Mioglobina to białko stanowiące swoisty magazyn tlenu dla mięśni poprzecznie prążkowanych, w tym dla mięśnia sercowego. Jakie są różnice między mioglobiną, a hemoglobiną? Jakie są wskazania do oznaczenia stężenia mioglobiny i o czym może świadczyć wzrost jej stężenia we krwi? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Co to jest mioglobina?
- Kiedy wykonać badanie mioglobiny?
- Jak się przygotować do badania mioglobiny?
- Mioglobina – interpretacja wyników
Co to jest mioglobina?
Mioglobina to białko, znajdujące się w mięśniach poprzecznie prążkowanych, a więc w mięśniach szkieletowych oraz w mięśniu sercowym. Mioglobina ma budowę kulistą, a jej cechą charakterystyczną jest obecność grupy prostetycznej (niebiałkowej), zawierającej hem. W biochemii wyróżniamy kilka rodzajów mioglobiny, a mianowicie:
- oksyhemoglobinę – jest to mioglobina połączona z tlenem,
- karboksymioglobinę – w tym przypadku mioglobina jest związana z tlenkiem węgla, ten rodzaj mioglobiny w prawidłowych warunkach stanowi nie więcej, niż 1% mioglobiny,
- apomioglobinę – jest to mioglobina pozbawiona hemu,
- metmioglobinę – w tym przypadku dochodzi do utlenienia atomu żelaza w obrębie mioglobiny.
Mioglobina odpowiada za magazynowanie tlenu w mięśniach poprzecznie prążkowanych. Jedna cząsteczka mioglobiny może wiązać jedną cząsteczkę tlenu. Cząsteczki mioglobiny zdolne są do uwalniania tlenu w momencie zwiększonego zapotrzebowania, a więc na przykład w sytuacji intensywnego wysiłku. Dzięki temu możliwa jest synteza energii w postaci ATP przez mitochondria, a więc centra energetyczne komórek, co pozwala na prawidłowy przebieg skurczu mięśni. Mioglobina uwalnia cząsteczki tlenu w momencie, gdy dochodzi do istotnego spadku ciśnienia cząsteczkowego tlenu w mięśniach (poniżej 5 mmHg).
Mioglobina a hemoglobina
Mioglobina i hemoglobina to białka, które są do siebie podobne pod względem budowy – oba zawierają bowiem grupę prostetyczną w postaci hemu. Jednak różnią się one rolą, jaką pełnią w organizmie człowieka. Hemoglobina znajduje się w erytrocytach (krwinkach czerwonych) i odpowiada za transport tlenu do komórek organizmu, a także za transport dwutlenku węgla (białko to przenosi około 15% z ogólnej ilości dwutlenku węgla). Jak już wspomniano, mioglobina odpowiada za magazynowanie tlenu w mięśniach poprzecznie prążkowanych. Ponadto, hemoglobina jest w stanie związać więcej cząsteczek tlenu, niż mioglobina. Hemoglobina może przyłączyć bowiem aż cztery cząsteczki tlenu.
>> Przeczytaj również: Badanie RBC (liczby erytrocytów) – po co się je wykonuje? Interpretacja wyników
Kiedy wykonać badanie mioglobiny?
Mioglobina to białko znajdujące się w mięśniu sercowym i mięśniach szkieletowych, co sprawia, że monitorowanie jej stężenia we krwi pozwala na wstępną ocenę tych tkanek. Najważniejsze wskazania do oznaczenia stężenia mioglobiny we krwi to:
- podejrzenie zawału mięśnia sercowego – takie podejrzenie można wysnuć przy pojawieniu się m. in. bólu w klatce piersiowej, duszności, czy niespecyficznego bólu w nadbrzuszu,
- podejrzenie dorzutu zawału mięśnia sercowego – w tej sytuacji klinicznej konieczne jest seryjne oznaczenie stężenia mioglobiny,
- ocena terapii reperfuzyjnej w przebiegu zawału mięśnia sercowego,
- uszkodzenie mięśni szkieletowych,
- diagnostyka zmiany zabarwienia moczu – czerwone zabarwienie moczu może być związane z rozpadem mięśni (a więc rabdomiolizą), co skutkuje uwolnieniem dużej ilość mioglobiny, wpływającej na barwę moczu.
>> Przeczytaj także: Krwinkomocz i krwiomocz – co trzeba o nich wiedzieć?
