Łzy są potrzebne do oczyszczania, nawilżania i ochrony powierzchni oka przed zanieczyszczeniami i drobnoustrojami. Problem pojawia się, gdy na skutek różnego rodzaju czynników produkowany jest ich nadmiar. Dowiedz się, jakie są przyczyny łzawienia oczu, na jakie objawy zwrócić uwagę i co zrobić, aby złagodzić przykre dolegliwości.
Spis treści:
- Przyczyny łzawienia oczu
- Co oznacza łzawienie oczu u dziecka?
- Kiedy łzawienie oczu może być objawem poważnej choroby?
- Jak leczyć nadmierne łzawienie oczu?
Przyczyny łzawienia oczu
W prawidłowych warunkach obecność łez jest niewyczuwalna, ponieważ produkowane są w małych ilościach. Ich ewentualny nadmiar jest odprowadzany kanalikami łzowymi do jamy nosowej, co przebiega w sposób niezauważalny. Niekiedy jednak cieczy łzowej jest tak dużo, że usuwanie jej na bieżąco nie jest możliwe. Łzawienie oczu może mieć różne przyczyny – od całkowicie niegroźnych do takich, które wymagają leczenia pod okiem lekarza.
| Łzy są produkowane przez gruczoły łzowe, które znajdują się w zewnętrznym kącie oczodołu, pod górną powieką. Są rozprowadzane podczas mrugania. Tworzą na powierzchni cienką warstwę ochronną – tzw. film łzowy. |
Możliwe przyczyny łzawienia oczu to:
- podrażnienie mechaniczne (np. przez ciało obce, rzęsę),
- ekspozycja na czynniki środowiskowe (np. światło słoneczne, wiatr, niską temperaturę),
- czynniki alergiczne,
- czynniki infekcyjne (głównie wirusy i bakterie),
- niedrożność kanalików łzowych,
- zaburzenia filmu łzowego,
- zmiany hormonalne,
- niektóre choroby (np. choroby oczu, schorzenia dermatologiczne, choroby autoimmunologiczne, klasterowy ból głowy).
Jednym z najczęstszych schorzeń oka, które objawia się m.in. łzawiącymi oczami, jest zapalenie spojówek. To stan zapalny błony śluzowej pokrywającej przednią część gałki ocznej oraz wewnętrzną powierzchnię powiek. Schorzenie może mieć przyczyny infekcyjne i nieinfekcyjne oraz występować obustronnie lub jednostronnie.
Łzawienie oczu może być objawem zespołu suchego oka. To zespół objawów, którego przyczyną jest niedobór łez lub nieprawidłowa struktura i skład filmu łzowego.
Inną przyczyną łzawienia oczu jest zapalenie brzegów powiek. To przewlekły stan zapalny, który jest oczną manifestacją trądziku różowatego. Dolegliwości nasilają się głównie w godzinach porannych.
| Nadmierne łzawienie oczu może być jedynym objawem, ale często towarzyszą mu jeszcze inne dolegliwości. Są to m.in. zaczerwienienie, pieczenie, świąd, uczucie piasku pod powiekami, obrzęk powiek, ropna, śluzowa lub wodnista wydzielina z oka. |
Łzawienie oczu a alergia
Alergie są jedną z najczęstszych przyczyn nadmiernego łzawienia oczu. Pyłki roślin, roztocza, sierść zwierząt, a nawet niektóre kosmetyki i leki mogą wywoływać podrażnienie spojówek, powodując zwiększoną produkcję łez, a często także świąd, pieczenie i zaczerwienienie oczu.
Alergiczne zapalenie spojówek może być:
- ostre – spowodowane dostaniem się dużej ilości alergenów do worka spojówkowego lub na powiekę,
- sezonowe – spowodowane działaniem alergenów powietrznopochodnych (np. pyłków traw) występujących okresowo,
- całoroczne – spowodowane stałą obecnością alergenów (np. pleśni) w środowisku, z objawami utrzymującymi się przez cały czas.
Przy alergii często jednocześnie występuje wodnisty katar i łzawienie oczu.
>> Zobacz także: Alergia IgE-zależna, czyli jaka?
