Brzuch tarczycowy jest określeniem stosowanym potocznie w odniesieniu do nagromadzenia tkanki tłuszczowej w centralnej części ciała u osób, które zmagają się z zaburzeniami pracy tarczycy – a dokładnie jej niedoczynnością. Otyłość brzuszna prowadzi do szeregu innych zaburzeń i ma poważne konsekwencje zdrowotne. Zwiększa ryzyko m.in. chorób sercowo-naczyniowych, niealkoholowego stłuszczenia wątroby czy zwyrodnienia stawów. Dlatego wymaga podjęcia odpowiednich działań terapeutycznych. Dowiedz się, jak pozbyć się brzucha tarczycowego.
Spis treści:
- Jak wygląda brzuch tarczycowy?
- Brzuch tarczycowy – objawy
- Diagnostyka brzucha tarczycowego
- Jak pozbyć się brzucha tarczycowego?
Jak wygląda brzuch tarczycowy?
Należy zdawać sobie sprawę, że termin „brzuch tarczycowy” nie widnieje w nomenklaturze medycznej. Jest stosowany w języku potocznym do opisania otyłości brzusznej, która rozwija się u osób z niedoczynnością tarczycy.
Przyrost masy ciała w niedoczynności tarczycy jest spowodowany spowolnieniem metabolizmu na skutek wysokich wartości hormonu tyreotropowego (TSH) i obniżenia aktywności tarczycy. Podstawowa przemiana materii może zwolnić nawet o 35–45%. Dodatkowo zmniejsza się termogeneza, zmienia się gospodarka tłuszczowa i nasila się insulinooporność.
Brzuch tarczycowy ma zwiększony obwód – jest on zbyt duży w stosunku do bioder. Przyrost tkanki tłuszczowej zaczyna się już pod linią biustu. W miarę nasilenia problemu widoczne stają się fałdy tłuszczu – szczególnie w dolnej części brzucha (tzw. oponka). Talia traci swój naturalny zarys, a sylwetka staje się szeroka. Brzuch wydaje się wzdęty i obrzmiały.
Brzuch tarczycowy – objawy
Brzuch tarczycowy objawia się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w centralnej części ciała, co nadaje mu charakterystyczny wygląd. Często reszta ciała (szczególnie kończyny) jest nieproporcjonalnie szczupła.
Obecne są także dolegliwości ściśle związane z niedoczynnością tarczycy. Zalicza się do nich m.in.:
- spowolnienie pracy serca (bradykardia),
- przewlekłe zmęczenie,
- nadmierną senność,
- nadmierne wypadanie włosów,
- suchość i szorstkość skóry,
- spowolnienie perystaltyki jelit i przewlekłe zaparcia,
- zaburzenia cyklu menstruacyjnego,
- nietolerancję zimna,
- pogorszenie tolerancji wysiłku,
- apatię i stany depresyjne,
- pogorszenie koncentracji,
- skłonność do powstawania obrzęków.
Obecność powyższych objawów wskazuje na konieczność skonsultowania się z lekarzem i rozpoczęcia diagnostyki w kierunku niedoczynności tarczycy.
>> Przeczytaj także: Choroby tarczycy i ich diagnostyka
Diagnostyka brzucha tarczycowego
Zaburzenia pracy tarczycy można wykryć przy pomocy badań laboratoryjnych krwi. Podstawą jest oznaczenie stężenia TSH, FT4 (tyroksyny) i FT3 (trijodotyroniny). Zwykle diagnostykę rozszerza się o oznaczenie przeciwciał anty-TPO (przeciwko tyreoperoksydazie) oraz USG tarczycy.
Natomiast samą otyłość można rozpoznać przy pomocy kilku metod. Najprostszą z nich jest pomiar masy ciała i wzrostu, a następnie obliczenie wskaźnika BMI. Sposób ten jest jednak mało precyzyjny, nie różnicuje tkanek ciała i nie pozwala wnioskować o poziomie tkanki tłuszczowej. Dlatego diagnostyka otyłości brzusznej powinna opierać się o inny parametr – wskaźnik WHR, czyli stosunek obwodu talii do obwodu bioder.
