Opuchnięte oczy – alergia i inne możliwe przyczyny  

Przyczyny opuchniętych oczu są różnorodne – od zupełnie niegroźnych, stanowiących jedynie defekt kosmetyczny, po poważne schorzenia wymagające diagnostyki i leczenia. Objaw może być wynikiem nieodpowiedniej diety, braku snu, nagromadzenia się wody w organizmie, alergii, infekcji, ale też chorób ogólnoustrojowych. Dowiedz się, kiedy opuchlizna oczu jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej.

Spis treści:

1. Co jest przyczyną opuchniętych oczu?
   • Opuchnięte oczy a nerki
   • Opuchnięte oczy a tarczyca
   • Opuchnięte oczy od alkoholu
   • Opuchnięte oczy od zatok
   • Opuchnięte oczy a miejscowe infekcje
2. Opuchnięte oczy od alergii
   • Od jakiej alergii puchną oczy?
   • Jak wyglądają oczy przy alergii?
3. Opuchnięte oczy – kiedy zgłosić się do lekarza?

Co jest przyczyną opuchniętych oczu?

Opuchlizna wokół oczu to wynik gromadzenia się płynu w tkankach. Może być spowodowana zarówno miejscowymi czynnikami, jak i ogólnoustrojowymi problemami zdrowotnymi. Każda z przyczyn opuchniętych oczu wymaga innego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego.

Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się: miejscowe infekcje, alergie, choroby nerek, zaburzenia tarczycy czy choroby zatok. Ale opuchnięte oczy mogą być również skutkiem:

• przemęczenia i niewyspania,
• płaczu,
• nieodpowiedniej diety prowadzącej do zatrzymania wody w organizmie,
• spożywania alkoholu,
• podrażnienia (np. podczas zakładania soczewek kontaktowych),
• urazu mechanicznego okolicy oka.

Opuchnięte oczy a nerki

Nerki odgrywają bardzo ważną rolę w gospodarce wodno-elektrolitowej. Gdy ich funkcja jest upośledzona, dochodzi do zatrzymywania wody w organizmie, co może objawiać się obrzękami. Opuchnięte oczy są efektem zwiększenia wchłaniania zwrotnego wody w nerkach lub zmniejszonego przesączania.

Opuchnięte oczy są typowym objawem zespołu nerczycowego. Jest to stan, w którym dochodzi do utraty białka z moczem (ponad 3,5 g na dobę). Jego przyczyną jest uszkodzenie kłębuszków nerkowych na skutek m.in.:

• kłębuszkowego zapalenia nerek,
• cukrzycy,
• tocznia rumieniowatego układowego,
• chorób autoimmunologicznych,
• niektórych nowotworów (np. chłoniaków, szpiczaków, raka płuca),
• niewydolności serca,
• stanu przedrzucawkowego i rzucawki,
• infekcji (np. kiły, malarii, zakażenia wirusem HIV),
• stosowania niektórych leków,
• działania substancji nefrotoksycznych.

Opuchlizna oczu w chorobie nerek nasila się rano.

Opuchnięte oczy a tarczyca

Opuchnięte oczy mogą być jednym z objawów zaburzeń pracy tarczycy. Mowa przede wszystkim o chorobie Gravesa-Basedowa. To choroba autoimmunologiczna, w której organizm produkuje przeciwciała skierowane przeciwko receptorom TSH w komórkach tarczycy.

Obrzęk powiek w chorobie Gravesa-Basedowa jest jednym z objawów tzw. orbitopatii tarczycowej, czyli schorzenia dotyczącego narządu wzroku. Zalicza się do nich również: upośledzenie przepływu łez przez kanał łzowy, wytrzeszcz gałek ocznych, ograniczenie ruchomości gałek ocznych, zaczerwienienie spojówek, podwójne widzenie.

Opuchnięte oczy od alkoholu

Nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do zatrzymania wody i powstawania obrzęków – w tym wokół oczu. Alkohol wpływa na przepuszczalność naczyń krwionośnych i sprzyja gromadzeniu się płynów w tkankach. Opuchlizna wokół oczu może być również objawem alergii na składniki napoju alkoholowego.

Opuchnięte oczy od zatok

Możliwe jest również opuchnięcie oczu od zatok. To jeden z objawów ich zapalenia. Inne dolegliwości to m.in. gorączka, złe samopoczucie, niedrożność nosa, wydzielina w jamach nosowych (śluzowa, śluzowo-ropna lub ropna), utrata węchu, uczucie rozpierania na twarzy, uczucie pełności w uchu. Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia zatok przynosowych jest infekcja wirusowa lub bakteryjna.

