Wirus opryszczki jest bardzo powszechny i może się rozwinąć zarówno u kobiet, jak i mężczyzn w każdym wieku. Zazwyczaj zmiany są zlokalizowane na czerwieni wargowej , ale również mogą pojawić się na skórze otaczającej czerwień oraz w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Jak je rozpoznać i skutecznie wyleczyć? Dowiesz się z naszego artykułu.
Spis treści:
- Co to jest opryszczka?
- Jak wygląda opryszczka w nosie?
- Przyczyny opryszczki
- Diagnostyka opryszczki
- Leczenie opryszczki na twarzy
Co to jest opryszczka?
Opryszczka wargowa to schorzenie wirusowe, które pojawia się zazwyczaj w okolicy czerwieni wargowej, choć może pojawić się również w obrębie innych obszarów ciała, a także na śluzówkach. Do pierwszego kontaktu z wirusem opryszczki dochodzi najczęściej u dzieci. Opryszczka wargowa to choroba zakaźna, która bardzo łatwo przenosi się przez kontakt bezpośredni. Nie zawsze jednak od razu manifestuje się na skórze. Przez wiele lat może pozostawać w postaci utajonej. Ma charakter nawrotowy, co oznacza, że u niektórych osób może pojawić się wielokrotnie.
Jak wygląda opryszczka w nosie?
Opryszczka w obrębie błony śluzowej nosa powoduje duży dyskomfort. Zazwyczaj towarzyszy jej obrzęk, który w zaawansowanych postaciach może prowadzić do trudności z oddychaniem. Przypadłości tej towarzyszy również swędzenie, pieczenie i mrowienie. Podobnie, jak w przypadku opryszczki wargowej, pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym. Po kilku dniach pękają, na ich miejscu powstają nadżerki, a następnie strupy. Z łatwością można je rozdrapać podczas wydmuchiwania nosa czy pocierania go palcem, co wydłuża proces gojenia. W ten sposób można również przenieść opryszczkę na kolejne części ciała lub na inne osoby.
Opryszczka wargowa wygląda podobnie, jak zmiany zlokalizowane w nosie. Dla wielu osób stanowi ona problem natury estetycznej. Częste dotykanie zmiany czy naruszanie jej podczas jedzenia czy mycia twarzy może skutkować przeniesieniem jej, nadkażeniem bakteryjnym i wydłużeniem procesu leczenia. Zarówno opryszczka na ustach, jak i w nosie trwa ok. 2 tygodni i zazwyczaj zanika samoistnie.
Przyczyny opryszczki
Za pojawienie się opryszczki na czerwieni wargowej odpowiedzialny jest w większości przypadków wirus HSV-1 (Herpes simplex virus). Szacuje się, że ponad 90% populacji jest jego nosicielami, co oznacza, że pod wpływem określonych bodźców mogą wystąpić opisywane zmiany na wargach czy w nosie. Najczęściej opryszczka na ustach pojawia się w wyniku osłabienia odporności, czyli:
- po chorobie,
- z przemęczenia,
- w sytuacjach stresowych,
- podczas miesiączki,
- pod wpływem promieniowania ultrafioletowego,
- w przypadku przyjmowania leków obniżających odporność (immunosupresyjnych).
Przyczyny opryszczki wargowej
Usta są miejscem bardzo narażonym na pojawienie się opryszczki. Poza obniżeniem odporności może być ona wynikiem urazu, np. podczas jedzenia, ekspozycji na promienie słoneczne czy stosowania pomadki innej osoby, która jest nosicielem wirusa. Wystarczy lekkie przeziębienie, zmęczenie czy intensywny okres w pracy, aby na ustach pojawiły się swędzące pęcherzyki z płynem.
Opryszczką na ustach można się zarazić nie tylko podczas pocałunków, ale również korzystając z przedmiotów należących do innych osób, jak ręcznik, kosmetyki, szczoteczka do zębów, sztućce czy pościel.
