Choroba (zespół) Scheuermanna u dorosłych. Objawy, przyczyny, leczenie

Choroba Scheuermanna, znana również jako młodzieńcza kifoza, jest schorzeniem kręgosłupa, które często rozwija się w okresie dojrzewania, ale może również dotyczyć dorosłych. Choć najczęściej diagnozowana u młodzieży, jej objawy mogą utrzymywać się lub pojawić dopiero w dorosłym życiu, prowadząc do poważnych problemów zdrowotnych. W niniejszym artykule zostanie omówione, czym jest choroba Scheuermanna, jakie są jej przyczyny, objawy, metody leczenia oraz konsekwencje braku terapii. 

Spis treści:

1. Choroba Scheuermanna – co to jest?
2. Choroba Scheuermanna – przyczyny
3. Jakie są objawy choroby Scheuermanna? 
4. Choroba Scheuermanna – na czym polega leczenie?  
   • Nieleczona choroba Scheuermanna – do czego może doprowadzić? 

Choroba Scheuermanna – co to jest? 

Choroba Scheuermanna to strukturalne schorzenie kręgosłupa, charakteryzujące się nadmiernym pogłębieniem krzywizny kręgosłupa (kifozy piersiowej) z przednim klinowaniem wynoszącym ≥5° co najmniej trzech kolejnych trzonów kręgowych. Klinicznie objawia się ono jako garb, czyli widoczne zaokrąglenie pleców. Jest to wynik zmian w budowie trzonów kręgów, które przybierają klinowy kształt. Choroba ta dotyczy przede wszystkim odcinka piersiowego kręgosłupa, ale może obejmować również odcinek lędźwiowy. 

Schorzenie to występuje u 0,4% do 8,3% populacji. Częstość występowania u mężczyzn i kobiet jest bardzo zróżnicowana, chociaż większość badań sugeruje, że częściej dotyka ono mężczyzn. Mimo iż wiek zachorowania wynosi około 10-12 lat, u części pacjentów objawy mogą pojawić się dopiero w dorosłym życiu. 

Choroba Scheuermanna – przyczyny   

Przyczyny choroby Scheuermanna nie są do końca znane, jednak istnieje kilka teorii na ten temat: 

• Osteonekroza pierścienia apofizowego: zniszczenia tkanek kostnych w obszarze, gdzie przyczepione są ścięgna lub więzadła, zwykle z powodu zaburzenia ukrwienia kości. 

• Herniacja materiału dyskowego: Przemieszczanie się materiału dyskowego do trzonów kręgowych powoduje zmniejszenie wysokości dysków, wzrost ciśnienia i zaburzenia wzrostu kręgosłupa. 

• Hipoteza o względnej osteoporozie: Sugeruje się, że kręgi o mniejszej gęstości mogą być bardziej podatne na zapadanie się, co może wpływać na ich kształt. 

• Nieprawidłowe stresy biomechaniczne: Zaburzenia w odpowiedzi kości na nieprawidłowe obciążenia mogą przyczyniać się do deformacji kręgosłupa. 

• Zmiany biochemiczne w końcowej płycie kręgowej: Badania pokazują, że zmiany w składzie chemicznym kości kręgów mogą zakłócać ich prawidłowy wzrost. 

• Podłoże genetyczne: Istnieje także czynnik genetyczny, który może sprawić, że niektóre osoby są bardziej podatne na rozwój tej choroby kręgosłupa. Wśród genów mogących mieć znaczenie w rozwoju choroby Scheuermanna wymienia się: geny kodujące kolagen (COL1A1 i COL2A1, które są kluczowe dla struktury tkanki łącznej w kręgosłupie), geny związane z macierzą pozakomórkową (MMP-1 i MMP-3, które mogą mieć wpływ na remodelowanie tkanki kostnej i chrzęstnej), geny związane z regulacją wzrostu kości, jak IGF1 oraz te, które kontrolują procesy zapalne (TNF-α). 

Jakie są objawy choroby Scheuermanna? 

Objawy choroby Scheuermanna mogą być różnorodne i zależą od stopnia zaawansowania schorzenia. Do najczęstszych symptomów należą: 

• Ból pleców: Ból, szczególnie w odcinku piersiowym kręgosłupa, jest jednym z głównych objawów. Może on nasilać się podczas długotrwałego siedzenia lub stania. 

• Widoczna pogłębiona kifoza: Garb piersiowy jest charakterystycznym objawem, często widocznym gołym okiem. 

• Sztywność kręgosłupa: Pacjenci mogą odczuwać ograniczenie ruchomości kręgosłupa, szczególnie w odcinku piersiowym. 

