Grypa jest ostrą wirusową chorobą zakaźną układu oddechowego. Rozprzestrzenia się w bardzo krótkim czasie drogą kropelkową. Co roku głównie w sezonie jesienno-zimowym obserwujemy zwiększoną ilość zachorowań w każdej grupie wiekowej. Choroba ta charakteryzuje się dużą zakaźnością wśród ludzi i śmiertelnością w grupach o zwiększonym ryzyku powikłań.
Spis treści:
- Jakie są najczęstsze powikłania po grypie?
- Po jakim czasie mogą pojawić się powikłania po grypie?
- Niedoleczona grypa – konsekwencje zdrowotne
- Jak zapobiegać powikłaniom po grypie?
- Powikłania po grypie – kiedy skonsultować się z lekarzem?
- Podsumowanie
Jakie są najczęstsze powikłania po grypie?
Najczęściej grypa przebiega bez pozostawienia powikłań, a po około tygodniu od początku trwania objawów, następuje poprawa samopoczucia.
Najbardziej narażone na ewentualne powikłania lub cięższy przebieg choroby są:
- dzieci poniżej 5. roku życia;
- osoby dorosłe powyżej 65. roku życia;
- kobiety w ciąży;
- pacjenci chorzy przewlekle;
- osoby poddawane chemioterapii lub leczeniu immunosupresyjnemu, z obniżoną odpornością np. w przebiegu HIV/AIDS.
Do najczęstszych powikłań po przebytej grypie zaliczyć możemy m.in.:
- powikłania położnicze;
- posocznice;
- zaostrzenie chorób przewlekłych m.in. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, cukrzycy czy choroby niedokrwiennej serca;
- powikłania psychiatryczne;
- zakażenia górnych dróg oddechowych;
- zakażenia dolnych dróg oddechowych;
- zapalenia powirusowe nerek;
- powikłania ze strony nerwów obwodowych i ośrodkowego układu nerwowego;
- powikłania ze strony serca i naczyń;
- przedłużający się kaszel;
- zespół przewlekłego zmęczenia i wiele innych.
Powikłania oddechowe
Do najczęstszych powikłań oddechowych po infekcji grypowej należą m.in.:
- przedłużający się kaszel;
- pierwotne zapalenie płuc wywołane przez wirusa grypy;
- bakteryjne zapalenie płuc wywołane bakteriami typowymi jak S. pneumoniae czy S. aureus;
- bakteryjne atypowe zapalenie płuc;
- zaostrzenie przewlekłych chorób układu oddechowego;
- ropnie płuc.
Powikłania neurologiczne
W przebiegu grypy może dojść także do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego i nerwów obwodowych. Do często opisywanych w literaturze następstw neurologicznych możemy zakwalifikować m.in.:
- wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- zespół Reye’a: głównie u dzieci poniżej 14. roku życia;
- zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego- pierwsze objawy pojawiają się od kilku dni do tygodnia od początku trwania infekcji;
- poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego;
- zespół Guillaina- Barrego;
- ostrą martwiczą encefalopatię;
- ogniskowe uszkodzenie OUN.
Objawy ze strony układu nerwowego częściej występują u dzieci niż u osób dorosłych.
>> Przeczytaj także: Grypa u dzieci
Powikłania sercowo-naczyniowe
Przebyta i często nieleczona odpowiednio grypa prowadzić może do szeregu objawów kardiologicznych. Jest jednym z istotniejszych czynników ryzyka prowadzących do:
- zaostrzenia niewydolności serca;
- zawału mięśnia sercowego;
- kardiomiopatii pozapalnej;
- zapalenia mięśnia sercowego.
Bóle nóg i mięśni po grypie – dlaczego się pojawiają?
Po kilku dniach trwania infekcji grypowej , zwłaszcza w przebiegu grypy B, obserwować możemy objawy pod postacią bólu i zapalenia mięśni. Stan ten dotyczy w głównej mierze dzieci i młodzieży, nieco rzadziej występuje u osób dorosłych. Wraz z narastaniem objawów we krwi zwiększa się stężenie kinazy kreatynowej. Dolegliwości dotyczą najczęściej mięśni goleni, czasami są to także objawy ze strony pozostałych partii mięśniowych. W leczeniu stosujemy odpowiednie nawodnienie, doraźnie podawane leki przeciwbólowe i przeciwzapalne a także odpoczynek .
Po jakim czasie mogą pojawić się powikłania po grypie?
Powikłania nieleczonej grypy mogą pojawić się od 4-5 dni od początku trwania choroby, nawet do kilku tygodni po zakończeniu infekcji.
