Żylaki odbytu prowadzą do różnych bolesnych następstw. Niezwykle ważne jest rozpoznanie hemoroidów i – zależnie od stadium rozwoju dolegliwości – wprowadzenie leczenia zachowawczego lub operacyjnego. Z artykułu dowiesz się, czym są hemoroidy, co je wywołuje i jak im zapobiegać.
Spis treści:
- Hemoroidy – co to jest?
- Żylaki odbytu – objawy
- Hemoroidy – przyczyny dolegliwości
- Hemoroidy – jak przeprowadzana jest diagnostyka?
- Żylaki odbytu – jak leczyć hemoroidy?
- Rozwój hemoroidów – profilaktyka i zapobieganie
Hemoroidy – co to jest?
Guzki krwawnicze to struktura naczyniowa położona w kanale odbytu. Jest ona narażona na różne procesy patologiczne, np. stany zapalne, co może objawiać się przekrwieniem, powiększeniem się i przepełnieniem wspomnianej struktury naczyniowej. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby osoby zmagające się z tą przypadłością mogą zauważyć obecność krwi na papierze toaletowym.
>> Sprawdź też: Czarny stolec, smolisty stolec – przyczyny, diagnostyka, postępowanie
Jak wyglądają hemoroidy?
Wygląd hemoroidów zależy od stopnia zaawansowania choroby, a także ich lokalizacji. Ze względu na lokalizację wyróżnić można:
- hemoroidy zewnętrzne – są zlokalizowane pod linią zębatą i swoim wyglądem przypominają sinawe guzki położone w obrębie odbytu (mogą być widoczne „gołym okiem”);
- hemoroidy wewnętrzne – występują ponad linią zębatą (grzebieniastą odbytu lub brzegu odbytu) i są często niewidoczne w pierwszej fazie choroby, ale mogą być wykryte w badaniu per rectum.
| Warto wiedzieć: Hemoroidy to częsta dolegliwość, która dotyczy osób w wieku 45-65 lat, a także kobiet w ciąży ze względu na wzrost ciśnienia żylnego m.in. w obrębie żył okolicy odbytu. |
Czy istnieje inny podział w przypadku choroby hemoroidalnej? Wyróżnić można 4 stadia (stopnie) choroby:
I. stopień – guzki krwawnicze są powiększone, nie wypadają z kanału odbytu.
II. stopień – guzki wypadają w trakcie defekacji na zewnątrz odbytu i ulegają samoistnemu schowaniu.
III. stopień – guzki po defekacji nie cofają się samoistnie, niezbędny w tym celu jest ich ręczne wprowadzenie do odbytu.
IV. stopień – guzki są powiększone, utrzymują się poza odbytem, dochodzi w nich do miejscowej zakrzepicy.
Krwawienie z hemoroidów i inne objawy żylaków odbytu ulegają nasileniu wraz z kolejnymi stopniami choroby hemoroidalnej.
>> Przeczytaj także: Wpływ mikrobioty jelitowej na funkcjonowanie układu krążenia
Żylaki odbytu – objawy
Niezależnie od rodzaju hemoroidów, jednym z kluczowych objawów jest krwawienie z odbytu. Zjawisku temu towarzyszy obecność świeżej, żywoczerwonej krwi na papierze toaletowym.
Inne objawy, na które skarżą się pacjenci z hemoroidami to:
- pieczenie odbytu, świąd oraz ból w czasie i po defekacji (oddawania stolca),
- ogólne podrażnienie okolicy odbytu i związany z tym dyskomfort np. przy siedzeniu na twardych powierzchniach,
- uczucie niecałkowitego i niedostatecznego wypróżnienia,
- zmiana cyklu wypróżnień na nieregularny.
Warto pamiętać, że obecność krwi w kale może być niewidoczna gołym okiem.
By to sprawdzić, należy wykonać badania na krew utajoną w kale. To istotny test diagnostyczny, dzięki któremu można wykryć szereg innych chorób, w tym np. jelita cienkiego i grubego.
