Objawy chorej wątroby. Na co zwrócić uwagę i jakie badania wykonać?

Schorzenia wątroby wiążą się z pojawieniem się różnorodnych i często niespecyficznych objawów klinicznych, które mogą dotyczyć wielu układów i narządów organizmu człowieka, w tym skóry. Jakie objawy daje chora wątroba? Jakie badania laboratoryjne należy wykonać w celu oceny funkcjonowania wątroby? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, jak manifestują się schorzenia wątroby i co robić w razie ich wystąpienia.

Spis treści:

1. Czy chora wątroba boli?
2. Jakie objawy daje chora wątroba?
3. Pierwsze objawy chorej wątroby
4. Nietypowe objawy chorej wątroby
5. Chora wątroba – jakie badania wykonać?
6. Jak leczyć chorą wątrobę?

Czy chora wątroba boli?

Wątroba to największy gruczoł w organizmie człowieka, który stanowi aż 2-3% jego masy ciała. Wątroba zlokalizowana jest w prawym podżebrzu, podprzeponowo. Można śmiało powiedzieć, że gruczoł ten jest tak zwanym centralnym laboratorium naszego organizmu. Pełni bowiem wiele ważnych funkcji – odpowiada między innymi za neutralizację szkodliwych toksyn, wytwarzanie żółci, magazynowanie wielu związków chemicznych, w tym witamin, a także za metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów.

Pacjenci często zastanawiają się, czy wątroba boli. Mając na uwadze fakt, że miąższ wątroby nie jest unerwiony czuciowo, wątroba sama w sobie nie boli. Jednak schorzenia wątroby są często związane z jej powiększeniem, co z kolei powoduje ucisk na unerwioną czuciowo torebkę tego narządu, a to prowadzi do pojawienia się dolegliwości bólowych. Co więcej, powiększona wątroba może uciskać na inne narządy w jamie brzusznej, co często jest przyczyną bólu i dyskomfortu w tej lokalizacji.

Jakie objawy daje chora wątroba?

Schorzenia wątroby objawiają się różnorodnymi symptomami, które nie zawsze od razu pozwalają na postawienie wstępnej diagnozy. Objawy zależą przede wszystkim od rodzaju schorzenia z jakim mamy do czynienia. Najczęściej choroby wątroby manifestują się takimi dolegliwościami jak:

• świąd skóry,
• zaburzenia miesiączkowania,
• zaburzenia krzepnięcia krwi (wątroba to miejsce, gdzie powstają czynniki krzepnięcia),
• zażółcenie skóry i śluzówek,
• pobolewanie w prawej okolicy podżebrowej,
• niepłodność,
• spadek libido,
• utrata owłosienia,
• powiększenie obwodu brzucha (związane z powiększeniem się wątroby lub wodobrzuszem),
• zanik mięśni,
• powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn (czyli ginekomastia),
• przykurcz palców rąk (głównie 4 i 5),
• obrzęk ślinianek,
• pojawienie się obrzęków,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• zaburzenia nastroju,
• zaburzenia snu.

Pierwsze objawy chorej wątroby

Pierwsze symptomy związane ze schorzeniami wątroby mogą być bardzo nieswoiste. Na początku choroby można zaobserwować takie dolegliwości jak:

• zmęczenie,
• pogorszenie wydolności organizmu,
• utrata apetytu,
• zmniejszenie masy ciała,
• wzdęcia,
• nudności.

Warto również wspomnieć, że w początkowym etapie schorzenia wątroby mogą przebiegać również w sposób bezobjawowy.

Nietypowe objawy chorej wątroby

Schorzenia wątroby mogą przebiegać z pojawieniem się nietypowych objawów klinicznych, które w pierwszej kolejności nie są wiązane z nieprawidłowościami dotyczącymi tego narządu. Warto w tym miejscu wspomnieć przede wszystkim o skórnych objawach chorób wątroby, do których zaliczamy:

• pojawienie się wybroczyn i wylewów podskórnych,
• ciemne zabarwienie skóry, przebarwienia,
• pajączki naczyniowe,
• rumień w obrębie dłoni,
• kępki żółte,
• zmiany w obrębie paznokci, w tym ich zbielenie i zmiana kształtu.

