GGTP to akronim, który zdecydowanie łatwiej zapamiętać, niż pełną nazwę tego enzymu – gamma-glutamylotranspeptydaza. Oznaczenie poziomu tego związku w krwi człowieka jest istotne i ważne z punktu widzenia monitorowania stanu wątroby oraz wykluczenia lub potwierdzenia niektórych chorób tego narządu.
Spis treści:
- GGTP – co to jest gamma-glutamylotranspeptydaza?
- Kiedy należy zbadać GGTP?
- Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) a badania krwi
- Wysokie GGTP – co oznacza?
- Badanie poziomu GGTP. Jak się do niego przygotować?
GGTP – co to jest gamma-glutamylotranspeptydaza?
GGTP jest enzymem, który występuje w wielu narządach ludzkiego organizmu – między innymi w drogach żółciowych, wątrobie, nerkach, czy jelitach. Zdecydowana większość GGTP, która krąży w surowicy krwi, jest pochodzenia wątrobowego.
Kiedy należy zbadać GGTP?
Oznaczenie poziomu tego enzymu we krwi jest ważne w przypadku monitorowaniu chorób wątroby i trzustki. Warto jednak pamiętać, że oprócz GGTP istotne z punktu widzenia chorób wątroby są także:
- ASPAT (aminotransferaza asparaginianowa),
- ALAT, (aminotrasnferaza alaninowa)
- ALT (fosfataza zasadowa).
Wykonując oznaczenie wspomnianych enzymów oraz prób wątrobowych, warto także poddać analizie poziom stężenia bilurubiny i albumin. Komplet takich badań pozwala na podstawową ocenę stanu wątroby oraz monitorowanie zaawansowania chorób tego narządu.
Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) a badania krwi
Lekarz, zlecając oznaczenie poziomu GGTP, kieruje się pewnymi wskazaniami związanymi z algorytmem diagnostycznym.
Oczywiście w wielu przypadkach oznaczenie samego poziomu niektórych związków krwi nie jest wystarczające do postawienia rozpoznania konkretnej choroby. Nie bez znaczenia pozostaje diagnostyka obrazowa, do której zaliczamy USG (ultrasonografia), TK (tomografia komputerowa), czy MRI (rezonans magnetyczny).
Badanie GGTP – jakie choroby pozwala zdiagnozować?
Wspólne podwyższenie parametrów zarówno GGTP, jak i ALT, mogą świadczyć o nieprawidłowościach ze strony wątroby, a dokładniej o problemach związanych z odpływem żółci z wątroby (cholestaza) lub upośledzonym jej wytwarzaniem. Co więcej, wspólne podwyższenie tych dwóch parametrów może mieć także miejsce w przypadku chorób nowotworowych dróg żółciowych i wątroby. Bez wątpienia wzrost tych parametrów powinien skłonić do dalszych badań oraz pogłębienia diagnostyki.
Oprócz wspomnianych patologii, oznaczenie GGTP jest przydatne w przypadku monitorowania choroby alkoholowej wątroby, marskości wątroby, stłuszczenia wątroby czy też pierwotnego stwardniającego zapalenia dróg żółciowych, a także ma znaczenie w diagnostyce insulinooporności.
Przeczytaj również: Insulinooporność – wstęp do stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2
Wysokie GGTP – co oznacza?
Podwyższony poziom GGTP nie jest stanem prawidłowym. Oprócz wspomnianych schorzeń, jego wzrost może być także efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków – zaliczamy do nich między innymi leki stosowane w neurologii – leki przeciwpadaczkowe oraz w psychiatrii – leki przeciwdepresyjne. Podwyższony poziom GGTP spotykany jest także u osób zmagających się z chorobami o podłożu autoimmunologicznym.
Badanie poziomu GGTP. Jak się do niego przygotować?
Oznaczenie poziomu GGTP nie wymaga specjalnego przygotowania. Warto jednak pamiętać, aby przed badaniem być na czczo, to znaczy nie spożywać posiłków przynajmniej przez 8-12 godzin przed pobraniem krwi do analizy laboratoryjnej. Można spożywać natomiast płyny, najlepiej, aby była to woda, należy unikać napojów słodzonych, kawy i herbaty. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Jak przygotować się do badania krwi?
Badanie zatem najlepiej wykonać w godzinach porannych, chociaż wszystko zależy od Twojego rytmu dnia. Oznaczenie poziomu GGTP nie odbiega od innych badań laboratoryjnych krwi – pielęgniarka pobiera krew z odpowiedniego dostępu – najczęściej jest to żyła w okolicy zgięcia łokciowego, ale jeśli inne naczynia krwionośne są „bardziej dostępne”, to nie ma przeciwwskazań, aby pobrać krew do badania z innego dostępu naczyniowego.
Jeśli zażywasz stale leki, zapytaj lekarza, czy konieczne jest ich zażycie także przed badaniem.
Należy pamiętać, że normy oznaczania enzymu mogą różnić się w zależności od laboratorium, płci oraz wieku. Dla przykładu poziom GGTP może być nawet kilkukrotnie wyższy u małych dzieci (noworodków i niemowląt) w porównaniu do osób dorosłych.
Wyniki badań krwi, które często wykonuje się rutynowo, zawsze należy skonsultować z lekarzem. Podwyższenie poziomu GGTP we krwi zawsze powinno zostać ocenione w korelacji z pozostałymi parametrami, a także ich wzajemnym stosunkiem. Kluczowy jest stan ogólny pacjenta, choroby towarzyszące, analiza zażywanych leków oraz wyniki badań obrazowych.
>>> Przeczytaj też: Markery uszkodzenia wątroby i dróg żółciowych – enzymy wątrobowe
Bibliografia
- Gamma-glutamylotranspeptydaza — potencjalny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych?, Mateusz Mościński, Bartłomiej Bartoszek, Bożena Szyguła-Jurkiewicz, Koło STN przy III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu 2III Katedra i Oddział Kliniczny Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
- Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą dróg żółciowych dla lekarzy POZ, https://ptg-e.org.pl/wp-content/uploads/2022/03/LPOZ_Art_30711-10-1.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/137074,gamma-glutamylotranspeptydaza-ggtp
