciwciał IgE dla konkretnego alergenu w surowicy krwi dają nam tylko informację, czy pacjent jest uczulony na dany alergen, czy nie. Nie dają odpowiedzi, które konkretnie białko nas uczula. Zobrazujmy to wszystko na przykładzie jajka. Wiemy już, że alergen to mieszanina białek, nazywana również ekstraktem. Na kolejnej stronie znajdują się najczęściej uczulające alergeny jajka. Grafika składa się z kilku różnych elementów, wyobraźmy sobie, że są to poszczególne białka alergenu (molekuły).
Pamiętajmy, że każde z nich „uczula inaczej”. Najgroźniejsze jest uczulenie na owomukoid, które wiąże się z ryzykiem ciężkich objawów i wymaga odstawienia jajka w każdej postaci. Uczulenie na pozostałe białka z ujemnym wynikiem dla owomukoidu pozwoli na wprowadzenie do diety jaja pieczonego. Tym samym ukazuje się nam pierwsza zaleta diagnostyki molekularnej – pozwala przewidzieć ciężkość objawów, w tym ryzyko wystąpienia anafilaksji.
Możliwości diagnostyki molekularnej pozwalają również określić prawdopodobieństwo nabycia tolerancji w przypadku alergii na białko jaja i mleka, szczególnie istotne u dzieci. Okresowe mierzenie poziomu przeciwciał dla owomukoidu – jaja, czy kazeiny – głównego białka mleka i ich spadek będzie świadczył o nabywaniu tolerancji – „wyrastaniu z alergii”.
Kolejną istotną przewagą tego rodzaju diagnostyki jest wskazanie alergenów głównych i reagujących krzyżowo.
Alergeny główne i reakcje krzyżowe
Alergeny główne to te, które zazwyczaj mają największe znaczenie kliniczne. W przypadku alergii pokarmowej alergeny główne związane są z ryzykiem ciężkich objawów u pacjenta, w tym zagrażających jego życiu. Alergeny główne w alergii wziewnej świadczą o pierwotnym, „prawdziwym” uczuleniu, a ich obecność gwarantuje skuteczność swoistej immunoterapii SIT.
O reakcji krzyżowej mówimy wtedy, gdy alergeny wykazują znaczne podobieństwo w budowie między sobą. I tak, osoby uczulone na pyłek brzozy mogą reagować objawami po spożyciu np. jabłka czy orzecha ziemnego (alergeny brzozy, jabłka i orzecha ziemnego mają w składzie białko o zbliżonej budowie). Innym przykładem jest reakcja krzyżowa roztocza – owoce morza, która może zagrażać naszemu życiu. Tutaj białkiem wspólnym jest tropomiozyna. Białko to występuje zarówno w ciele roztoczy, jak i owoców morza (krewetki, ostrygi, kalmary, małże, ośmiornice), nicieni Anisakis (sushi). Wygląda to w ten sposób: na co dzień uczulają nas roztocza kurzu domowego, a w momencie, gdy zjedliśmy dużą ilość skorupiaków wg. Naszego organizmu „zjedliśmy dużą ilość roztoczy”. Wynikiem jest ryzyko silnych reakcji ogólnoustrojowych, dlatego tak ważne jest ustalenie profilu uczuleniowego.
Znajomość alergenów głównych i możliwych reakcji krzyżowych pozwala na zastosowanie odpowiednich zaleceń terapeutycznych przez lekarza prowadzącego.
Znaczenie diagnostyki molekularnej w przypadku alergii wziewnej
Ostatnim kluczowym aspektem jest wspomniana już wcześniej kwalifikacja do immunoterapii w przypadku alergii wziewnej (trawy, drzewa, roztocza). Diagnostyka molekularna jest tutaj niezbędna, a dlaczego?
