Fibromialgia to przewlekłe schorzenie objawiające się dolegliwościami bólowymi, które istotnie pogarsza codzienne funkcjonowanie. Jakie są przyczyny i objawy fibromialgii? Jak diagnozuje się to schorzenie i jakie są możliwości leczenia tej przypadłości? Dowiedz się więcej o fibromialgii z naszego artykułu.
Spis treści:
- Co to jest fibromialgia?
- Fibromialgia: objawy zespołu bólowego
- Co robić, gdy zauważy się objawy fibromialgii?
- Fibromialgia: diagnoza
- Sposoby leczenia fibromialgii
- Czy fibromialgię można całkowicie wyleczyć?
- Jak zapobiec zachorowaniu na fibromialgię?
Co to jest fibromialgia?
Fibromialgia to zespół bólowy o nie do końca wyjaśnionej etiologii. Charakteryzuje się przewlekłymi dolegliwościami bólowymi zlokalizowanymi w obrębie mięśni i stawów, które istotnie upośledzają jakość życia pacjentów. Schorzenie to bywa nazywane również reumatyzmem tkanek miękkich.
Na fibromialgię może cierpieć nawet 2-4% populacji, a choroba ta aż 10-krotnie częściej dotyka kobiet, szczególnie rasy białej. Uważa się, że dane statystyczne mogą być jednak niedoszacowane, ponieważ duża część przypadków nie jest zdiagnozowana.
>> Sprawdź też: Choroby rzadkie i ultrarzadkie
Przyczyny rozwoju fibromialgii
Jak już wspomniano, nie jest znana jedna, konkretna przyczyna fibromialgii. Istnieją pewne hipotezy dotyczące etiopatogenezy tego schorzenia, które upatrują przyczyny choroby w:
- zaburzeniach powstawania hormonu wzrostu (czyli somatotropiny), czego konsekwencją jest obniżenie stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu, co z kolei prowadzi do nieprawidłowego działania mięśni oraz zmęczenia.
- obniżonym stężeniu serotoniny, czego konsekwencją są zaburzenia nastroju oraz odczuwanie dolegliwości bólowych.
- mutacjach genetycznych, wpływających na układ serotoninergiczny.
Fibromialgia: objawy zespołu bólowego
Najważniejszym objawem fibromialgii jest ból, który może początkowo obejmować odcinek szyjny lub lędźwiowy kręgosłupa, jednak z czasem dochodzi do jego uogólnienia. Dolegliwości mogą przyjmować bardzo różne nasilenie, które zmienia się w ciągu dnia. Pacjenci z fibromialgią często podają, że boli ich całe ciało. Zdarza się, że dolegliwości są nasilane przez wysiłek fizyczny. Objawy bólowe mogą przebiegać z okresami zaostrzeń i wyciszenia.
Objawy towarzyszące, które wpisują się w obraz kliniczny fibromialgii, to między innymi:
- sztywność w obrębie stawów,
- obniżenie siły mięśniowej,
- przewlekłe zmęczenie,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia nastroju,
- objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunki, zaparcia),
- suchość w jamie ustnej,
- przeczulica skóry,
- kołatanie serca,
- bóle i zawroty głowy,
- nadmierna potliwość,
- uczucie duszności,
- czasami zaburzenia oddawania moczu.
>> Przeczytaj także: Zespół przewlekłego zmęczenia – gdy odpoczynek nie pomaga
Fibromialgia: punkty uciskowe
Bardzo charakterystycznym objawem fibromialgii jest punktowa tkliwość. Podczas ucisku wybranych obszarów pacjent podaje występowanie w rzucie tych miejsc. Są to przede wszystkim miejsca przyczepów ścięgien. Uważa się, że za dolegliwości bólowe w tych miejscach odpowiada zapalenie neurogenne, za które odpowiada uwolnienie substancji P i innych neuroprzekaźników.
Do typowych punktów uciskowych w fibromialgii zaliczamy między innymi miejsca takie jak:
- górno-boczny kwadrant pośladka,
- tylna powierzchnia krętarza większego,
- połączenia chrzęstno-kostne drugiego żebra,
- kłykcie przyśrodkowe kości udowej,
- przyczepy mięśni podpotylicznych.
>> To może Cię także zainteresować: Miastenia – choroba zmęczonych mięśni
Co robić, gdy zauważy się objawy fibromialgii?
Jeżeli wystąpią u Ciebie objawy mogące sugerować fibromialgię – konieczna jest konsultacja lekarska. W pierwszym kroku należy udać się do lekarza rodzinnego, który po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i zbadaniu pacjenta zadecyduje o dalszym postępowaniu. Konieczna może okazać się konsultacja reumatologiczna i wykluczenie innych schorzeń.