Warto dodać, że przy podejrzeniu zawału mięśnia sercowego kluczowe jest oznaczenie we krwi stężenia troponin sercowych, a oznaczenie stężenia mioglobiny ma znaczenie pomocnicze. Klasycznie oznacza się wyjściowe stężenie troponin, a ponowne oznaczenie wykonuje się po 1 lub 2 godzinach. Dla diagnostyki kardiologicznej bardziej istotne jest monitorowanie spadku lub narastania stężenia mioglobiny we krwi, dlatego bardzo często wykonuje się seryjne oznaczenia tego parametru.
Jak się przygotować do badania mioglobiny?
Oznaczenie stężenia mioglobiny jest badaniem wykonywanym z próbki krwi żylnej. Do jakich zasad warto się zastosować, aby uzyskany wynik oznaczenia był wiarygodny? Należy pamiętać przede wszystkim o ograniczeniu i unikaniu na kilka dni przed badaniem:
- spożywania alkoholu,
- intensywnego wysiłku fizycznego,
- wkłuć domięśniowych,
- wychłodzenia organizmu,
- włączania nowych leków (jeśli nie jest to konieczne) lub suplementów.
Mioglobina może być wykrywana również w próbce moczu, ponieważ białko to jest poddawane filtracji przez kłębuszki nerkowe. Mioglobina może odpowiadać za czerwone zabarwienie moczu i niestety może prowadzić do ostrego uszkodzenia nerek. Mioglobina w moczu może pojawić się między innymi w przebiegu masywnego uszkodzenia mięśni, a więc wspomnianej już rabdomiolizy.
Mioglobina – interpretacja wyników
Wynik oznaczenia stężenia mioglobiny we krwi powinien być interpretowany przez lekarza, przy czym konieczne jest wzięcie pod uwagę objawów klinicznych prezentowanych przez pacjenta. Od objawów zależy bowiem postępowanie diagnostyczno-lecznicze.
W przypadku podwyższonego stężenia mioglobiny i wystąpienia bólu w klatce piersiowej konieczne jest szybkie działanie oraz pilny kontakt z lekarzem. Objawy te mogą świadczyć o zawale mięśnia sercowego, który jest stanem zagrożenia życia. Oznaczenie stężenia mioglobiny powinno być interpretowane przez doświadczonego lekarza, ponieważ odchylenia w poziomie tego białka mogą być związane z poważnymi stanami.
Podwyższona mioglobina – o czym może świadczyć?
Podwyższone stężenie mioglobiny może świadczyć o takich stanach klinicznych jak na przykład:
- stan po intensywnym wysiłku fizycznym – podczas którego może dochodzić do mikrouszkodzeń w obrębie włókien mięśniowych,
- urazy mięśni, w tym wstrzyknięcia domięśniowe,
- dystrofie mięśniowe,
- duże zabiegi chirurgiczne,
- rozległe oparzenia,
- stan po drgawkach – w ich przebiegu dochodzi do wystąpienia licznych skurczów mięśni szkieletowych,
- stany zapalne w obrębi mięśni, w tym zapalenie wielomięśniowe,
- stosowanie niektórych leków, które mogą prowadzić do uszkodzenia mięśni – należy w tym miejscu wymienić na przykład statyny i fibraty, powszechnie stosowane w leczeniu hipercholesterolemii,
- niektóre schorzenia sercowo-naczyniowe, w tym zawał mięśnia sercowego i zapalenie mięśnia sercowego, a także zatorowość płucna,
- przełom w przebiegu niedoczynności tarczycy,
- hipotermia – a więc istotne wychłodzenie organizmu,
- zatrucie alkoholem,
- niewydolność nerek.
Mioglobina to białko, którego rolą jest magazynowanie tlenu w mięśniach poprzecznie prążkowanych. Oznaczenie jej stężenia we krwi pozwala na podejrzenie uszkodzenia mięśnia sercowego lub mięśni szkieletowych, jednak nie pozwala na postawieniu konkretnego rozpoznania. Postępowanie w przypadku podwyższonego stężenia mioglobiny zależy od towarzyszących objawów klinicznych i wymaga interpretacji przez lekarza.
Bibliografia
- A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
- A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
- R. Kincaid Murray i inne, Biochemia Harpera, Wydanie VI, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
