Zmiana koloru, wielkości konsystencji czy zapachu stolca może świadczyć o procesie chorobowym, dlatego nie powinno się ich lekceważyć. Jednym z niepokojących sygnałów zmiany wypróżnienia jest pojawienie się stolca ołówkowatego – jak go rozpoznać i czym może być spowodowany? Przeczytaj artykuł, aby poznać odpowiedzi na te pytania.
Spis treści:
- Jak wygląda stolec ołówkowaty?
- Przyczyny ołówkowatego stolca
- Czy cienki stolec może oznaczać raka?
- Ołówkowaty stolec – jakie badania wykonać?
Jak wygląda stolec ołówkowaty?
Nazwa “ołówkowaty stolec” nie jest przypadkowa., można stwierdzić, że faktycznie wygląda jak ołówek. Opisuje się go jako dobrze uformowaną, ale długą i cienką masę kałową.
| Warto wiedzieć Średnica stolca wynosi zazwyczaj około 2-5 cm. Tymczasem średnica stolca ołówkowatego wynosi zaledwie kilkanaście milimetrów. |
Jaki ma kolor stolec ołówkowaty? Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, ponieważ kolor może zmieniać się w zależności od stanu zdrowia. W przypadku krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego masa kałowa ma kolor smolisty. Z kolei kolor jasny, żółtawy może być spowodowany cholestazą (stanem, w którym odpływ żółci z wątroby jest utrudniony lub zablokowany).
>> To może Cię zainteresować: Jasny stolec – kiedy może być objawem choroby?
Przyczyny ołówkowatego stolca
Wygląd stolca ołówkowatego nie powinien zostać zlekceważony – jest to znak, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Tylko co? Jakie mogą być przyczyny wąskiego stolca?
Hemoroidy a cienki stolec
Czy istnieje jakiś związek między hemoroidami a cienkim stolcem? Tak. Stolec ołówkowaty może świadczyć o chorobie hemoroidalnej (inaczej żylakach odbytu), w której dochodzi do powiększenia się guzków krwawniczych. Są one fizjologiczną strukturą odbytu, ale problem pojawia się, gdy zwiększają swoje rozmiary. Powoduje to zwężenie światła odbytnicy, a w konsekwencji zmianę średnicy stolca.
| Warto wiedzieć Cienki stolec to niejedyny objaw żylaków odbytu. U osoby chorej często obserwuje się również ślad krwi na papierze toaletowym lub domieszkę świeżej krwi w stolcu. |
Ponadto pojawiają się objawy, takie jak:
- pieczenie, świąd, podrażnienie, ból czy dyskomfort w okolicy odbytu;
- wyciek śluzu;
- uczucie niecałkowitego wypróżnienia;
Co może być przyczyną takich objawów? Nie jest to do końca wyjaśnione. Wśród możliwych przyczyn żylaków odbytu wymienia się m.in. siedzący tryb życia, nawykowe zaparcia oraz marskość wątroby.
>>Przeczytaj też: Zielony stolec – co może oznaczać zielony kał u dorosłych i dzieci?
Zespół jelita drażliwego a cienki stolec
Cienki stolec może być również jednym z objawów zespołu jelita drażliwego (ang. IrritableBowelSyndrome, IBS). Jakiś czas temu był on uznawany za zaburzenie czynnościowe i chorobę psychosomatyczną. Obecnie wiadomo, że jest to zaburzenie funkcji przewodu pokarmowego spowodowane zaburzeniami interakcji na osi jelito-mózg. Udział w ich powstawaniu mają m.in. czynniki genetyczne, a także przebyte infekcje żołądkowo-jelitowe.
Zmiana wyglądu stolca to tylko jeden z objawów IBS. Do pozostałych należą:
- nawracające bóle brzucha;
- wzdęcia brzucha;
- gazy;
- objawy spoza przewodu pokarmowego (m.in. bóle głowy, nocne oddawanie moczu, zaburzenia miesiączkowania);
U osób z zespołem jelita drażliwego występują również problemy z wypróżnianiem. W zależności od podtypu IBS są to zaparcia lub biegunki.
