Gastropatia żółciowa to jeden z rodzajów gastropatii, a więc grupy schorzeń, dotykających błony śluzowej żołądka. Co to znaczy gastropatia żółciowa? Jak objawia się gastropatia żółciowa i co robić w przypadku jej podejrzenia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie gastropatii żółciowej? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat gastropatii żółciowej.
Spis treści:
- Co to jest gastropatia żółciowa?
- Przyczyny gastropatii żółciowej
- Objawy gastropatii żółciowej
- Diagnostyka gastropatii żółciowej
- Leczenie gastropatii żółciowej
- Dieta przy gastropatii żółciowej
- Gastropatia żółciowa – podsumowanie
Co to jest gastropatia żółciowa?
Gastropatia żółciowa to uszkodzenie błony śluzowej żołądka o charakterze niezapalnym. Wynika ono z narażenia śluzówki na działanie żółci, która w prawidłowych warunkach nie powinna pojawiać się w żołądku. Żółć to płyn bogaty w kwasy żółciowe, który wytwarzany jest przez komórki wątroby i magazynowany w pęcherzyku żółciowym. Żółć jest wydzieliną, która jest uwalniana do dwunastnicy, a więc do początkowego odcinka jelita cienkiego, gdzie bierze udział w procesach trawienia tłuszczów.
Warto mieć świadomość, że w przebiegu gastropatii nie obserwuje się nacieku błony śluzowej żołądka przez komórki zapalne, co odróżnia ten stan od klasycznego zapalenia błony śluzowej. Nie jest to bardzo częsta dolegliwość, szacuje się bowiem, że gastropatia żółciowa stanowi około 10% wszystkich gastropatii.
>> Warto przeczytać: Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu pokarmowego człowieka
Przyczyny gastropatii żółciowej
Przyczyną wystąpienia gastropatii żółciowej jest przedostawanie się żółci z dwunastnicy do żołądka, a więc tak zwany refluks dwunastniczo-żołądkowy. Pojawienie się tego rodzaju zmian może być związane z takimi sytuacjami klinicznymi jak:
- stan po zabiegach operacyjnych w obrębie żołądka – między innymi z rekonstrukcją wykonywaną metodą Billroth II lub Billroth I,
- stan cholecystektomii – czyli usunięciu pęcherzyka żółciowego,
- zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego,
- gastropareza cukrzycowa – jest to schorzenie będące konsekwencją nieprawidłowo leczonej cukrzycy, którego istotą jest zaburzenie motoryki żołądka, pojawiające się w następstwie uszkodzenie układu nerwowego (a więc neuropatii cukrzycowej),
- czynnościowa niewydolność odźwiernika – odźwiernik jest to pierścień zbudowany z tkanki mięśniowej, który łączy żołądek z dwunastnicą.
Objawy gastropatii żółciowej
Objawy gastropatii żółciowej to przede wszystkim:
- dolegliwości bólowe i dyskomfort odczuwany w nadbrzuszu – a więc w górnej części jamy brzusznej, w rzucie żołądka,
- nudności,
- utrata apetytu,
- niekiedy wymioty.
Warto mieć świadomość, że w niektórych przypadkach gastropatia przebiega w sposób zupełnie bezobjawowy i jest wykrywana przypadkowo, podczas badania gastroskopowego, wykonywanego z innego powodu. Bezobjawowy przebieg dotyczy przede wszystkim początkowych etapów gastropatii żółciowej.
Diagnostyka gastropatii żółciowej
Gastropatię żółciową potwierdza się na podstawie badania gastroskopowego. W czasie tego badania widoczne są takie cechy wskazujące na gastropatię jak na przykład:
- przekrwienie błony śluzowej żołądka – widoczne jako zaczerwienienie śluzówki,
- obecność kryształków żółci w obrębie śluzówki – w medycynie taki stan określa się jako wytapetowanie śluzówki kryształkami żółci.
Należy wiedzieć, że sama obecność żółci w obrębie żołądka nie pozwala na rozpoznanie gastropatii żółciowej. Nie każdy refluks dwunastniczo-żołądkowy jest bowiem utożsamiany z gastropatią żółciową. Podczas badania gastroskopowego można również pobrać wycinek do badania histopatologicznego. W przypadku gastropatii żółciowej w obrazie histopatologicznym nie obserwuje się typowo obecności nacieków komórkowych. W niektórych przypadkach mogą być one jednak obecne. Przykładem takiego stanu klinicznego jest towarzyszące zakażenie Helicobacter pylori.
