Oczyszczanie organizmu, popularnie nazywane detoksykacją, to temat, który budzi ogromne zainteresowanie wśród osób chcących zadbać o zdrowie i dobre samopoczucie. Hasła te coraz częściej pojawiają się w mediach i na etykietach suplementów diety. Wokół nich narosło też wiele mitów i sprzecznych informacji. Dlatego warto przyjrzeć im się bliżej. Dowiedz się, czy organizm naprawdę potrzebuje detoksykacji przy pomocy diety i innych metod.
Spis treści:
- Detoksykacja organizmu: co to jest?
- Kiedy warto zrobić oczyszczanie organizmu z toksyn?
- Usuwanie toksyn z organizmu: dieta wspomagająca detoks
- Detoksykacja i oczyszczanie organizmu: objawy
- Detoksykacja organizmu na własną rękę: przeciwwskazania
Detoksykacja organizmu: co to jest?
Zwolennicy medycyny alternatywnej uznają, że detoksykacja organizmu to działania mające na celu oczyszczenie organizmu ze skumulowanych w nim toksyn (pochodzących głównie z zanieczyszczeń obecnych w środowisku lub przetworzonej żywności) oraz bakterii, pasożytów czy grzybów.
| Pamiętaj: Nie istnieje coś takiego, jak „oczyszczanie” czy „detoksykacja” organizmu. To marketingowy mit. Ciało człowieka każdego dnia usuwa toksyny w sposób naturalny, dzięki pracy wątroby, nerek, jelit i innych narządów. Dbanie o ich zdrowie jest istotne, ale nie wymaga stosowania specjalnych, restrykcyjnych oczyszczających diet czy suplementów. |
Zbędne produkty przemiany materii oraz różnego rodzaju szkodliwe substancje są usuwane z organizmu przy pomocy fizjologicznych procesów, które zachodzą nieustannie. Najważniejszymi organami, które biorą w nich udział, są wątroba, nerki, płuca, skóra i układ pokarmowy.
| Warto wiedzieć: Szkodliwe substancje są usuwane z moczem, śliną, żółcią, potem, a także wydychanym powietrzem. |
Z czego można oczyścić organizm?
Poprzez fizjologiczne procesy organizm usuwa:
- zbędne produkty przemiany materii (np. mocznik, dwutlenek węgla),
- substancje pochodzące z zewnątrz (np. leki, alkohol, zanieczyszczenia).
| Warto wiedzieć: Zdarza się, że organizm nie radzi sobie z usunięciem nadmiaru jakiejś substancji (np. alkoholu, toksyn obecnych w trujących grzybach lub metabolitów leków), co prowadzi do zatrucia. Powinno być ono leczone w warunkach szpitalnych. Nie istnieją żadne domowe sposoby na „detoks” organizmu. |
Kiedy warto zrobić oczyszczanie organizmu z toksyn?
Detoksykacja jelit, wątroby czy całego organizmu nie jest potrzebna. W niektórych przypadkach stosowanie „detoksu” może być szkodliwe.
Warto jednak prowadzić zdrowy styl życia, który wspomaga funkcjonowanie organizmu i zmniejsza ryzyko wielu poważnych chorób, które zaburzają prawidłową pracę narządów wewnętrznych. Jeśli masz wątpliwości co do diety lub stanu zdrowia, skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem, zamiast sięgać po niesprawdzone metody „oczyszczania”.
Dobrze zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, wystarczająca ilość snu, odpowiednie nawodnienie organizmu – to działania, które trzeba podejmować przez cały czas, a nie tylko w określonych okresach lub sytuacjach gorszego samopoczucia.
>> Zobacz także: Choroby cywilizacyjne: czym są, rodzaje, przyczyny i profilaktyka
Usuwanie toksyn z organizmu: dieta wspomagająca detoks
Podstawą we wspieraniu prawidłowej pracy organizmu jest dobrze zbilansowana dieta, dostosowana do potrzeb organizmu. Jadłospis powinien zawierać m.in. świeże owoce i warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, oleje roślinne, tłuste ryby morskie, jaja, drób. Należy ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych, żywności wysokoprzetworzonej, cukru, alkoholu oraz innych używek. Zalecane jest picie minimum 2 litrów wody dziennie.
Należy także kontrolować ilość i rodzaj stosowanych leków oraz suplementów diety. Ich nadmiar może obciążać wątrobę. Dlatego wszelkie kuracje należy wcześniej omówić z lekarzem.
>> Przeczytaj też: Dieta śródziemnomorska – zasady, produkty, przykładowy jadłospis i przepisy
Detoksykacja i oczyszczanie organizmu: objawy
Według zwolenników „oczyszczania organizmu” objawy wskazujące na nagromadzenie toksyn w organizmie to m.in.:
- przewlekłe zmęczenie,
- pogorszenie tolerancji wysiłku,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia nastroju,
- bóle głowy,
- obniżenie odporności,
- problemy skórne,
- alergie i nietolerancje pokarmowe,
- nieprzyjemny zapach z ust lub potu.
Należy mieć świadomość, że powyższe objawy mogą wskazywać na poważne schorzenia, które wymagają szczegółowej diagnostyki (m.in. badań laboratoryjnych z krwi, takich jak morfologia, glukoza, ALT, AST, poziom żelaza, elektrolitów, TSH) i często leczenia pod okiem lekarza. Dlatego nigdy nie należy ich bagatelizować i próbować łagodzić ich samodzielnie przy pomocy sposobów na „detoks” organizmu.
Detoksykacja organizmu na własną rękę: przeciwwskazania
Oczyszczanie organizmu z toksyn przy pomocy restrykcyjnych diet, suplementów diety czy innych zyskujących na popularności metod nigdy nie powinno być przeprowadzane na własną rękę. Wszelkie zmiany sposobu odżywiania czy rozpoczęcie suplementacji należy zawsze skonsultować z lekarzem i dopasować do aktualnego stanu zdrowia.
Popularne „oczyszczające” diety, preparaty czy inne sposoby na „detoksykację” organizmu często bazują na marketingowych obietnicach, a nie na naukowych dowodach. Zdrowe ciało dobrze radzi sobie z usuwaniem szkodliwych substancji dzięki naturalnym procesom. Może je wspierać prowadzenie zdrowego stylu życia, oparte m.in. o dobrze zbilansowaną dietę, rezygnację z używek i regularną aktywność fizyczną. Wszelkie niepokojące objawy należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha
Bibliografia
- K. Jura, Oczyszczanie organizmu z toksyn. Praktyczne przepisy z dnia na dzień, Wydawnictwo internetowe e-bookowo 2015
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/329815,regeneracja-i-oczyszczanie-watroby-czy-wspomaganie-jest-potrzebne (dostęp 11.12.2024)
- A. Tahreem i in., Fad Diets: Facts and Fiction https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9294402/ (dostęp 11.12.2024)
- A.V. Klein, H. Kiat, Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25522674/ (dostęp 11.12.2024)
- I.S.M. Martin i in., Are detox diets an effective strategy for obesity and oxidation management in the short term?, JONNPR. 2017, 2(9), s. 399–409
- A. Ciołkowski, Zioła wspomagające oczyszczanie organizmu, Lek w Polsce 2024, vol. 34, s. 15–21
