Opuchnięte nogi to problem, który może dotyczyć osób w każdym wieku. Wśród jego przyczyn najczęściej wymienia się pozostawanie nóg przez dłuższy czas w jednej pozycji, zatrzymanie wody w organizmie, stosowanie niektórych leków oraz choroby serca, nerek czy zaburzenia hormonalne. Dowiedz się, jakie badania zrobić i jak poradzić sobie z opuchlizną kostek.
Spis treści:
- Opuchnięte nogi – przyczyny
- Opuchnięcie kostek i nóg – najczęstsze objawy
- Puchnięcie nóg – jakie badania wykonać?
- Leczenie opuchniętych nóg – jak przebiega?
- Opuchnięte kostki u nóg – podsumowanie
Opuchnięte nogi – przyczyny
Opuchnięte nogi mogą być objawem wielu nieprawidłowości w organizmie. Nie zawsze jednak przyczyną opuchlizny są poważne choroby. Bardzo często jest ona skutkiem prowadzonego stylu życia. Opuchnięte kostki mogą obserwować osoby:
- wykonujące pracę siedzącą,
- często podróżujące w pozycji siedzącej na dużych dystansach,
- uprawiające intensywny wysiłek fizyczny.
Obrzęki nóg mogą mieć także podłoże na tle chorób kardiologicznych. Jedną z ich charakterystycznych cech jest pozostawanie śladu po uciśnięciu, który zaczyna znikać dopiero po kilku sekundach (tzw. obrzęki ciastowate).
Jedną z przyczyn opuchniętych kostek na podłożu kardiologicznym jest niewydolność serca. To schorzenie charakteryzuje się między innymi niedostatecznym dostarczaniem krwi do tkanek i narządów, co skutkuje upośledzeniem ich funkcji. Poza obrzękiem nóg obecne są także duszność, zmniejszona tolerancja wysiłku, kołatanie serca, przewlekły kasze. Skóra na kończynach może być zaczerwieniona i przesuszona.
Inną przyczyną opuchniętych nóg jest przewlekła niewydolność żylna. Problem częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Opuchnięte kostki mogą wskazywać na zaburzenia pracy nerek. Jednym z nich jest zespół nerczycowy. To stan, który charakteryzuje się nadmierną utratą białka wraz z moczem – występuje na skutek uszkodzenia bariery filtracyjnej kłębuszków nerkowych (np. w wyniku nefropatii, chorób autoimmunologicznych lub wrodzonych nieprawidłowości). W zespole nerczycowym obrzęki kostek pojawiają się głównie wieczorem. Do puchnięcia nóg może przyczyniać się stosowanie niektórych leków.
Opuchnięte nogi są jednym z częstych problemów kobiet w ciąży. Pojawiają się na skutek zwiększenia objętości krwi krążącej i ucisku macicy na naczynia krwionośne, uniemożliwiającego prawidłowy przepływ krwi – szczególnie jej odpływ z nóg.
U kogo rośnie ryzyko pojawienia się opuchniętych nóg i kostek?
Ryzyko puchnięcia nóg rośnie w przypadku osób:
- prowadzących siedzący tryb życia,
- nieaktywnych fizycznie,
- z nadwagą lub otyłością,
- przyjmujących niektóre leki,
- odżywiających się nieprawidłowo,
- palących papierosy,
- u kobiet w ciąży.
Opuchnięte nogi i kostki często dotyczą osób chorujących przewlekle. Jednym z czynników ryzyka jest podwyższony peptyd natriuretyczny typu B, co jest charakterystyczne m.in. dla niewydolności serca, chorób nerek i wątroby.
>>> Dowiedz się więcej: Kiedy oznaczać peptyd natriuretyczny typu B?
Dlaczego opuchlizna pojawia się na nogach i kostkach?
