Biegunka to powszechny problem zdrowotny, który dotyka dzieci i niemowlęta w różnym wieku. Może być wynikiem różnych czynników, a jej objawy często niepokoją rodziców. Zrozumienie przyczyn biegunki, jej objawów oraz zasad postępowania jest kluczowe dla zapewnienia maluchom szybkiej ulgi i zapobiegania powikłaniom. W artykule omówimy, jak rozpoznać biegunkę u dziecka, jakie są jej przyczyny oraz jakie kroki podjąć, by pomóc dziecku wrócić do zdrowia.
Spis treści:
- Jak często dzieci oddają stolce?
- Jak rozpoznać biegunkę u dziecka i niemowlęcia?
- Biegunka u dzieci: przyczyny dolegliwości
- Biegunka u dziecka lub niemowlaka: kiedy do lekarza?
- Biegunka u dzieci. Jakie badania wykonać?
- Sposoby na biegunkę u niemowlęcia i dziecka: o czym pamiętać?
Jak często dzieci oddają stolce?
Częstotliwość oddawania stolców przez dzieci może się różnić w zależności od wieku oraz sposobu karmienia. U niemowląt karmionych piersią stolce pojawiają się zazwyczaj od 3 do 6 razy dziennie, natomiast u dzieci karmionych mieszanką może to być 1-2 razy dziennie. Wraz z wiekiem, częstotliwość oddawania stolców zmienia się, a u dzieci powyżej 1. roku życia typowo wynosi 1-2 razy dziennie. Warto zwrócić uwagę, że zmiany w rytmie wypróżnień, które są wynikiem infekcji lub innej przyczyny, mogą wymagać konsultacji z lekarzem, szczególnie gdy towarzyszą im inne niepokojące objawy.
>> To może Cię zainteresować: Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u małych dzieci
Jak rozpoznać biegunkę u dziecka i niemowlęcia?
Biegunka to stan, w którym dziecko oddaje luźniejsze lub wodniste stolce częściej niż zwykle. U niemowląt i dzieci może ona być objawem wielu różnych zaburzeń zdrowotnych, od infekcji po zaburzenia trawienne.
Zasadniczym kryterium rozpoznania biegunki jest częstotliwość oraz konsystencja stolców – gdy liczba wypróżnień wzrasta powyżej 3 dziennie, a stolce stają się wodniste lub bardzo luźne, mamy do czynienia z biegunką.
Biegunkę u dzieci można także rozpoznać, obserwując dodatkowe objawy, takie jak ból brzucha, gorączka, wymioty czy zmiana zachowania malucha.
Biegunka u dziecka: objawy
Objawy biegunki u dziecka mogą obejmować nie tylko częste, wodniste stolce, ale także towarzyszące im symptomy. Do najczęstszych objawów biegunki u dzieci należą:
- bóle brzucha,
- gorączka,
- wymioty,
- słabszy apetyt,
- zmiana zachowania (drażliwość, osłabienie, zmęczenie),
- cechy odwodnienia (sucha skóra, ciemny mocz, zmniejszona liczba oddawanych moczów).
Należy pamiętać, że szybkie odwodnienie może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka, dlatego ważne jest monitorowanie objawów i niezwłoczne reagowanie w przypadku pogorszenia stanu zdrowia.
>> Przeczytaj także: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity
Biegunka u dzieci: przyczyny dolegliwości
Biegunka u dzieci może mieć różne przyczyny. Można ją podzielić na ostrą i przewlekłą, z każdą z nich wiążą się inne czynniki ryzyka i mechanizmy. Kluczowe jest prawidłowe zrozumienie przyczyn, aby odpowiednio dostosować leczenie.
Przyczyny ostrej biegunki u dzieci
Ostra biegunka u dzieci jest najczęściej wynikiem infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Do najczęstszych sprawców należą:
- Wirusy: norowirusy, rotawirusy, adenowirusy – są główną przyczyną biegunki u dzieci, zwłaszcza u niemowląt. Infekcje wirusowe często prowadzą do krótkotrwałych epizodów biegunki, które mogą trwać od kilku dni do tygodnia.