Niedoleczona grypa – konsekwencje zdrowotne
Niewłaściwe leczenie lub bagatelizowanie objawów grypowych mogą doprowadzić do szeregu niepożądanych konsekwencji ze strony naszego zdrowia. Niepotrzebne włączanie antybiotyku w pierwszych dobach grypy poza brakiem skutecznego działania w tej chorobie rodzi ryzyko narastającej oporności bakterii na leki i możliwego wystąpienia działań niepożądanych. Wirus grypy stanowi duże zagrożenie zdrowotne zwłaszcza dla osób w wieku podeszłym z uwagi na częsty rozwój pogrypowego zapalenia płuc, odwodnienia w związku z gorączką lub objawami ze strony przewodu pokarmowego (wymioty, biegunka) w przebiegu choroby i często zaostrzenia chorób przewlekłych z koniecznością hospitalizacji.
Jak zapobiegać powikłaniom po grypie?
Jedyną najskuteczniejszą metodą zapobiegania powikłaniom pogrypowych są szczepienia ochronne.
Sezonowo dobrane składem antygenowym preparaty szczepionkowe stanowią istotną ochronę przed grypą jak i przed cięższym jej przebiegiem czy wystąpieniem powikłań mimo zachorowania u osoby zaszczepionej. Skuteczność dostępnych w Polsce preparatów oscyluje w okolicach 70-90%, zależy od sezonu i statusu zdrowotnego osoby poddanej szczepieniu.
Regularnie wykonywane szczepienia, zwłaszcza w grupach zwiększonego ryzyka powikłań grypy (osoby powyżej 65. roku życia) pomagają zarówno w złagodzeniu objawów chorobowych jak i zapobiec niepotrzebnej hospitalizacji i zgonom.
W ramach profilaktyki po kontakcie z aktywnym w środowisku wirusem AH1N1 stosuje się w Polsce oseltamiwir. W przypadku rozpoznania infekcji grypowej wskazane jest jak najszybsze włączenie leku, by zahamować nadmierną replikację wirusa.
Nie można zapominać o zasadach izolacji osób chorych do 7 dni, w przypadku osób o niskiej odporności lub dzieci, czas rozprzestrzeniania się wirusa może wydłużyć się nawet do 21 dni.
W ramach środków ochrony osobistej zaleca się:
- higienę rąk (mycie rąk wodą z mydłem przez 20 sekund, osuszanie jednorazowym ręcznikiem);
- korzystanie z maski na twarzy w sytuacji bliskiego kontaktu z osobą chorą;
- zasłanianie chusteczką jednorazową ust podczas kaszlu i kichania, wyrzucenie jej do kosza i dokladne umycie rąk;
- unikanie tłumów i zorganizowanych spotkań w dużych skupiskach;
- częste wietrzenie pomieszczeń.
>> Przeczytaj także: Sezonowe zakażenia układu oddechowego – ostre zakażenia górnych dróg oddechowych
Powikłania po grypie – kiedy skonsultować się z lekarzem?
Każda przedłużająca się gorączka powyżej 5 dni, nasilenie objawów pod postacią kaszlu, duszności, zmiany charakteru kaszlu, bólu głowy, uporczywe wymioty i biegunka, nie ustępujące po leczeniu objawowym i nawodnieniu, wymagają konsultacji lekarskiej. Badanie takie jest niezbędne z uwagi na konieczność wykluczenia ewentualnych powikłań pogrypowych. W sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia, niejednokrotnie istnieje wskazanie do czasowej hospitalizacji.
Podsumowanie
Grypa jako jedna z częstszych chorób układu oddechowego, towarzyszy nam od wielu lat. Zwiększenie zachorowań obserwuje się głównie w sezonie jesienno-zimowym. Nie u każdego choroba ta przyjmuje łagodny przebieg. Zdarza się, że pozostawia po sobie szereg powikłań ze strony różnych narządów i układów, obniża odporność i sprzyja narażeniu na kolejne infekcje. Jedynymi skutecznymi metodami ochrony zarówno przed grypą jak i jej następstwami wciąż pozostaje profilaktyka pod postacią sezonowych szczepień ochronnych a także zachowanie zasad higieny zwłaszcza w styczności z osobami chorymi, jak również w codziennym kontakcie w najbliższym otoczeniu.
Bibliografia
- „Powikłania grypy”, dr. n. med. T. Przybyłowicz, Medycyna po dyplomie 2011 (20); 11 (188): 85-91
- dostęp online 11.02.2025 https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/48076,grypa-zapobieganie-co-oprocz-szczepien-chroni-przed-grypa
- Interna Szczeklika 2021, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
