Dzieci, podobnie jak dorośli, mogą wymagać tymczasowego odciążenia przewodu pokarmowego i zastosowania diety łatwostrawnej. Dieta lekkostrawna jest najczęściej stosowana u dzieci przy zatruciach pokarmowych, wymiotach lub po zabiegach na przewodzie pokarmowym. Co dokładnie oznacza dieta lekkostrawna? Jak zmniejszyć zawartość błonnika? Jakie produkty są łatwostrawne? O tym w poniższym artykule.
Spis treści:
- Dieta lekkostrawna dla dziecka: to znaczy?
- Jedzenie lekkostrawne dla dziecka: jakie produkty wybierać?
- Lekkostrawne śniadanie dla dziecka: pomysły
- Lekki obiad dla dziecka: przepisy
- Lekka kolacja dla dziecka: czyli jaka?
- Podsumowanie
Dieta lekkostrawna dla dziecka: to znaczy?
Dieta lekkostrawna jest zmodyfikowanym sposobem żywienia dzieci zdrowych. Polega na wyborze łatwych do strawienia produktów spożywczych i zastosowania odpowiedniej obróbki kulinarnej. Jest stosowana u dzieci z chorobami przewodu pokarmowego, po zabiegach chirurgicznych lub w przypadku zatrucia pokarmowego.
Dieta lekkostrawna dla dziecka charakteryzuje się małą ilością błonnika i lekkostrawną obróbką termiczną. Dziecku podaje się posiłki o małej objętości i jednocześnie dba się o ich wartość odżywczą. Potrawy podaje się w temperaturze pokojowej. Warto zapewnić spożywanie posiłków w spokojnej atmosferze, tak aby dziecko mogło skupić się na dokładnym i powolnym przeżuwaniu każdego kęsa. Istotne jest zachęcanie dziecka do częstego picia wody małymi łyczkami.
Dziecko będąc na diecie lekkostrawnej, powinno mieć zapewnioną odpowiednią podaż witaminy D zgodnie z zaleceniami lekarza. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku dzieci, które ze względów na swój stan nie wychodzą na słońce i witamina D nie jest syntetyzowana przez promieniowanie UV.
W diecie lekkostrawnej nie należy pomijać naturalnych produktów mlecznych. Są one źródłem wapnia – niezbędnym do prawidłowego wzrostu i rozwoju, który w przypadku małych dzieci przebiega bardzo intensywnie.
Kiedy dziecko jest obciążone dużym ryzykiem żywieniowym (niedożywieniem) lekarz może zalecić żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, którą należy podawać zgodnie z indywidualnymi ustaleniami.
>> Przeczytaj też: Przedawkowanie witaminy D – objawy, przyczyny, badania laboratoryjne, leczenie
Ilość błonnika w lekkostrawnej diecie dla dziecka
Błonnik pokarmowy spowalnia opróżnianie żołądka, mechanicznie drażni ściany jelita i ulega fermentacji. Z tego powodu jest niewskazany w diecie lekkostrawnej. Jego zawartość powinna być nieco niższa niż w przypadku norm dzieci zdrowych ustalone na poziomie wystarczające spożycia, które wynoszą odpowiednio:
- Dzieci 1-3 lata 10 g błonnika / dobę,
- Dzieci 4-6 lat 14 g błonnika / dobę,
- Dzieci 7-9 lat 16 g błonnika /dobę,
- Dziewczęta i chłopcy 10-12 lat 19 g błonnika / dobę,
- Dziewczęta i chłopcy 13-15 lat 19 g błonnika / dobę,
- Dziewczęta i chłopcy 16-18 lat 19 g błonnika / dobę.
Głównym źródłem błonnika są skórki warzyw i owoców, pełnoziarniste produkty zbożowe, otręby, orzechy. Są to produkty niezalecane w diecie lekkostrawnej.
Aby zmniejszyć zawartość błonnika w diecie dziecka:
- obieraj skórki z warzyw i owoców,
- usuwaj pestki,
- odkrawaj twarde części produktów,
- rozdrabniaj produkty przez miksowanie lub przecieranie,
- wydłużaj czas gotowania produktów.
Jedzenie lekkostrawne dla dziecka: jakie produkty wybierać?
Dobór produktów zależy od indywidualnej tolerancji i stanu dziecka. Poniżej znajduje się przykładowa lista lekkostrawnych produktów i potraw dla dzieci.