Obrzęki powstają na skutek gromadzenia się płynu w przestrzeni pozanaczyniowej i pozakomórkowej. Jest to wynikiem:
- spadku ciśnienia onkotycznego krwi,
- wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach włosowatych,
- zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych,
- utrudnionego przepływu przez naczynia limfatyczne.
Najczęściej powstanie obrzęku jest wynikiem połączenia kilku powyższych mechanizmów.
Opuchnięcie kostek i nóg – najczęstsze objawy
Opuchlizna nóg charakteryzuje się zwiększeniem obwodu podudzi. Może występować jednostronnie lub obustronnie. Obrzęki są twarde lub łatwo poddają się uciskowi. W zależności od przyczyny utrzymują się stale lub znikają po odpoczynku. Zdarza się, że opuchniętym kostkom towarzyszą inne objawy. Są to m.in.:
- uczucie ciężkości nóg,
- skurcze mięśni,
- ból,
- trudności z poruszaniem się,
- uczucie zmęczenia nóg.
Ponadto obecne są objawy charakterystyczne dla choroby, która ją wywołała.
Puchnięcie nóg – jakie badania wykonać?
Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest ustalenie przyczyny opuchniętych nóg. Diagnostyka obejmuje m.in.:
- badanie USG Doppler kończyn dolnych,
- badanie EKG,
- badanie echo serca,
- badanie moczu,
- badania laboratoryjne krwi.
Wśród badań laboratoryjnych krwi znaczenie mają m.in. poziom elektrolitów, markery niewydolności serca (NT-PROBNP), testy oceniające pracę nerek (pakiet nerkowy oraz proteinogram).
Leczenie opuchniętych nóg – jak przebiega?
Leczenie opuchniętych kostek u nóg zależy od przyczyny problemu i jest dopasowywane indywidualnie do każdej osoby. W celu zmniejszenia obrzęków najczęściej stosowane są leki moczopędne. Można wspomóc się także terapią uciskową przy pomocy specjalnych pończoch lub opasek oraz masażami limfatycznymi. Ważnym elementem terapii jest ograniczenie spożycia soli.
Domowe sposoby na opuchnięte kostki i nogi
Domowe sposoby na opuchnięte nogi obejmują:
- odpoczywanie z nogami uniesionymi do góry,
- utrzymanie prawidłowej masy ciała,
- stosowanie maści o działaniu przeciwobrzękowym,
- zimne okłady.
Należy pamiętać, że domowe sposoby na opuchnięte nogi mają na celu jedynie złagodzenie niektórych objawów, ale nie usuwają ich przyczyny. Nawracająca lub utrzymująca się przez długi czas opuchlizna kostek powinna być zawsze skonsultowana z lekarzem i odpowiednio leczona.
Opuchnięte kostki u nóg – podsumowanie
Opuchlizna nóg może mieć różne przyczyny – od niegroźnych związanych z prowadzonym stylem życia do poważnych chorób serca lub nerek. Ryzyko puchnięcia kostek wzrasta u osób przyjmujących niektóre leki, nieaktywnych fizycznie, palących papierosy i zmagających się z nadwagą oraz otyłością. Problem ten jest powszechny również u kobiet w ciąży. Bardzo ważne jest obserwowanie swojego organizmu i niebagatelizowanie powtarzających się obrzęków nóg. Konieczne jest wykonanie badań diagnostycznych w celu ustalenia ich przyczyny oraz rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.
Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki
Piśmiennictwo
- M. Dobrowolski, R. Dąbrowski, Obrzęki z przyczyn kardiologicznych i ich leczenie, Lekarz POZ 1/2019, 11-16
- T. M. Rywik, Rozpoznawanie i leczenie niewydolności serca – aspekty praktyczne, Lekarz POZ 2/2018, 73-82
- P. Mościcka i in., Przewlekła niewydolność żylna – obraz kliniczny, Leczenie Ran 2019, 16 (3-4), 84-91
- B. Lewko, Leczenie zespołu nerczycowego: immuno – czy raczej podocytoterapia?, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2016, 70, 459-470
