Mętny mocz – jakie są jego przyczyny? Czy jest powodem do niepokoju?

Zmętnienie moczu należy do fizycznych jego cech, które można określić w trakcie wykonywania badania ogólnego moczu. Co on oznacza? Jakie jednostki chorobowe mogą objawiać się jego wystąpieniem? Z tego artykułu dowiesz się, jak wygląda mętny mocz i czy objaw ten jest powodem do niepokoju.

Spis treści:

1. Mętny mocz – co to jest i jak wygląda?   
2. Mętny mocz – przyczyny
3. Co oznacza mętny mocz?   
4. Mętny mocz – jakie badania należy zrobić?   
5. Jak wygląda leczenie mętnego moczu?    

Mętny mocz – co to jest i jak wygląda?

Prawidłowy mocz jest przejrzystą, jasnożółtą cieczą. Zmętnienie moczu to zaburzenie dotyczące jego przejrzystości. Mętny mocz jest nieprzejrzysty, co może być widoczne gołym okiem. Mętny mocz może być objawem schorzeń układu moczowego, choć jego pojawienie się może wynikać również z błędów technicznych i nieprawidłowego pobrania jak i przechowywania próbki moczu. Pacjenci określają czasami zmętnienie moczu jako “mętny mocz z osadem”.

Przeczytaj także: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?

Mętny mocz – przyczyny

Jakie są przyczyny mętnego moczu? Mętny mocz wynika z pojawienia się w nim konglomeratów lub obecności substancji, które w prawidłowych warunkach nie powinny się w nim znajdować. Zmętnienie moczu może wynikać przede wszystkim z obecności:

• wytrącających się kryształów fosforanów i moczanów,
• chłonki,
• wydzieliny pochwowej czy jelitowej,
• wydzieliny gruczołu krokowego.

Zmętnienie moczu jest obecne również w przebiegu takich nieprawidłowości jak:

• ropomocz – stan, który wynika z obecności w moczu dużej liczby leukocytów i drobnoustrojów (na przykład bakterii, grzybów czy pasożytów),
• krwiomocz makroskopowy – istotą tego stanu jest obecność w moczu erytrocytów (krwinek czerwonych), co jest widoczne gołym okiem, krwiomoczowi towarzyszy zmiana zabarwienia moczu.

Do zmętnienia moczu może doprowadzić także zbyt długie oczekiwanie próbki moczu na analizę, jeśli w tym czasie dojdzie do namnażania się bakterii ureazododatnich. Warto zaznaczyć, że badanie moczu powinno być zrealizowane do 2 godzin od oddania próbki moczu.

Co oznacza mętny mocz?

O czym świadczy mętny mocz? Zmętnienie moczu może być objawem takich jednostek chorobowych jak:

• zakażenia układu moczowego (na przykład zapalenie pęcherza moczowego, czy ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek) – w tych przypadkach mogą pojawić się takie objawy kliniczne jak gorączka, dreszcze, częste oddawanie moczu, bolesne oddawanie moczu, bóle brzucha,
• obecności przetoki pochwowej – przykładem jest tutaj nieprawidłowe połączenie pomiędzy pęcherzem moczowym a pochwą, co może być powikłaniem po operacjach w obrębie jamy brzusznej. Taka przetoka może prowadzić do obecności w moczu wydzieliny pochwowej,
• obecność przetoki jelitowej – w tym przypadku mamy do czynienia z obecnością nieprawidłowego połączenia między przewodem pokarmowym, a drogami moczowymi, co sprawia, że w moczu może pojawić się na przykład treść jelitowa,
• kamica nerkowa – istotą tego schorzenia jest wytrącanie się w obrębie dróg moczowych substancji zawartych w moczu (na przykład szczawianów wapnia, fosforanów wapnia, moczanów, struwitu czy cystyny), kamica klasycznie objawia się bólem w okolicy lędźwiowej, dreszczami, gorączką oraz bolesnym parciem na mocz, a czasami też nudnościami i wymiotami,
• wady rozwojowe układu limfatycznego, uszkodzenie naczyń chłonnych (na przykład w trakcie zabiegu operacyjnego) – stany te mogą prowadzić do pojawienia się chłonki w moczu,
• nowotwory układu moczowego – mogą objawiać się krwiomoczem makroskopowym, warto zwrócić też uwagę na symptomy towarzyszące takie jak osłabienie, utrata masy ciała i niedokrwistość.

Mętny mocz – jakie badania należy zrobić?

Zauważalne zmętnienie moczu wymaga jego dokładnej analizy i wykonania badania ogólnego moczu, a przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego, również posiewu moczu. Badanie ogólne moczu pozwala na ocenę takich cech moczu jak:

• cechy fizyczne – do których należy pH moczu, jego barwa, zapach, obecność zmętnienia, a także ocena ciężaru właściwego,
• cechy biochemiczne – a więc określenie zawartości w moczu takich związków jak: białko, barwniki żółciowe, glukoza, hemoglobina, azotyny, lipidy, czy ciała ketonowe,
• cechy morfologiczne – które oceniane są w preparacie osadu moczu (typowo w osadzie uzyskanym przez odwirowanie). Pozwala to na ocenę wydalania z moczem erytrocytów, leukocytów, kryształów, a także na stwierdzenie obecności wałeczków, co jest pomocne w diagnostyce nefrologicznej.

Przy podejrzeniu kamicy nerkowej konieczne będzie wykonanie badania obrazowego – tomografii komputerowej.

Jak wygląda leczenie mętnego moczu?

Sposób terapii mętnego moczu zależy od tego, jaka jest jego przyczyna. Objaw ten wymaga wizyty w gabinecie lekarskim oraz badania przedmiotowego pacjenta. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego lekarz zadecyduje o dalszym postępowaniu i w razie konieczności zleci badania dodatkowe oraz odpowiednie leczenie. W przypadku stwierdzenia zakażenia układu moczowego, konieczne będzie włączenie antybiotyku, zaś w sytuacji obecności kamicy nerkowej niezbędne może być leczenie urologiczne.

Podsumowując, zmętnienie moczu może mieć wiele przyczyn, od schorzeń nefrologicznych i urologicznych, poprzez powikłania operacji w obrębie jamy brzusznej, aż po nieprawidłowości dotyczące wykonania samego badania ogólnego moczu. Warto dodać, że wszelkie objawy, które mogą świadczyć o schorzeniach układu moczowego wymagają konsultacji lekarskiej. Jeżeli podejrzewamy u siebie obecność tego rodzaju przypadłości, warto na początek wykonać badanie ogólne moczu i skonsultować swój wynik z lekarzem.

Bibliografia

1. P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020,

2. D. Miszewska-Szyszkowska, M. Durlik, Najczęstsze błędy w interpretacji wyników badania ogólnego moczu, Medycyna po Dyplomie 2012/11,

3. K. Ciechanowski, Ocena czynności nerek, Podręcznik Wielka Interna, Wydawnictwo Medical Tribune 2009,

 4. B. Rutkowski i inni, Rozpoznawanie i leczenie chorób nerek – wytyczne, zalecenia i standardy postępowania, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2008.