Ciąża biochemiczna – co to jest? Objawy, przyczyny, postępowanie    

Ciąża biochemiczna jest wczesnym poronieniem, do którego dochodzi na etapie implantacji zarodka w macicy, jeszcze przed jej rozpoznaniem w badaniu ultrasonograficznym. Choć jest to zjawisko dość powszechne, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jego istnienia, ponieważ objawy mogą przypominać zwykłą, opóźnioną miesiączkę. Choć może być traktowana jako naturalny mechanizm selekcji zarodków, powtarzające się przypadki ciąż biochemicznych mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. Zrozumienie ich mechanizmów i przyczyn jest kluczowe dla diagnostyki i leczenia zaburzeń płodności. W artykule przedstawimy, czym jest ciąża biochemiczna, jakie są jej przyczyny, objawy oraz jak zapobiegać jej wystąpieniu. Zajmiemy się również kwestią tego, jak ciąża biochemiczna może wpływać na przyszłe ciąże i płodność.

Spis treści:

1. Co to jest ciąża biochemiczna?
   • Ile trwa ciąża biochemiczna?
2. Przyczyny ciąży biochemicznej
3. Objawy ciąży biochemicznej
4. Jak zapobiec ciąży biochemicznej?
5. Ciąża biochemiczna a następna ciąża

Co to jest ciąża biochemiczna?

Ciąża biochemiczna to termin medyczny opisujący sytuację, w której zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy, lecz rozwój zarodka zostaje zatrzymany na bardzo wczesnym etapie. W efekcie dochodzi do samoistnego poronienia, zwykle w ciągu kilku dni do tygodnia od implantacji. Kluczowym kryterium diagnostycznym jest wykrycie hCG w surowicy krwi, jednak poziom tego hormonu zaczyna spadać zamiast wzrastać, a w badaniu ultrasonograficznym nie obserwuje się cech rozwijającej się ciąży.

>> Warto przeczytać: Równowaga hormonalna u kobiet

Ile trwa ciąża biochemiczna?

Ciąża biochemiczna zazwyczaj kończy się w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu, najczęściej między 4. a 5. tygodniem ciąży. W przeciwieństwie do ciąży klinicznej, nie prowadzi do wytworzenia widocznego zarodka ani worka ciążowego. Krwawienie, które następuje po utracie ciąży, często jest traktowane jako nieco opóźniona miesiączka. Z tego powodu wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy, że doszło do wczesnej utraty ciąży.

>> Przeczytaj także: Pierwsze objawy ciąży – kiedy się pojawiają i jakie badania zrobić?

Przyczyny ciąży biochemicznej

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn wczesnego poronienia, choć w większości przypadków trudno jest wskazać jedną konkretną. Najczęściej problem leży w samym zarodku lub w warunkach, jakie panują w organizmie matki. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:

• Nieprawidłowości genetyczne zarodka – najczęstsza przyczyna, odpowiadająca za większość przypadków ciąż biochemicznych. Zaburzenia chromosomalne mogą prowadzić do niewłaściwego rozwoju zarodka, co uniemożliwia jego implantację i dalszy wzrost.
• Nieprawidłowa implantacja zarodka – jeśli zarodek nie zagnieździ się prawidłowo w błonie śluzowej macicy, jego rozwój może zostać przerwany.
• Zaburzenia hormonalne – niedobór progesteronu, insulinooporność czy inne nieprawidłowości hormonalne mogą prowadzić do niewystarczającego przygotowania endometrium do implantacji zarodka.
• Nieprawidłowości anatomiczne macicy – wady wrodzone, mięśniaki lub zrosty w jamie macicy mogą utrudniać implantację i rozwój zarodka.
• Choroby autoimmunologiczne i immunologiczne – nadreaktywność układu odpornościowego matki może prowadzić do odrzucenia zarodka przez organizm.
• Czynniki środowiskowe i styl życia – palenie papierosów, spożycie alkoholu, stres, otyłość oraz kontakt z toksynami mogą zwiększać ryzyko poronienia na wczesnym etapie ciąży.
• Zaburzenia krzepnięcia krwi – zespoły trombofilne, takie jak zespół antyfosfolipidowy, mogą prowadzić do problemów z unaczynieniem endometrium, co uniemożliwia prawidłową implantację zarodka.

>> Dowiedz się więcej: Otyłość a ciąża. Jakie są zagrożenia i konsekwencje otyłości w ciąży?

