Dobrze odgraniczone białe plamki – zauważasz je u swojego dziecka? Jeżeli tak to koniecznie sprawdź, jaka to może być choroba. W poniższym artykule dowiesz się, czym jest bielactwo, jak stawia się rozpoznanie i czy istnieje skuteczne leczenie.
Spis treści:
- Bielactwo u dzieci – co to jest?
- Jakie są przyczyny bielactwa u dzieci?
- Rodzaje bielactwa u dzieci
- Bielactwo u dzieci – diagnostyka
- Bielactwo u dzieci – jak leczyć?
- Bielactwo u dzieci – czy można je wyleczyć?
- Podsumowanie
Bielactwo u dzieci – co to jest?
Bielactwo to choroba, w której dochodzi do obszarowej utraty zdolności do wytwarzania barwnika nadającego skórze kolor – melaniny. Choroba dotyczy głównie młodych dorosłych, choć aż 25% przypadków ujawnia się do 8. roku życia.
Zmiany skórne w przebiegu bielactwa przyjmują postać wyraźnie odgraniczonych, niezapalnych białych plam różnej wielkości, które mogą pojawić się w dowolnym miejscu na ciele. Najczęściej spotykane miejsca to okolice:
- ust,
- genitaliów,
- obszary narażone na działanie słońca, takie jak twarz i dłonie.
Stopień i rozkład plam często zmienia się w ciągu życia chorego. Włosy, a niekiedy nawet oczy również mogą stracić kolor.
| Uwaga: Bielactwo to nie to samo co albinizm. Druga z wymienionych jest skutkiem mutacji prowadzącej do całkowitej (a nie miejscowej) utraty zdolności do produkcji melaniny. |
>> Zobacz: Bielactwo – co warto o nim wiedzieć?
Jakie są przyczyny bielactwa u dzieci?
Szacuje się, że w około 80% przypadków choroba ma podłoże genetyczne. Według danych naukowych do rozwoju choroby prowadzą drobne mutacje w wielu genach jednocześnie. Za kolejne 20% odpowiadają czynniki środowiskowe, do których należą głównie:
- silny stres (wskutek innej poważnej choroby, operacji chirurgicznej, wypadku),
- częste infekcje i powtarzające się przyjmowanie antybiotyków,
- nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe,
- oparzenia słoneczne,
- czynniki chemiczne takie jak tiole, fenole, katechole, merkaptoaminy, chinony i ich pochodne,
- ciąża,
- niedożywienie,
- złe nawyki żywieniowe: spożywanie produktów konserwowanych, nieświeżych, wysokoprzetworzonych.
Warto dodać, że bielactwo jest skutkiem procesu autoimmunologicznego. Układ odpornościowy rozpoznaje melanocyty (komórki produkujące barwnik skóry) jako obce i je niszczy. Wyżej wymienione czynniki środowiskowe najczęściej indukują ten proces u osoby podatnej genetycznie.
>> Przeczytaj również: Wpływ promieni słonecznych na skórę
Rodzaje bielactwa u dzieci
Bielactwo można podzielić na:
- nabyte – zdecydowana większość przypadków,
- wrodzone – bardzo, bardzo rzadkie.
Zdecydowanie bardziej praktycznym jest podział kliniczny, zgodnie z którym wyróżnia się:
- bielactwo segmentowe – jedna lub więcej plam o wyglądzie liniowym lub flagowatym, z jednostronnym rozmieszczeniem w tzw. dermatomach, czyli obszarach skóry unerwionych przez ten sam nerw,
- bielactwo niesegmentowe – heterogenna grupa zaburzeń barwnikowych o różnej lokalizacji, zwykle o układzie symetrycznym,
- bielactwo niesklasyfikowane lub nieokreślone – jednym z jego podtypów jest ogniskowe bielactwo błon śluzowych obejmujące tylko jedną stronę ciała.
>> To może Cię zainteresować: Przebarwienia skóry. Przyczyny, diagnostyka i terapia
Bielactwo u dzieci – diagnostyka
Rozpoznanie jest stawiane w oparciu o obraz kliniczny. Badania dodatkowe z reguły nie są potrzebne, należy jednak pamiętać, że z bielactwem współistnieje wiele groźnych chorób. Stąd szczegółowy wywiad i badanie przedmiotowe pozwolą na ocenę wskazań do rozszerzenia diagnostyki.
Do chorób tych należą:
- zaburzenia psychiczne – depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia snu,
- choroby neurologiczne – autoimmunologiczne zapalenie mózgu, autoimmunologiczna ataksja móźdżkowa,
- inne dermatozy – łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, łysienie plackowate,
- zaburzenia metaboliczne – otyłość, nadciśnienie, cukrzyca,
- układowe choroby tkanki łącznej – toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Sjogrena,
- choroby oczu – zapalenie błony naczyniowej, zespół suchego oka, jaskra,
- choroby gruczołowe – tarczycy, nadnerczy,
- choroby przewodu pokarmowego – autoimmunologiczne zanikowe zapalenie żołądka, nieswoiste choroby zapalne jelit.