Opryszczka na nosie – przyczyny
Opryszczka w nosie może pojawić się, kiedy organizm jest osłabiony i bardziej narażony na różne czynniki wyzwalające. Zakażenie wirusem HSV może rozwinąć się również podczas innych zakażeń, np. COVID-19.
Warto prawidłowo odróżnić opryszczkę w nosie od innych przypadłości, które mogą mieć podobny przebieg. Podczas kataru w jamie nosowej również mogą pojawiać rany i strupy, wynikające z częstego wydmuchiwania i wycierania nosa i związanego z tymi czynnościami podrażnienia śluzówki nosa.
Czasami opryszczka wymaga różnicowania z innymi schorzeniami. Podobne zmiany na skórze lub w obrębie śluzówek mogą również świadczyć o:
- półpaścu,
- liszajcu pęcherzowym,
- postaci śluzówkowej pęcherzycy zwykłej,
- aftach,
- zespole Stevensa-Johnsona.
W celu rozwiania wątpliwości, wskazana jest konsultacja z lekarzem.
Diagnostyka opryszczki
W diagnostyce opryszczki niezbędny jest wnikliwy wywiad i badanie lekarskie. Rozpoznanie stawia się typowo na podstawie obrazu klinicznego. W przypadku wątpliwości, rozwiązaniem mogą być dodatkowe badania różnicowe, takie jak badanie mikroskopowe, serologiczne, wykrywanie materiału genetycznego wirusa czy jego izolacja. W przypadku wątpliwości diagnostycznych, gdy zmiany skórne zlokalizowane są w nietypowych lokalizacjach konieczne może być pobranie wycinka do badania histopatologicznego lub immunopatologicznego. Jest to niezbędne na przykład w przypadku podejrzenia pęcherzycy.
Warto pamiętać, że opryszczka ma wpływ na wyniki badań krwi. Może zaburzyć morfologię krwi, a także CRP i OB., których stężenie może być wyższe podczas aktywnego stanu zapalnego w organizmie. Chcąc wykonać badania należy odczekać przynajmniej tydzień po ustaniu wszelkich dolegliwości związanych z opryszczką.
Leczenie opryszczki na twarzy
Leczenie opryszczki na ustach jest ustalane przez lekarza. Zazwyczaj polega ono na połączeniu doustnego leku przeciwwirusowego z leczeniem miejscowym. Leki miejscowe łagodzą ból i przyspieszają gojenie się zmian. Warto również zadbać o odporność organizmu. Opryszczka na ustach w okresie ciąży może być leczona bezpiecznymi lekami przeciwwirusowymi, które hamują namnażanie się patogenu, zmniejszają objawy i jednocześnie nie zagrażają płodowi.
Zmiany na ustach czy w nosie o niewielkim nasileniu można leczyć samodzielnie, wykorzystując preparaty do stosowania miejscowego, jak maści, kremy czy plasterki. Popularnym środkiem jest pasta cynkowa, która ma działanie wysuszające. Aby nie przenosić zmian na inne partie należy zadbać o higienę rąk i unikać dotykania zakażonych miejsc.
Opryszczka może powodować dyskomfort, a także stanowić problem natury estetycznej. Jeśli pojawia się często warto udać się do lekarza i wykonać niezbędne badania. Po ocenie stanu klinicznego pacjenta, lekarz zaproponuje odpowiednie postępowanie diagnostyczno-lecznicze.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- A.Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017, t. 3, nr 4, s. 147–151.
- A.Karowicz-Bilińska, E. Kurowska, E. Nowak-Markwitz i wsp., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w przypadku zakażenia wirusem HSV w położnictwie, „Ginekologia Polska” 2015, nr 86, s. 715–717.
- E. Biało-Wójcicka, S. Majewski, K. Łoza, Zakażenie wirusem opryszczki pospolitej – badanie ankietowe dotyczące wiedzy na temat infekcji wirusem opryszczki wśród osób w wieku 18–35 lat, „Przegląd Dermatologiczny” 2015, nr 102, s. 8–13.
