Dławica piersiowa to jeden z najważniejszych objawów kardiologicznych, którego wystąpienie wynika z niedokrwienia komórek mięśnia sercowego. Jak objawia się ból dławicowy? Jakie badania znajdują zastosowanie w diagnostyce dławicy piersiowej? Dowiedz się, czy dławica piersiowa jest groźnym stanem kardiologicznym i co robić w przypadku jej wystąpienia.
Spis treści:
- Dusznica bolesna (dławica piersiowa) – co to jest?
- Przyczyny dławicy piersiowej
- Dusznica bolesna: objawy
- Diagnostyka dławicy piersiowej
- Dusznica bolesna: leczenie
Dusznica bolesna (dławica piersiowa) – co to jest?
Dusznica bolesna to charakterystyczny objaw kliniczny jednej z najczęstszych chorób układu sercowo-naczyniowego, czyli choroby niedokrwiennej serca. Istotą choroby niedokrwiennej serca jest tworzenie się blaszek miażdżycowych w obrębie tętnic wieńcowych, które odżywiają mięsień sercowy i odpowiadają za dostarczanie jego komórkom krwi bogatej w tlen. Prowadzi to do pojawienia się dusznicy.
Najważniejszym elementem klinicznym dławicy piersiowej jest charakterystyczny ból w klatce piersiowej lub jego równoważnik, który jest wywoływany przez określone czynniki, o czym więcej przeczytasz w kolejnych akapitach tego artykułu.
Dławica bolesna a dławica Prinzmetala: różnice
Dławica Prinzmetala, nazywana również dławicą odmienną, to schorzenie, które wynika z pojawiania się samoistnych skurczów w obrębie tętnic wieńcowych. Dławica Prinzmetala, podobnie jak klasyczna dusznica bolesna, objawia się bólem dławicowym. Należy w tym miejscu podkreślić, że nie wynika on ze zwężenia tętnic wieńcowych na skutek tworzenia się w nich blaszek miażdżycowych, lecz z niedokrwienia mięśnia sercowego będącego konsekwencją skurczu tętnicy.
W celu zdiagnozowania dławicy Prinzmetala wykonuje się koronarografię, w której uwidacznia się skurcz tętnicy wieńcowej.
Przyczyny dławicy piersiowej
Objawy dławicowe wynikają z niedostatecznego zaopatrzenia mięśnia sercowego w tlen.
Na skutek tworzenia się blaszek miażdżycowych dochodzi do zwężenia tętnic wieńcowych, a tym samym pogorszenia przepływu krwi w tych naczyniach i w konsekwencji do niedokrwienia mięśnia sercowego. Do takiego zjawiska dochodzi właśnie w przebiegu choroby niedokrwiennej serca i skutkuje to pojawianiem się objawów dławicy piersiowej.
W przypadku dławicy piersiowej charakterystyczne jest to, że objawy bólowe pojawiają się często w odpowiedzi na pewne czynniki. Najważniejsze z nich to:
- wysiłek fizyczny,
- czynniki emocjonalne, stres,
- zimne powietrze,
- obfity posiłek.
>> To może Cię zainteresować: Niewydolność serca – przyczyny, diagnostyka, objawy, leczenie
Kto najbardziej jest narażony na wystąpienie dusznicy bolesnej?
Objawy dławicowe rozwijają się typowo po 40. roku życia u mężczyzn i po 50. roku życia u kobiet.
Ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca i tym samym dławicy piersiowej rośnie wraz z wiekiem. Czynniki ryzyka wystąpienia dławicy piersiowej to przede wszystkim:
- hiperlipidemia, a więc podwyższone wartości poszczególnych frakcji cholesterolu we krwi,
- inne choroby przewlekłe, w tym cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, szczególnie gdy są nieprawidłowo leczone,
- palenie papierosów,
- występowanie przedwczesnie choroby wieńcowej w rodzinie pacjenta,
- miażdżyca w obrębie tętnic mózgowych lub tętnic obwodowych.
>> Sprawdź też: Czym jest miażdżyca? Objawy i konsekwencje
Dusznica bolesna: objawy
Jak wygląda klasyczny epizod dusznicy bolesnej? Na pierwszy plan wysuwa się charakterystyczny ból dławicowy, który odczuwany jest w obrębie klatki piersiowej, typowo zamostkowo. W kolejnym paragrafie zostanie przedstawiona dokładna charakterystyka bólu dławicowego. Należy jednak wiedzieć, że ból dławicowy może mieć swoje maski, czyli tak zwane równoważniki. Maski bólu dławicowego częściej występują u osób starszych oraz u pacjentów obciążonych cukrzycą.
Równoważniki bólu dławicowego to przede wszystkim odczuwanie:
- duszności wysiłkowej,
- silnego zmęczenia,
- bólu brzucha,
- nudności, a także wystąpienie wymiotów.