Bielactwo u dzieci – jak leczyć?
Leczeniem pierwszego rzutu jest miejscowa terapia kortykosteroidami. Jest ograniczona ryzykiem wystąpienia miejscowych działań niepożądanych, takich jak zaniki, rozstępy i teleangiektazje. Alternatywą są tu inhibitory kalcyneuryny, które nie dają tego typu powikłań. W przypadku rozsianych zmian o szybkim postępie stosuje się ogólnoustrojową terapię kortykosteroidami. Coraz częściej, także u dzieci, zastosowanie znajdują leki biologiczne.
Z terapii niefarmakologicznych należy wspomnieć o laseroterapii i fototerapii, a także możliwości leczenia chirurgicznego w przypadku zmian małych i niepostępujących.
Bielactwo u dzieci – czy można je wyleczyć?
Rokowanie jest zróżnicowane. U części dzieci przebieg choroby jest nieprzewidywalny, a zastosowane leczenie nie przynosi oczekiwanych skutków.
Na drugim biegunie znajdują się osoby, u których dochodzi do samoistnej remisji.
Z danych literaturowych wynika, że wysoką skutecznością wykazują się niektóre leki biologiczne, jednak zastosowanie jest ograniczone z uwagi na dostępność i koszty.
Podsumowanie
Bielactwo to rzadka choroba, która dotyka głównie młodych dorosłych, ale w około ¼ przypadków ujawnia się przez 8. rokiem życia. Mimo, że nie zagraża życiu, to wywiera bardzo destrukcyjny wpływ na jakość życia i dodatkowo może współistnieć z bardzo groźnymi chorobami.
Istnieje kilka opcji leczenia, jednak ich skuteczność jest zróżnicowana. Jeżeli zauważasz u swojego dziecka białe plamki na skórze to nie zwlekaj – udaj się do specjalisty pediatry lub dermatologa. Rozpoznanie jest stawiane w oparciu o obraz kliniczny, stąd warto zgłosić się po odpowiednią pomoc.
Źródła
- Hu Z, Wang T., Beyond skin white spots: Vitiligo and associated comorbidities. Front Med (Lausanne), 2023 Feb 23;10:1072837. doi: 10.3389/fmed.2023.1072837. PMID: 36910477; PMCID: PMC9995999.https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9995999/ (dostęp 17.12.2024 r.).
- Faria AR, Tarlé RG, Dellatorre G, Mira MT, Castro CC, Vitiligo–Part 2–classification, histopathology and treatment, An Bras Dermatol. 2014 Sep-Oct;89(5):784-90. doi: 10.1590/abd1806-4841.20142717. PMID: 25184918; PMCID: PMC4155957.https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4155957/ (dostęp 17.12.2024 r.).
- Gianfaldoni S, Wollina U, Tchernev G, Lotti J, França K, Lotti T, Vitiligo in Children: A Review of Conventional Treatments, Open Access Maced J Med Sci. 2018 Jan 21;6(1):213-217. doi: 10.3889/oamjms.2018.054. PMID: 29484026; PMCID: PMC5816302.https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5816302/ (dostęp 17.12.2024 r.).
- Gianfaldoni S, Tchernev G, Wollina U, Lotti J, Satolli F, França K, Rovesti M, Lotti T, Vitiligo in Children: A Better Understanding of the Disease, Open Access Maced J Med Sci. 2018 Jan 20;6(1):181-184. doi: 10.3889/oamjms.2018.040. PMID: 29484022; PMCID: PMC5816297.https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5816297/(dostęp 17.12.2024 r.).
- Farajzadeh S, Khalili M, Mirmohammadkhani M, Paknazar F, Rastegarnasab F, Abtahi-Naeini B., Global clinicoepidemiological pattern of childhood vitiligo: a systematic review and meta-analysis, BMJ Paediatr Open. 2023 Apr;7(1):e001839. doi: 10.1136/bmjpo-2022-001839. PMID: 37616066; PMCID: PMC10083860. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10083860/ (dostęp 17.12.2024 r.).
- Patel R, Pandya AG, Sikirica V, Gandhi K, Daniel SR, Anastassopoulos KP, Yamaguchi Y, Napatalung L, Baik R, Ezzedine K, Prevalence of Vitiligo among Children and Adolescents in the United States Dermatology, 2023;239(2):227-234. doi: 10.1159/000528180. Epub 2023 Jan 11. PMID: 36630928; PMCID: PMC10210084. (dostęp 17.12.2024 r.).
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10210084/(dostęp 17.12.2024 r.).
- Matin R, Vitiligo in adults and children, BMJ Clin Evid. 2011 Mar 28;2011:1717. PMID: 21439099; PMCID: PMC3217714. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3217714/(dostęp 17.12.2024 r.).