Jak pozbyć się brzucha tarczycowego?
Nie ma jednej metody na to, jak pozbyć się brzucha tarczycowego. Działania terapeutyczne obejmują kilka elementów i wymagają ścisłej współpracy z lekarzem. Podstawą jest rozpoczęcie leczenia niedoczynności tarczycy poprzez stosowanie preparatów lewotyroksyny. Natomiast do redukcji tkanki tłuszczowej niezbędna jest zmiana stylu życia, obejmująca głównie zdrową i dobrze zbilansowaną dietę oraz regularną aktywność fizyczną.
Należy pamiętać, że brzuch tarczycowy, czyli otyłość centralna, ma poważne skutki zdrowotne. Do jej powikłań zalicza się m.in. nadciśnienie, zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca, chorobę zwyrodnieniową stawów i kręgosłupa, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, obturacyjny bezdech senny, cukrzycę typu 2.
>> Przeczytaj także: Dieta w niedoczynności tarczycy
Ćwiczenia na brzuch tarczycowy
Aktywność fizyczna sprzyja poprawie metabolizmu. Bardzo ważne jest, aby ćwiczenia były wykonywane regularnie, a także dostosowane do możliwości organizmu. Ze względu na pogorszenie tolerancji wysiłku przy niedoczynności tarczycy początkowo treningi powinny być krótkie i lekkie. Ich intensywność należy zwiększać stopniowo.
Na redukcję brzucha tarczycowego może pozytywnie wpłynąć plan treningowy łączący różne rodzaje aktywności. Ważne jest także, aby w miarę możliwości włączyć więcej ruchu do swojej codzienności (np. dojeżdżać do pracy rowerem, spacerować zamiast oglądać telewizję, wybrać schody zamiast windy).
Dieta na brzuch tarczycowy
Dieta na brzuch tarczycowy powinna być dobrze zbilansowana i mieć obniżoną kaloryczność – zmniejszoną o 500–600 kcal w stosunku do dziennego zapotrzebowania. Pokarm powinien dostarczać wszystkich niezbędnych substancji odżywczych, witamin i minerałów. Zalecane jest spożywanie 3–5 posiłków o regularnych porach, a także ograniczenie węglowodanów prostych, tłuszczów zwierzęcych, żywności przetworzonej, napojów słodzonych. Dopuszcza się stosowanie różnych modeli żywienia, które uwzględniają powyższe zasady. Szczególnie rekomendowane są: dieta śródziemnomorska, DASH, roślinna i o obniżonym indeksie glikemicznym.
Brzuch tarczycowy jest potocznym określeniem na otyłość brzuszną, która rozwija się na skutek spowolnienia metabolizmu i nasilenia insulinooporności u osób z niedoczynnością tarczycy. Nagromadzenie się tkanki tłuszczowej w centralnej części ciała, której towarzyszą objawy niedoczynności tarczycy m.in. obrzęki, zaparcia, zaburzenia miesiączkowania, pogorszenie kondycji skóry i włosów, przewlekłe zmęczenie, zmniejszona tolerancja wysiłku, jest wskazaniem do wykonania badań laboratoryjnych oceniających stężenie TSH, FT3 i FT4.
Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia
- K. Krekora-Wollny, Niedoczynność tarczycy a otyłość, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, t. 1, nr 1, s. 63–65
- K. Szwajkosz i in., Nadwaga i otyłość a niedoczynność tarczycy, Journal of Education, Health and Sport 2016, 6(7), s. 419–428
- M. Bolanowski, Niedoczynność tarczycy, Lekarz POZ 3/2016, s. 189–192
- M. Bąk‑Sosnowska i in., Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, Medycyna Praktyczna (wydanie specjalne), maj 2022, s 1–87
