Bielactwo – co warto o nim wiedzieć?

Białe plamy na zdrowej skórze – brzmi znajomo? Jeśli tak to koniecznie dowiedz się, czym jest bielactwo. Odpowiednia wiedza pomoże Ci zrozumieć, czym jest ta choroba, jakie są jej przyczyny oraz metody leczenia.

Spis treści

1. Bielactwo – co to za choroba?
2. Bielactwo – jakie są przyczyny choroby?
3. Bielactwo nabyte i wrodzone – jaka jest między nimi różnica?
   • Bielactwo wrodzone – przyczyny i objawy
   • Bielactwo nabyte – czym się charakteryzuje?
4. Czy bielactwo jest niebezpieczne?
5. Czy bielactwo może się cofnąć?
6. Bielactwo – leczenie i niezbędna diagnostyka
7. Bielactwo – czy dieta ma znaczenie?
8. Podsumowanie

Bielactwo – co to za choroba?

Bielactwo to choroba skóry charakteryzująca się występowaniem białych, odbarwionych plam na skórze w wyniku utraty melanocytów – komórek, które wytwarzają barwnik i nadają skórze kolor. Dotyka od 0,1 do 2% populacji, bez istotnych różnic ze względu na:

• płeć,
• pochodzenie etniczne,
• region geograficzny.

>> Przeczytaj: Czy bielactwo występuje u dzieci?

Bielactwo – jakie są przyczyny choroby?

Bielactwo może pojawić się w każdym wieku, od dzieciństwa do dorosłości, ale szczyt zachorowań przypada na drugą i trzecią dekadę życia. Według danych literaturowych najczęstszą przyczyną są:

• predyspozycje genetyczne – dowody z wielu badań naukowych potwierdzają wieloczynnikowy, wielogenowy sposób dziedziczenia,
• czynniki środowiskowe, takie jak stres, nadmierna ekspozycja na światło słoneczne i podrażnienie chemiczne,
• mutacje w pojedynczym genie, które prowadzą do albinizmu, czyli całkowitej utraty zdolności do wytwarzania melaniny (barwnika skóry).

>> To może Cię zainteresować: Wpływ promieni słonecznych na skórę

Bielactwo nabyte i wrodzone – jaka jest między nimi różnica?

Bielactwo wrodzone jest prawdopodobnie uwarunkowane genetycznie. Jest to bardzo rzadka choroba, w której już od urodzenia widoczne są odbarwione plamy na skórze. W przypadku albinizmu nie występują plamy, cała skóra jest bardzo jasna.

Bielactwo nabyte jest chorobą autoimmunologiczną. Wskutek połączenia czynników genetycznych i środowiskowych organizm rozpoznaje komórki wytwarzające barwnik skóry jako nieprawidłowe, wytwarza przeciwko nim przeciwciała i zaczyna je niszczyć.

Bielactwo wrodzone – przyczyny i objawy

Z uwagi na niezwykle rzadkie występowanie bielactwa wrodzonego (odnotowano zaledwie kilka-kilkanaście przypadków na całym świecie) jego przyczyna nie jest dokładnie wspomniana.

Albinizm z kolei jest chorobą genetyczną, autosomalną recesywną. Dotychczas poznano 19 genów, których mutacje prowadzą do całkowitej utraty melaniny.

Bielactwo nabyte – czym się charakteryzuje?

Bielactwo nabyte charakteryzuje się:

• odbarwionymi mlecznobiałymi plamami, dobrze odgraniczonymi od zdrowej skóry (ich rozmiar waha się od kilku milimetrów do kilku centymetrów),
• typową lokalizacją zmian (występują na twarzy, szyi, grzbiecie dłoni, skórze głowy i tułowiu),
• na twarzy zmiany rozmieszczają się najczęściej wokół ust i oczu,
• zmiany mogą również wystąpić w obszarach narażonych na urazy, takich jak kolana i łokcie.