Cechy charakterystyczne bólu dławicowego
Jakie są charakterystyczne cechy bólu dławicowego? Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim takie cechy kliniczne jak:
- uczucie ucisku, dławienia lub gniecenia w obrębie okolicy zamostkowej,
- promieniowanie bólu typowo do szyi, żuchwy, lewego barku lub lewego ramienia, rzadziej do nadbrzusza,
- pojawianie się bólu w odpowiedzi na wysiłek fizyczny,
- czas trwania takiego bólu to typowo kilka minut,
- ból ustępuje w spoczynku.
- ponowne podjęcie wysiłku fizycznego może spowodować kolejny epizod dławicowy, który typowo trwa dłużej.
Nasilenie bólu i jego charakter nie zmienia się w zależności od fazy oddechowej ani pozycji ciała.
>> Przeczytaj także o: Co to jest tachykardia (częstoskurcz)? Objawy, przyczyny i leczenie
Diagnostyka dławicy piersiowej
W diagnostyce dławicy piersiowej ogromną rolę odgrywa dobrze przeprowadzony wywiad chorobowy oraz badanie przedmiotowe. Niezwykle pomocne są również badania diagnostyczne, w tym wykonanie:
- EKG spoczynkowego,
- elektrokardiograficznej próby wysiłkowej,
- EKG metodą Holtera,
- echokardiografii spoczynkowej,
- badania angio-TK tętnic wieńcowych,
- koronarografii.
W wybranych przypadkach pomocne mogą okazać się badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MR) i PET.
Rola badań krwi w diagnostyce dławicy piersiowej
Istotną rolę w diagnostyce dławicy piersiowej odgrywają również badania laboratoryjne z krwi. W przebiegu dusznicy bolesnej warto wykonać takie oznaczenia jak:
- lipidogram – czyli oznaczenie cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i triglicerydów,
- morfologia krwi obwodowej,
- glukoza na czczo,
- stężenie hemoglobiny glikowanej,
- stężenie kreatyniny z oszacowaniem eGFR,
- troponiny sercowe (pozwalają na wykluczenie ostrego zespołu wieńcowego),
- panel tarczycowy,
- stężenie peptydów natriuretycznych BNP/NT-proBNP (przy podejrzeniu niewydolności serca).
Badania laboratoryjne pozwalają na ocenę ogólnej kondycji organizmu, a także zidentyfikowanie zaburzeń sprzyjających występowaniu dławicy piersiowej.
Dusznica bolesna: leczenie
Leczenie pacjentów z dławicą piersiową skupia się przede wszystkim na zwalczaniu czynników nasilających miażdżycę, leczeniu schorzeń towarzyszących (w tym cukrzycy, nadciśnienia tętniczego), ale także na włączaniu substancji leczniczych, których celem jest zapobieganie zdarzeniom sercowo-naczyniowym i zmniejszanie objawów dławicy.
Leczenie choroby niedokrwiennej serca i tym samym dławicy piersiowej wymaga włączenia leków poprawiających rokowanie, do których należą leki przeciwpłytkowe (w tym kwas acetylosalicylowy) oraz statyny, obniżające stężenie cholesterolu we krwi. Do substancji przeciwdławicowych, znoszących objawy bólowe, należy natomiast nitrogliceryna.
W celu zapobiegania dusznicy bolesnej i celu zwiększenia tolerancji wysiłku stosuje się z kolei takie substancje jak:
- β-blokery,
- blokery kanału wapniowego (w tym diltiazem, werapamil),
- azotany długo działające (na przykład monoazotan izosorbidu),
- iwabradynę,
- substancje hamujące β-oksydację kwasów tłuszczowych (na przykład ranolazyna).
Postępowanie terapeutyczne zależy od obrazu klinicznego, jaki prezentuje pacjent oraz od wieku oraz schorzeń towarzyszących i jest ustalane indywidualnie.
>> To może Cię zainteresować: Choroby układowe tkanki łącznej
Rokowania pacjentów z dławicą piersiową
Rokowanie pacjentów z dławicą piersiową zależy przede wszystkim od nasilenia zmian w obrębie układu sercowo-naczyniowego oraz wyrównania zaburzeń towarzyszących. Gorsze rokowanie występuje między innymi w przypadku:
- nałogów (palenia tytoniu, nadużywania alkoholu),
- upośledzenia czynności skurczowej lewej komory,
- upośledzenie czynności nerek,
- zaawansowanych zmian w koronarografii.
Dławica piersiowa to najważniejszy objaw choroby niedokrwiennej serca. Może być konsekwencją miażdżycy tętnic wieńcowych, ale również mniej częstych przypadłości, takich jak dławica Prinzmetala. Każdy ból w klatce piersiowej wymaga pilnej konsultacji z lekarzem, ponieważ może być objawem poważnych stanów klinicznych, w tym zawału mięśnia sercowego. Dławica piersiowa wymaga wykonania wybranych badań kardiologicznych oraz laboratoryjnych, co pozwala na ocenę rozległości zmian w obrębie układu sercowo-naczyniowego oraz na dobranie odpowiedniego leczenia kardiologicznego.
Bibliografia
- A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
- A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659,
- B. Krakowiak i inni, Stabilna choroba wieńcowa – postępy 2019. Medycyna Praktyczna, 2020; 4: 59–70.