Dolegliwości dyspeptyczne (a więc nudności, bóle brzucha, czy wymioty) są stosunkowo niespecyficzne i wymagają różnicowania z innymi jednostkami chorobowymi. W tym celu lekarz może zadecydować o konieczności wykonania dodatkowych badań laboratoryjnych i procedur diagnostycznych, w tym między innymi:
- badania ultrasonograficznego jamy brzusznej (badanie USG),
- oznaczenia stężenia amylazy i lipazy,
- oznaczenia prób wątrobowych (ALT, AST, BIL, ALP, GGTP),
- oznaczenia stężenia białka CRP,
- wykonania morfologii krwi obwodowej.
Leczenie gastropatii żółciowej
W leczeniu farmakologicznym gastropatii żółciowej wykorzystuje się przede wszystkim leki prokinetyczne, czyli mające na celu poprawę motoryki przewodu pokarmowego. Przykładem takich substancji jest między innymi itopryd. Substancja ta pozwala na zmniejszenie intensywności refluksu dwunastniczo-żołądkowego. W terapii zastosowanie znajdują również leki zmieniające skład żółci w taki sposób, by była ona mniej drażniąca dla śluzówki żołądka. Takim lekiem jest kwas ursodezoksycholowy. Wspomagająco można stosować również inhibitory pompy protonowej (IPP).
W leczeniu objawowym zastosowanie znajduje natomiast kwas alginowy. Substancja ta zdolna jest do wiązania kwasów żółciowych i tym samym niwelowania ich szkodliwego oddziaływania na śluzówkę żołądka. W przypadku zaawansowanych zmian w przebiegu gastropatii żółciowej konieczne może się okazać wykonanie zabiegu operacyjnego, którego celem jest między innymi zmiana anatomii w obrębie połączenia żołądkowo-dwunastniczego i tym samym zmniejszenie refluksu żółciowego.
Dieta przy gastropatii żółciowej
Ważnym elementem leczenia gastropatii żółciowej jest stosowanie się do odpowiedniej diety. Pacjenci borykający się z tym problemem powinni wybierać lekkostrawne potrawy, z małą ilością ostrych przypraw. Tłuste i smażone dania mogą nasilać wydzielanie żółci i zwiększać tym samym refluks dwunastniczo-żołądkowy. Warto również unikać spożywania alkoholu, palenia papierosów oraz nadużywania kawy, ponieważ produkty te mogą dodatkowo podrażniać błonę śluzową żołądka.
>> Dowiedz się więcej: Dieta lekkostrawna z wysoką i niską zawartością białka. Zasady żywienia i przykładowy jadłospis
Co więcej, chorzy powinni przyjmować posiłki o małych objętościach, w regularnych odstępach czasowych. Pozwala to na zmniejszenie refluksu żółciowego. Należy również zadbać o spożywanie dużej ilości błonnika, który usprawnia motorykę przewodu pokarmowego, a tym samym zmniejsza cofanie się żółci do żołądka. Błonnik znajdziemy między innymi w nasionach, produktach zbożowych, warzywach i owocach. Warto również unikać przyjmowania pozycji leżącej od razu po spożyciu posiłku, ponieważ może to nasilać cofanie się żółci.
Gastropatia żółciowa – podsumowanie
- Gastropatia żółciowa to schorzenie, którym klasycznie zajmują się lekarze interniści oraz gastroenterolodzy.
- Jest to niezapalne uszkodzenie błony śluzowej żołądka, wynikające z cofania się żółci z dwunastnicy do żołądka.
- W diagnostyce gastropatii żółciowej najważniejszą rolę odgrywa badanie endoskopowe żołądka.
- Terapia gastropatii żółciowej polega na stosowaniu odpowiedniej diety, a także leków prokinetycznych i neutralizujących działanie kwasów żółciowych.
- Jeżeli pojawiają się u nas objawy mogące świadczyć o gastropatii żółciowej warto udać się na konsultację do lekarza internisty, który po zebraniu wywiadu i zbadaniu pacjenta zadecyduje o dalszym postępowaniu.
Bibliografia
- A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
- L. Stryer, Biochemia, wydanie 2, PWN, Warszawa 2003, s. 66–69,
- A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
- T. Wocial, Jak rozpoznawać i leczyć refluks żółci do żołądka i przełyku? Gastroenterologia Kliniczna 2012, tom 4, nr 4, s. 141–150.