Bielactwo nabyte często współistnieje z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak:

• autoimmunologiczne zapalenie tarczycy,
• łysienie plackowate,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• choroba Addisona,
• toczeń rumieniowaty układowy,
• łuszczyca.

Dane naukowe podają, że osoby z bielactwem nabytym posiadają zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 oraz atopowe zapalenie skóry.

Czy bielactwo jest niebezpieczne?

Nie jest to choroba skracająca długość życia, jednak powoduje znaczny, negatywny wpływ na psychikę, porównywalny z ciężkimi chorobami skóry, takimi jak AZS czy łuszczyca. Liczne badania naukowe wskazują, że u osób z bielactwem nabytym często dochodzi do:

• zaburzeń depresyjnych,
• zaburzeń lękowych,
• wykluczenia społecznego,
• obniżonej samooceny,
• dysfunkcji seksualnych,
• zaburzeń snu,
• trudności w budowaniu relacji z innymi ludźmi.

Powyższe negatywne skutki choroby są szczególnie widoczne u kobiet, osób młodych (poniżej 30. roku życia), u osób ze zmianami skórnymi w okolicach intymnych, a także w przypadku dużej powierzchni plam.

Czy bielactwo może się cofnąć?

Rokowanie zależy od wieku, w którym wystąpiła choroba i stopnia zaawansowania. Wczesny początek jest zwykle związany z zajęciem większej powierzchni ciała i większą dynamiką postępu.

U niektórych pacjentów może wystąpić samoistna repigmentacja w obszarach odbarwionych. W ostatnich latach pojawiło się kilka zaawansowanych leków biologicznych, które przynoszą bardzo dobry efekt.

>> Przeczytaj również: Przebarwienia skóry. Przyczyny, diagnostyka i terapia

Bielactwo – leczenie i niezbędna diagnostyka

Rozpoznanie jest stawiane na podstawie obrazu klinicznego:

• wywiadu,
• charakterystycznych zmian skórnych.

Z reguły dalsza diagnostyka nie jest konieczna, choć w przypadkach wątpliwych pobierany jest wycinek skóry do badania histopatologicznego.

Leczenie przynosi różny efekt, zależny od ciężkości samej choroby, i obejmuje:

• foto- i laseroterapię,
• leczenie miejscowe – głównie maści lub kremy z glikokortykosteroidami lub inhibitorami kalcyneuryny,
• leczenie biologiczne,
• leczenie chirurgiczne – jest ono stosowane w przypadku bielactwa zajmującego niewielką powierzchnię skóry i nieobejmującego obszarów, które zwykle nie ulegają ponownej pigmentacji (linia włosów, grzbietowa część palców, czoło).

Bielactwo – czy dieta ma znaczenie?

Korelacja między dietą a bielactwem nadal wymaga badań naukowych. Dotychczasowe wskazują, że suplementacja witaminy B12 i kwasu foliowego sprzyja repigmentacji skóry.

Z kolei suplementacja cynku i odpowiednia podaż ważnego aminokwasu – fenyloalaniny – zwiększa skuteczność leczenia miejscowego.

Podsumowanie

Bielactwo to choroba prowadząca do obszarowej utraty barwnika skóry. Główną przyczyną jest wielogenowa predyspozycja genetyczna. Zdecydowaną większość przypadków stanowi bielactwo nabyte ujawniające się zazwyczaj w 2. lub 3. dekadzie życia. Choroba nie zagraża życiu, jednak istotnie obniża jego jakość. Jeśli dostrzegasz u siebie lub bliskich cechy bielactwa to nie zwlekaj – udaj się do dermatologa. Pamiętaj, że bielactwo współistnieje niekiedy z groźnymi chorobami.