- Bakterie: Salmonella, Escherichia coli (E. coli), Campylobacter – bakterie mogą powodować bardziej intensywne objawy, w tym gorączkę, ból brzucha oraz krwawe stolce. Zakażenie bakteryjne może prowadzić do powikłań, dlatego w przypadku podejrzenia infekcji bakteryjnej należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
- Pasożyty: Giardia lamblia, Entamoeba histolytica – infekcje pasożytnicze są mniej powszechne, ale mogą powodować przewlekłą biegunkę u dzieci, szczególnie w regionach o niższym standardzie higieny.
>> Sprawdź też: Lamblioza (giardioza) – warto wiedzieć więcej
Przyczyny przewlekłej biegunki u dzieci
Przewlekła biegunka to stan, w którym objawy utrzymują się przez ponad 2-3 tygodnie. Przewlekła biegunka może mieć różne przyczyny:
- Niedobory enzymatyczne: Należy tu wymienić nietolerancję laktozy, która jest jedną z częstszych przyczyn przewlekłej biegunki u niemowląt i małych dzieci.
- Zaburzenia wchłaniania: Celiakia czy zespół krótkiego jelita mogą powodować długotrwałą biegunkę.
- Choroby zapalne jelit: Choroby takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) mogą prowadzić do przewlekłych biegunek.
Biegunka u dziecka lub niemowlaka: kiedy do lekarza?
Biegunka, choć często samoistnie ustępuje, może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza w przypadku niemowląt i małych dzieci. Warto skonsultować się z lekarzem, gdy:
- Dziecko ma mniej niż 6 miesięcy.
- Biegunce towarzyszy wysoka gorączka, która utrzymuje się przez dłużej niż 48 godzin.
- W stolcach pojawiają się krew lub śluz.
- Dziecko wykazuje oznaki odwodnienia (sucha skóra, zapadnięte oczy, zmniejszona ilość moczu).
- Biegunka trwa dłużej niż 3 dni.
>> Przeczytaj również: Posiew kału – czemu służy badanie i jak interpretować wyniki?
Biegunka u dzieci. Jakie badania wykonać?
W przypadku przewlekłej biegunki lub gdy objawy są niepokojące, lekarz może zlecić kilka badań diagnostycznych, takich jak:
- Badanie kału – w celu wykrycia infekcji bakteryjnych, wirusowych lub pasożytniczych.
- Testy na obecność rotawirusów i innych patogenów.
- Badania laboratoryjne krwi – ocena poziomu elektrolitów i wskaźników odwodnienia.
- USG jamy brzusznej – w celu wykrycia zmian w narządach wewnętrznych.
- Testy w kierunku nietolerancji pokarmowych, alergii, zaburzeń wchłaniania (np. celiakii).
Sposoby na biegunkę u niemowlęcia i dziecka: o czym pamiętać?
W leczeniu biegunki u dzieci kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego nawodnienia. W przypadku biegunki bakteryjnej, infekcje wymagają leczenia antybiotykami, ale nie wszystkie biegunki bakteryjne wymagają tego rodzaju terapii. W przypadku infekcji wirusowych nie ma specyficznego leczenia, a leczenie polega głównie na nawodnieniu i podawaniu leków przeciwgorączkowych.
Biegunka u dzieci, mimo że powszechna, może stanowić zagrożenie dla zdrowia malucha, zwłaszcza gdy towarzyszą jej objawy odwodnienia. Warto reagować na jej pojawienie się i niezwłocznie konsultować się z lekarzem w przypadku niepokojących objawów. Pamiętaj, że szybka diagnoza i odpowiednie postępowanie mogą zapobiec powikłaniom.
Bibliografia
- Nowak, A., & Wiśniewska, M. (2019). Biegunki u dzieci i niemowląt – diagnostyka i leczenie. Pediatria Polska, 94(6), 364-371.
- Kaczmarek, M., & Ławniczak, S. (2018). Zakażenia przewodu pokarmowego u dzieci: przyczyny, diagnoza i leczenie. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 13(2), 85-91.
- Guarino, A., Ashkenazi, S. (2014). European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases Evidence-Based Guidelines for the Management of Acute Gastroenteritis in Children in Europe: Update 2014. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 59(1), 132-152.
- Shankar, S., & Rosenbaum, J. (2020). Chronic diarrhoea in children: A practical algorithm-based approach. Journal of Paediatrics and Child Health, 56(10), 1029–1038.