Łzawienie oczu a infekcje
Nadmierne łzawienie oczu może być objawem zapalenia wywołanego działaniem czynnika infekcyjnego. Najczęściej są to zakażenia:
- bakteryjne – m.in. dwoinka rzeżączki, Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae,
- wirusowe – m.in. adenowirusy, wirus opryszczki zwykłej.
Wirusy i bakterie mogą spowodować zapalenie spojówki lub rogówki. Infekcja adenowirusowa jest wysoce zakaźna i często towarzyszy jej zapalenie górnych dróg oddechowych.
Co oznacza łzawienie oczu u dziecka?
Nadmierne łzawienie oczu u dziecka może mieć różne przyczyny. Często jest to objaw wąskich dróg łzowych. W efekcie nadmiar łez nie jest odprowadzany do jamy nosowej. Kanaliki łzowe ulegają poszerzeniu około 2.–3. roku życia.
Inną przyczyną nadmiernego łzawienia oczu u dziecka może być wrodzona niedrożność kanalików łzowych. Dotyczy nawet 6% noworodków. Występuje jednostronnie lub obustronnie. Wrodzona niedrożność kanalików łzowych jest spowodowana brakiem pęknięcia błony, która zamyka przewód nosowo-łzowy lub niewykształceniem się kanalików łzowych w okresie płodowym.
Najczęstszą chorobą oczu u dzieci, która powoduje nadmierne łzawienie, jest zapalenie spojówek. W większości przypadków jej przyczyną jest alergia lub infekcja bakteryjna.
Jedną z chorób oczu u dzieci, która objawia się nadmiernym łzawieniem jest jaskra. Jej przyczyną jest postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego w wyniku wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego, co ostatecznie może prowadzić do ślepoty. Inne dolegliwości to nienaturalne powiększenie gałki ocznej, światłowstręt, pocieranie oczu.
Kiedy łzawienie oczu może być objawem poważnej choroby?
Łzawienie oczu zwykle nie jest objawem groźnej choroby, ale w niektórych przypadkach może wskazywać na poważniejsze schorzenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na towarzyszące mu:
- zaburzenia widzenia,
- ból oczu,
- bóle głowy,
- nadwrażliwość na światło,
- obrzęk powiek,
- zaczerwienienie oczu,
- obecność śluzowej lub ropnej wydzieliny.
Powyższe objawy wymagają niezwłocznej konsultacji z okulistą. W diagnostyce przyczyny łzawienia oczu oprócz badania okulistycznego zastosowanie mają m.in. testy alergiczne i badania mikrobiologiczne.
>> Zobacz także: Znajdź swój alergen – diagnostyka alergii w laboratorium
Jak leczyć nadmierne łzawienie oczu?
Leczenie łzawienia oczu zależy od przyczyny. Jeżeli nadmierna produkcja łez jest spowodowana podrażnieniem, zwykle wystarczy odpowiednia higiena oka oraz zastosowanie preparatów sztucznych łez. W przypadku infekcji bakteryjnych stosuje się antybiotyki w postaci kropli lub maści, a infekcje wirusowe można leczyć lekami przeciwwirusowymi.
Leczenie alergicznego łzawienia oczu polega przede wszystkim na unikaniu alergenów oraz stosowaniu leków przeciwhistaminowych w postaci kropli do oczu lub tabletek. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić immunoterapię.
Nadmierne łzawienie oczu może być spowodowane m.in. podrażnieniem, alergią, infekcją lub nieprawidłowym składem filmu łzowego. W przypadku utrzymywania się objawów konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Opieka merytoryczna: Katarzyna Ciepłucha
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68623,badania-filmu-lzowego (dostęp 12.03.2025)
- A. Zaleska-Żmijewska, Rola lekarza POZ w leczeniu najczęstszych schorzeń powierzchni oka, Lekarz POZ 4/2016, s. 349–355
- A. Groblewska, Alergiczne zapalenie spojówek, Alergoprofil 2011, vol. 7, nr 1, s. 11–15
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/131881,wrodzona-niedroznosc-drog-lzowych (dostęp 12.03.2025)
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/oczy/78910,zapalenia-spojowek-u-dzieci (dostęp 12.03.2025)
- A. Stodolska-Nowak, J. Siwiec-Prościńska, Jaskra, Okulistyka po Dyplomie 2/2017
