Rak przełyku jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów przewodu pokarmowego. Ze względu na niespecyficzność wczesnych objawów, choroba jest często rozpoznawana w późnych stadiach, co znacznie pogarsza rokowania. Dowiedz się, jakie są objawy raka przełyku, jak wygląda diagnostyka oraz jakie są możliwości leczenia.
Spis treści:
- Rak przełyku – co to za rodzaj nowotworu?
- Rak przełyku – objawy
- Przyczyny zachorowania na raka przełyku
- Jak szybko rozwija się rak przełyku?
- Rak przełyku – badania i diagnostyka nowotworu
- Leczenie pacjentów z rakiem przełyku
- Rak przełyku – rokowania
- Rak przełyku – profilaktyka
Rak przełyku – co to za rodzaj nowotworu?
Rak przełyku to nowotwór złośliwy, który rozwija się w obrębie błony śluzowej wyścielającej ściany przełyku. Może on powstawać w różnych częściach, jednak najczęściej lokalizuje się w górnej i środkowej części przełyku.
Histologicznie wyróżnia się:
- raka płaskonabłonkowego przełyku wywodzącego się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego,
- raka gruczołowego wywodzącego się z komórek gruczołowych.
Rak płaskonabłonkowy przełyku stanowi około 90% przypadków. Może rozwijać się na całej długości przełyku, ale najczęściej lokalizuje się w jego górnej lub środkowej jego części. Natomiast rak gruczołowy umiejscowiony jest najczęściej w dolnej części przełyku lub w obrębie połączenia żołądkowo-przełykowego.
| Rak przełyku stanowi około 2% wszystkich nowotworów złośliwych w Polsce. Choroba znacznie częściej występuje u mężczyzn. |
Rak przełyku – objawy
Początkowo objawy raka przełyku mogą być nieobecne lub niespecyficzne, co często opóźnia diagnozę i rozpoczęcie leczenia. Pierwsze dolegliwości pojawiają się, gdy dojdzie do rozrostu guza i zwężenia światła przełyku. Bardzo często w momencie rozpoznania rak przełyku jest już w zaawansowanym stadium, co wpływa negatywnie na rokowania.
Objawy raka przełyku to:
- ból podczas połykania,
- zaburzenia połykania (trudności w przełykaniu, krztuszenie się, odruch wymiotny),
- uczucie rozpierania w klatce piersiowej,
- uczucie ciała obcego w przełyku,
- ból lub pieczenie za mostkiem,
- utrata masy ciała,
- chrypka,
- duszność.
Postępujący rak przełyku może doprowadzić do niedoborów pokarmowych i wyniszczenia organizmu. Jeżeli dojdzie do przerzutów, obecne są także ich objawy.
| Rak przełyku najczęściej daje przerzuty do węzłów chłonnych, wątroby, płuc i kości. |
Wczesne objawy raka przełyku
Początkowo rak przełyku rozwija się bez żadnych dolegliwości. Na wczesnym etapie jest najczęściej diagnozowany przypadkowo (np. podczas gastroskopii).
Zdarza się, że pierwsze objawy raka przełyku są przez pacjentów mylone z refluksem żołądkowo-przełykowym. O rozwijającym się nowotworze mogą świadczyć m.in. uczucie pieczenia za mostkiem czy dyskomfort podczas przełykania pokarmów. Wszelkie niepokojące dolegliwości powinny być zawsze skonsultowane z lekarzem.
>> Zobacz także: Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn
Przyczyny zachorowania na raka przełyku
Przyczyny raka przełyku są złożone i często związane z występowaniem wielu czynników – w tym środowiskowych i genetycznych. W przypadku typu płaskonabłonkowego ryzyko zachorowania zwiększają:
- palenie lub żucie tytoniu,
- nadużywanie alkoholu,
- starszy wiek,
- płeć męska,
- dieta uboga w warzywa i owoce,
- oparzenie przełyku (termiczne lub chemiczne),
- genetycznie uwarunkowana hiperkeratoza dłoni i stóp,
- zakażenie HPV.
Natomiast czynniki ryzyka raka przełyku typu gruczołowego to przede wszystkim refluks żołądkowo-przełykowy, otyłość, starszy wiek, płeć męska, przełyk Barretta, przepuklina rozworu przełykowego, używanie tytoniu.