- Chleb pszenny, bułka pszenna.
- Mąka pszenna, ziemniaczana, kukurydziana, owsiana, ryżowa.
- Kasza krakowska, kukurydziana, jęczmienna drobna, kuskus.
- Ryż biały, makaron pszenny, makaron ryżowy.
- Płatki owsiane błyskawiczne, kaszka manna, płatki ryżowe, płatki jaglane.
- Ziemniaki gotowane, purée ziemniaczane.
- Zupy warzywne z dodatkiem chleba, lanego ciasta, kaszy drobnej, ryżu białego lub ziemniaków.
- Mleko o zawartości tłuszczu do 2%, kefir, jogurt naturalny, maślanka.
- Twaróg chudy i półtłusty, serek ziarnisty, ricotta, lekkie naturalne serki do smarowania, mozzarella.
- Budyń na mleku, kisiel, galaretka.
- Jajecznica na parze, jajka gotowane na miękko.
- Chude gatunki mięsa, tj. cielęcina, wołowina, kura, indyk, królik (pieczone w rękawie foliowym lub w naczyniu żaroodpornym z pokrywką).
- Ryby tj. dorsz, sandacz, szczupak, flądra.
- Tofu naturalne.
- Wędlina drobiowa lub wieprzowa gotowana, polędwica.
- Masło, masło klarowane, olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany, awokado.
- Pomidory bez skórek i pestek, sałata masłowa, marchew, dynia, szparagi, buraki, papryka, pasternak, pietruszka, szpinak.
- Dojrzałe owoce bez skórki i pestki.
- Sól, majeranek, liść laurowy, ziele angielskie, tymianek, bazylia, zioła prowansalskie, papryka słodka, koperek, pietruszka zielona, cynamon.
- Woda, herbata z mlekiem, herbata czarna, zielona, owocowa, herbatki ziołowe, kakao (w ograniczonych ilościach).
- Sucharki, biszkopty, wafle ryżowe naturalne, chałka, ciasto drożdżowe (bez dodatków, najlepiej czerstwe).
- Dżem i konfitura bez pestek, marmolada, miód, sok warzywny i owocowy, kompot.
- Naleśniki przygotowywane bez tłuszczu.
- Pierogi z serem, z mięsem, ruskie, kluski leniwe (lekkostrawnie przygotowane, gotowane i spożyte w umiarkowanych ilościach).
>> Przeczytaj także: Dieta śródziemnomorska – zasady, produkty, przykładowy jadłospis i przepisy
Lekkostrawne śniadanie dla dziecka: pomysły
Lekkostrawne śniadanie dla dziecka nie musi być skomplikowane. Mogą to być proste posiłki, tj. zwykła bułka z masłem i chudą wędliną, jogurt naturalny o lekkiej konsystencji i dojrzały banan, kaszka manna z mlekiem lub jajecznica przygotowana na parze. Takie śniadania nie tylko zapewnią podaż energetyczną i składniki odżywcze, ale również będą lekkie do strawienia.
Jajecznica na parze
> Składniki: jajo kurze całe, mleko 2%, masło, chleb pszenny
> Sposób przygotowania: Jaja wbij do metalowej miseczki, dodaj łyżkę mleka i roztrzep widelcem (można doprawić np. solą i majerankiem). Umieść miskę nad garnuszkiem z wrzącą wodą. Gotuj tak długo, aż jajecznica się zetnie. Podaj z pieczywem pszennym i łyżeczką masła.
Płatki z mlekiem
> Składniki: płatki ryżowe, mleko 2%, jabłko, masło, cynamon
> Sposób przygotowania: Płatki ryżowe przygotuj na mleku według instrukcji producenta na opakowaniu. Jabłko obierz ze skórki, zetrzyj na tarce i podduś na patelni z łyżeczką masła i cynamonem aż do miękkości. Płatki podaj z duszonym jabłkiem.
>> Sprawdź również: Wybiórczość pokarmowa – gdy dziecko odmawia jedzenia
Lekki obiad dla dziecka: przepisy
Jak przygotować lekkostrawny obiad dla dziecka? Powinien być przede wszystkim poddany odpowiedniej obróbce termicznej. Zaleca się gotowanie na wodzie, na parze, pieczenie w rękawie foliowym lub w naczyniu żaroodpornym. Posiłki przygotuj się z niewielką ilością tłuszczu, np. jedną łyżeczką oleju rzepakowego lub masła. Dania podaj w temperaturze pokojowej.
