INR to jeden ze wskaźników, oznaczanych powszechnie w celu określenia funkcjonowania układu krzepnięcia. Jakie są wskazania do wykonania oznaczenia INR? Jakie leki powodują wzrost jego wartości? Przy których przypadłościach może dojść do zwiększenia wartości wskaźnika INR? Dowiedz się więcej na temat tego badania laboratoryjnego.
Spis treści:
INR – co to za badanie?
INR to wskaźnik nazywany międzynarodowym współczynnikiem znormalizowanym, który jest jednym z rodzajów, w jaki można określić pomiar czasu protrombinowego (PT). Czas protrombinowy to parametr określający funkcjonowanie zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia. Na układ ten składają się takie elementy jak V, VII i X czynnik krzepnięcia, protrombina oraz fibrynogen.
Czas protrombinowy można wyrazić również w sekundach oraz procentach normy. Oznaczenie czasu protrombinowego w sekundach wymaga wykorzystania tromboplastyny, a więc białka aktywującego szlak zewnątrzpochodny kaskady krzepnięcia krwi. Białko to cechuje się dużą zmiennością, dlatego w celu oceny czasu protrombinowego powszechnie wykorzystuje się międzynarodowy współczynnik znormalizowany (a więc INR). Pozwala to na zwiększenie porównywalności wyników niezależnie od używanych współczynników.
>> To może Cię zainteresować: APTT (czas kaolinowo-kefalinowy) – co to za badanie, co wykrywa i kiedy się je wykonuje
Kiedy przeprowadzić badanie INR?
Podstawowym wskazaniem do oznaczenia wskaźnika INR jest monitorowanie leczenia antagonistami witaminy K (do takich substancji należy na przykład warfaryna, czy acenokumarol). Leki te są przyjmowane przez pacjentów obciążonych migotaniem przedsionków, ale również przez osoby po zabiegach kardiochirurgicznych, a także w ramach profilaktyki i leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Warto mieć świadomość, że INR jest również wykorzystywany w diagnostyce internistycznej, przy pojawieniu się objawów mogących sugerować choroby wątroby i zaburzenia krzepnięcia, o czym więcej można przeczytać w kolejnym akapicie tego artykułu.
Wskazania do badania INR
W jakich jeszcze sytuacjach klinicznych oznacza się INR? Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim:
- schorzenia wątroby – czynniki krzepnięcia są produkowane w wątrobie i wiele nieprawidłowości dotyczących tego narządu może objawiać się ich niedoborem i odchyleniami w parametrach krzepnięcia krwi,
- kontrole przed zabiegami operacyjnymi – pacjenci, którzy przyjmują leki przeciwkrzepliwe będące antagonistami witaminy K, przed zabiegami operacyjnymi powinni wykonać oznaczenie wskaźnika INR, w celu zobrazowania funkcjonowania układu krzepnięcia, co ma na celu zapobieganie nadmiernym krwawieniom w czasie zabiegu,
- podejrzenie zaburzeń krzepnięcia – ocenę układu krzepnięcia powinno się wykonać w przypadku pojawienia się objawów mogących świadczyć o istnieniu skazy krwotocznej. Należy do nich między innymi:
- skłonność do długotrwałych krwawień nawet po małych urazach,
- obfite miesiączki u kobiet,
- krwawienia z dróg rodnych,
- częste krwawienia z nosa,
- obecność krwi w moczu i stolcu,
- często pojawiające się podbiegnięcia krwawe na skórze.
Badanie INR – czy trzeba być na czczo?
Wskaźnik INR jest badaniem wykonywanym z próbki krwi żylnej. Samo badanie nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Choć nie ma bezwzględnego wymogu bycia na czczo przed oznaczeniem INR, to warto udać się na badanie rano, bez obfitego posiłku. Warto mieć świadomość, że na wynik badania INR mogą wpływać niektóre pokarmy – przede wszystkim te, które zawierają dużo witaminy K. Do produktów tych zaliczamy zielone warzywa (brokuły, jarmuż, szpinak, rukola, kapusta włoska), ale również przetwory mleczne, jaja, czy wątróbka.
>> Przeczytaj też: Jakie czynniki mogą zaburzyć wyniki badań układu krzepnięcia?
INR – jaki jest prawidłowy wynik?
