Nadmierna utrata włosów spowodowana przez łysienie androgenowe dotyczy również kobiet. To tzw. łysienie typu męskiego, któremu towarzyszy wzmożona produkcja dihydrotestosteronu – który wpływa na miniaturyzację mieszków włosowych. Z artykułu dowiesz się, jakie są typy łysienia androgenowego u kobiet, a także jak wygląda diagnostyka, w tym propozycja badań wartych wykonania.
Spis treści:
- Co to jest łysienie androgenowe typu męskiego?
- Czy łysienie androgenowe występuje u kobiet?
- Przyczyny łysienia androgenowego u kobiet
- Łysienie androgenowe u kobiet – jakie daje objawy?
- Jakie badania wykonać na łysienie androgenowe u kobiet?
- Łysienie androgenowe u kobiet – leczenie
- Łysienie androgenowe u kobiet – podsumowanie
Co to jest łysienie androgenowe typu męskiego?
Łysienie (łac. alopecia) to choroba dermatologiczna, której towarzyszy szybsza utrata włosów niż w przypadku ich fizjologicznego wypadania. Może być spowodowane zaburzeniami endokrynologicznymi związanymi ze zwiększoną produkcją dihydrotestosteronu, co ma miejsce w tytułowym rodzaju łysienia. Zdarza się również, że za utratą włosów „typu męskiego” stoi stosowane leczenie, które odpowiada za tzw. łysienie androgenowe indukowane lekami.
>> Zobacz również: Łysienie u mężczyzn – przyczyny, leczenie, profilaktyka
Jak klasyfikuje się łysienie androgenowe?
Obecnie typuje się ok. 500 postaci klinicznych łysienia, które klasyfikuje się jako:
- łysienie niebliznowaciejące (odwracalne, w którym mieszki włosowe zostają zachowane);
- łysienie bliznowaciejące (nieodwracalne, w którym dochodzi do utraty mieszków włosowych zastępowanych przez tkankę łączną).
Istnieje również inny podział z uwzględnieniem:
- łysienia rozlanego, które dotyczy równomiernego przerzedzenia się włosów na całej lub znaczącej powierzchni owłosionej skóry głowy;
- łysienia ogniskowego, które dotyczy ograniczonych powierzchni (mogą być pojedyncze lub mnogie).
Mając na uwadze wcześniej przytoczoną klasyfikację łysienie androgenowe umieszcza się w grupie łysienia rozlanego i niebliznowaciejącego.
Czy łysienie androgenowe występuje u kobiet?
Łysienie androgenowe występuje również u kobiet. Jest określane mianem łysienia typu kobiecego. W literaturze padają dodatkowe dwa określenia tej choroby, są to:
• FAGA – female androgenetic alopecia,
• FPHL – female pattern hair loss.
Łysienie androgenowe stanowi najczęstszą przyczynę łysienia, które dominuje przede wszystkim u mężczyzn. Z jaką częstotliwością występuje u kobiet? Przedstawiają to poniższe dane:
• 6% kobiet poniżej 50. roku życia,
• 30-40% pacjentek powyżej 70. r.ż.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że u kobiet i mężczyzn z podwyższonym poziomem cholesterolu, tj. hipercholesterolemią częściej występuje łysienie androgenowe. Jest to związane z powstawaniem dihydrotestosteronu na drodze innego szlaku, tj. przemian cholesterolu.
Przyczyny łysienia androgenowego u kobiet
Warto podkreślić, że etiologia łysienia androgenowego jest wieloczynnikowa, jednak najważniejszą rolę przypisuje się predyspozycjom genetycznym. Istotny w patomechanizmie choroby jest dihydrotestosteron, który przyczynia się do miniaturyzacji mieszków włosowych w okolicach androgenozależnych owłosionej skóry głowy. DHT powstaje jak, wspomniano wcześniej w przemianach cholesterolu, ale przede wszystkim w reakcji z udziałem enzymu 5-alfa-reduktazy, w której substratem jest testosteron.
Miniaturyzacja mieszków włosowych u kobiet
Konsekwencją miniaturyzacji mieszków włosowych przez DHT jest fakt, że dochodzi do zmian w przebiegu cyklu włosa tj. skrócenia fazy anagenu z równoczesnym wzrostem odsetka włosów telogenowych. W praktyce oznacza to, że włosy stają się cieńsze i krótsze.
Łysienie androgenowe u kobiet – jakie daje objawy?
Utrata włosów u kobiet i mężczyzn przebiega nieco inaczej. W przypadku „płci pięknej” obserwuje się przerzedzenie włosów o charakterze centralnym, które może być obecne m.in. w okolicy czołowej. Na powierzchni skóry – w związku z miniaturyzacją mieszków – obecne są „żółte kropki”. Są one efektem wypełnienia ujść mieszków przez keratynę i łój.