Fibromialgia: diagnoza
W postawieniu diagnozy fibromialgii zastosowanie znajdują specjalne kryteria (AAPT 2019), które obejmują:
- wielomiejscowy ból, obejmujący przynajmniej 6 z 9 obszarów ciała,
- obecność zmęczenia oraz zaburzeń snu,
- przewlekłość dolegliwości, a więc trwanie objawów klinicznych przynajmniej przez 3 miesiące.
>> Przeczytaj także: Bezsenność: objawy, leczenie, skutki. Niedobór jakiej witaminy powoduje bezsenność?
Fibromialgia a badania krwi
Badania laboratoryjne nie przynoszą raczej istotnych informacji podczas diagnozowania fibromialgii. W pewnych sytuacjach w surowicy i w płynie mózgowo-rdzeniowym oznacza się stężenia:
- serotoniny,
- tryptofanu – a więc prekursora serotoniny,
- insulinopodobnego czynnika wzrostu,
- substancji P.
Sposoby leczenia fibromialgii
Leczenie fibromialgii wymaga holistycznego podejścia. Terapia obejmuje zarówno edukację chorego, zmianę stylu życia, psychoterapię, jak i leczenie farmakologiczne. Bardzo dużą rolę w leczeniu tego schorzenia odgrywa również odpowiednio dobrana aktywność fizyczna oraz postępowanie fizjoterapeutyczne.
Farmakologia w leczeniu fibromialgii
W terapii farmakologicznej fibromialgii stosuje się przede wszystkim:
- leki przeciwdepresyjne – typowo trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, a także inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny,
- leki przeciwbólowe – w tym opioidy (tramadol), a także paracetamol,
- leki przeciwpadaczkowe – takie jak np. gabapentyna i pregabalina; zauważono bowiem, że substancje te pozwalają na zmniejszenie odczuwania bólu.
Warto dodać, że nie zaleca się stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz sterydów.
>> Sprawdź też: Środki psychoaktywne – definicja, rodzaje, wykrywanie w organizmie
Zmiana trybu życia we fibromialgii
Niezwykle ważna jest również zmiana codziennego funkcjonowania. Warto wprowadzić regularną aktywność fizyczną, dostosowaną do możliwości danego pacjenta. Ważna jest również zbilansowana i zróżnicowana dieta, bogata w niezbędne składniki odżywcze. Pojawiają się doniesienia o stosowaniu diety bogatej w pokarmy zawierające tryptofan, a więc prekursor serotoniny. Należy mieć jednak świadomość, że do tej pory nie potwierdzono skuteczności tego rodzaju postępowania.
Terapia w fibromialgii
Warto mieć świadomość, że w leczeniu fibromialgii dużą rolę odgrywa tak zwana terapia pomocnicza, która obejmuje:
- ćwiczenia aerobowe i siłowe,
- psychoterapię,
- akupunkturę,
- hydroterapię,
- krioterapię ogólnoustrojową,
- leczenie uzdrowiskowe,
- przezczaszkową stymulację prądem stałym.
>> Przeczytaj również: Ciągłe zmęczenie – problem XXI wieku. Czy to może być objaw choroby?
Czy fibromialgię można całkowicie wyleczyć?
Całkowite wyeliminowanie objawów fibromialgii jest trudne, jednak holistyczne podejście do schorzenia, które obejmuje opiekę reumatologa, fizjoterapeuty, a także psychologa i psychiatry, pozwala na wyciszenie objawów i dłuższe okresy remisji klinicznej.
Jak zapobiec zachorowaniu na fibromialgię?
Nie ma sposobu, który pozwala na zapobieganie i profilaktykę zachorowania na fibromialgię. Specjaliści nie do końca poznali patogenezę tej choroby – składają się na nią bowiem zarówno czynniki genetyczne oraz hormonalne, jak i psychologiczne. Jednak odpowiednia opieka medyczna, leczenie farmakologiczne czy zdrowy tryb życia pozwalają na zmniejszenie dolegliwości i poprawę jakości życia.
Fibromialgia to przewlekły zespół bólowy charakteryzujący się dolegliwościami zlokalizowanymi w obrębie mięśni i stawów. Przyczyny tego schorzenia nie zostały do końca poznane. W leczeniu zastosowanie znajdują zarówno metody farmakologiczne, fizjoterapeutyczne, jak i psychoterapię. Pacjenci z fibromialgią wymagają specjalistycznej i długotrwałej opieki.
Bibliografia
- P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020,
- W. Samborski, Fibromialgia, Wielka Interna – Reumatologia. Wydawnictwo Medical Tribune 2012.