Objawy ciąży biochemicznej

Objawy ciąży biochemicznej są często niespecyficzne i mogą przypominać zarówno wczesne symptomy ciąży, jak i nadchodzącą miesiączkę. Do najczęstszych objawów należą:

• pozytywny wynik testu ciążowego, a następnie jego negatywizacja – na początku test ciążowy wykazuje obecność hormonu beta-hCG, jednak po kilku dniach kolejne testy mogą już nie potwierdzać ciąży,
• opóźniona lub nietypowa miesiączka – krwawienie może pojawić się z kilkudniowym opóźnieniem i różnić się od zwykłej miesiączki (może być obfitsze, bardziej bolesne lub mieć inny kolor i konsystencję),
• bóle podbrzusza – przypominające te menstruacyjne,
• plamienia na kilka godzin bądź dni przed wystąpieniem krwawienia – mogą wskazywać na wczesne poronienie,
• brak typowych objawów ciąży – w przeciwieństwie do prawidłowo rozwijającej się ciąży, nie pojawiają się objawy takie jak mdłości, tkliwość piersi czy zmiany apetytu.

Ciąża biochemiczna często pozostaje niezauważona, zwłaszcza u osób, które nie wykonują wczesnych testów ciążowych.

>> Przeczytaj także: Badania laboratoryjne dla kobiet w ciąży – okiem ginekologa

Jak zapobiec ciąży biochemicznej?

Choć pojedynczy przypadek ciąży biochemicznej nie wymaga interwencji, nawracające poronienia powinny skłonić do szczegółowej diagnostyki. Postępowanie profilaktyczne może obejmować:

• diagnostykę genetyczną u par starających się o dziecko,
• monitorowanie cyklu menstruacyjnego,
• ocenę profilu hormonalnego i wdrożenie suplementacji progesteronem,
• leczenie ewentualnych infekcji układu rozrodczego,
• modyfikację stylu życia (redukcja stresu, zdrowa dieta, unikanie używek).

Warto podkreślić, że ciąża biochemiczna jest często wynikiem naturalnych procesów, które mogą wystąpić nawet przy zdrowym stylu życia. Wiele razy jest to efekt nieprawidłowości w rozwoju zarodka.

W przypadku par korzystających z technik wspomaganego rozrodu (ART), zastosowanie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej (PGT) może pomóc w wyborze zarodków o prawidłowym kariotypie, zmniejszając ryzyko wczesnej utraty ciąży.

>> Dowiedz się więcej: Diagnostyka genetyczna niepłodności, planowanie ciąży, badania prenatalne

Ciąża biochemiczna a następna ciąża

Większość kobiet, które doświadczyły ciąży biochemicznej, ma szansę na zdrową ciążę w przyszłości. Badania wskazują, że pojedyncza utrata ciąży na wczesnym etapie nie wpływa istotnie na płodność, a nawet może być sygnałem, że organizm kobiety jest zdolny do zapłodnienia i implantacji zarodka. Jednak w przypadku nawracających strat konieczna jest diagnostyka w kierunku zaburzeń immunologicznych, hormonalnych oraz genetycznych.

Ciąża biochemiczna, choć często pozostaje niezauważona, stanowi naturalny proces biologiczny, który może wystąpić nawet u kobiet prowadzących zdrowy styl życia. W większości przypadków jest wynikiem nieprawidłowości genetycznych w zarodku, które uniemożliwiają dalszy rozwój ciąży. Pojedyncza sytuacja nie ma istotnego wpływu na płodność i nie zwiększa ryzyka kolejnych trudności z poczęciem. Jednak w przypadku nawracających ciąż biochemicznych konieczna jest dokładna diagnostyka, obejmująca m.in. badania genetyczne, hormonalne oraz immunologiczne, w celu identyfikacji ewentualnych zaburzeń.

Bibliografia

1. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22188-chemical-pregnancy
2. Dumitrascu MC., Iliescu M., Petca RC. et al. The Chemical Pregnancy. REV.CHIM.(Bucharest),70,No. 11,2019.
3. Coulam CB., Roussev R. Chemical pregnancies: immunologic and ultrasonographic studies. Am J Reprod Immunol. 2002 Nov;48(5):323-8.
4. Han S. The Chemical Pregnancy: Technology, Mothering, and the Making of a Reproductive Experience. Journal of the Motherhood Initiative Vol 5, No 2 (2014).