Pulpeciki z ryżem
> Składniki: cukinia, papryka czerwona, kukurydza konserwowa 4 łyżki, zmielone mięso z piersi indyka 120 g, ryż biały 1 woreczek, kasza manna 3 łyżki, masło 2 łyżeczki
> Sposób przygotowania: Ryż opłucz pod bieżącą wodą i wsyp do naczynia żaroodpornego. Cukinię zetrzyj na drobnych oczkach i wymieszaj razem ze zmielonym mięsem i kaszą manną. Dopraw szczyptą soli. Formuj nieduże pulpety i układaj na ryżu. Paprykę sparz wrzątkiem, obierz ze skórki, pokrój w kostkę i wysyp na pulpety razem z kukurydzą. Masło wymieszaj z pół litra wrzącej wody i zalej zawartość naczynia. Piecz w piekarniku około 30 minut. Danie podaj po ostygnięciu.
Zupa jarzynowa
> Składniki: mięso z kurczaka bez skórki, ziemniaki, mieszanka z mrożonych warzyw do zupy, koperek
> Sposób przygotowania: Mięso zagotuj na wolnym ogniu w wodzie z dodatkiem liścia laurowego, ziela angielskiego i szczyptą soli. W międzyczasie dodaj obrane i pokrojone w kostkę ziemniaki. Po zagotowaniu dodaj mieszankę z mrożonych warzyw. Gotuj aż do miękkości. Zupę podaj po ostygnięciu z dodatkiem posiekanego koperku. W razie potrzeby zblenduj zupę na krem.
>> To może Cię zainteresować: Przewlekły ból brzucha u dzieci. Kiedy powinien nas niepokoić?
Lekka kolacja dla dziecka: czyli jaka?
Lekka kolacja dla dziecka to taka, która nie odciąży przewodu pokarmowego. Może to być krem warzywno-drobiowy lub kanapka z masłem i wędliną z dodatkiem sałaty masłowej. Dla bardzo podrażnionego przewodu pokarmowego można dziecku zaproponować kleik lub kisiel. Pamiętać należy, że to „dziecko decyduje, czy i ile zje”.
Kleik owsiany
> Składniki: płatki owsiane błyskawiczne 4 łyżki, bulion 1 szklanka (250 ml), masło 1 łyżeczka
> Sposób przygotowania: Płatki owsiane zalej bulionem i gotuj do zupełnego rozklejenia. Odstaw by kleik przestygnął i zgęstniał. Możesz dodać więcej bulionu do uzyskania płynnej konsystencji. Podaj z łyżeczką masła. Kleik możesz przygotować również na mleku lub wodzie.
Bułka z wędliną
> Składniki: bułka pszenna, masło, wędlina drobiowa gotowana, sałata masłowa, herbata z mlekiem 2%
> Sposób przygotowania: Bułkę posmaruj masłem, podaj z sałatą i wędliną. W zależności od tolerancji i preferencji dziecka, podaj również z warzywem (np. ogórkiem bez skórki). Zaparz herbatę (słaby napar) i dodaj odrobinę mleka, podaj po przestygnięciu.
>> Przeczytaj również: Zaparcia u dziecka – praktyczne wskazówki dla rodziców
Podsumowanie
Dieta lekkostrawna u dzieci jest stosowana najczęściej w przypadku chorób przewodu pokarmowego, zabiegów chirurgicznych lub zatrucia pokarmowego.
W zależności od stanu dziecka, wybiera się produkty o niskiej zawartości błonnika, które nie obciążają przewodu pokarmowego. Posiłki należy przygotować stosując odpowiednią obróbkę termiczną (gotowanie w wodzie, na parze lub pieczenie w naczyniu żaroodpornym), tak aby były lekkie do strawienia. Korzystniejsze jest częstsze spożywanie posiłków o małej objętości.
Bibliografia:
- Jarosz M., Rychlik E., Stoś K, Charzewska J. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020.
- Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie lekkostrawnej, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, 2022
- Wieczorek-Chełmińska Zofia, Nowoczesna dietetyczna książka kucharska, 2011, Wydawnictwo lekarskie PZWL.