Należy mieć świadomość, że prawidłowe wartości wskaźnika INR są uzależnione od sytuacji klinicznej. U pacjentów przyjmujących leki przeciwkrzepliwe będące doustnymi antagonistami witaminy K, dopuszczalne wartości INR są wyższe. Jest to zamierzone postępowanie, mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych. Zakres terapeutyczny, w jakim powinna utrzymywać się wartość wskaźnika INR dla tych pacjentów wynosi pomiędzy 2,0 a 3,0. Istnieją jednak pewne wyjątki. U chorych posiadających mechaniczne zastawki serca wartość INR powinny być wyższe i wynosić odpowiednio między 3,0-4,0.
U pacjentów nieprzyjmujących antagonistów witaminy K i nieobciążonych schorzeniami wpływającymi na układ krzepnięcia wskaźnik INR powinien zawierać się w wartościach pomiędzy 0,85–1,15, choć należy wyraźnie podkreślić, że wartości referencyjne dla INR są uzależnione od konkretnego laboratorium.
Interpretując wynik oznaczenia wskaźnika INR, warto poinformować lekarza o wszystkich stosowanych lekach i chorobach współistniejących. Niektóre substancje (na przykład barbiturany, karbamazepina, czy antybiotyki – ryfampicyna, metronidazol) mogą wpływać na wyniki oznaczenia INR. To samo dotyczy niektórych schorzeń przewlekłych takich jak na przykład:
- niewydolność serca,
- nowotwory złośliwe,
- niewydolność wątroby,
- nadczynność i niedoczynność tarczycy.
Za niskie INR – o czym świadczy?
Należy mieć świadomość, że punkt odcięcia dla obniżonego wskaźnika INR jest inny dla pacjentów przyjmujących antagonistów witaminy K. U pacjentów przyjmujących przewlekle te leki za obniżony wskaźnik INR uważamy jego wartości poniżej 2,0. U pacjentów, których zakwalifikowano do takiej terapii ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych istotnie rośnie przy INR <2,0. Z tego powodu osoby te powinny regularnie monitorować wartości wskaźnika INR. Jeżeli jest on prawidłowy, to takie kontrole powinny się odbywać przynajmniej raz w miesiącu. O częstości kontroli wskaźnika INR decyduje lekarz prowadzący, który ma wgląd w sytuację kliniczną pacjenta i jego ostatnie wyniki badań laboratoryjnych.
>> Przeczytaj też: D-dimery – znaczenie, wskazania, interpretacja wyniku
Podwyższone INR – co oznacza?
Zwiększenie wskaźnika INR, a tym samym wydłużenie czasu protrombinowego może świadczyć o:
- leczeniu antagonistami witaminy K – zwiększenie wskaźnika i utrzymywanie go w prawidłowym zakresie jest tak naprawdę celem tego leczenia,
- niedobory czynników krzepnięcia II, V, VII, X – wrodzone lub nabyte,
- schorzenia wątroby, prowadzące do zaburzenia syntezy czynników krzepnięcia – na przykład zaawansowana marskość wątroby, niewydolność wątroby,
- niedobory witaminy K, która jest niezbędna do syntezy niektórych czynników krzepnięcia,
- zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego – jest to schorzenie, którego istotą jest wtórna aktywacja układu krzepnięcia, co prowadzi do zużycia się czynników krzepnięcia, płytek krwi oraz fibrynogenu, co w badaniach laboratoryjnych ujawni się jako zwiększenie INR.
Wskaźnik INR to jeden z parametrów oceniających funkcjonowanie układu krzepnięcia, który jest powszechnie wykorzystywany w monitorowaniu terapii przeciwkrzepliwej lekami będącymi doustnymi antagonistami witaminy K, ale znajduje również zastosowania w diagnostyce internistycznej. Wynik oznaczenia wskaźnika INR należy skonsultować z lekarzem prowadzącym leczenie, który w razie nieprawidłowości, odpowiednio zmodyfikuje leczenie.
Bibliografia
1. A. Szczeklik i inni, Choroby wewnętrzne, PZWL 2018/2019,
2. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
3. E. Bańkowski, Biochemia podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Wrocław: Elsevir Urban & Partner, 2010,
4. K. Zawilska, Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego, Wielka Interna – Kardiologia, Wydawnictwo Medical Tribune 2012.