Opuchnięte oczy a miejscowe infekcje

Opuchnięte oczy mogą być jednym z objawów miejscowej infekcji wywołanej przez wirusy (m.in. adenowirusy, wirus Epsteina-Barr, wirus ospy wietrznej i półpaśca, wirus opryszczki zwykłej), bakterie (m.in. gronkowce, paciorkowce), ale też grzyby czy pasożyty (m.in. nużeńca ludzkiego). Infekcja przybiera postać m.in. zapalenia spojówek, zapalenia brzegów powiek, zapalenia gruczołu łzowego, jęczmienia, gradówki.

Opuchnięte oczy od alergii

Alergie są jedną z najczęstszych przyczyn opuchniętych oczu. Reakcja alergiczna może być wywołana przez różne czynniki, takie jak pyłki, sierść zwierząt, roztocza czy substancje obecne w kosmetykach i niektórych lekach. Opuchlizna oczu w przypadku alergii jest wynikiem uwolnienia histaminy, która powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie przepuszczalności tkanek.

Od jakiej alergii puchną oczy?

Opuchlizna oczu może być spowodowana różnymi typami alergii. Najczęściej są to:

• alergia kontaktowa – miejscowa reakcja skórna na bezpośredni kontakt z alergenem (np. składnik kosmetyków),
• alergia sezonowa – związana z obecnością w powietrzu alergenów wziewnych (np. pyłków traw, chwastów, drzew) występujących w określonym okresie roku,
• przetrwałe alergiczne zapalenie spojówek – związana ze stałą obecnością alergenów w otoczeniu (np. roztoczy kurzu, sierści zwierząt, pleśni),
• alergia pokarmowa – spowodowana spożyciem alergenu obecnym w pożywieniu (np. orzechy, soję).

Jak wyglądają oczy przy alergii?

Oczy przy alergii są zwykle zaczerwienione, swędzące i nadmiernie łzawią. Opuchlizna może dotyczyć zarówno powiek, jak i okolicy pod oczami. Często towarzyszy jej uczucie pieczenia i wrażenie „piasku pod powiekami”. Zdarza się, że obecne są dodatkowe objawy np. katar, kichanie, a nawet duszności. Dolegliwości mogą pojawiać się sezonowo lub być obecne przez cały rok – w zależności od rodzaju alergii.

Opuchnięte oczy – kiedy zgłosić się do lekarza?

Opuchnięte oczy nie zawsze są objawem chorób i często nie wymagają pomocy lekarskiej. Jednak z wizytą u lekarza nie należy zwlekać, jeżeli:

• opuchlizna utrzymuje się przez kilka dni,
• opuchliźnie oczu towarzyszą objawy ogólnoustrojowe (np. gorączka),
• obecne są dodatkowe objawy ze strony narządu wzroku (np. ropna wydzielina, pieczenie, nadmierne łzawienie, zaburzenia widzenia),
• opuchlizna powiększa się.

Podczas konsultacji lekarz przeprowadzi wywiad i badanie lekarskie oraz zleci dodatkowe testy, które pozwolą ustalić przyczynę opuchniętych oczu – np. testy alergiczne, testy laboratoryjne z krwi (m.in. TSH, FT3, FT4), badanie mikrobiologiczne wydzieliny z oka.

Opuchnięte oczy mogą być wynikiem przemęczenia, spożycia alkoholu, ale też alergii czy chorób ogólnoustrojowych. Najczęściej objaw ustępuje samoistnie, ale niekiedy może wymagać szczegółowej diagnostyki i leczenia. Jeżeli opuchlizna utrzymuje się przez dłuższy czas, towarzyszą jej inne dolegliwości lub istnieją wątpliwości co do jej przyczyny, należy skonsultować się z lekarzem.

Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

Bibliografia

1. M. Mulak, M. Nuckowski, Obrzęk powiek. Diagnostyka różnicowa, Okulistyka po Dyplomie 03/2023
2. P. Topham, Choroby nerek przebiegające z białkomoczem, Medycyna po Dyplomie, 5/2010, s. 63–70
3. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.14.3.4. (dostęp 12.03.2025)
4. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.9.2.1. (dostęp 12.03.2025)
5. E. Ziółkowska i in., Oftalmopatia w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa – rozpoznanie i leczenie z uwzględnieniem roli radioterapii, Współczesna Onkologia 2007, vol. 11, s, 463–468
6. W. Szyfter i in., Zapalenie zatok przynosowych, Przewodnik Lekarza 2003, s. 10–17
7.  totalhttps://www.mp.pl/medycynarodzinna/diagnostyka-kliniczna/objawy-kliniczne/141711,diagnostyka-roznicowa-chorob-przebiegajacych-z-zaczerwienieniem-i-obrzekiem-powiek (dostęp 13.03.2025)
8. A. Groblewska, Alergiczne zapalenie spojówek, Alergoprofil 2011, vol. 7, s. 11–15