Białaczka włochatokomórkowa to rzadka choroba nowotworowa układu krwiotwórczego, rozwijająca się powoli i przez długi czas mogąca nie dawać wyraźnych objawów. Schorzenie to wyróżnia się obecnością nietypowych limfocytów B, które pod mikroskopem przypominają „włochate” komórki. Dowiedz się więcej o tej chorobie, jej charakterystycznych objawach, dostępnych metodach diagnostyki i leczenia.
Spis treści:
- Czym jest białaczka włochatokomórkowa?
- Białaczka włochatokomórkowa – objawy, na które należy zwrócić uwagę
- Diagnostyka białaczki włochatokomórkowej – jakie badania wykonać?
- Leczenie białaczki włochatokomórkowej – jakie są dostępne opcje terapeutyczne?
- Rola diety w leczeniu i wspomaganiu pacjentów z białaczką włochatokomórkową
- Podsumowanie
Czym jest białaczka włochatokomórkowa?
Białaczka włochatokomórkowa (ang. hairy cell leukemia, HCL) to nowotwór układu limfatycznego, w którym dochodzi do niekontrolowanego rozrostu limfocytów B – komórek odpowiedzialnych za odporność organizmu. Choroba ta zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznym „włochatym” wypustkom na powierzchni komórek nowotworowych, widocznym pod mikroskopem. Stanowi około 2-3% wszystkich przewlekłych białaczek limfoidalnych i występuje pięciokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Średni wiek zachorowania to około 50 lat. Choroba rozwija się powoli i w początkowej fazie często przebiega bezobjawowo.
>> Dowiedz się więcej: Białaczka (leukemia, rak krwi) – objawy, rodzaje, diagnostyka i leczenie
Rokowania i długość życia w białaczce włochatokomórkowej
Rokowania w HCL są zazwyczaj korzystne dzięki nowoczesnym terapiom, takim jak analogi nukleozydów purynowych. Większość pacjentów osiąga wieloletnie remisje, a mediana przeżycia wynosi kilkanaście lat. Kluczowe znaczenie ma jednak szybkie rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co pozwala zapobiec powikłaniom wynikającym z osłabienia odporności czy niedokrwistości.
Białaczka włochatokomórkowa – objawy, na które należy zwrócić uwagę
Objawy białaczki włochatokomórkowej mogą rozwijać się stopniowo i często są niespecyficzne. Do najczęstszych należą:
- Przewlekłe zmęczenie i osłabienie, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie.
- Bóle brzucha i uczucie pełności, spowodowane powiększeniem śledziony, które występuje u 90% pacjentów.
- Częste infekcje, wynikające z obniżenia liczby leukocytów odpowiedzialnych za walkę z patogenami.
- Objawy niedokrwistości, takie jak bladość skóry, zawroty głowy, uczucie zimna czy kołatanie serca.
- Nocne poty, gorączka oraz utrata masy ciała, które mogą sugerować zaawansowaną fazę choroby.
W przypadku wystąpienia tych objawów warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania diagnostyczne.
Diagnostyka białaczki włochatokomórkowej – jakie badania wykonać?
Rozpoznanie HCL wymaga wykonania kompleksowych badań. Najważniejsze z nich to:
- Morfologia krwi obwodowej: charakterystycznym wynikiem jest pancytopenia, czyli jednoczesne obniżenie liczby krwinek czerwonych, białych oraz płytek krwi. W rozmazie mikroskopowym widoczne są również komórki nowotworowe z „włochatymi” wypustkami.
- Biopsja szpiku kostnego: polega na pobraniu próbki szpiku z kości biodrowej lub mostka w celu oceny nacieków nowotworowych i struktury szpiku. To badanie pozwala potwierdzić obecność charakterystycznych komórek nowotworowych.
- Badania immunofenotypowe: analizują obecność specyficznych markerów na powierzchni komórek nowotworowych, takich jak CD19, CD20, CD103 czy CD25, co pozwala na precyzyjne rozpoznanie HCL.
- Testy molekularne: wykrywają mutację BRAF V600E, która jest charakterystyczna dla większości przypadków HCL.
Leczenie białaczki włochatokomórkowej – jakie są dostępne opcje terapeutyczne?
Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz stanu zdrowia pacjenta. Dostępne opcje terapeutyczne obejmują:
- Analogi nukleozydów purynowych (kladrybina, pentostatyna): są podstawą leczenia i pozwalają na uzyskanie długotrwałych remisji u większości pacjentów.
- Immunoterapia: w przypadku oporności na analogi puryn stosuje się przeciwciała monoklonalne, takie jak rytuksymab, które celują w specyficzne antygeny komórek nowotworowych.
- Splenektomia: usunięcie śledziony jest rozważane w sytuacjach, gdy jej znaczne powiększenie powoduje poważne dolegliwości lub gdy inne metody leczenia są nieskuteczne.
- Interferon alfa: stosowany rzadziej, głównie u pacjentów, u których inne terapie są przeciwwskazane, np. w ciąży.
Obecnie prowadzone są także badania nad nowymi terapiami celowanymi, które mogą dodatkowo poprawić rokowania w tej chorobie.
Rola diety w leczeniu i wspomaganiu pacjentów z białaczką włochatokomórkową
Odpowiednia dieta może odegrać istotną rolę we wspieraniu organizmu w trakcie leczenia i rekonwalescencji. Pacjenci z białaczką włochatokomórkową często borykają się z osłabionym układem odpornościowym i zmniejszonym poziomem krwinek, co zwiększa ich podatność na infekcje i pogarsza ogólne samopoczucie. Warto włączyć do diety:
- Produkty bogate w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy: wspierają one produkcję czerwonych krwinek, pomagając przeciwdziałać niedokrwistości.
- Świeże warzywa i owoce: dostarczają niezbędnych witamin i antyoksydantów, które wzmacniają układ odpornościowy.
- Źródła białka, takie jak chude mięso, ryby i rośliny strączkowe: białko jest kluczowe dla regeneracji organizmu i odbudowy tkanek.
- Unikanie alkoholu i wysoko przetworzonej żywności: mogą one negatywnie wpływać na odporność i obciążać organizm.
- Regularne konsultacje z dietetykiem: pomogą dostosować plan żywieniowy do indywidualnych potrzeb pacjenta, uwzględniając aktualny stan zdrowia i ewentualne ograniczenia dietetyczne wynikające z leczenia.
Podsumowanie
Białaczka włochatokomórkowa to rzadka, lecz potencjalnie dobrze kontrolowana choroba nowotworowa. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie umożliwiają wieloletnie remisje i dobrą jakość życia. Jeśli zauważasz u siebie lub swoich bliskich niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj zalecane badania.
Bibliografia
- Robak T., Robak P., „Białaczka włochatokomórkowa i rzadsze postacie przewlekłych białaczek limfoidalnych”.
- Tallman M. S., Aster J. C., „Clinical features and diagnosis of hairy cell leukemia”.