• Zmęczenie: Chroniczny ból pleców i sztywność mogą prowadzić do ogólnego zmęczenia i zmniejszenia aktywności fizycznej. 

• Problemy z postawą: Zwiększona kifoza może wpływać na postawę ciała, prowadząc do skrzywień bocznych i problemów z równowagą. 

Czy wiesz, że? 
W rzadkich przypadkach zbyt duża deformacja kręgosłupa może prowadzić do ucisku na rdzeń kręgowy, co objawia się nietypowymi objawami neurologicznymi, takimi jak osłabienie kończyn, problemy z chodem czy nawet utrata kontroli nad pęcherzem i jelitami. 

Choroba Scheuermanna – na czym polega leczenie? 

Leczenie choroby Scheuermanna zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz nasilenia objawów. Wyróżnia się kilka metod terapeutycznych: 

1. Fizjoterapia – ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców i brzucha mogą pomóc w zmniejszeniu bólu i poprawie postawy. Terapia manualna i techniki mobilizacji mogą zwiększyć ruchomość kręgosłupa. 

2. Farmakoterapia – leki przeciwbólowe i przeciwzapalne są często stosowane w celu łagodzenia objawów bólowych. 

3. Gorsety ortopedyczne – u młodzieży z wczesnymi objawami stosuje się gorsety, które pomagają korygować krzywiznę kręgosłupa. U dorosłych mogą być stosowane w celu zmniejszenia bólu i stabilizacji kręgosłupa. 

4. Zabiegi chirurgiczne – w przypadkach ciężkiej kifozy lub nasilonego bólu, który nie reaguje na leczenie zachowawcze, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Operacje polegają na korekcji deformacji i stabilizacji kręgosłupa. 

Nieleczona choroba Scheuermanna – do czego może doprowadzić? 

Nieleczona choroba Scheuermanna może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Nadmierna kifoza może postępować, powodując coraz większe zniekształcenia kręgosłupa. Długotrwała deformacja może prowadzić do przewlekłego bólu pleców, wynikającego z nierównomiernego obciążenia kręgosłupa,  problemów z oddychaniem (ze względu na ograniczoną ruchomość klatki piersiowej) oraz ogólnego pogorszenia jakości życia. 

Ponadto choroba, która nie została zdiagnozowana i leczona, może zwiększać ryzyko wystąpienia innych schorzeń kręgosłupa, takich jak: dyskopatia, skolioza, spondyloza czy spondyloartroza. W skrajnych przypadkach, deformacje kręgosłupa mogą prowadzić do ucisku na struktury nerwowe, co objawia się bólem, drętwieniem, osłabieniem mięśni, a nawet zaburzeniami funkcji narządów wewnętrznych. 

>> To również może Cię zainteresować: Rwa kulszowa – przyczyny, objawy, leczenie 

Choroba Scheuermanna, choć często zaczyna się w młodości, może mieć poważne konsekwencje w dorosłym życiu, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Nie należy bagatelizować objawów bólowych zgłaszanych przez dzieci, ponieważ wczesna diagnoza i skuteczne podejście terapeutyczne mogą znacząco opóźnić jej postęp, uniknąć przykrych konsekwencji i poprawić jakość życia w przyszłości. Ważne jest podejmowanie działań profilaktycznych i leczniczych we wczesnych fazach choroby, aby zminimalizować ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych związanych z deformacją kręgosłupa.

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/287690,choroba-scheuermanna-kifoza-mlodziencza-przyczyny-objawy-leczenie-cwiczenia 
2. https://radiopaedia.org/articles/scheuermann-disease-2 
3. Mansfield JT., Bennett M. Scheuermann Disease. [Updated 2023 Jul 31]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. 
4. Sebaaly A., Farjallah S., Kharrat K., Kreichati G., Daher M. Scheuermann’s kyphosis: update on pathophysiology and surgical treatment. EFORT Open Rev. 2022 Dec 7;7(11):782-791. 
5. Spinnato P., Novais de Carvalho A., Bazzocchi A. Scheuermann disease. J Clin Neurosci. 2023 Aug;114:62-63. 
6. Jain A., Saoji A. Scheuermann’s Disease in Young Adults: A Case Report. Cureus. 2022 Nov 22;14(11):e31803. 
7. Wood KB., Melikian R., Villamil F. Adult Scheuermann Kyphosis: Evaluation, Management, and New Developments. J Am Acad Orthop Surg. 2012 Feb;20(2):113-21. 
8. Trotta A., Corrado A., Soragnese MF., Santoro N., Cantatore FP. La malattia di Scheuermann dell’adulto come causa di dorsalgia meccanica [Adult Scheuermann’s disease as cause of mechanic dorsalgia]. Reumatismo. 2008 Jan-Mar;60(1):14-21. Italian.