Za kruchymi i rozdwajającymi się paznokciami stoi wiele przyczyn. Może być to zakażenie grzybicze, choroby ogólnoustrojowe lub błędy dietetyczne. Z artykułu dowiesz się, czym są łamliwe paznokcie, jakie są przyczyny ich występowania, a także jakie badania warto wykonać.
Spis treści:
- Czym są łamliwe, kruche i rozdwajające się paznokcie?
- Łamliwe, rozdwajające się i kruche paznokcie – przyczyny
- Kruche i łamliwe paznokcie – jakie badania warto wykonać?
- Leczenie rozdwajających się paznokci
- Pielęgnacja kruchych i łamliwych paznokci
Czym są łamliwe, kruche i rozdwajające się paznokcie?
Łamliwość paznokci to zjawisko, któremu towarzyszy m.in.:
- podłużne rozwarstwienie płytki paznokcia,
- nierówny brzeg z ubytkami.
Nasilona kruchość i osłabienie struktury paznokcia może towarzyszyć wielu chorobom, zarówno miejscowym, jak i ogólnoustrojowym.
| Warto pamiętać: Zwiększona łamliwość paznokci występuje częściej u dłoni niż stóp – płytka jest mniej elastyczna i bardziej narażona na urazy mechaniczne. |
Łamliwe, rozdwajające się i kruche paznokcie – przyczyny
Przyczyn rozdwajających się, łamliwych i kruchych paznokci jest wiele. Jedną z nich są błędy dietetyczne, np. dieta uboga w składniki mineralne i witaminy o znaczeniu dla włosów i innych wytworów skóry, ale też zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia).
Inne przyczyny mogące prowadzić do zmian w strukturze i wytrzymałości paznokci to:
- zaburzenia wchłaniania, np. zespół złego wchłaniania lub choroby, którym może ono towarzyszyć, np. celiakia;
- ostre i przewlekłe choroby dermatologiczne skóry, które mogą objąć również paznokcie, np. łysienie plackowate, łuszczyca, liszaj płaski, egzema;
- zaburzenia endokrynologiczne, np. niedoczynność i nadczynność tarczycy;
- zaburzenia metaboliczne, np. cukrzyca;
- przewlekła niewydolność nerek (40% pacjentów dializowanych zmaga się z onycholizą, czyli odklejenie się płytki paznokcia od łożyska);
- zespół Raynauda i inne choroby naczyń obwodowych.
Wśród przyczyn zwiększonej łamliwości i kruchości paznokci wymienia się kontakt z rozpuszczalnikami organicznymi (narażenie zawodowe), a także nadużywanie lakierów i/lub zmywaczy do paznokci. Znaczenie mają również leki, np. przeciwnowotworowe, przeciwretrowirusowe i pochodne witaminy A (doustna terapia).
| Warto wiedzieć: Czy wiesz, że pod paznokciami mogą kryć się zmiany barwnikowe? Zobacz, czym jest czerniak podpaznokciowy w artykule o czerniaku skóry. |
Rozdwajające się i kruche paznokcie – czego brakuje w organizmie?
Znaczenie dla struktury i wytrzymałości paznokci, jak również funkcjonowania skóry mają:
- minerały (cynk, selen, krzem, żelazo);
- witaminy (z grupy B – w szczególności biotyny, B12 i kwasu foliowego).
Łamliwość paznokci zależy również od zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3 w diecie.
Badania w kierunku cynku i selenu? Zobacz:
>> Więcej nt. wpływu i znaczenia diety na kondycję m.in. skóry, przeczytasz na naszym blogu: Co jeść na zdrowe włosy i paznokcie?
Łamliwe paznokcie w niedoczynności tarczycy
Niedoczynność tarczycy wpływa również na wygląd i funkcjonowanie skóry oraz jej wytworów. W przebiegu hipotyreozy występują suche, łamliwe i matowe paznokcie. Zdarza się, że ich wzrost jest spowolniony, a na płytce widoczne są dodatkowo poprzeczne lub podłużne prążkowania.
Zobacz gotowy pakiet badań w kierunku chorób tarczycy.
Nadczynność tarczycy a kruche paznokcie
Hipertyreoza towarzyszy nadczynności tarczycy i może mieć wpływ na paznokcie, co odnotowuje się u 5% pacjentów. To m.in. powolny wzrost żółtych paznokci. Oprócz tego obserwuje się onycholizę (odwarstwienie płytki paznokcia), a także brak obłączka i oskórka (tzw. paznokcie Plummera).