SIT jest jedyną skuteczną metodą leczenia alergii wziewnej, trwa od 3 do 5 lat i potrafi być kosztowna. Posługując się diagnostyką molekularną, lekarz potrafi przewidzieć skuteczność odczulania. Brak głównych alergenów = brak pozytywnych efektów leczenia. Np. alergen główny dla brzozy to Bet v 1. Wynik dodatni w testach skórnych dla pyłku brzozy, ale ujemny wynik dla Bet v 1 w testach molekularnych świadczy o tym, że pacjent uczulony jest na mniejszy, reagujący krzyżowo alergen brzozy. Pierwotną przyczyną objawów u takiego pacjenta na pewno nie jest brzoza, a „odczulanie pyłkiem brzozy” nie przyniesie poprawy. Włączenie diagnostyki molekularnej pozwala ustalić prawdziwy powód uczulenia i zakwalifikować prawidłowo do odczulania.
Panel ALEX 295 znacznie poprawia jakość diagnozy alergii
ALEX to kompleksowy test w diagnostyce molekularnej alergii. W Polsce test pojawił się w roku 2017, pierwotnie zawierał 282 składowe – 156 ekstrakty i 126 molekuł, z początkiem roku producent testu rozszerzył zakres do 295 alergenów – 117 ekstraktów i 178 molekuł. Rozszerzony wariant to ok. 70 nowych alergenów głównie molekuł, co pozwala na jeszcze większą precyzję w określeniu profilu uczuleniowego.
ALEX 295 zapewnia kompletną diagnostykę na alergeny wziewne: drzewa, trawy, roztocza, pleśnie, jak i na alergeny pokarmowe: jaja, mleko, orzechy, ziarna, owoce, warzywa. Została uzupełniona diagnostyka dla pszenicy, roślin strączkowych, orzechów (w tym pistacji), zwierząt domowych (kot, pies, królik, chomik, świnka). Test mierzy również poziom przeciwciał dla konopi, czy protein zwierzęcych. W składzie znajduje się również Europejski obrzeżek gołębi – kleszcz ptasi, groźny również dla ludzi.
ALEX 295 to największy panel alergenów na poziomie molekularnym, a ok. 40 alergenów dostępnych jest diagnostycznie wyłącznie w tym teście!
Test ten jest szczególnie zalecany dla pacjentów z wieloma uczuleniami (alergeny wziewne i pokarmowe) lub dla pacjentów z niewyjaśnioną przyczyną anafilaksji.
Test ALEX w ALAB laboratoria – dlaczego warto?
W ALAB laboratoria dbamy o każdy detal, poczynając od samego formularza wyniku, po konsultację do badania. Stworzyliśmy własny, unikalny formularz badania, który w jasny i przejrzysty sposób prezentuje składowe badania. W podziale na alergeny główne wyodrębniliśmy te istotne klinicznie i reagujące krzyżowo. Układ ten ułatwia lekarzowi prowadzącemu interpretację wyników i skraca jej czas.
Z drugiej strony interpretacja tego typu platform molekularnych nie należy do najłatwiejszych. W naszej ofercie dostępny jest również wariant badania z interpretacją, analizą wyniku w formie opisu i bez interpretacji wyniku. Za interpretację badania odpowiada specjalista w dziedzinie diagnostyki molekularnej alergii, alergolog, pediatra dr n. med. Łukasz Błażowski.
KONSULTACJA WYNIKU ALEX W ALAB laboratoria zapewnia:
- ocenę znaczenia klinicznego występujących u pacjenta przeciwciał IgE
- ocenę możliwości wystąpienia reakcji krzyżowych
- wyjaśnienie przyczyn objawów występujących u pacjenta
- propozycje wykonania diagnostyki różnicowej
- propozycje leczenia i prewencji w przypadku pacjenta
Przygotowanie do badania:
- nie wymaga odstawienia leków przeciwhistaminowych czy sterydowych
- nie trzeba być na czczo
- test rekomendujemy od 6 mż.
Poznaj szczegóły panelu ALEX 295 – przejdź na stronę badania w ALAB laboratoria.