>> Zobacz też: Czarny stolec, smolisty stolec – przyczyny, diagnostyka, postępowanie
Cienki stolec a stres
Wśród przyczyn ołówkowatego stolca wymienia się również stres. U osób, które są narażone na jego działanie przez dłuższy czas, może dojść do zaciskania mięśni jelita. Prowadzi to do zmiany wyglądu mas kałowych.
Nie zawsze stres sam w sobie jest przyczyną zmiany w wyglądzie stolca. W niektórych przypadkach jest on czynnikiem, który nasila objawy nerwicy czy zespołu jelita drażliwego i tym sposobem prowadzi do pojawienia się niepokojących sygnałów ze strony przewodu pokarmowego.
Czy cienki stolec może oznaczać raka?
Choroby nowotworowe są jedną z najczęstszych przyczyn ołówkowatego stolca. Niepokojące zmniejszenie się jego średnicy może świadczyć o tym, że w przewodzie pokarmowym (najczęściej w odbytnicy) pojawił się guz nowotworowy, który zwęził światło jelita.
W przypadku choroby nowotworowej pojawiają się również inne alarmujące sygnały. Obserwuje się niezamierzoną utratę masy ciała, nocne poty, krew w stolcu i stany podgorączkowe. Ponadto mogą pojawić się objawy anemii: bladość skóry, bóle i zawroty głowy, zmiana rytmu wypróżnień czy osłabienie.
>> Sprawdź też: Anemia – przyczyny, objawy i rodzaje niedokrwistości
Ołówkowaty stolec – jakie badania wykonać?
Zmiana wyglądu stolca może wydawać się czymś błahym, ale nie należy jej lekceważyć. Warto skonsultować ją z lekarzem (gastrologiem lub proktologiem), który zajmie się znalezieniem przyczyny.
W pierwszej kolejności zazwyczaj wykonuje się badanie per rectum. Pozwala ono na ogólną ocenę bańki odbytnicy, wyglądu stolca na rękawiczce, a także wyczucie ewentualnego guza, który jest w zasięgu palca.
Jeśli lekarz widzi konieczność wykonania dodatkowych badań, może skierować pacjenta na endoskopię jelita. Przy podejrzeniu nieswoistych zapaleń jelit lub nowotworu jelita grubego wykonuje się kolonoskopię. W innych przypadkach wystarczające mogą okazać się szybsze i lepiej tolerowane przez pacjenta badania – sigmoidoskopia lub rektoskopia.
W celu ustalenia przyczyny cienkiego stolca zleca się także badania laboratoryjne. Jednym z nich jest łatwo dostępne badanie na krew utajoną w kale.
Zalecenie dotyczące obserwowania wyglądu stolca może wydawać się absurdalne i wywoływać śmiech. Jednak warto potraktować je poważnie. Zmiany w kształcie, średnicy, kolorze czy konsystencji stolca czasami świadczą o chorobie. W przypadku cienkiego stolca może być nią IBS, choroba hemoroidalna, a nawet nowotwór. Nie powinno się tego lekceważyć – im wcześniej rozpocznie się diagnostyka, tym lepiej.
>> Przeczytaj także: Posiew kału – czemu służy badanie i jak interpretować wyniki?
Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/73971,stolec-olowkowaty-czy-to-objaw-raka, dostęp: 05.09.2024
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/68332,hemoroidy, dostęp: 05.09.2024
- https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/hemoroidy-zylaki-odbytu-objawy-przyczyny-i-leczenie/, dostęp: 05.09.2024
- https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/zespol-jelita-nadwrazliwego-objawy-diagnostyka-leczenie/, dostęp: 05.09.2024
- Grunwald, Anna, and Krystyna Klimaszewska. „PROFILAKTYKA I LECZENIE NOWOTWORÓW JELITA GRUBEGO.” Rola zespołu interdyscyplinarnego w opiece nad pacjentami onkologicznymi Tom III: 76.