Grzybica paznokci i ich rozdwojenie
Grzybicy paznokci towarzyszą zróżnicowane zmiany, a zakażenie to najczęściej rozpoczyna się od wolnego brzegu. W jej trakcie mogą pojawiać się plamy i rogowacenia podpaznokciowe. Zmiany dotyczące płytki obejmują jej zgrubienie, przebarwienie, rozwarstwienie, wykruszanie i bruzdowanie.
>> Więcej nt. grzybicy paznokci przeczytasz na naszym blogu: Grzybica – częsta choroba płytki paznokcia.
Kruche i łamliwe paznokcie – jakie badania warto wykonać?
Diagnostyka rozdwajających się i słabych paznokci wykorzystuje zróżnicowane badania. Wykorzystuje się m.in. testy laboratoryjne w kierunku anemii, czyli niedokrwistości z niedoboru żelaza. W jej ramach oznaczane są co najmniej 2 parametry – poziom żelaza i ferrytyny. Uzupełniająco przeprowadza się również morfologię krwi.
Zobacz gotowy pakiet badań w kierunku anemii, której objawem mogą być osłabione paznokcie.
Oprócz tego wykonuje się pomiar innych parametrów, na uwagę zasługuje badanie:
- stężenia biotyny i witaminy B12;
- poziomu hormonów tarczycy.
Pomocne są również badania mikologiczne w przypadku podejrzenia zakażenia grzybiczego w kierunku dermatofitów.
Leczenie rozdwajających się paznokci
Leczenie łamliwych, kruchych i rozdwajających się paznokci zależy ściśle od przyczyny – choroby podstawowej. Zależnie od niej m.in.:
- modyfikuje się dietę – z naciskiem na zwiększenie spożycia witamin (np. A i E), minerałów (np. żelazo z witaminą C) i kwasów omega-3 o znaczeniu dla skóry i jej wytworów – paznokci i włosów i/lub suplementację tych składników;
- stosuje się doustną terapię lewotyroksyną w niedoczynności tarczycy lub tiamazol w nadczynności tego narządu.
W przypadku zmian grzybiczych paznokci stosuje się leki dermatologiczne w formie lakierów i/lub doustnej.
Pielęgnacja kruchych i łamliwych paznokci
Paznokciom przyda się również odrobina uwagi i ich zabezpieczenie oraz odżywienie z użyciem dedykowanego kremu do rąk i paznokci, które w swoim składzie zawierają witaminy, powlekające oleje roślinne, a także lanolinę.
Warto również ograniczyć ich kontakt ze środkami czystości lub odczynnikami chemicznymi stosując rękawice ochronne.
Istnieje wiele przyczyn rozdwajających się i słabych paznokci – nie stanowią one jedyne problemu estetycznego. To potencjalny objawy choroby dermatologicznej lub ogólnoustrojowej, np. tarczycy. Może wiązać się również z niewłaściwą dietą, w której brakuje cynku, selenu lub biotyny. W przypadku długo utrzymujących się zmian i słabej kondycji paznokci warto rozważyć wykonanie podstawowych i rozszerzonych badań krwi.
Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia
- Chessa MA, Iorizzo M, Richert B, López-Estebaranz JL, Rigopoulos D, Tosti A, Gupta AK, Di Chiacchio N, Di Chiacchio NG, Rubin AI, Baran R, Lipner SR, Daniel R, Chiheb S, Grover C, Starace M, Piraccini BM. Pathogenesis, Clinical Signs and Treatment Recommendations in Brittle Nails: A Review. Dermatol Ther (Heidelb). 2020 Feb;10(1):15-27. doi: 10.1007/s13555-019-00338-x. Epub 2019 Nov 20. Erratum in: Dermatol Ther (Heidelb). 2020 Feb;10(1):231-232. doi: 10.1007/s13555-019-00348-9. PMID: 31749091; PMCID: PMC6994568.
- Lee DK, Lipner SR. Optimal diagnosis and management of common nail disorders. Ann Med. 2022 Dec;54(1):694-712. doi: 10.1080/07853890.2022.2044511. PMID: 35238267; PMCID: PMC8896184.
- Reinecke JK, Hinshaw MA. Nail health in women. Int J Womens Dermatol. 2020 Feb 5;6(2):73-79. doi: 10.1016/j.ijwd.2020.01.006. PMID: 32258335; PMCID: PMC7105659.
- Rudnicka L, Olszewska M, Rakowska A, Sar-Pomian M (2022) Współczesna dermatologia Tom 1-2, Warszawa: PZWL
- Doboszyńska A (2013) Objawy chorób wewnętrznych. Podręcznik dla studentów, Warszawa: PZWL
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/61633,jak-wzmocnic-cienkie-i-lamliwe-paznokcie, dostęp 11.07.2024