>> To może Cię zainteresować: Plamy wątrobowe – czym są, jak wyglądają i czy należy je leczyć?

Chora wątroba – jakie badania wykonać?

W celu oceny funkcjonowania wątroby w pierwszej kolejności wykonuje się oznaczenie prób wątrobowych. Wykonując to badanie uzyskujemy informacje na temat takich parametrów jak stężenie:

• aminotransferazy alaninowej (ALT),
• fosfatazy alkalicznej (ALP),
• aminotransferazy asparaginianowej (AST),
• bilirubiny całkowitej (BIL),
• gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP).

Badanie to pozwala na uzyskanie wstępnych informacji na temat funkcjonowania wątroby. Pomocne może być również wykonanie badań w kierunku zakażenia wirusami hepatotropowymi, co pozwala na identyfikację ewentualnych przyczyn objawów ze strony wątroby. W tym celu wykonuje się oznaczenie antygenu HBs oraz przeciwciał anty-HCV. Przydatna kliniczne jest również ocena stężenia albuminy. Białko to produkowane jest w wątrobie i ocena jego stężenia we krwi jest odzwierciedleniem funkcjonowania tego gruczołu.

W diagnostyce schorzeń wątroby wykorzystuje się również oznaczenie parametrów krzepnięcia (INR, APTT). Czynniki krzepnięcia są produkowane w wątrobie, dlatego zaburzenia związane z tym układem mogą wiązać się z zaburzeniami pracy wątroby.

Warto mieć świadomość, że w wielu przypadkach choroby wątroby początkowo przebiegają bezobjawowo lub pacjent nie dostrzega niespecyficznych objawów chorobowych. Z tego względu ważne jest okresowe wykonywanie badań laboratoryjnych, oceniających funkcjonowanie wątroby.

>> Przeczytaj także:

Rak wątroby – objawy, przyczyny, leczenie i rokowania

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – co to za choroba? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie.

Stłuszczenie wątroby – objawy, przyczyny, badania i leczenie

Jak leczyć chorą wątrobę?

Leczenie schorzeń wątroby zależy od zdiagnozowanej jednostki chorobowej. Leczenie objawowe chorób wątroby, w tym jej marskości polega przede wszystkim na wyrównywaniu zaburzeń wodno-elektrolitowych, terapii zaburzeń krzepnięcia i leczeniu ewentualnych powikłań.

We wszystkich chorobach wątroby niezwykle ważne jest również postępowanie pozafarmakologiczne, w tym:

• niespożywanie alkoholu,
• rzucenie palenia,
• zrównoważona dieta o odpowiedniej zawartości białka (w przebiegu marskości wątroby – 1,2–1,5 g na kilogram masy ciała na dobę),
• realizacja szczepień, między innymi przeciwko WZW typu A i B, grypie oraz pneumokokom,
• odpowiednio dobrana aktywność fizyczna (mająca na celu zapobieganie zanikowi mięśni).

>> Przeczytaj także: Dieta w chorobach wątroby

Schorzenia wątroby to zróżnicowana grupa chorób, manifestująca się wieloma często niespecyficznymi objawami. W celu wczesnego wykrycia chorób wątroby warto regularnie wykonywać oznaczenia panelu wątrobowego. Wczesne wykrycie choroby pozwala bowiem na wczesne włączenie odpowiedniego leczenia, a tym samym na poprawę rokowania i zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań. Leczeniem schorzeń wątroby zajmują się głównie lekarze interniści oraz hepatolodzy.

Bibliografia

1. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
2. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
3. A. Dąbrowski, Wielka Interna – Gastroenterologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, 2019,
4. M. Wiercińska, Encefalopatia wątrobowa – objawy, rokowanie, przyczyny, Medycyna Praktyczna [dostęp online].