>> Zobacz także: Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu pokarmowego człowieka
Jak szybko rozwija się rak przełyku?
Tempo rozwoju raka przełyku jest zróżnicowane i zależy od wielu czynników – w tym typu histologicznego nowotworu. Najczęściej proces nowotworowy trwa kilka lat, z czego początkowo przebiega całkowicie bezobjawowo. Warto wiedzieć, że rak przełyku cechuje się dość szybką inwazją otaczających struktur (m.in. tchawicy czy osierdzia), co ma negatywny wpływ na rokowania.
Rak przełyku – badania i diagnostyka nowotworu
Diagnostyka raka przełyku opiera się o szczegółowy wywiad medyczny oraz badania dodatkowe. Podstawą jest endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, która pozwala na uwidocznienie zmian w błonie śluzowej przełyku oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego. Do innych badań należą m.in.:
- tomografia komputerowa klatki piersiowej,
- endosonografia.
W celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby i wykrycia przerzutów wykonuje się jeszcze inne badania obrazowe – np. tomografię komputerową jamy brzusznej, bronchofiberoskopię.
Leczenie pacjentów z rakiem przełyku
Leczenie raka przełyku zależy od:
- rodzaju nowotworu,
- stopnia zaawansowania nowotworu,
- lokalizacji nowotworu,
- ogólnego stanu pacjenta.
Leczenie raka przełyku powinno być prowadzone interdyscyplinarnie i dopasowane indywidualnie do danego przypadku. Jedną z metod terapii jest operacja chirurgiczna. W początkowych stadiach choroby przeprowadza się endoskopową resekcję śluzówki. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być usunięcie przełyku. Leczenie chirurgiczne raka przełyku nie może być zastosowane u wszystkich chorych. Innymi metodami są radioterapia, chemioterapia, immunoterapia.
Oprócz tego stosuje się różnego rodzaju terapie wspomagające, które mają na celu poprawę jakości życia chorego. Należą do nich m.in. stenty przełykowe lub gastrostomia odżywcza.
Rak przełyku – rokowania
Rokowanie w raku przełyku zależy od stopnia zaawansowania w momencie diagnozy. Najczęściej choroba rozpoznawana jest w późnym stadium, co znacznie zmniejsza szanse na wyleczenie i wieloletnie przeżycie.
Rak przełyku jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów złośliwych. 5-letnie przeżycie obserwuje się średnio u 5–10% chorych.
Rak przełyku – profilaktyka
Profilaktyka raka przełyku koncentruje się przede wszystkim na eliminacji czynników ryzyka. Wskazane jest m.in.:
- zaprzestanie palenia lub żucia tytoniu,
- zaprzestanie spożywania alkoholu,
- utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
- leczenie chorób sprzyjających rozwojowi raka przełyku.
Obecnie nie prowadzi się badań przesiewowych w kierunku raka przełyku. Osoby z rozpoznaną chorobą refluksową lub przełykiem Barretta powinny pozostawać pod stałą kontrolą lekarza.
>> Zobacz także: Dieta w chorobie refluksowej przełyku (refluksie)
Rak przełyku jest nowotworem złośliwym, który może rozwinąć się z nabłonka płaskiego lub gruczołowego. Początkowo choroba przebiega bezobjawowo, a dolegliwości pojawiają się, gdy dojdzie do zwężenia światła przełyku. Chorzy zgłaszają m.in. trudności w przełykaniu, ból podczas przełykania czy uczucie dyskomfortu za mostkiem. Leczenie raka przełyku jest dostosowywane indywidualnie do każdego przypadku. Dostępne metody terapii to m.in. leczenie chirurgiczne, radioterapia, chemioterapia, immunoterapia.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- B. Strzelec i in., Rak przełyku: krótki przegląd aktualnego stanu wiedzy i użyteczności markerów stanu zapalnego, Polish Journal of Surgery 2024, t. 96, s. 1–5
- https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/102098,rak-przelyku (dostęp 08.01.2025)
- M. Kowalczyk i in., Rak przełyku — opis przypadku klinicznego wraz z przeglądem piśmiennictwa, Oncol Clin Pract 2017, nr 13, s. 30–33
- M. Janiszewski, L. Grzybowska-Szatkowska, Leczenie skojarzone raka przełyku, Oncology and Radiotherapy 2017, 3(41), s. 70–76