Typy łysienia androgenowego u kobiet
Wyróżnia się 3 podstawowe typy łysienia androgenowego u kobiet. Są to:
• typ Hamiltona – łysienie dotyka okolicy wierzchołkowej i występuje przesunięcie linii czołowo-skroniowej ku tyłowi (rzadki typ łysienia u kobiet);
• typ Ludwiga – obejmuje utratę włosów w okolicy centralnej, czołowej i ciemieniowej;
• typ Olsena – dotyczy okolicy centralnej i czołowej – to przerzedzenie włosów typu „szerokiego przedziałka” prowadzące do objawu „choinki”.
Warto podkreślić fakt, że w łysieniu androgenowym u kobiet i mężczyzn występują włosy o różnej grubości tzw. heterogenność grubości łodyg, co wynika z faktu miniaturyzacji mieszków włosowych przez DHT.
Jakie badania wykonać na łysienie androgenowe u kobiet?
W diagnostyce łysienia androgenowego wykorzystuje się badania trychologiczne np. trichoskopię i trichogram. Uzupełniająco, choć o wiele rzadziej wykonuje się również ocenę histopatologiczną wycinka owłosionej skóry głowy, który jest pobierany z okolicy czołowej lub ciemieniowej. Istotne znaczenie mają opisane poniżej badania z krwi przy łysieniu.
Badania laboratoryjne w łysieniu androgenowym u kobiet
W ramach diagnostyki łysienia androgenowego sprawdza się szereg innych parametrów z krwi. Są to:
• OB i CRP,
• morfologia krwi obwodowej ,
• stężenie glukozy,
• poziom żelaza i ferrytyny,
• panel hormonalny, który obejmuje testosteron, prolaktynę, progesteron.
W przypadku kobiet istotne jest wykonanie badań w kierunku schorzeń tarczycy – określenie poziomu m.in. TSH, fT3, fT4, a także anty-TPO i anty-TG.
>> Przeczytaj także: Choroby tarczycy i ich diagnostyka.
Łysienie telogenowe a androgenowe
W diagnostyce łysienia androgenowego istotne jest wykluczenie łysienia telogenowego. Dochodzi w nim do synchronizacji cyklu wzrostu włosa. Oprócz tego obecne jest zwiększenie włosów w fazie telogenu.
Za łysienie telogenowe odpowiada kilka przyczyn, np. choroby tarczycy, niedokrwistość z niedoboru żelaza i hiperprolaktynemia.
>> Przeczytaj i sprawdź: Problemy z włosami – jak zdefiniować przyczynę?
Łysienie androgenowe u kobiet – leczenie
Podstawowym celem leczenia łysienia androgenowego u kobiet i mężczyzn jest m.in. zahamowanie postępu choroby. Właściwe leczenie może odwrócić proces miniaturyzacji mieszków włosowych, a także pobudzić namnażanie się komórek mieszków w fazie wzrostu.
W przypadku kobiet stosowana jest:
• doustna terapia ze spironolaktonem, octanem cyproteronu, flutamidem i innymi lekami hormonalnymi zgodnie z zaleceniami lekarza;
• miejscowe leczenie minoksydylem w płynie o stężeniu 2 lub 5%.
Pomocne w leczeniu łysienia androgenowego u kobiet mogą okazać się inne zabiegi jak podawanie miejscowo osocza bogatopłytkowego.
Łysienie androgenowe u kobiet – podsumowanie
Łysienie androgenowe typu męskiego u kobiet to dolegliwość dermatologiczna, w której dochodzi do utraty włosów. Zmiany te mogą skupiać się na różnych obszarach owłosionej skóry głowy. W przypadku wzmożonej utraty włosów kluczowe jest zgłoszenie się do lekarza dermatologa i wykonanie wskazanego pakietu badań, a także zrealizowanie dedykowanego leczenia.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
[1] Rudnicka.L, Olszewska.M, Rakowska.A, Sar-Pomian. M (2022) Współczesna dermatologia tom 2, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL
[2] https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/171321,lysienie-androgenowe-typu-zenskiego (dostęp 07/06/2024)
[3] https://www.termedia.pl/Lysienie-androgenowe-kobiet-i-mezczyzn-Rekomendacje-diagnostyczno-terapeutyczne-Polskiego-Towarzystwa-Dermatologicznego,56,32149,1,0.html (dostęp 07/06/2024)
[4] https://www.mp.pl/endokrynologia/interdyscyplinarnie/ginekologia/175144,diagnostyka-i-leczenie-lysienia-androgenowego (dostęp 07/06/2024)
[5] CHPL produktu leczniczego z minoksydylem zarejestrowanego na terenie RP (dostęp 07/06/2024)