Hemoroidy – przyczyny dolegliwości
Hemoroidy odbytu to jedna z tych dolegliwości, w której powstawaniu trudno wyznaczyć jeden decydujący czynnik. Można powiedzieć, że to wypadkowa stylu życia.
Czynniki sprzyjające wystąpieniu żylaków odbytu to:
- dieta uboga w błonnik,
- mała ilość ruchu i ćwiczeń,
- nadwaga i otyłość,
- silne naprężenie w momencie oddawania stolca.
| Warto wiedzieć: Hemoroidy występują często u osób dorosłych, które wykonują pracę siedzącą. |
>> To może Cię zainteresować: Rak jelita grubego i odbytu – poważny problem zdrowotny w Polsce
Hemoroidy – jak przeprowadzana jest diagnostyka?
W procesie diagnostycznym wykorzystuje się szereg badań i testów. Pierwszym krokiem jest zebranie przez lekarza szczegółowego wywiadu, w którym mogą paść pytania np. o:
- obecność krwi przy defekacji (od kiedy występuje i czy powtarza się),
- rodzaj spożywanej diety,
- stosowane leki (niektóre preparaty mogą nasilać zaparcia, w konsekwencji doprowadzając do powstawania hemoroidów).
Lekarz specjalizujący się w leczeniu hemoroidów to proktolog. Postawienie diagnozy jest możliwe dzięki odpowiedniej diagnostyce, do której zaliczyć można m.in. badanie per rectum (przezodbytnicze) – umożliwia ono wykrycie hemoroidów wewnętrznych we wczesnym stadium. Oprócz tego lekarz może zlecić dodatkowe badania jak rektoskopia lub kolonoskopia.
Żylaki odbytu – jak leczyć hemoroidy?
Jak wygląda leczenie hemoroidów (żylaków odbytu)? Zależne jest ono od stadium zaawansowania choroby. Stosuje się leczenie farmakologiczne (będące częścią leczenia zachowawczego), które obejmuje między innymi:
- czopki na hemoroidy i/lub maść doodbytniczą na żylaki odbytu (w składzie występują substancje przeciwzapalne, uszczelniające naczynia i znieczulające miejscowo);
- doustne leki wspierające krążenie żylne i szczelność naczyń okołoodbytniczych (np. tabletki z diosminą, escyną, ruszczykiem i kasztanowcem);
- stosowanie odpowiedniej diety ograniczającej zaparcia.
W wielu przypadkach pacjenci sięgają po domowe sposoby leczenia, do których zalicza się nasiadówki z korą dębu. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian stosuje się zabiegi chirurgiczne.
Rozwój hemoroidów – profilaktyka i zapobieganie
W ramach profilaktyki i zapobiegania hemoroidów kluczowe są zmiany w zakresie diety. Polegają one m.in. na modyfikacji jadłospisu i wprowadzenie produktów z dużą ilością błonnika (tzw. dieta bogatoresztkowa). Kluczowa jest również regularna aktywność fizyczna. Osoby z nadwagą i otyłością powinny zadbać o prawidłową wagę.
Hemoroidy to dolegliwość, która obniża jakość życia pacjentów. Powoduje bolesne objawy związane z wypróżnieniem. Obecność krwi w kale jest jednym ze zwiastunów rozwijających się żylaków odbytu, ale może też występować przy innych chorobach jelit – między innymi w nowotworach jelita grubego. W przypadku pojawienia się krwi w kale należy od razu skontaktować się z lekarzem w celu wykonania podstawowych badań. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych związanych z dolną częścią przewodu pokarmowego, zaleca się przeprowadzenie regularnych badań, takich jak pakiet zdrowe jelita.
Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki
Bibliografia
- Gajewski, P., Szczeklik, A. (2021) Interna Szczeklika: Mały Podręcznik 2021/22. Kraków: Medycyna Praktyczna
- Latkowski, B., Lukas, W., & Godycki-Ćwirko, M. (2017). Medycyna rodzinna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Lennecke, K., Hagel, K., Przondziono, K., Filipek, B., Orłowska, A., & Smolińska, M. (2018). Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. Wrocław: MedPharm Polska.