---

Źródła:

1. Marchioro HZ, Silva de Castro CC, Fava VM, Sakiyama PH, Dellatorre G, Miot HA. Update on the pathogenesis of vitiligo. An Bras Dermatol. 2022 Jul-Aug;97(4):478-490. doi: 10.1016/j.abd.2021.09.008. Epub 2022 May 25. PMID: 35643735; PMCID: PMC9263675. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9263675/ (dostęp 17.12.2024 r.).
2. Perez-Bootello J, Cova-Martin R, Naharro-Rodriguez J, Segurado-Miravalles G. Vitiligo: Pathogenesis and New and Emerging Treatments. Int J Mol Sci. 2023 Dec 9;24(24):17306. doi: 10.3390/ijms242417306. PMID: 38139134; PMCID: PMC10743634. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10743634/ (dostęp 17.12.2024 r.).
3. Joge RR, Kathane PU, Joshi SH. Vitiligo: A Narrative Review. Cureus. 2022 Sep 18;14(9):e29307. doi: 10.7759/cureus.29307. PMID: 36304341; PMCID: PMC9586189. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9586189/ (dostęp 17.12.2024 r.).
4. Diotallevi F, Gioacchini H, De Simoni E, Marani A, Candelora M, Paolinelli M, Molinelli E, Offidani A, Simonetti O. Vitiligo, from Pathogenesis to Therapeutic Advances: State of the Art. Int J Mol Sci. 2023 Mar 3;24(5):4910. doi: 10.3390/ijms24054910. PMID: 36902341; PMCID: PMC10003418. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10003418/ (dostęp 17.12.2024 r.).
5. Ezzedine K, Lim HW, Suzuki T, Katayama I, Hamzavi I, Lan CC, Goh BK, Anbar T, Silva de Castro C, Lee AY, Parsad D, van Geel N, Le Poole IC, Oiso N, Benzekri L, Spritz R, Gauthier Y, Hann SK, Picardo M, Taieb A; Vitiligo Global Issue Consensus Conference Panelists. Revised classification/nomenclature of vitiligo and related issues: the Vitiligo Global Issues Consensus Conference. Pigment Cell Melanoma Res. 2012 May;25(3):E1-13. doi: 10.1111/j.1755-148X.2012.00997.x. PMID: 22417114; PMCID: PMC3511780. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3511780/ (dostęp 17.12.2024 r.).
6. Casey C, Weis SE. Insight into Natural History of Congenital Vitiligo: A Case Report of a 23-Year-Old with Stable Congenital Vitiligo. Case Rep Dermatol Med. 2017;2017:5172140. doi: 10.1155/2017/5172140. Epub 2017 Aug 14. PMID: 28884030; PMCID: PMC5573094. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5573094/ (dostęp 17.12.2024 r.).
7. Ahmed jan N, Masood S. Vitiligo. [Updated 2023 Aug 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559149/(dostęp 17.12.2024 r.).
8. Ezzedine K, Eleftheriadou V, Jones H, Bibeau K, Kuo FI, Sturm D, Pandya AG. Psychosocial Effects of Vitiligo: A Systematic Literature Review. Am J Clin Dermatol. 2021 Nov;22(6):757-774. doi: 10.1007/s40257-021-00631-6. Epub 2021 Sep 23. PMID: 34554406; PMCID: PMC8566637. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8566637/ (dostęp 17.12.2024 r.).
9. Marçon CR, Maia M. Albinism: epidemiology, genetics, cutaneous characterization, psychosocial factors. An Bras Dermatol. 2019 Sep-Oct;94(5):503-520. doi: 10.1016/j.abd.2019.09.023. Epub 2019 Sep 30. PMID: 31777350; PMCID: PMC6857599. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6857599/ (dostęp 17.12.2024 r.).
10. Dutta RR, Kumar T, Ingole N. Diet and Vitiligo: The Story So Far. Cureus. 2022 Aug 28;14(8):e28516. doi: 10.7759/cureus.28516. PMID: 36185835; PMCID: PMC9515252. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9515252/ (dostęp 17.12.2024 r.).