Mikroskopowe zapalenie jelit, częściej określane jako mikroskopowe zapalenie jelita grubego (MZJG), to choroba zapalna układu pokarmowego, która powoduje przewlekłe, wodniste biegunki, często bez domieszki krwi. W przeciwieństwie do innych zapalnych chorób jelit, zmiany nie są widoczne podczas standardowej kolonoskopii. Do postawienia diagnozy niezbędne jest badanie histopatologiczne (ocena mikroskopowa pobranej próbki) – stąd właśnie pochodzi nazwa tej przypadłości. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o przyczynach, objawach, diagnostyce i sposobach leczenia MZJG, koniecznie przeczytaj ten artykuł i rozważ wykonanie niezbędnych badań, aby zadbać o swoje zdrowie.
Spis treści:
- Mikroskopowe zapalenie jelit: co to za choroba?
- Czynniki ryzyka mikroskopowego zapalenia jelit
- Przyczyny rozwoju mikroskopowego zapalenia jelit
- Mikroskopowe zapalenie jelit: objawy
- Diagnostyka mikroskopowego zapalenia jelit
- Mikroskopowe zapalenie jelit: leczenie
Mikroskopowe zapalenie jelit: co to za choroba?
Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to przewlekła choroba zapalna, w której dominującym objawem są uporczywe, wodniste biegunki. Wyróżnia się dwie podstawowe postaci:
- limfocytowe zapalenie jelita grubego.
- kolagenowe zapalenie jelita grubego.
Obie formy różnią się detalami w obrazie histopatologicznym, ale przejawiają podobny przebieg kliniczny. Choroba ta częściej dotyka osób po 50. roku życia, a wśród pacjentów przeważają kobiety.
>> Przeczytaj: Bulgotanie (przelewanie) w brzuchu i wodnista biegunka – przyczyny i zapobieganie
Mikroskopowe zapalenie jelit: występowanie
W ciągu ostatnich dekad obserwuje się wzrost zachorowalności na MZJG. Szacuje się, że w krajach Europy i Ameryki Północnej liczba nowych przypadków może sięgać nawet kilkunastu na 100 000 osób rocznie.
Choroba zwykle ujawnia się w wieku średnim lub starszym, jednak coraz częściej diagnozuje się ją u osób młodszych. Z uwagi na rosnącą świadomość wśród lekarzy i pacjentów, MZJG jest częściej brane pod uwagę jako przyczyna przewlekłych biegunek. To sprawia, że poprawia się rozpoznawalność schorzenia i wdrażane jest skuteczniejsze leczenie.
Czynniki ryzyka mikroskopowego zapalenia jelit
Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju MZJG należą:
- wiek powyżej 50 lat,
- płeć żeńska,
- palenie tytoniu,
- obecność innych chorób autoimmunologicznych (np. celiakii, niedoczynności lub nadczynności tarczycy, reumatoidalnego zapalenia stawów),
- przyjmowanie niektórych leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), inhibitory pompy protonowej (IPP), statyny (stosowane w celu obniżenia poziomu cholesterolu) czy selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – SSRI (leki wykorzystywane w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych).
| Pamiętaj: Osoby z grup ryzyka powinny zwracać szczególną uwagę na przewlekłe, wodniste biegunki i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem. |
>> Sprawdź także: Celiakia – jak ją zdiagnozować, jakie badania laboratoryjne wykonać?
Przyczyny rozwoju mikroskopowego zapalenia jelit
Dokładna etiologia MZJG nie jest w pełni poznana. Przypuszcza się, że w mechanizmie rozwoju choroby znaczenie mają czynniki genetyczne, reakcje autoimmunologiczne, nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna na antygeny pokarmowe czy zakaźne, a także zaburzenia mikrobioty jelitowej. Występowanie MZJG u pacjentów z celiakią sugeruje, że dieta i alergeny pokarmowe również mogą odgrywać pewną rolę.
Mikroskopowe zapalenie jelit: objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem MZJG są przewlekłe, wodniste biegunki bez domieszki krwi. Dolegliwości mogą się utrzymywać wiele tygodni lub miesięcy. Ponadto pacjenci mogą odczuwać:
- silne parcie na stolec i nietrzymanie stolca,
- bóle brzucha o charakterze skurczowym,
- wzdęcia,
- utratę masy ciała (związaną z przewlekłą biegunką i niedoborami pokarmowymi).
Przebieg choroby może być zmienny – niektórzy pacjenci obserwują okresy nasilenia i remisji, inni borykają się z objawami o bardziej stałym nasileniu.
>> To może Cię zainteresować: Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) – dieta
Diagnostyka mikroskopowego zapalenia jelit
Podstawą rozpoznania MZJG jest kolonoskopia z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Podczas badania jelito może wyglądać prawidłowo, dlatego kluczowa jest ocena mikroskopowa. Równocześnie wykonuje się podstawowe badania laboratoryjne oraz testy wykluczające inne przyczyny przewlekłych biegunek, m.in. zakażenia pasożytnicze i bakteryjne.
Badania laboratoryjne przy podejrzeniu mikroskopowego zapalenia jelit
W przypadku podejrzenia MZJG stosuje się:
- podstawowe badania krwi (morfologia, CRP, OB).
- ocena funkcji tarczycy (TSH, fT4).
- wykluczenie celiakii poprzez sprawdzenie przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej w klasie IgA (tTG-IgA).
- badania stolca w kierunku zakażeń pasożytniczych i bakteryjnych.
Mikroskopowe zapalenie jelit: leczenie
Leczenie MZJG skupia się na złagodzeniu objawów i uzyskaniu remisji choroby. Do metod terapeutycznych należą:
- unikanie leków zaostrzających objawy (NLPZ, IPP).
- leki przeciwbiegunkowe (np. loperamid) w łagodnych przypadkach.
- glikokortykosteroidy (np. budezonid) jako terapia pierwszego wyboru w celu opanowania objawów.
- stosowanie leków immunosupresyjnych lub biologicznych w trudniejszych przypadkach.
- leczenie chorób współistniejących, np. celiakii (dieta bezglutenowa).
- modyfikacja diety i rzucenie palenia tytoniu.
Dzięki odpowiednio dobranej terapii większość pacjentów z MZJG może znacząco poprawić jakość życia oraz uzyskać długotrwałą remisję.
Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to choroba, którą łatwo przeoczyć ze względu na prawidłowy makroskopowy obraz jelita podczas kolonoskopii. Jednak świadomość typowych objawów oraz znajomość odpowiednich badań umożliwia szybkie rozpoznanie i skuteczne leczenie. Jeśli obserwujesz u siebie przewlekłe, wodniste biegunki, zwłaszcza przy spełnieniu czynników ryzyka, rozważ konsultację z lekarzem i wykonanie niezbędnych testów. Wczesna diagnoza to podstawa wdrożenia odpowiedniej terapii i poprawy komfortu życia.
Bibliografia
- Szymańska E. Mikroskopowe zapalenie jelit – jak diagnozować i leczyć? Podyplomie.pl
- Marlicz W.M., Reguła J., Bartnik W. Mikroskopowe zapalenie jelita grubego. Medycyna Praktyczna
- Dietrich C.F. i wsp. Microscopic colitis: Clinical manifestations, diagnosis, and management. UpToDate.
